Verslag vergadering Commissie voor Binnenlands Bestuur, Gelijke Kansen en Inburgering
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Sminate heeft het woord.
Er is in deze commissie natuurlijk al heel veel gedebatteerd over het nieuwe erkenningsdecreet dat eraan zit te komen. Voor mij is een van de belangrijkste poten in dat nieuwe decretale kader de oprichting van een screeningsdienst. Als er één zaak is waar we het allemaal over eens waren in het verleden, is het wel degelijk de cruciale rol die die dienst in de toekomst zal spelen.
De opstart van de dienst is voorzien voor begin september van dit jaar. Dat werd allemaal voorzien in de begroting. Dat is allemaal in orde. Maar natuurlijk staat of valt die dienst met een goede personeelsbezetting. Er wordt uitgegaan van één diensthoofd, dat instaat voor de leiding van de dienst, tien functies op A1-niveau, zes functies op B1-niveau en ook nog twee administratieve ondersteunende mensen.
Minister, ik had van u gewoon graag geweten wat de stand van zaken is van de aanwervingen voor die nieuwe dienst. Is de startdatum van begin september 2021 nog haalbaar? Werd de vacature van diensthoofd ingevuld?
En hoe gaan die mensen moeten werken? Welke informatiedoorstroming zal er voorzien zijn vanuit andere overheden, vanuit de federale overheid, maar ook vanuit diensten als het Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse (OCAD), politie, Staatsveiligheid? Zijn er al samenwerkingsprotocollen ondertekend? Ook over dat aspect had ik graag wat meer informatie gekregen.
Minister Somers heeft het woord.
Mevrouw Sminate, deze vraag sluit wat aan bij een vorig debat dat we hier deze namiddag hebben gehad. De voorzitter heeft er toen ook al naar verwezen.
De informatie- en screeningsdienst zal effectief starten op 1 september 2021, gelijktijdig met de inwerkingtreding van het nieuwe erkenningsdecreet, dat ook de rechtsgrond voor de oprichting van deze dienst bevat. We zullen binnenkort naar het parlement komen met het ontwerp van decreet. Ik ga ervan uit dat dat goedgekeurd raakt voor het reces. En dan zal de screeningsdienst effectief starten op 1 september.
Het voorontwerp van decreet ligt momenteel bij de Raad van State. Tegen het einde van de week wordt dat advies bezorgd. Zodra het advies van de Raad van State is bezorgd, zal het dus naar het parlement komen.
Een projectteam van het agentschap Binnenlands Bestuur is de afgelopen maanden in nauw overleg met mijn kabinet volop de nodige voorbereidingen aan het treffen. De volgende stappen werden de afgelopen maanden ondernomen. Eerst en vooral: het opstellen van een personeelsplan voor de informatie- en screeningsdienst binnen de contouren van de op 13 november 2020 door de Vlaamse Regering vastgelegde voorwaarden. Dat plan wordt deze week aan de representatieve vakorganisaties voor advies voorgelegd. Daarna wordt het personeelsplan definitief goedgekeurd.
Het personeelsplan werd in samenwerking met Ernst & Young opgesteld. Ernst & Young bracht de processen en personeelsbehoeften van de informatie- en screeningsdienst in kaart en adviseerde ook bij de opmaak van de functiebeschrijvingen. Het personeelsplan voorziet acht voltijdequivalenten bij de opstart in september 2021. Dat is de eerste wervingsfase. Er is één directeur, die de dienst leidt. De selectieprocedure werd in maart opgestart en wordt deze week afgerond. Er waren negen kandidaat-sollicitanten en na een assessmentprocedure via Hudson zijn er uiteindelijk twee kandidaten geselecteerd voor het jurygesprek, dat deze week zal plaatsvinden met de administrateur-generaal van het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB).
Twee beleidsfuncties zullen instaan voor de beleidsontwikkeling en -ondersteuning inzake geloofsgemeenschappen, met inbegrip van radicalisme en religieus extremisme. De werving van die beleidsfuncties zal binnenkort gebeuren. Vijf inspecteurs zullen toezicht houden op de correcte naleving van de erkenningscriteria. De werving van de inspecteurs is lopende en wordt in juni afgerond. Meer dan vijftig sollicitanten hebben zich inmiddels kandidaat gesteld.
In november 2021, de tweede wervingsfase, komen er nog drie inspecteurs en twee IT-profielen bij. Zo komen we op dertien voltijdse equivalenten in 2022.
Bij de invulling van de functies worden specifieke hr-instrumenten van de Vlaamse overheid ingezet om ook vrouwen, personen met een handicap en personen met een buitenlandse herkomst aan te moedigen om zich kandidaat te stellen. De vacatures worden via een breed diversiteitsbeleid van de Vlaamse Regering breed bekendgemaakt bij specifieke organisaties. Voor verschillende vacatures wordt ook de mogelijkheid van een EVC-procedure (elders verworven competenties) ingeschreven. Dat laat ons toe om interessante en competente kandidaten die niet over het vereiste diploma beschikken, toe te laten om deel te nemen aan de selectieprocedure. Er wordt ook een betrekking binnen de screeningsdienst specifiek voorbehouden voor een persoon met een handicap of chronische ziekte.
Het projectteam is ook gestart met de opmaak van een administratief handboek dat de processen en handelingskaders voor de werking van de screeningsdienst zal bevatten. In het Vlaams Personeelsstatuut wordt ingeschreven dat alle personeelsleden van de informatie- en screeningsdienst moeten beschikken over een veiligheidsmachtiging van het niveau ‘Geheim’, uitgereikt door de Nationale Veiligheidsoverheid.
Een ontwerp van wijzigingsbesluit werd op mijn aangeven hiervoor goedgekeurd door de Vlaamse Regering op 26 maart 2021. De veiligheidsmachtiging laat de personeelsleden van de informatie- en screeningsdienst toe om inlichtingen te ontvangen, uit te wisselen en te verwerken die door de Staatsveiligheid als geheim zijn geclassificeerd.
Binnenkort wordt een veiligheidsofficier aangeduid binnen het Agentschap Binnenlands Bestuur die de verbinding zal leggen met de Nationale Veiligheidsoverheid voor het opzetten van de vereiste veiligheidsprotocollen verbonden aan de veiligheidsmachtigingen van de screeningsdienst.
U vroeg op welke manier de informatie -en screeningsdienst zal communiceren met de andere Vlaamse overheidsdiensten. Hiervoor wordt volop gewerkt aan de ontwikkeling van een ICT-platform waarin alle informatie over lokale geloofsgemeenschappen wordt verzameld en uitgewisseld tussen de Vlaamse overheidsdiensten. Ook zullen de 1800 lokale geloofsgemeenschappen informatie zoals notulen, verklaringen op eer, jaarrekeningen enzovoort moeten bezorgen via dat digitale platform. Daarnaast zullen ook samenwerkingsprotocollen worden opgemaakt waarin afspraken zullen worden gemaakt over de uitwisseling van informatie.
Dan was er uw vraag of ik reeds contact heb gehad met de federale diensten. Vooreerst is het de informatie- en screeningsdienst zelf die decretaal de bevoegdheid zal hebben om samenwerkingsakkoorden op het vlak van informatie-uitwisseling af te sluiten, maar in afwachting van de oprichting van de dienst hebben mijn kabinet en het projectteam reeds voorbereidende gesprekken gevoerd met diverse relevante actoren voor een toekomstige samenwerking met de screeningsdienst: de provinciale en lokale overheden, onder andere de provincie en de stad Antwerpen; binnen de Vlaamse overheid, de afdeling Lokale Organisatie en Werking van ABB, de afdeling Gelijke Kansen, Inburgering en Integratie van ABB, het Agentschap Integratie en Inburgering, het Departement Werk en Sociale Economie en de verbindingsofficier geïntegreerde politie van de Vlaamse Regering.
We hebben ook gesproken met de Staatsveiligheid. Dat is een cruciale partner voor de screeningsdienst, omdat de Staatsveiligheid informatie van veiligheidsdiensten over lokale geloofsgemeenschappen coördineert en adviezen levert. Met de Staatsveiligheid werden diverse gesprekken gevoerd. De Staatsveiligheid ziet een meerwaarde in de screeningsdienst, gezien de controlebevoegdheden van deze dienst om op het terrein zelf informatie op te vragen en betrokkenen te ondervragen, iets waarvoor de Staatsveiligheid niet bevoegd is. Ook deze screeningsdienst kan dus een meerwaarde betekenen voor de Staatsveiligheid. Ook het gegeven dat de personeelsleden van de screeningsdienst over een veiligheidsmachtiging van niveau geheim zullen beschikken, biedt de Staatsveiligheid de nodige garanties voor een vertrouwelijke samenwerking inzake het delen van informatie met de screeningsdienst die wordt ingewonnen via bijzondere inlichtingenmethoden.
Met de representatieve organen werden via de Vlaamse Interlevensbeschouwelijke Dialoog (VILD) gesprekken gevoerd over de toekomstige samenwerking met de screeningsdienst. We hebben gesproken met de federale overheid, namelijk met het kabinet van de federale minister van Justitie, die bevoegd is voor de erediensten. Daarmee wordt nauw samengewerkt, aangezien dat kabinet instaat voor de goede afstemming met de Staatsveiligheid en de FOD Justitie. We hebben ook gesprekken gevoerd met de FOD Justitie, die beschikt over informatie over de bedienaars van de eredienst bezoldigd door deze federale overheidsdienst en werkzaam in de erkende lokale geloofsgemeenschappen.
In de komende maanden worden verder gesprekken aangeknoopt met de volgende actoren: het OCAD; de cel radicalisme en extremisme van de federale politie; de lokale politie, via de Vaste Commissie van de Lokale Politie; de lokale taskforces (LTF’s), overlegfora waarbinnen de politie- en inlichtingendiensten op provinciaal niveau informatie en inlichtingen over gewelddadige radicalisering uitwisselen; de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) van de FOD Binnenlandse Zaken, die bevoegd is voor de toekenning en controle van de verblijfsvergunningen van bedienaren tewerkgesteld in de lokale geloofsgemeenschappen.
Zoals u ziet, wordt er in rap tempo voortgewerkt om op 1 september 2021, zoals beloofd, een goed werkende, performante informatie- en screeningsdienst in de steigers te hebben. Mevrouw Sminate, ik hoop dat ik daarmee voldoende elementen van antwoord heb gegeven op uw vraag.
Mevrouw Sminate heeft het woord.
Minister, ik ben blij te horen dat alles op schema is. We hebben het daar in het verleden al vaak over gehad. Ik vind het zo belangrijk dat die dienst er klaar voor is op het moment dat het nieuwe decreet is goedgekeurd, want er liggen zoveel nieuwe dossiers te wachten op onderzoek. Het gaat echter niet alleen over die nieuwe dossiers. Ik vind het minstens zo belangrijk dat men ook bij deze die al zijn erkend, gaat kijken of alles wel volgens de regels verloopt. Ook het overleg met uw federale collega’s is heel belangrijk, omdat die informatie-uitwisseling ook wel meteen op het juiste spoor moet zitten.
Als dat pas zou gebeuren door de dienst zelf, zoals ik heb begrepen, op het moment dat die opgericht en operationeel is, dan heb ik een beetje schrik dat dat te laat is. Het is goed dat u die gesprekken vandaag al voert, zodat men volledig klaarstaat op het moment dat het decreet wordt goedgekeurd.
De heer Van Rooy heeft het woord.
Ik heb een vraag over die inspecteurs, namelijk wat precies hun bevoegdheden zullen zijn en welke machtiging zij zullen hebben. Zullen zij bijvoorbeeld in moskeeën de preken aanhoren die daar worden gegeven? Concreet, wat mogen en zullen die inspecteurs doen?
Minister Somers heeft het woord.
Mijnheer Van Rooy, ik kan u het antwoord op uw laatste vraag schriftelijk bezorgen, maar ik denk dat ik daar bij een vorige vraag van mevrouw Sminate al tamelijk uitvoerig op heb geantwoord. Die inspecteurs kunnen inderdaad preken aanhoren, maar zij zullen veel meer kunnen dan dat. Zij kunnen eisen dat hun documenten worden overhandigd, zij kunnen een proces-verbaal opmaken, zij kunnen gebouwen betreden en inzage eisen in documenten. Zij hebben dus een redelijk uitgebreide bevoegdheid. Ik kan ze u niet allemaal uit het hoofd opsommen, maar als u dat wenst, zal ik aan de commissieleden nog eens de exhaustieve lijst bezorgen van alle handelingsdaden die zij kunnen stellen en waarvoor zij bevoegdheid zijn. Op die manier krijgt u een juist en geen geïmproviseerd – zoals ik nu met een aantal elementen antwoord – beeld van hun bevoegdheden.
Voor het overige ben ik het eens met mevrouw Sminate dat het cruciaal is dat die screenings- en informatiedienst klaarstaat en dat er een heel performante doorstroming is naar de Staatsveiligheid. Ik heb begrepen dat de Staatsveiligheid ook in een wisselwerking gelooft. Zij zullen dus ook beter worden en over meer informatie beschikken dankzij onze Vlaamse screenings- en informatiedienst. Dit is dan ook een win-winsituatie voor beide organisaties, en dat is goed voor de veiligheid van iedereen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.