Verslag vergadering Commissie voor Wonen en Onroerend Erfgoed
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Moerenhout heeft het woord.
Minister, ik heb een vraag over de essentiële informatie bij de aankoop van een woning, en meer bepaald over asbest. We weten dat de vastgoedmarkt overbevraagd is. Een woning kopen, kost vandaag enorm veel. En de prijzen stijgen ook. In het laatste trimester van 2020 kostte een woning gemiddeld 5,6 procent meer dan eind 2019. Appartementen werden 6,8 procent duurder. De vraag is, net als op de huurmarkt, groter dan het aanbod. Dat is in dezen belangrijk, omdat dat maakt dat kopers van een woning in een heel zwakke positie staan. Ze hebben vaak heel weinig tijd, weinig informatie en weinig expertise om een woning te kunnen kopen. Zeker in onze regio, maar ook in verschillende andere regio’s in Vlaanderen, zijn de verhalen legio waarbij huizen gekocht worden terwijl men ze amper gezien heeft. Er zijn zelfs verhalen van mensen die het huis niet gezien hebben. Zo nijpend is de situatie.
Zowel met het oog op de financiële gezondheid en, misschien nog belangrijker, de fysieke gezondheid van de kopers, als met het oog op de renovatie van woningen in Vlaanderen op het vlak van woningkwaliteit, comfort en duurzaamheid, is het belangrijk dat de nieuwe eigenaars een realistisch beeld hebben van wat hun huis bevat of niet bevat en van de kosten die daarmee gepaard gaan. Ook met het oog op het behalen van de klimaatdoelstellingen, waarbij renovatie van woningen een heel belangrijk punt vormt, is het belangrijk dat kopers daar een goed zicht op hebben, ook voor de overheid. Er is meer transparantie nodig bij de verkoop van woningen. Dat is eigenlijk de essentie van mijn pleidooi.
Sinds 2018 werkt de Vlaamse overheid aan een woningpas voor elke woning, maar die is vandaag enkel raadpleegbaar voor de eigen woning. Een vrijgave van de woningpas bij tekoopstelling zou de transparantie bij de verkoop van onroerend goed positief kunnen beïnvloeden. Minister, bent u bereid om de woningpas, als die eenmaal op punt staat, vrij te geven aan potentiële kopers voor het afsluiten van de verkoop? Hebt u dat al besproken met de betrokken actoren? Hoe staan zij daar tegenover?
Zal er ook werk worden gemaakt van een uitbreiding van de woningpas, zodat die alle relevante elementen in verband met de woningkwaliteit en de te verwachten renovatiekosten bevat?
Vanaf 2022 is er een asbestattest. Dat zal verplicht zijn bij de verkoop van woningen en gebouwen die gebouwd werden voor 2001. Zult u verplichten om het asbestattest vrij te geven aan potentiële kopers voor het afsluiten van de verkoop? En zal in dat asbestattest ook de vermoedelijke kostprijs voor het verwijderen van asbest worden opgenomen? Dat is immers heel duur, maar dat weet niet iedereen. Werd dit al besproken met de betrokken actoren? Hoe staan zij daartegenover?
Minister Diependaele heeft het woord.
Dank u wel, mevrouw Moerenhout. Het zal een veeleer kort antwoord zijn. Ik doe dat eigenlijk niet zo graag, maar ik moet doorverwijzen naar andere collega’s. Er is op 31 maart 2021 een heel vergelijkbare vraag om uitleg beantwoord door collega Zuhal Demir. Ik verwijs dan ook graag naar haar antwoord. Ik wil wel aangeven dat ik potentiële kopers wil helpen om met meer kennis van zaken een woning aan te kopen. Ik volg dus het standpunt van mijn collega-minister dat het verplichten van het vrijgeven van een woningpas bij een potentiële verkoop een waardevol idee is, dat door de administratie verder moet worden uitgezocht, uiteraard rekening houdend met de regelgeving rond de privacy.
Momenteel deelt een eigenaar zijn volledige woningpas met alle aanwezige en toegevoegde informatie. Een mogelijke tussenvorm van delen in het kader van de privacygevoeligheid van sommige data zou kunnen betekenen dat een eigenaar kan beslissen wat hij wel of niet wenst te delen, maar waarin wel vastligt wat een eigenaar wel en niet onzichtbaar kan maken. Daarvoor ligt het initiatief bij mevrouw Demir.
Het asbestattest is de bevoegdheid van collega Zuhal Demir. Ter info: bij de behandeling van vraag om uitleg 2660 gaf minister Demir mee dat in de regelgeving is opgenomen dat de eigenaar de inhoud van het asbestinventarisattest moet meedelen aan de kandidaat-koper bij het sluiten van de onderhandse akte. Het asbestattest zelf zal uiteraard geen prijsraming bevatten.
Mevrouw Moerenhout heeft het woord.
Minister, het was natuurlijk bewust dat die vraag zowel aan minister Demir als aan u werd gesteld. We hebben ze op dezelfde week ingediend, maar ze kwam eerder bij minister Demir aan bod.
Ik heb een aantal korte dingen. U deelt het idee dat het waardevol is om die informatie vrij te geven, wat ik positief vind. Maar u zegt dat dat de bevoegdheid van minister Demir is. Top, dan volgen we dat bij haar verder op. Maar minister Demir heeft in haar antwoord op die vraag die u zelf aanhaalt, ook wel twee andere heel interessante dingen gezegd. Volgens mij raakt dat toch ook uw bevoegdheid, tenzij u mij zegt dat dat niet zo is. Ten eerste zei minister Demir dat het heel belangrijk is dat de woningpas inderdaad wordt vrijgegeven, nadat ook dat asbestattest vrijgegeven is. Zo weten mensen waaraan ze beginnen, zodat ze ook qua financiële en fysieke gezondheid weten waar ze voor staan. Is er asbest aanwezig in de woning, hoeveel asbest, en kan ik dat verwijderen? Want dat is ook nog niet zo simpel. Hoeveel gaat dat kosten?
Maar ze zei ook dat er vandaag heel veel zaken zijn. Je hebt een EPC-attest (energieprestatiecertificaat), je hebt de woningpas, dat asbestattest komt eraan, en je hebt ook de woningkwaliteitswijzer, die wel onder uw bevoegdheid valt. Minister Demir zei dat je bijna door de bomen het bos niet meer ziet, en dat het misschien een idee is om die allemaal te bundelen, te integreren. Zij deed het concrete voorstel om alles te integreren in die woningpas. Ik vond dat zelf geen slecht idee. Het lijkt mij niet onlogisch om ten eerste die informatie vrij te geven – jullie daar staan daar allebei achter, en daar ben ik heel blij om –, en om alles ten tweede nog transparanter te maken, om die informatie tot bij de kopers te krijgen.
Mijn eerste bijkomende vraag is dus of u ertoe bereid bent om al die informatie in de toekomst te bundelen, bijvoorbeeld in de woningpas. Is dat dan ook uitsluitend de bevoegdheid van minister Demir?
Een ander punt dat ze aanhaalt, en dat ik ook heel interessant vond, was dat ze zei dat het eigenlijk misschien een stapje te laat is – ze heeft dat niet zo ‘carrément’ gezegd – als je die informatie pas krijgt op het moment dat je gaat tekenen. Waarom staat er niet meer van die informatie al op de immowebsites voor het huis dat je gaat kopen? Volgt u haar daarin, en bent u bereid om met de sector te overleggen om te kijken wat daar eventueel aan extra informatie op kan verschijnen? Denk bijvoorbeeld aan extra kosten voor een renovatie die moet gebeuren, extra kosten voor het verwijderen van asbest, en dergelijke. Zo kunnen personen, wanneer zij een afspraak maken, al op dat moment een helder beeld hebben van de kosten. Het zou meer transparantie opleveren als er ook op die immowebsites al een grove inkijk is op de kosten qua renovatie en opruimen van schadelijk materiaal dat met de aankoop van een bepaalde woning gepaard gaat. Dat waren nog twee bijkomende vragen.
Minister Diependaele heeft het woord.
Mevrouw Moerenhout, ik denk dat dat twee interessante vragen zijn. In verband met uw eerste vraag: ja, ik sluit mij aan bij collega Demir, we gaan dat samen bekijken. Ik moet zelfs zeggen dat het ook vanuit een overheidsstandpunt interessant of zelfs nodig is om wat meer zicht te hebben op de kwaliteit van dat Vlaamse woningpatrimonium. We hebben daar uit studies wel een zeker zicht op, maar het lijkt mij zeker interessant om dat te hebben.
Uw tweede vraag ligt natuurlijk net iets moeilijker. Er is het privacygegeven waar ik in mijn antwoord ook naar heb verwezen. Het zal er niet mogen toe leiden dat de verkoper zelf kan kiezen welke informatie hij achterhoudt en welke hij meegeeft, in welke mate hij dat meegeeft en hoe hij dat voorstelt. Dat zal natuurlijk een beetje riskant zijn. Als een koper op basis daarvan gaat oordelen welke prijs hij voor welke woning gaat geven, dan moet dat natuurlijk zeer correcte informatie zijn. En dan zit je ook met privacygegevens. Daar moeten we dus wel mee opletten. Maar principieel lijkt het mij wel iets dat verder moet worden bekeken, dat is zeker het geval, maar met een slag om de arm.
Mevrouw Moerenhout heeft het woord.
Dat is heel fijn, minister. Ik denk dat we min of meer op dezelfde golflengte zitten. Het is leuk om vanuit de oppositie zulke vragen te kunnen stellen. Ik ben heel blij dat u achter het bundelen en integreren van de informatie staat en dat u het idee van de immowebsite niet ongenegen bent, maar dat er meer onderzoek nodig is, vooral wat betreft de privacygegevens.
Ik wil u bedanken en we zullen dat vanuit de oppositie mee opvolgen, want ik kan het niet genoeg herhalen. Het is ongelooflijk belangrijk voor mensen die een huis aankopen dat ze weten wat ze kopen. Het is vaak een van de belangrijkste momenten in iemands leven als ze een huis kunnen kopen en het is belangrijk dat dat op een goede en transparante manier gebeurt, zowel voor de eigen financiële gezondheid als voor het feit dat een groot deel van het patrimonium gerenoveerd moet worden, zeker gelet op het asbestgegeven. Wetende wat we vandaag weten, is het ongelooflijk belangrijk dat mensen daar zicht op hebben op het moment dat ze zo’n grote aankoop doen.
Ik dank u andermaal, minister, en we zullen dit mee opvolgen in de komende jaren.
De vraag om uitleg is afgehandeld.