Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking en Toerisme
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Talpe heeft het woord.
Voorzitter, dit is een vraag om uitleg over een belangrijk thema, namelijk gendergelijkheid. Vorige week maandag was het de Internationale Vrouwendag. We hebben toen de nodige aandacht gegeven aan gendergelijkheid en aan de strijd tegen geweld die veel vrouwen momenteel voeren. Wereldwijd zijn heel wat mensen op straat gekomen. Dat was zo in Mexico, Chili en Pakistan, maar ook in ons land. Duizenden mensen zijn op straat gekomen om het geweld tegen vrouwen aan te kaarten. Dichter bij ons, in Polen, zijn er die dag en de dagen ervoor en erna vrouwen op straat gekomen. Er zijn daar al maandenlang protesten tegen de strenge abortuswet die de conservatieve regeringspartij heeft aangenomen. Het is opvallend dat die regeringspartij net die dag een nieuwe zender van de openbare omroep heeft gelanceerd waarin een klassiek beeld van de vrouw aan de haard wordt gepromoot. We zien dat er in Polen een polarisering is, en dat toont aan dat de wereldwijde strijd voor gendergelijkheid echt moet worden ondersteund.
Minister-president, u hebt in uw beleidsnota terecht aangehaald dat het respect voor mensenrechten, gender en goed bestuur kernwaarden zijn in het internationaal beleid dat Vlaanderen zal uitdragen. U verwijst uitdrukkelijk naar de vrouwenrechten. Ik citeer: “De educatie en emancipatie van de vrouw biedt de sleutel tot vrijheid en financiële vrijheid. Door volop in te zetten op projecten die de gelijkheid tussen man en vrouw bevorderen en door te focussen op thema’s als gendergelijkheid, seksuele opvoeding en educatie genereert de Vlaamse overheid met haar beleid rond ontwikkelingssamenwerking impact en succesvolle resultaten.”
Kunt u toelichten welke acties of projecten met betrekking tot gendergelijkheid de Vlaamse overheid al heeft opgezet? Hoe wilt u dit beleid, zowel met betrekking tot ontwikkelingssamenwerking als met betrekking tot het algemeen buitenlands beleid, de komende jaren versterken? Hoe kijkt u naar de recente ontwikkelingen met betrekking tot vrouwenrechten en de houding in Polen ten aanzien van de lgbtqi-gemeenschap? Neemt de Vlaamse overheid initiatieven om de contacten in Polen en in de EU hierover aan te spreken?
Minister-president Jambon heeft het woord.
Voorzitter, de Vlaamse Regering hecht veel belang aan gendergelijkheid en ijvert hier binnen alle mogelijke gremia en op alle mogelijke niveaus voor. Vrouwenrechten en gendergelijkheid lopen als een rode draad door het Vlaamse mensenrechtenbeleid.
Vorig jaar is de Raad van Europa gesteund met Vlaamse subsidies voor twee projecten, elk ter waarde van 100.000 euro. Eén project zet in op activiteiten om geweld tegen vrouwen te laten eindigen. Het andere project ondersteunt een gouvernementeel netwerk van Europese lgbti-contactpunten.
Wat de ontwikkelingssamenwerking betreft, worden goed bestuur, respect voor de mensenrechten en gelijke kansen voor mannen en vrouwen in de landenprogramma’s met Mozambique, Zuid-Afrika en Malawi als basisvoorwaarden voor duurzame mondiale ontwikkeling beschouwd.
In de vorige landenstrategienota voor ontwikkelingssamenwerking in Mozambique, die van 2016 tot 2020 heeft gelopen, is gewerkt aan een bredere toegang tot seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, voornamelijk voor adolescente meisjes. In de landenstrategienota voor ontwikkelingssamenwerking in Malawi, die loopt van 2019 tot 2023, dragen we bij aan een innovatief landbouwbeleid en voedselzekerheid. We zetten hierbij specifiek in op het bereiken van jongeren en vrouwen. Vorige week is een projectoproep met een budget van 6 miljoen euro gelanceerd in verband met de ontwikkeling van de private sector voor kleinschalige landbouwers. Tijdens de evaluatie van de projectvoorstellen zal worden nagegaan in welke mate de indieners oog hebben voor bijzondere groepen als jonge boeren en vrouwen.
Vlaanderen volgt de richtlijnen in het Gender Action Plan III uit 2020 om te monitoren of onze kernwaarden in de budgettering en de concrete activiteiten worden vertaald. Alle nieuwe projecten in de Vlaamse partnerlanden ondergaan een genderscreening. In plaats van naar de meer traditionele, maar minder verregaande gendergevoelige strategie, streven we naar een gendertransformatieve aanpak.
Vlaanderen weegt mee op de internationale besluitvorming van diverse organisaties van de VN die actief zijn op het vlak van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten. Vlaanderen is actief betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwe mondiale aidsstrategie voor de periode 2021-2016. Door de Vlaamse deelname aan de raad van bestuur van het Joint United Nations Programme on HIV/AIDS (UNAIDS) hebben we de nadruk kunnen leggen op een aantal voor ons heel belangrijke thema’s, zoals gender.
Gendergelijkheid zal ook in de toekomst als een rode draad door het Vlaamse ontwikkelingssamenwerkings- en mensenrechtenbeleid blijven lopen. Tijdens mijn diplomatieke contacten zal ik op dit onderwerp blijven hameren. Indien het mogelijk is, zal ik, net zoals in het verleden, interessante projecten of programma’s die op het terrein een wezenlijk verschil kunnen maken, financieel ondersteunen. Ook de diplomatieke vertegenwoordigers van Vlaanderen zullen dit thema tijdens hun werkzaamheden hoog in het vaandel dragen.
De evolutie in Polen baart me zorgen. Zoals daarnet vermeld, is de Vlaamse Regering een sterke pleitbezorger van gendergelijkheid en van lgbtqi+-rechten. Ik volg de problematiek van nabij op en ik zal te gepasten tijde voor het belang van gendergelijkheid en van lgbtqi-rechten ijveren.
Door middel van de diplomatieke vertegenwoordiger van Vlaanderen ter plaatse volg ik de situatie in Polen op. De diplomatieke vertegenwoordiger heeft, samen met andere ambassadeurs, de voorbije jaren steeds een open brief naar aanleiding van de Internationale Dag tegen Homofobie en Transfobie onderschreven waarin de steun voor het werk van de lgbtqi-gemeenschap wordt uitgesproken. Dit initiatief zal ook dit jaar worden herhaald. Er is, naast de diepe verontwaardiging ten aanzien van Spanje, dus om andere redenen ook verontwaardiging ten aanzien van Polen.
Mevrouw Talpe heeft het woord.
Minister-president, ik dank u voor het antwoord en de stand van zaken met betrekking tot de inspanningen die u al hebt geleverd en nog plant te leveren. Dit thema zal nog vaak op de agenda van deze commissie staan. We horen meer en meer hoe brandend actueel het is.
Ik heb verwezen naar Polen, waar de situatie van vrouwen en de holebigemeenschap er heel hard op achteruitgaat. Er is een resolutie van het Europees Parlement betreffende de vrijheidszones. Dat is een goede zaak, maar het mag niet bij woorden blijven. Er moeten daden zijn en we moeten vooruitgang boeken. Ik verwijs naar de Conventie van Istanbul inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld, die door ongeveer veertig Europese landen, waaronder Polen, is ondertekend. Vorig jaar heeft Polen beslist dat verdrag op te zeggen, omdat er volgens de Poolse regering al genoeg wetgeving is die vrouwen beschermt. Ik vind het ongelooflijk dat dit kan gebeuren.
Bestaat er een mogelijkheid om wat druk uit te oefenen op Polen en op andere landen die dat nog niet hebben gedaan om dat verdrag alsnog te omarmen? Daarnaast denk ik dat we de ingeslagen weg zeker verder moeten volgen, zodat we de rechten van die gemeenschap absoluut kunnen verdedigen.
De heer Van de Wauwer heeft het woord.
Minister-president, ik dank u voor de verduidelijking. Ik ben blij te horen dat gender een rode draad doorheen het Vlaams ontwikkelingssamenwerkings- en mensenrechtenbeleid vormt. Dat stelt me zeker gerust, maar ik heb nog een bijkomende vraag. De Federale Regering onderwerpt, vertrekkend vanuit de idee dat gendergelijkheid een horizontale benadering vergt, elke uitgavenpost inzake ontwikkelingssamenwerking aan een gendertoets. Ik heb uit uw antwoord afgeleid dat dit ook de lijn is die Vlaanderen volgt. Kunt u dit bevestigen? Wordt ook elke uitgave in verband met de Vlaamse ontwikkelingssamenwerking aan die gendertoets onderworpen? Kan dat eventueel ook gebeuren in verband met alle lgbtqi+-zaken?
Minister-president Jambon heeft het woord.
Wat de bijkomende druk op Polen betreft, is het een van de opdrachten van onze vertegenwoordiger daar om de problematiek aan te kaarten.
Mijnheer Van de Wauwer, we hebben maar drie structurele vormen van ontwikkelingssamenwerking. Ik heb in mijn antwoord omstandig toegelicht hoe de vrouwenrechten daarin de rode draad vormen. Wij hebben die federale toets niet nodig. Dat zit ingebakken in de programma’s. Het zijn ook maar drie programma’s, we moeten daar niet onnozel over doen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.