Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Vanryckeghem heeft het woord.
Cybersecurity is een ‘hot topic’, dat bewees inderdaad de aanval van voorbije dinsdag nog eens.
De helft van de maakbedrijven vreest dit jaar een cyberaanval. Dat blijkt uit een studie van Agoria in samenwerking met UGent, Howest en Sirris. En niet alleen de maakbedrijven hebben kans op een cyberaanval. U gaf zelf ook al aan dat de nieuwste digitale technieken en technologieën zorgen voor nieuwe bedreigingen voor onze Vlaamse bedrijven. Cybersecurity is dan ook een absolute topprioriteit.
Eind vorig jaar kondigde u aan werk te maken van begeleidingstrajecten voor cyberveiligheid. U trok 4 miljoen euro uit voor negen gespecialiseerde bedrijven die de kmo’s moeten begeleiden en adviseren inzake cyberveiligheid. Vorig jaar werd als onderdeel van de beleidsagenda een overheidsopdracht uitgeschreven vanuit het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) rond die cyberveiligheid. De doelstelling hierbij was om een pool van gespecialiseerde cybersecuritydienstverleners te selecteren die Vlaamse kmo’s diepgaand kunnen adviseren en begeleiden inzake cyberveiligheid. Finaal werden negen dienstverleners geselecteerd. Deze omvangrijke trajecten zijn complementair aan de eerstelijnsdiensten die voorzien worden via de dienstverleners van het contract ondernemerschap of een eerste advies of opleiding via de kmo-portefeuille.
Sinds begin dit jaar kunnen kmo’s via VLAIO effectief een beroep doen op de cybersecurityverbetertrajecten. Het gaat hierbij steeds om een totaalpakket. Hierin worden de kmo’s, naast een assessment en de opmaak van een actieplan, ook begeleid door de dienstverlener om de meest cruciale punten inzake cyberveiligheid onmiddellijk te remediëren.
U gaf begin april aan dat er sinds 1 januari al een tiental cybersecurityverbetertrajecten opgestart werden. De eerste ervaringen leerden dat er nog veel tijd en energie geïnvesteerd moet worden door de dienstverleners om de kmo’s te overtuigen – gewoon nog maar te overtuigen – van de meerwaarde van een investering in cybersecurity, waarvan de bedrijven geen onmiddellijke return zien. De sense of urgency moet dus zeker nog verhoogd worden.
U gaf zelf aan om van de periode van het paasreces gebruik te zullen maken om met VLAIO te bekijken hoe dit verder aangepakt kan worden.
Hebt u met VLAIO kunnen bekijken hoe we deze trajecten nog beter aan onze ondernemers kunnen overbrengen? Hoeveel bedrijven zijn momenteel ingeschreven? Hoe is de evaluatie van de lopende trajecten?
Minister Crevits heeft het woord.
Ik wil de heer Vanryckeghem danken voor deze vraag, die trouwens hyperactueel is, als je bekijkt wat er deze week is gebeurd. Ik kan me niet voorstellen, mijnheer Vanryckeghem, dat u vorige week, toen u de vraag indiende, al wist wat er deze week ging gebeuren.
Als hij het wist, hebben we bij dezen een verdachte. (Gelach)
Ik durf niet zo ver te gaan, want deze sessie wordt opgenomen. Het is een grapje, mijnheer Vanryckeghem.
We bekijken inderdaad met VLAIO de verschillende mogelijkheden om enerzijds de cyberverbetertrajecten voor kmo’s en anderzijds cyberveiligheid als thema nog beter onder de aandacht te brengen bij Vlaamse ondernemingen. Vooreerst worden de lopende acties bij VLAIO en de verschillende partners verdergezet. Dit gebeurt vandaag zowel via de structurele partners in het contract ondernemerschap, waar cybersecurity een van de thema’s is, als via de proeftuin industrie 4.0 rond cyberveiligheid bij Howest en de lopende COOCK- (Collectief Onderzoek & Ontwikkeling en Collectieve Kennisverspreiding) en TETRA-projecten bij de kennisinstellingen.
Verder vragen we ook de andere partners uit het VLAIO-netwerk, zoals Voka, UNIZO, Agoria en de bouwsector, om waar mogelijk het thema cyberveiligheid meer en breder onder de aandacht te brengen bij hun bedrijven. We rekenen er ook op dat we steeds meer sectoren ertoe kunnen aanzetten om de noodzakelijke actie rond cyberveiligheid op te pikken of te intensifiëren. Het is een gezamenlijke strijd.
Gisteren is het startschot gegeven voor Digihubs. Dat zijn plaatsen waar kmo’s in elke provincie kunnen experimenteren met datagestuurd werken. Dit zal ongetwijfeld een bijdrage leveren aan de ‘awareness’. Het contact met specialisten kan ondernemers over de streep trekken om te investeren in cyberveiligheid.
We bekijken ook geregeld met de tien geselecteerde dienstverleners voor de verbeteringstrajecten waar we kunnen intensifiëren. Zo is recent afgesproken om, zodra dit kan, cases uit te werken die we kunnen meenemen in de communicatie. We weten immers uit ervaring dat een kmo vaak nood heeft aan concrete voorbeelden van andere kmo’s om zelf een eerste stap te zetten. Er staan al zeer aansprekende voorbeelden op de website digitaletoekomst.be.
In dit kader zijn we ook in overleg met VLAIO en Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI) om via de media een bijkomende actie op te zetten die erop gericht moet zijn om zoveel mogelijk Vlaamse bedrijven te bereiken. We zouden daarvoor in zee gaan met Kanaal Z. In die context wordt ook met VLAIO een eventuele versterking van de inzet van de kmo-portefeuille voor het thema cyberveiligheid bekeken. We denken aan een verhoging van het steunpercentage voor advies en opleiding, zeer specifiek inzake cyberveiligheid, met als doel de kleine ondernemingen te ondersteunen in de eerste stappen als opstart naar de cybersecurityverbetertrajecten in een volgende fase.
Op dit ogenblik zijn er achttien trajecten aangevraagd bij VLAIO, wat veel te weinig is. Er is budget voor zo'n tweehonderd trajecten. VLAIO is hierover ook in nauw overleg met zowel de geselecteerde dienstverleners als de intermediaire organisaties. In vele gevallen gaat het om een belangrijke wijziging bij de kmo’s, wat ondanks de steun vanuit de overheid nog steeds een aanzienlijke financiële inspanning vraagt. We zetten er maximaal op in opdat meer mensen in de trajecten stappen.
Het is nog veel te vroeg om een evaluatie te maken. Ik ben nu eerst de ‘call to action’ aan het organiseren. Wat deze week gebeurd is, kan die ‘call to action’ misschien een serieuze boost geven. Cybersecurity belangt iedereen aan en denken dat je ervan af bent door je te verzekeren, is fout, want dan is het kwaad al geschied. Je moet investeren in preventie.
De heer Vanryckeghem heeft het woord.
Minister, ik hoop dat uw inspanningen en die van uw medewerkers onze Vlaamse ondernemers zullen sensibiliseren om hierin mee te stappen en bewust te worden van de gevaren van cybercriminaliteit. Deze week zijn we nog eens met de neus op de feiten gedrukt.
Zoals u zelf aanhaalde, moeten we ook aandacht hebben voor kmo's, die er ook alle belang bij hebben om voorzichtig te zijn en hierin mee te stappen. Ik zal dit alleszins verder opvolgen.
De heer Vande Reyde heeft het woord.
Minister, we zijn hier ook al een paar keren over tussengekomen. We zijn soms kritisch over subsidies in de economische sfeer, maar de begeleiding die hier wordt gegeven en de initiatieven die u hebt opgezet, zijn wel enorm goed.
Ik ben ook heel blij met de lancering van de Digital Experience Labs in elke provincie. Ik kijk ernaar uit om die in Vlaams-Brabant en de andere provincies te bezoeken. Als u in Vlaams-Brabant langskomt, kunnen we dat misschien samen doen. Dat kennis gedeeld wordt, is cruciaal.
Het is goed dat de kennis onder bedrijven wordt gedeeld, maar misschien moeten we daar ook binnen de overheid naar kijken. Ik heb aan minister Somers, bevoegd voor de lokale besturen, ook die vraag gesteld, want hij heeft een apart programma opgezet om lokale besturen te ondersteunen in cyberveiligheid. Daar hadden nog maar relatief weinig gemeenten op ingetekend. Ik heb gevraagd of we daar geen synergieën in kunnen vinden met de initiatieven die vanuit EWI worden opgezet. Het antwoord daarop was dat het niet helemaal hetzelfde was, maar dat het onderzocht zou worden. Ik denk dat het, los van de lokale besturen, echt wel nodig is om maximale synergiën te creëren, met alle kennis die we bij de overheid hebben en de initiatieven die we nemen. Het federale niveau neemt natuurlijk ook een aantal initiatieven. Laat ons de kennis samenleggen zodat de verschillende initiatieven nog beter gestroomlijnd kunnen worden.
Ik viel een paar keer weg uit het beeld, maar alleszins niet uit de klank.
De klank is inderdaad gebleven.
Minister Crevits heeft het woord.
U bent net een goochelaar vandaag: u verschijnt en verdwijnt met een vingerknip. Het is heel bijzonder om dat te zien op het beeld. Nu bent u bevroren.
Ik dank u voor de aandacht hiervoor. Mijnheer Vanryckeghem, er is komend jaar een hackingevent voorzien. Het is heel belangrijk om het eens concreet te zien. Ik ben vorige week getuige geweest van twee ethische hackers die toonden hoe gemakkelijk of moeilijk het is om te hacken en wat je met een mobiel toestel kunt doen als een bedrijf onvoldoende beveiligd is. Het is echt van belang dat men dat ziet. We hebben nog geen hackingevents kunnen doen als gevolg van corona. Zodra het kan, zal dat zeker gebeuren.
Sensibilisering is zeker gericht op de bedrijven. Dat is de doelgroep van VLAIO.
Er zijn ook heel goede contacten met de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) in het kader van 'smart cities'. Het is zeker een optie om met 'smart and safe cities' te werken. Ik wil zeker bekijken hoe we veel beter kunnen matchen, want het is niet omdat iets niet voor 100 procent past dat je het niet samen kunt aanbieden of dat je samen een toolbox voor bedrijven kunt voorstellen. We gaan daarmee aan de slag.
De heer Vanryckeghem heeft het woord.
Ik heb geen aanvullingen meer.
De vraag om uitleg is afgehandeld.