Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Coenegrachts heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, mediabedrijven Telenet en DPG Media wilden de reeksen De Bende van Jan de Lichte en Black-out in primeur aanbieden via hun streamingdienst Streamz. Dat mocht niet, zegt de Vlaamse Regulator voor de Media (VRM). Er is een sanctie uitgesproken, weliswaar beperkt tot een waarschuwing, omdat de beide reeksen tot stand zijn gekomen via een stimuleringsmaatregel van de Vlaamse overheid waarbij de distributeurs verplicht waren bij te dragen. Die producties moesten dan wel voor het brede publiek toegankelijk zijn en niet via betaling op aanvraag.
Minister, hoe evalueert u de beslissing van de VRM? De markt wijzigt snel. Hoe staat u tegenover het verbod op primeurs op betalende kanalen, tot stand gekomen met de stimuleringsregeling?
Minister Dalle heeft het woord.
Collega's, u weet dat de VRM op 23 november 2020 inderdaad een aantal beslissingen heeft genomen met betrekking tot het aanbieden van De Bende van Jan de Lichte en Black-out op Streamz. De VRM heeft verschillende inbreuken vastgesteld op het besluit van de Vlaamse Regering van 21 maart 2014 betreffende de stimuleringsregeling voor de audiovisuele sector.
De VRM heeft drie keer geoordeeld dat een waarschuwing een gepaste sanctie is. Zoals ik ook al eerder in deze commissie heb gezegd, is het natuurlijk de taak van de VRM om op een autonome manier toezicht te houden op de naleving van het Mediadecreet en zijn uitvoeringsbesluiten. Het is dan ook niet aan mij als minister van Media om beslissingen van de VRM te evalueren. Dat kan ik echt niet doen.
Partijen die het niet eens zijn met een beslissing van de VRM, kunnen uiteraard tegen deze beslissingen een beroep indienen bij de Raad van State.
Ik wil ook herhalen dat ik in de vergadering van deze commissie op 17 september 2020 al duidelijk maakte dat, op het moment van de opmaak van het besluit van 21 maart 2014, het medialandschap er fundamenteel anders uitzag dan vandaag. Previews op betalende ondemandplatformen bestonden toen ook al, maar het belang ervan is de afgelopen jaren natuurlijk fors toegenomen. Ik heb toen ook de doelstelling van de investeringsverplichting nogmaals benadrukt, namelijk ervoor zorgen dat er extra financiële middelen ter beschikking komen om kwaliteitsvolle productiereeksen te produceren. Ik denk dat we het daar allemaal over eens zijn. De productie van kwaliteitsvolle fictiereeksen kan alleen worden verzekerd als alle windows kunnen worden gevaloriseerd. Dat betekent niet alleen de lineaire en de review window maar ook de preview window, en dat natuurlijk tegen marktconforme voorwaarden.
Tijdens diezelfde commissievergadering heb ik ook gesteld dat er onduidelijkheid is over de interpretatie van artikel 6 van het besluit van 21 maart 2014. Ik heb daarbij, voor alle duidelijkheid, geen uitspraak gedaan over de vraag of preview windows onder dit besluit al dan niet mogelijk zouden zijn. De omroepen zijn van mening dat het wel kan, de VRM meent van niet. Ik heb dit toen vastgesteld en doe dat nu opnieuw.
In mijn beleidsnota heb ik aangegeven dat ik de bestaande stimuleringsregelingen zal updaten. Investeren in kwaliteitsvolle Vlaamse audiovisuele content is, zeker gezien de gevolgen van de covidcrisis, een topprioriteit.
De financiering van kwaliteitsvolle fictie is erg duur. Zonder investeringsverplichtingen dreigt de creatie van Vlaamse fictie in het gedrang te komen. De bestaande stimuleringsverplichtingen hebben hun nut bewezen, maar zijn nu aan een update toe. Mijn kabinet en mijn administratie zijn volop bezig met de voorbereidingen van deze aanpassingen, maar natuurlijk moeten we prioritair de Europese richtlijnen inzake media omzetten. Zo zal de Vlaamse Regering op 5 februari 2021 het ontwerp van decreet inzake de richtlijn betreffende de audiovisuele mediadiensten definitief goedkeuren.
De heer Coenegrachts heeft het woord.
Minister, ik begrijp dat u de beslissingen van de VRM niet evalueert. Dat was misschien niet helemaal de juiste woordkeuze. U hebt terecht aangehaald dat we allemaal bezorgd zijn en dat we op de productie van kwaliteitsvolle fictie in Vlaanderen willen inzetten. We willen daarin blijven investeren en we willen dat de productiemaatschappijen daarin investeren. Op zich gaat het om een goede maatregel, maar ik ben blij dat u over een update praat.
We moeten dan vooral aandacht hebben voor de terugverdienmodellen. Als investeerders in fictie investeren, moet dat natuurlijk renderen. Als we hen willen overtuigen, moet er ook een verdienmodel aan vasthangen. Als de Vlaamse overheid daar geld voor geeft, lijdt het natuurlijk geen twijfel dat de brede bevolking daarvan moet kunnen meegenieten. Ik neem aan dat de vraag of previews al dan niet mogelijk moeten zijn, in die update zal worden opgenomen. Ik zou ervoor willen pleiten dat serieus in overweging te nemen en na te gaan of we op die manier de productie meer kunnen ondersteunen en de motivatie van de investeerders kunnen vergroten.
De heer Slootmans heeft het woord.
Voorzitter, ik denk dat de beslissing of de waarschuwing van de VRM in de sterren stond geschreven. Mevrouw Van den Brande en mevrouw Segers hebben er enkele maanden geleden terecht naar verwezen. Ze hebben hiervoor gewaarschuwd.
Minister, u hebt toen geantwoord dat u de wetgeving à la carte zou aanpassen. Zolang die aanpassing er niet is, gaat het echter om een overtreding. Ik begrijp dat u vindt dat de VRM de wetgeving te streng interpreteert, maar de VRM kan natuurlijk enkel toepassen wat in de decreten en de uitvoeringsbesluiten staat, namelijk dat een productie die in toepassing van de stimuleringsrichtlijn met belastinggeld tot stand is gekomen, niet eerst in een ondemandcontext mag worden aangeboden. Dat moet lineair worden aangeboden. Dat is exact wat nu gebeurt. U wilt dit updaten en aanpassen, maar mijn vraag is of u dan ook afstapt van de idee dat series eerst lineair moeten worden aangeboden.
Het risico bestaat dat in dat geval dubbel moet worden betaald. Hier wordt altijd vertrokken vanuit de visie van de productiesector en nooit vanuit de visie van de belastingbetaler die niet naar Netflix of Streamz kijkt. Hij betaalt een eerste maal in zijn belastingbrief, maar ook een tweede maal. Die visie zit ingebakken in het uitvoeringsbesluit. Stapt u daar nu van af?
Apache heeft naar de terechte bekommernis verwezen dat het afstappen hiervan voor een uitholling van het lineaire aanbod van de VRT zal zorgen. Als de VRT de kijkcijferkanonnen achter een betaalmuur plaatst, kunnen we ons de vraag stellen of de VRT nog een goede media-actor is en nog een zekere legitimiteit heeft om belastinggeld te krijgen. Hoe zult u die garantie bieden?
Minister, stapt u, ten eerste, af van die filosofie en hoe zult u, ten tweede, het lineaire aanbod van de VRT kunnen blijven garanderen?
Mevrouw Segers heeft het woord.
Dank u wel, collega Coenegrachts, voor uw opmerkzaamheid en uw vraag. Dit is inderdaad belangrijk. Bij de aankondiging van de lancering van Streamz, die voor iedereen uit de lucht viel – en ik ben zeer blij dat Streamz wel een succes is –, heb ik zelf direct opgemerkt dat de beslissing van de VRT om de serie Black-out, die helemaal nog niet lineair op open scherm getoond was aan de Vlaamse kijker, in preview te tonen op Streamz, echt in strijd is met de letter en de geest van ons Mediadecreet, dat toch voorziet dat reeksen waaraan mee betaald is door de distributeurs in het kader van de investeringsverplichting, niet achter een betaalmuur in preview mogen verdwijnen. Die moeten gewoon getoond worden in open net. Dat was zeker en vast het geval voor Black-out.
U hebt dan gezegd dat er ruimte is voor interpretatie. Neen, neen, zoals ook de VRM zegt: het is nog altijd in strijd met het Mediadecreet. Wij zien daar twee problemen. Ten eerste heeft de belastingbetaler al eens betaald voor zowel de VRT als via zijn Telenet-/ Proximus-abonnement. Het kan dus niet dat die twee keer moet betalen en dat zaken achter een betaalmuur worden gezet. Ten tweede mogen we ook niet vergeten dat de productiehuizen, de artiesten en iedereen die meewerkt aan zo’n reeks, heel wat inkomsten mislopen, omdat auteursrechten voorlopig niet geïnd worden op onlineplatformen. Daarvoor is trouwens de omzetting van de Copyrightrichtlijn, waar men federaal mee bezig is, heel belangrijk. Die ongelijkheid, die oneerlijkheid moet worden opgelost. Het maakt niet uit op welk scherm er gekeken wordt, artiesten en medewerkers hebben het recht om hun inkomsten daarin te krijgen. Het zijn zowel de belastingbetalers als de mensen die meewerken aan die reeksen die twee keer benadeeld worden.
Minister, wat zijn uw plannen nu? Voorziet u, zoals u altijd hebt aangegeven, nog een verdere versoepeling, dat dat maar moet kunnen? Of gaat u daar toch wel oren hebben naar de bekommernissen, zowel vanuit de sector als vanuit het publiek, dat je reeksen gemaakt met publiek geld niet achter een betaalmuur mag zetten?
Ik heb een gelijkaardige vraag, minister. U had gezegd dat u bezig was met dat uitvoeringsbesluit of dat u dat zou aanpassen – ik geloof dat het al in september 2020 was. Het wordt nu toch wel dringend tijd dat daar duidelijkheid over is. Die veroordeling is opgelopen, ik denk dat daar een oplossing voor moet komen. U zegt dat er nog andere dossiers op de plank liggen en dat u vrijdag eerst de Europese richtlijnen zult omzetten. Dat zal wel dringend zijn, maar dit is ook dringend, denk ik, om hier duidelijkheid over te verschaffen. Ergens begrijp ik ook wel dat het model rendabel moet zijn en dat het ook in het belang van de VRT kan zijn om in beperkte mate die previews ook via Streamz te voorzien, maar dat zou dan wel heel beperkt in de tijd moeten zijn.
U zegt dat u ermee bezig bent. Ik neem aan dat u dan al een idee hebt hoe dat er zal uitzien. Als het een versoepeling wordt, wat zal die versoepeling inhouden? Wat denkt u dat een billijke termijn zou zijn om reeksen eventueel achter een betaalmuur te houden? Voor ons moet die termijn echt zo kort mogelijk gehouden worden en moeten zaken betaald met overheidsgeld zo vlug mogelijk publiek beschikbaar gesteld worden. Dus graag een indicatie van in welke richting u aan het werken bent en op welke termijn u denkt daarmee klaar te zijn.
Minister Dalle heeft het woord.
Dank u wel voor de extra vragen en opmerkingen.
Collega Slootmans, het is niet de bedoeling om reglementering à la carte aan te passen. Integendeel, het gaat hier over een globale analyse en we gaan alles in zijn geheel bekijken.
Wat die interpretatie betreft: de VRM heeft een bepaalde interpretatie, de omroepen hebben een andere interpretatie. Er is ook nog een procedure voor de Raad van State hangende.
We zijn de aanpassingen nu grondig aan het bekijken. Dat was ook onderwerp van de doorlichting van het audiovisueel mediabeleid en dat verklaart ook waarom we vandaag die beslissing nog niet kunnen nemen, mevrouw Meuleman. Ik ben het ermee eens dat dat vrij dringend is, maar er moeten ook economische beslissingen worden genomen en hiervoor moeten we zeker de resultaten van de doorlichting van het mediabeleid kennen voor we definitieve knopen kunnen doorhakken. Iets anders zou onbehoorlijk bestuur zijn.
Er is gesproken over het dubbel betalen door de belastingbetaler. Technisch gaat het hier over het geld van de bedrijven in het kader van de investeringsverplichting, dus het is niet helemaal juist om te spreken over geld van de belastingbetaler. Het gaat hier over geld van bedrijven die daarmee de investeringsverplichting invullen.
Als de VRT mee investeert in producties, dan is het zo dat er uiteraard steeds een uitzending op het open net zal zijn. Dat is ook zo bepaald in de nieuwe beheersovereenkomst. In het uitvoeringsbesluit staat overigens dat er een opennetuitzending moet zijn. Ook daar is dat duidelijk gegarandeerd.
Mevrouw Segers, het valt mij op dat u de foutieve uitspraak van vorige keer over de letter en de geest van het Mediadecreet herhaalt. Het lijkt wel alsof ik in de commissievergadering van 17 september 2020 uw vraag niet heb beantwoord. Ik nodig u uit om mijn antwoord te herlezen. Wat u zegt over de letter en de geest van het Mediadecreet is hoe dan ook een onjuiste uitspraak, en ik nodig u opnieuw uit om wat secuurder in uw uitspraken ter zake te zijn.
Als het over de geest van de reglementering gaat, dan is die heel erg duidelijk. De doelstelling van de investeringsverplichting gaat erover dat we ervoor willen zorgen dat er extra financiële middelen ter beschikking zijn om kwaliteitsvolle fictiereeksen te realiseren. Daar gaat het over. Dat moeten we natuurlijk koppelen aan universaliteit en via het open net uitzenden. Dat daar een update nodig is, gelet op de recente evoluties en de verdienmodellen die er vandaag zijn, spreekt voor zich. Ik zal daar nu nog geen voorafnames op doen, ik denk dat we dat duidelijk zullen communiceren op het moment dat we zicht hebben op de doorlichting en op de concrete oefening.
Iemand deed ook een uitspraak over de producenten die benadeeld zouden zijn. Het is helder dat er steeds een marktconforme vergoeding is en moet zijn voor de aankoop van de rechten, en dat is de belangrijkste bezorgdheid van de producenten.
Tot slot: we doen dit zeer grondig en we zullen dat absoluut met bekwame spoed doen, maar we moeten natuurlijk alle elementen hebben waarin die doorlichting is begrepen. Op basis daarvan zullen we hier zeker nog de kans hebben om daar verder over te praten.
De heer Coenegrachts heeft het woord.
Bedankt, minister en collega’s, voor de bijkomende antwoorden en opmerkingen. Ik denk dat we het er hier allemaal over eens zijn dat er manieren gevonden moeten worden om de investeringen in kwaliteitsvolle fictie in Vlaanderen te blijven stimuleren.
We mogen wel geen dingen met elkaar verwarren. Het is niet omdat er een preview op een bepaald platform wordt uitgezonden, dat het daarom niet ook op het open net wordt uitgezonden voor, zoals mijnheer Slootmans dat dan noemt, alle belastingbetalers. Er kunnen inderdaad goede redenen zijn, ook voor de VRT, om met previews te beginnen achter een paywall of op bepaalde platformen. Er moet dan wel worden afgesproken wanneer de reeks op het open net beschikbaar zal zijn.
Ik kijk uit naar de voorstellen die zullen komen. We blijven dit ongetwijfeld allemaal samen met veel interesse verder opvolgen. Dank u wel.
De vraag om uitleg is afgehandeld.