Verslag vergadering Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën, Begroting en Justitie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Minister-president, we hebben het hier al verschillende keren over gehad in deze commissie: de dialoog – ik zal het zo noemen – tussen de Europese Commissie en de verschillende regeringen van dit land over de relancevoorstellen. Die voorstellen vallen eigenlijk uiteen in twee categorieën: de projecten die gefinancierd worden met de 4,3 miljard euro en anderzijds de hervormingsvoorstellen. De commissie maakt een koppeling tussen beide.
Ik heb begrepen, via de media en via besprekingen in de Kamer, dat er een antwoord is gekomen van de Europese Commissie op de Belgische – ik zal het zo zeggen – en dus ook op de Vlaamse voorstellen. Dat was midden maart, geloof ik. Ik geloof dat de staatssecretaris bevoegd voor de relance gezegd heeft: “La Commission européenne n’était pas enthousiaste.” Ik denk dat dat een Latijnse wijze is om te zeggen dat de Europese Commissie toch behoorlijk kritisch geweest is. Volgens de verslagen van de besprekingen in de Kamer zou de kritiek vooral gaan over het feit dat er in de projecten te weinig ‘milestones’ en ‘targets’ – ijkpunten en doelstellingen – bepaald zijn en dat de hervormingsvoorstellen onvoldoende gedetailleerd zijn.
Kunt u toelichten wat er in die feedback van de Europese Commissie precies stond? In welke mate heeft die feedback betrekking op de Vlaamse voorstellen, zowel voor de projecten die we gefinancierd wensen te zien als de hervormingsvoorstellen die we neergelegd hebben?
In welke mate moeten we onze voorstellen aanpassen naar aanleiding van deze feedback?
Dat zijn mijn belangrijkste vragen daaromtrent.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Mijnheer Van Rompuy, bedankt voor de vraag. Dit is inderdaad misschien wel het belangrijkste wat nu op de agenda staat.
De Europese projecten worden niet gefinancierd via de 4,3 miljard euro. Europa heeft voor België 5,3 miljard euro veil voor dat plan, waarvan 2,3 miljard euro voor Vlaanderen is – ik rond wat af. Wij leggen dus zelf nog 2 miljard euro op. Dat wil ik toch duidelijk stellen. De Europese financiering is ongeveer de helft van het Vlaamse relanceplan Vlaamse Veerkracht.
Wat de impact van de kritiek van de Europese Commissie betreft, heb ik in de commissievergadering van 9 maart reeds toegelicht dat dit een iteratief proces is, waarbij we in een nagenoeg permanente dialoog staan met de Europese Commissie. Dat resulteert in een wisselwerking van opmerkingen en aanpassingen. We spreken ook telkens over één plan voor het volledige koninkrijk.
De wisselwerking met de Europese Commissie is vruchtbaar, en dat vormt naar ons aanvoelen een grote meerwaarde. Ik spreek dan ook liever over ‘aandachtspunten, klemtonen en suggesties’ van de Europese Commissie dan over ‘kritiek’. Het is immers ook de bedoeling van de Europese Commissie dat België eind april een zo goed mogelijk Plan voor Herstel en Veerkracht indient. Er worden in deze fase geen projecten goed- of afgekeurd.
Het belangrijkste aandachtspunt van de Europese Commissie voor alle overheden in dit land is om te komen tot een beheersbaar aantal structurele hervormingen die echt impact hebben en noodzakelijk zijn. De initiële lijst van Belgische hervormingsvoorstellen was te lang en daarom is in overleg met de commissie gewerkt naar een kortere lijst, waarin Vlaanderen nog steeds meer dan haar deel doet.
Daarbij is het voor de Europese Commissie uiterst belangrijk dat de hervormingsvoorstellen sterk inspelen op de landenspecifieke aanbevelingen van 2019 en 2020. Het spreekt voor zich dat Vlaanderen deze aandachtspunten van de Europese Commissie inzake hervormingen meeneemt, zowel wat betreft de beperking van het aantal hervormingsvoorstellen als wat hun inhoud betreft.
Gaan we de Vlaamse hervormingsplannen bijsturen of aanpassen? Op 19 maart heeft de federale overheid een nieuwe draft van het Plan voor Herstel en Veerkracht aan de Europese Commissie bezorgd. Het aantal hervormingen is daarin sterk gereduceerd, namelijk tot 36, en van die 36 zijn er 11 Vlaamse.
Het is te vroeg om daarover in detail te treden, want het blijft een voorontwerpversie. We verwachten hierop snel reacties van de Europese Commissie tijdens een reeks van nieuwe feedbackvergaderingen. Toch is het al zeer duidelijk dat de Europese Commissie bepaalde hervormingsvoorstellen bijzonder sterk ondersteunt, zoals bijvoorbeeld de spending reviews, de Vlaamse brede heroverweging. Dat is een hervorming die wij zeer hoog in het vaandel dragen en die perfect aansluit bij de uitvoering van landenspecifieke aanbeveling nummer 1 van 2019 en 2020.
Volgens de huidige timing moet het definitief Plan voor Herstel en Veerkracht eind april aan de Europese Commissie worden bezorgd. Of een geplande Vlaamse hervorming al dan niet in het bij Europa ingediende Plan voor Herstel en Veerkracht wordt ingediend, houdt niet zozeer een waardeoordeel in. Op de initiële, langere lijst van hervormingsvoorstellen door de verschillende overheden reageerde de Commissie immers dat sommige voorstellen weliswaar interessant, maar voor de scope van dit plan minder relevant waren.
Het is met andere woorden niet omdat bepaalde hervormingsambities uit het regeerakkoord of het plan Vlaamse Veerkracht niet in het herstelplan worden opgenomen, dat Vlaanderen ze niet zal uitvoeren. Dat zie je ook in de budgettaire zaken. Het is maar de helft, of toch de helft die we van Europa krijgen – het is te zien hoe je het bekijkt. Maar ook voor een project dat via die weg niet gefinancierd wordt, hebben we die andere 2 miljard euro nog. We moeten alleen zien dat we die 2,3 miljard euro binnenhalen, zodat een aantal projecten zeker gefinancierd zijn.
We blijven de aandachtspunten van de Europese Commissie goed analyseren, zodat we hiermee rekening houden bij een volgende versie van het ontwerp van het Plan voor Herstel en Veerkracht. Dat nieuwe ontwerp is voorlopig voorzien voor 2 april, komende vrijdag. Dit is een proces van continu overleg. Door op die manier te werken, kunnen we ons ervan verzekeren dat de eindversie van het plan zal voldoen aan de verwachtingen van de Europese Commissie.
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Bedankt voor uw antwoord. Het is en blijft natuurlijk jammer dat het moeilijk is om uit de commentaren van de Europese Commissie af te leiden wat betrekking heeft op het federale en wat op het regionale niveau. Ik begrijp ook dat u op dit ogenblik, terwijl de dialoog gaande is, liever niet in detail treedt over de punten waarover het exact gaat. We zullen moeten wachten tot eind april eer we specifiek het finale rapport zullen kennen.
Persoonlijk vind ik het een terechte vraag van de Europese Commissie om te werken met milestones en targets, om goede opvolging te kunnen hebben van het tempo waarmee de relanceplannen worden uitgevoerd. Ik heb ook begrepen dat de Vlaamse Regering op haar manier daar ook uitvoering aan geeft, met de taskforce en de monitoringrapporten die voorzien zijn.
Wat dat betreft had ik nog een vraag voor u. Ik had uit een van de mededelingen van de Vlaamse Regering begrepen dat er deze week een eerste vergadering zou zijn van de taskforce en dat er ook een statusrapport zou komen. Vindt dat deze week nog plaats of is dat iets wat door de gesprekken met de Europese Commissie uitgesteld is?
De heer Schiltz heeft het woord.
Ik dank de vraagsteller en de minister-president. Dit is een zeer relevante vraag. Minister-president, ook namens onze fractie houden wij daar de vinger aan de pols. Het valt mij op dat er in het kader van relance vaak gesproken wordt over investeringen. En het is natuurlijk van kapitaal belang dat er in een aantal infrastructuurprojecten fors wordt geïnvesteerd, dat weten we. Maar daarnaast is er ook een hervormingsagenda, en die durft soms wel eens een beetje aan de aandacht te ontsnappen, zo is mijn gevoel.
Ik twijfel er niet aan dat u van goede wil bent, minister-president. Minister Diependaele heeft ook aangekondigd dat er naast de projectfiches ook een aantal hervormingsfiches zouden zijn. Ik wil dan ook graag aansluiten bij de vraag om daar inzage in te krijgen wanneer die ingediend zijn.
Ik heb nog een aanvullende vraag. Bij de vorige bespreking gaf minister Diependaele aan dat er voor ongeveer 130 procent van het budget projecten zijn ingediend, omdat niet alle projecten geselecteerd worden. Dan heb je een soort reservelijst die je kunt aanspreken. Het zou jammer zijn als die middelen niet aangeboord kunnen worden. Maar mijn vraag is of dat ondertussen al naar 100 procent gereduceerd is, en welke projecten daar dan tussenuit gevallen zijn. Is het mogelijk om daar wat meer inzicht in te krijgen? Ik dank u.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Het is zo dat ik vrijdag op de Vlaamse Regering een stand van zaken geef over de hervormingsagenda en de reductie van het aantal projecten. Ik wil die primeur aan de Vlaamse Regering laten, maar dat wordt dan een regeringsdocument. Dan kan het parlement daar inzage in krijgen. Na vrijdag hebben we dat.
Mijnheer Van Rompuy, de taskforce was eigenlijk gepland voor vandaag, deze morgen. We hebben dat uitgesteld tot de eerste dinsdag na de paasvakantie, omdat we het wat raar vonden om over relance en dergelijke te spreken in de week van de lockdown. Dat leek ons toch een beetje vreemd. Die taskforce komt dus bijeen op de eerste dinsdag na de paasvakantie. Daar zal ook een persconferentie op volgen, zodat dat breed wordt gecommuniceerd.
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Ik begrijp dat die taskforce uitgesteld is. Het zou als een tang op een varken passen om nu een persconferentie te houden over relance, terwijl we net voor drie à vier weken in lockdown zijn. Dit lijkt mij een logische beslissing. Ik zal maandag naar de beslissingen van de Vlaamse Regering kijken om te weten wat er juist werd beslist over de projecten en de hervormingsvoorstellen. Ik dank u voor uw antwoord.
De vraag om uitleg is afgehandeld.