Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Daniëls heeft het woord.
Minister, de minimumleeftijd voor een inkomensvervangende tegemoetkoming (IVT) of een integratietegemoetkoming (IT) voor personen met een handicap werd onlangs verlaagd van 21 naar 18 jaar. Dat heeft een aantal gevolgen. Personen met een handicap kunnen daardoor al vanaf 18 jaar een beroep doen op een IVT – voor wie onvoldoende inkomen haalt uit de arbeidsmarkt – en een IT – een soort compensatie voor de extra kosten die mensen met een handicap moeten maken om deel te nemen aan het maatschappelijk leven. Voor allebei gaat dat dus naar 18 jaar in plaats van 21 jaar. Die uitkeringen liggen aanzienlijk hoger dan het bedrag voor de verhoogde kinderbijslag, het groeipakket, waarop personen met een handicap tussen 18 en 21 jaar op dit moment een beroep kunnen doen.
De aanpassing is het gevolg van een arrest van het Grondwettelijk Hof, zoals u weet. Dat oordeelde in juli 2020 dat de leeftijdsgrens van 21 jaar voor die uitkeringen ongrondwettelijk is omdat de burgerlijke meerderjarigheid al lang naar 18 jaar is verlaagd. De wet die de uitkeringen regelde dateert nog van 1987, dat is de vorige eeuw, collega’s, toen de meerderjarigheid op 21 jaar lag.
Ongeveer tienduizend personen met een handicap zouden elk jaar hun voordeel kunnen doen bij die aanpassing.
Minister, zullen de IVT en IT cumuleerbaar zijn met de verhoogde kinderbijslag, het groeipakket? Wat is het effect daarvan voor zowel de ouders als voor het meerderjarig kind?
Indien het cumuleerbaar is, bent u dan geneigd om de verhoogde kinderbijslag voor het betrokken kind stop te zetten?
Het is wenselijk dat betrokken gezinnen voor de herziening zelf geen actie moeten ondernemen, maar dat dit automatisch gebeurt. Hoe zullen de federale en Vlaamse administraties dit onder elkaar uitwerken?
Minister Beke heeft het woord.
De verlaging van de leeftijd voor de IVT en de IT van 21 naar 18 jaar, als gevolg van de recente rechtspraak van het Grondwettelijk Hof, is een autonome beslissing van de federale overheid. Het groeipakket en daarmee ook de zorgtoeslag zijn een Vlaamse bevoegdheid. De federale tegemoetkomingen IVT en IT en de zorgtoeslag zijn dus, vanuit die logica, in principe cumuleerbaar.
Uw vraag of de mogelijkheid om beide zaken te cumuleren wenselijk is, is, gelet op de vele noden, wat mij betreft een zeer legitieme vraag. Het al dan niet invoeren van een cumulverbod maakt momenteel voorwerp van onderzoek uit. Ik zal hierover op korte termijn overleg plegen in de schoot van de Vlaamse Regering.
Hoe dan ook blijft het mijn bedoeling om de middelen van de zorgtoeslag, in het kader van het geïntegreerd gezinsbeleid, in de eerste plaats te blijven inzetten voor de doelgroep kinderen met een specifieke zorgbehoefte omdat de behoeften bijzonder groot zijn.
De federale procedure voorziet een aanvraagtermijn van drie maanden om recht te kunnen hebben op een retroactieve toekenning van een inkomensvervangende tegemoetkoming (IVT) of een integratietegemoetkoming (IT) vanaf 1 augustus 2020.
Kinderen tussen 18 en 21 jaar met een zorgtoeslag, en die in aanmerking komen voor een IVT of een IT, zullen automatisch door de FOD Sociale Zekerheid worden gecontacteerd. Het agentschap Opgroeien voorziet de nodige gegevensdeling met Directie-generaal (DG) Handicap. Deze communicatie kan dan vlot verlopen.
Voor kinderen tussen 18 en 21 jaar waarvoor de eerste aanvraag voor zorgtoeslag nog loopt, en er dus nog geen beslissing is genomen, bereidt Opgroeien Regie zelf gerichte communicatie voor, zodat deze gezinnen hun recht op retroactieve werking kunnen vrijwaren.
De heer Daniëls heeft het woord.
Minister, bedankt voor uw antwoord. Begrijp ik het goed? U zegt ervoor te zorgen dat deze gezinnen hun retroactiviteit kunnen bewaren. Moet ik daaruit begrijpen dat dat dan automatisch gebeurt, of moeten die gezinnen nog iets doen? Dat is mijn eerste vraag.
Mijn tweede vraag heeft betrekking op het antwoord op een schriftelijke vraag die ik vandaag heb binnengekregen, namelijk vraag 342. Daarin geeft u aan dat wij er geen zicht op hebben welke kinderen een erkenning van handicap hebben. Ik denk dat het hier niet alleen over min 18-jarigen gaat maar ook over die min 21-jarigen. Vlaams hebben wij daar tot op vandaag – zo blijkt uit het antwoord dat u mij hebt gegeven – geen zicht op.
Hier lijkt het mij wel belangrijk dat we daar wel zicht op hebben. Als men dat federaal weet – men betaalt iets uit, dus men kent ze, neem ik aan – en wij betalen ook iets uit – dat is dus ook een lijstje – hoe moeilijk kan het dan zijn om die twee met elkaar te kruisen? Het kan toch niet zo gigantisch moeilijk zijn om daar een overzicht over te hebben.
Dan heb ik nog een derde vraag, rond de cumuleerbaarheid. Daarvan hebt u gezegd dat het cumuleerbaar blijft, dacht ik. Of moest u dat nog bespreken binnen de Vlaamse Regering? Dat laatste was mij niet volledig duidelijk. Ik dank u.
Mevrouw De Martelaer heeft het woord.
Minister, ik had dezelfde problematiek al in december vorig jaar via een schriftelijke vraag aan u gesteld, en ik heb ondertussen al een beetje kunnen nadenken over het antwoord dat u mij toen gegeven hebt. U zegt dat de vraag legitiem is of een cumulatie wel of niet kan. Stel dat we niet gaan cumuleren – je kunt geen IVT, IT en een zorgtoeslag cumuleren – dan denk ik dat we de middelen die we dan houden, misschien zouden kunnen investeren. Het feit is dat iemand een groeipakket krijgt tot zijn 25ste, als hij studeert. Wie een zorgtoeslag krijgt, krijgt dat maar tot 21 jaar, ook als hij studeert. Misschien moeten we dat gat tussen 21 en 25 jaar voor kinderen met een beperking toch opvullen, zodat zij een zorgtoeslag kunnen krijgen tot hun 25ste, en deze discriminatie zichzelf opheft.
Ik laat dat ballonnetje op, en u zegt dat u dat zult onderzoeken. Ik hoop dat u mijn ballonnetje meeneemt.
De heer Vande Reyde heeft het woord.
Ik denk dat de vraagstelling interessant en ook legitiem is. Ik denk wel dat we een beetje aandachtig moeten zijn om aanpassingen te doen over wel of geen cumulatie aan de hand van toeslagen die op een ander niveau worden gegeven. Het is ook zo dat een integratietegemoetkoming geen vervanging is van een inkomen, dat moeten we goed beseffen. De inkomensvervangende tegemoetkoming vervangt een inkomen omdat iemand met een handicap geen inkomen uit arbeid kan halen. Maar de integratietegemoetkoming is eigenlijk een toeslag die iemand krijgt vanwege de kosten die hij of zij oploopt door zijn handicap. Die twee zijn wel verschillend.
We moeten ook goed beseffen dat er voor beide momenteel ook op federaal niveau een hervorming is, om het effect van de prijs van de arbeid en de prijs van de liefde in te dijken.
Ik vind het ergens begrijpelijk dat er gekeken wordt naar wat echt de noodzaak en het doeleinde is van iemand die beide systemen ontvangt, maar we moeten wel heel goed oppassen dat, door aan het ene te morrelen, mensen niet onnodig de toeslagen verliezen die ze wel degelijk nodig hebben om te functioneren. IT en IVT zijn niet met elkaar te verwarren. We moeten goed weten dat die niet hetzelfde doel hebben. In een eventuele hervorming moeten we daar echt wel rekening mee houden. Ik treed collega Daniëls bij. Als we kijken naar de noodzaak en het doeleinde, zijn ze wel vergelijkbaar met de toeslag die je krijgt in het groeipakket.
Minister Beke heeft het woord.
Collega's, de oefening loopt in Vlaanderen. Ik wil daar op dit ogenblik nog niet echt op vooruitlopen.
Collega Daniëls, zoals ik op het einde van mijn antwoord gezegd heb, zullen kinderen tussen de 18 en de 21 jaar die een zorgtoeslag hebben en dus in aanmerking komen voor een IVT of een IT, automatisch door de FOD Sociale Zekerheid worden gecontacteerd. Het Vlaams Agentschap Opgroeien Regie voorziet de nodige gegevensdeling met het DG Handicap, zodat die communicatie ook vlot kan verlopen. Voor kinderen tussen de 18 en de 21 jaar voor wie de eerste aanvraag voor zorgtoeslag nog loopt, en voor wie er dus nog geen beslissing genomen is, bereidt het Agentschap Opgroeien Regie zelf een gerichte communicatie voor, zodat die gezinnen hun recht op retroactieve werking ook kunnen vrijwaren.
De heer Daniëls heeft het woord.
Bedankt, minister. Ze worden automatisch gecontacteerd, maar er is wel een verschil tussen automatisch een brief krijgen en dat het automatisch in orde wordt gebracht, indien er geen cumulatie zou zijn. Dat zijn twee verschillende zaken, minister. Ik wil er echt voor pleiten dat die gezinnen niet een brief krijgen dat ze iets moeten doen, en als ze niets doen, dat ze dan bijgevolg alles kwijt zijn. Dat wil ik absoluut vermijden. Vanuit onze fractie wil ik daarvoor pleiten.
Als er inderdaad geen cumulatie zou zijn, waar ook iets voor te zeggen is, moeten we dan wel goed kijken welke middelen ze vandaag krijgen. Dat moeten we op eenzelfde niveau kunnen houden, waarbij we die middelen dan inderdaad gericht opnieuw voor die doelgroep kunnen inzetten.
De vraag om uitleg is afgehandeld.