Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, ik heb een aanvullende vraag over Fluvius op een schriftelijke vraag waarop u mij in november of december hebt geantwoord.
In het regeerakkoord formuleerde de regering de ambitie om de gereguleerde en niet-gereguleerde activiteiten van netbeheerders te scheiden. De Vlaamse overheid gaf daarom aan netbeheerder Fluvius de opdracht om kerntaken vast te leggen en andere activiteiten af te stoten. De maatschappij is klaar met deze oefening en heeft beslist om verschillende aankoopdiensten, telecomdiensten en data- en platformdiensten af te stoten en over te dragen.
Deze hervorming zal ongetwijfeld heel wat gevolgen met zich meebrengen voor de lokale besturen en misschien ook wel voor de eindgebruikers. Heel wat van die ‘secundaire’ activiteiten zijn immers doorheen de jaren gegroeid vanuit de noden en bezorgdheden uit verschillende gemeenten. Persoonlijk herinner ik mij nog heftige debatten tijdens de vorige legislatuur tussen Fluvius enerzijds – in ons geval was dat Infrax – en de Limburgse deputatie anderzijds over wie wat mocht doen. Bij manier van spreken valt het nu zomaar in de handen van niet-intercommunale gebruikers.
Minister, momenteel wordt de werkmaatschappij Fluvius, die in oorsprong vooral opdrachten kreeg van haar aandeelhouders, in dit geval de gemeenten, geconfronteerd met aansturingen vanuit Vlaanderen. Men kan ook spreken van het beknotten van de autonomie van de gemeentebesturen als lid van een intercommunale. De kerntakenoefening is hier exemplarisch. Vindt u niet dat een dergelijke opdracht de werking van intercommunales zoals Fluvius beperkt, en dat de zeggenschap van gemeenten in intercommunales hierdoor slinkt, in het voordeel van Vlaanderen?
Fluvius is de technische beheerder van de kabel in een groot deel van Vlaanderen. Bovendien staat het in voor de communicatie tussen verschillende openbare instanties over de kabel. De kerntakenoefening heeft echter tot gevolg dat Fluvius deze processen niet langer zal beheren. Nochtans heeft ze alle kennis en werkingsmogelijkheden. Vindt u dat er beter geschikte kandidaten dan Fluvius zijn om dit over te nemen? Aan welke kandidaten wordt er concreet gedacht als men aan een organisatie die al jarenlang ervaring heeft, zegt men dat men dit gaat overdragen aan anderen?
De overdracht van de afgestoten diensten zal gefaseerd verlopen, wellicht enerzijds aan de provincies, die in de vorige legislatuur nog hard hebben moeten vechten om bepaalde dingen niet te moeten afstaan aan in ons geval Infrax en die eerder door Vlaanderen in hun werking beperkt werden, en anderzijds aan nieuwe organisaties die nog in hun kinderschoenen staan. Bent u van mening dat de overnemers voldoende expertise zullen bezitten en dat de efficiëntie van al die diensten intact blijft? Als dingen goed werken, laat ze dan ook goed werken, maar in dit geval is dat dus niet zo.
Van Telenet en Proximus werd geen kerntakenoefening gevraagd, omdat zij niet gevat worden door artikel 31 van de Vierde Elektriciteitsrichtlijn of door het regeerakkoord. De Europese richtlijnen zijn nochtans duidelijk: er moet worden ingezet op een transparant en uniek kabelbeheer dat leidt tot de scheiding tussen het bezit en beheer van de kabel enerzijds en anderzijds het gebruik van commerciële content op die kabel. Waarom maakt u geen werk van een Vlaamse aanpak die geënt is op de Europese richtlijnen? Waarom wordt er dus een onderscheid gemaakt tussen enerzijds een openbaar Fluvius en anderzijds Telenet en Proximus?
Minister Demir heeft het woord.
Collega, op uw eerste vraag kan ik antwoorden dat Fluvius een uitgebreid activiteitenpakket heeft. De historische en belangrijkste taak van Fluvius is het beheer van het gas- en elektriciteitsnet, inclusief het gegevensbeheer dat daarop betrekking heeft. Deze taken worden Europeesrechtelijk aangestuurd en staan ook onder toezicht van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG). In opdracht van zijn aandeelhouders, de gemeenten, voert Fluvius taken uit zoals het beheer van rioleringen, warmtenetten en communicatiekabels.
Ten slotte voert Fluvius op vraag van de Vlaamse overheid ook een aantal openbare diensten uit zoals sociaal leverancier, het opkopen van de groenestroomcertificaten en het uitbetalen van de energiepremies.
De kerntakenoefening is belangrijk om duidelijkheid te krijgen over al deze opdrachten, want het zijn er inderdaad heel veel, en vooral ook over welke kosten er worden betaald door de netgebruiker, door de Vlaamse overheid of door aandeelhouders. Het is belangrijk dat daar duidelijkheid over komt in heel die kerntakenoefening.
De zeggenschap van de gemeenten in intercommunales zal niet slinken, maar er dient wel door netbeheerders en Fluvius een gescheiden analytische boekhouding te gebeuren tussen de verschillende gereguleerde en niet-gereguleerde activiteiten om de transparantie te verhogen en kruissubsidiëring te vermijden.
Zijn er beter geschikte kandidaten dan Fluvius om dit over te nemen? De Vierde Elektriciteitsrichtlijn laat nog steeds de mogelijkheid dat Fluvius de kabel beheert. Als het beheer van andere netten of het uitvoeren van andere activiteiten dan de kerntaken worden toegelaten, dan moet voor deze activiteiten minstens een gescheiden boekhouding worden gevoerd.
De vraag of Fluvius de kabel in de toekomst zal beheren, is in de eerste plaats een beslissing van de raad van bestuur en van de aandeelhouders van Fluvius. In het bestuur van Fluvius zitten heel wat mensen die daar zeggenschap over hebben, en die kunnen dat dan ook meenemen.
Ben ik van mening dat de overnemers voldoende expertise zullen bezitten en dat de efficiëntie van al die diensten intact blijft? Op dit moment is ons niet bekend welke instantie de niet-gereguleerde taken van Fluvius eventueel zou overnemen. Ook dit is een beslissing van de raad van bestuur en de aandeelhouders van Fluvius.
Van Telenet en Proximus werd geen kerntakenoefening gevraagd omdat ze niet worden gevat, zoals u zegt, door artikel 31 van de Vierde Elektriciteitsrichtlijn of door het regeerakkoord. Waarom maak ik geen werk van een Vlaamse aanpak die geënt is op de Europese richtlijn? Dat is eigenlijk heel simpel: ik zou dat heel graag willen, maar helaas behoort het beheer van het kabelnetwerk niet tot mijn bevoegdheid. Met al mijn bevoegdheden, van Justitie tot Omgeving, Energie en Leefmilieu, heb ik voldoende werk. Ik ga dit er niet bij nemen aangezien dit niet tot mijn bevoegdheden behoort.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Minister, als ik het goed begrijp, zegt u dat u zich aanpast aan Europa, en voor de rest is het de autonomie van de intercommunale, in dit geval Fluvius, wat ze met die andere taken doet. Kunt u dit bevestigen? U hebt gelijk, dat is een zaak die wij en de gemeenten met Fluvius moeten uitmaken. Vroeger vocht Fluvius bij manier van spreken voor bijkomende bevoegdheden. Nu Fluvius zeker is dat het dit sowieso behoudt, schuift het bepaalde dingen af, zeker als u antwoordt op mijn derde vraag dat u niet weet over welke andere instanties het gaat. Dat bevestigt dat u de zaak in orde brengt met de Europese regels, en dat voor het overige Fluvius mag doen wat het wil.
Minister, het is goed dat we dit weten. Dat plaatst de gemeentebesturen in een andere positie ten opzichte van Fluvius, want er is natuurlijk een verschil tussen zeggen dat het verschillende activiteiten mag blijven doen, maar dat het bijvoorbeeld een gescheiden boekhouding moet hebben. Dat lijkt me logisch, maar dat is iets anders dan wat Fluvius bijvoorbeeld deed, of wat Infrax in Limburg deed, zoals het gezamenlijk aankopen van strooizout of een aantal zaken inzake het milieuvriendelijk beheren van bermen, wat ook belangrijk is voor uw andere bevoegdheid. Nu zegt Fluvius gewoon dat het niet tot zijn basispakket behoort, met alle gevolgen van dien. Dat maakt natuurlijk dat dit voor de gemeenten negatieve gevolgen heeft.
Maar goed, ik stel vast dat u daar zeer formeel in bent. Daarover ben ik zeer tevreden. Ook wat uw antwoord op de vierde vraag betreft, neem ik er akte van dat u vindt dat u daar graag inhoudelijk op zou ingrijpen zoals ik dat voorstel, maar dat dat niet tot uw bevoegdheden behoort. Dan zullen we dat bevragen en zullen we doorgaan. We zullen zeggen dat u, zonder dat dat uw bevoegdheid is, ook effectief vindt dat dezelfde regel daar moet worden toegepast.
Minister Demir heeft het woord.
Collega Vandenhove, ik wil alleen nog toevoegen dat Fluvius natuurlijk prioritair zijn kerntaken moet uitvoeren. Dat vind ik wel belangrijk. Voor het overige verwijs ik inderdaad naar die Vierde Elektriciteitsrichtlijn, die aparte boekhoudingen.
Fluvius heeft natuurlijk zijn raad van bestuur, heeft zijn eigen aandeelhouders. Ik denk dat het op het eerste gezicht ook aan hen is om die oefening te maken rond wat ze wel en niet doen. Dat ligt vooral in de schoot van de raad van bestuur.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Nu kan de minister toch niet meer antwoorden, dus ik ga nu iets zeggen waar zij ongetwijfeld mee akkoord gaat. En dat is wat wij altijd hebben gezegd: dat wij met deze fusie in Limburg er andermaal niet schitterend uit komen. Op het ogenblik dat Infrax effectief werkte als een eigen Limburgse intercommunale, was het wat ons Limburgers betreft veel beter dan nu, met die heel grote werking binnen Fluvius.
De vraag om uitleg is afgehandeld.