Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Ongena heeft het woord.
Ik zal het kort en bondig houden, minister. Mijn vraag is eigenlijk gewoon een opvolgingsvraag van een discussie die we begin februari in de plenaire vergadering hebben gehad. Herinner u dat er toen nogal wat commotie was rond mogelijke plannen van VDAB om toch de begeleiding van langdurig werkzoekenden minder intens te gaan maken, vanwege de grote werklast die men de komende maanden verwacht door corona: een serieuze toename van de werkloosheid. U hebt toen heel duidelijk gezegd dat daar geen sprake van zal zijn. U hebt toen ook verwezen naar een nieuw initiatief: jobhunting. U gaat op jacht naar jobs voor mensen die vooral langdurig werkzoekend zijn.
Daarom wil ik twee à drie maanden na die discussie in de plenaire vergadering toch eens horen wat de stand van zaken is. Er zitten twee elementen in mijn vragen: wat is ondertussen de status van die nota die er toen was, en de mogelijke ideeën om te beknibbelen op de begeleiding van langdurig werkzoekenden? Wat is daar de laatste stand van zaken, is er ondertussen al een definitieve beslissing genomen daarover? Kunt u daar iets over zeggen?
Ten tweede kondigde u toen een voorstel aan rond jobhunting. Wat is daarvan de stand van zaken? Dat zou vanaf begin april starten; is dat inderdaad zo gebeurd? Zijn daar al eerste ervaringen rond?
Minister Crevits heeft het woord.
Het klopt wat u zegt, dat VDAB een nieuw voorstel heeft voorgelegd aan de raad van bestuur, waarbij men niet meer werkt met een categoriale aanpak, maar vanuit de noden van de werkzoekende. Dat betekent dat de begeleiding georganiseerd wordt met specifieke noden van de klant als vertrekpunt, en niet vanuit de eigen organisatieoverwegingen. En dat is voor mij een veel betere aanpak. De raad van bestuur heeft dat voorstel op 3 maart 2021 unaniem goedgekeurd.
Als je dan werkt op basis van de noden van de klant, heb je ook nood aan een extra intensief aanbod voor groepen die het nog moeilijker hebben. Zo is die jobhunting er dan gekomen. Jobhunting zal niet worden aangeboden door VDAB zelf maar door partners. De oproep is gepland in mei, dus een maand later dan voorzien. Die wordt nu gefinaliseerd. Als er goede voorstellen binnenkomen en de procedure volgens de normale termijnen kan verlopen, kunnen we die dienstverlening vlot opstarten.
Voor de eerste ervaringen moeten we nog wat afwachten. Maar ik ben ervan overtuigd dat we moeten klaarstaan om bij uitstek moeilijkere groepen, zoals de langdurig werkzoekenden en de aangepast beschikbaren, sterker te begeleiden naar werk.
De timing is een beetje opgeschoven, collega Ongena, maar dat heeft ook te maken met het plan dat een andere vorm heeft gekregen dan de eerste bespreking die er is geweest op de raad van bestuur van VDAB. Persoonlijk vind ik trouwens dat het een veel beter plan is geworden.
Vindt u het ook beter, collega Ongena?
Ja, absoluut. Het is goed nieuws dat men heeft ingezien dat men de weg die sommigen wilden inslaan, beter verlaat, en dat men nu heeft gekozen voor die niet-categoriale aanpak en vertrekt vanuit de noden van de mensen zelf. Dat is inderdaad een enorme verbetering. Want ik heb de Arvastat-cijfers er nog eens op nagekeken. De cijfers zijn, wat langdurig werkzoekenden betreft, echt wel zorgwekkend. Waar de laatste maand het aantal andere categorieën van werkzoekenden daalt, is het aantal mensen in langdurige werkloosheid – werkloos sinds een jaar – gestegen met 22,9 procent. En het aantal mensen dat meer dan twee jaar werkloos is, is ook nog eens gestegen met 5 of bijna 6 procent. Dat moet ons echt wel zorgen baren. Daarom ook is het goed dat men die focus houdt op langdurig werklozen. We weten allemaal dat, hoe langer je werkloos bent, hoe moeilijker het wordt om opnieuw aan de slag te gaan.
Ik heb nog een bijkomende vraag. Het gaat niet enkel om VDAB en de begeleiding van mensen. We hebben ook nog andere aspecten in ons regeerakkoord die ertoe kunnen bijdragen om vooral mensen die langdurig werkloos zijn opnieuw richting die arbeidsmarkt te krijgen. Ik heb het over de gemeenschapsdienst en aan de andere kant ook over de hervorming van het doelgroepenbeleid. Minister, wat is de stand van zaken in die twee dossiers? Want die zijn toch ook cruciaal om de langdurige werkloosheid aan te pakken.
Twee kleine dossiertjes waarvan u ook een stand van zaken vraagt.
Mevrouw Gennez heeft het woord.
Ik zal niet ingaan op andere dossiers, voorzitter. Dat is interessant, maar het zou ons inderdaad ver leiden.
Ik wil specifiek ingaan op cijfers die u zelf opvroeg over het aantal bemiddelaars bij VDAB. Uit het antwoord op uw schriftelijke vraag begrijp ik dat dat aantal de voorbije jaren constant is gebleven, rond de achthonderd vte’s. Maar we weten allemaal, en de minister geeft het ook aan, dat het aantal opdrachten en taken dat VDAB toegewezen heeft gekregen, ontzettend gestegen is. We willen ook allemaal meer werk maken van de opvolging en de begeleiding van bijvoorbeeld langdurig zieken. Ja, dan wordt dat moeilijk met de beschikbare middelen. Voor de zomer hebben we er ook al op gewezen.
Ik weet ook wel dat er via ‘Alle hens aan dek’ eenmalig 11 miljoen euro werd uitgetrokken, voor 150 vte’s. Maar ik denk dat we toch eens binnen VDAB moeten kijken naar de verhouding tussen handen op het terrein, de bemiddelaars en trajectbegeleiders die bezig zijn met de werkzoekenden, en het management, de stafdiensten enzovoort. Want daar is er toch wel een serieus onevenwicht. We zien bij de experts een stijging van 416 in 2012 naar bijna 1000 in 2019. Bij stafhoofden zien we een stijging van 355 in 2017 naar 384 in 2019. We moeten toch echt opletten dat VDAB geen waterhoofd wordt en dat de middelen die wij daarin investeren maximaal terechtkomen bij de werkzoekenden. We hebben hervormingen nodig op dat vlak. En vooral moeten we de focus behouden op die langdurig werkzoekenden, die kwetsbare profielen, die door corona nog kwetsbaarder dreigen te worden. Ik heb begrepen dat men binnen de raad van bestuur van VDAB vreest om, gezien de stijging van de werkloosheid ten gevolge van corona, 360 vte’s te kort te zullen komen om die mensen te begeleiden. Dat zou natuurlijk absoluut dramatisch zijn. We moeten hands-on zijn en hebben vooral handen op het veld nodig.
Minister Crevits heeft het woord.
Ik ben het eens met de opmerking van collega Gennez. We hebben ook al doorgesproken met VDAB dat ze moeten oppassen dat ze voldoende mensen op het veld hebben en niet te veel managers. Want op den duur is iedereen manager en dat is natuurlijk ook niet gezond. Ik weet dat ook de voorzitter van VDAB daar zeer, zeer gevoelig voor is. Het personeelsbeleid is natuurlijk een onderdeel van het personeelsplan.
Ik heb er wel begrip voor dat VDAB zegt dat ze mee regisseur worden. Dat betekent dat ook mensen die niet op het veld begeleiden, wel de begeleiding kunnen doen van diegenen die het op het veld doen. Ook daar moet een evenwicht worden gezocht.
Collega Ongena, de dossiers die u aanhaalt, zijn ook ‘on track’. Wij zijn daaraan volop aan het werken. Maar ik ga ervan uit dat wij, gezien het gevorderde uur, beter geen debat over gemeenschapsdienst beginnen.
De heer Ongena heeft het woord.
Voor alle duidelijkheid: het was niet mijn bedoeling daarover een heel debat te starten maar even te polsen naar de timing. Kunt u iets meer zeggen over de beoogde timing? Is dat tegen de zomer of tegen 2025 bij wijze van spreken?
Wel ja, tussen de zomer en 2025.
Goed, ik zal daarover nog vragen om uitleg indienen en dan kunnen wij het debat dan voeren. Ik ga er nu niet langer bij stilstaan. Ik wens iedereen een gezonde en lekkere maaltijd.
De vraag om uitleg is afgehandeld.