Verslag vergadering Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën, Begroting en Justitie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Rzoska heeft het woord.
Minister, de krant De Tijd berichtte vorige week dat de federale overheid ernstig overweegt om haar belang in verzekeraar Ethias te verkopen. Ik ga even terug in de tijd. In 2008, in volle financiële crisis, hebben de federale, de Waalse en ook de Vlaamse overheid Ethias overeind gehouden door elk voor 500 miljoen euro kapitaal in te brengen. Ethias zit intussen opnieuw in goed vaarwater, - ik schreef hier zelfs: “boert intussen opnieuw goed” - toch als ik de cijfers mag geloven die in de krant staan. Een belang van 500 miljoen euro zou volgens waarnemers op dit ogenblik tot het dubbele waard kunnen zijn. Dat is een mogelijke aansporing voor de federale overheid om uit Ethias te stappen.
Over de houding van de Vlaamse Regering over een mogelijke verkoop van het Vlaamse aandeel in het Ethias-kapitaal brengt het artikel in De Tijd geen uitsluitsel. Gelukkig kan ik u vandaag de vraag stellen. Ook al was het Vlaams regeerakkoord een lijvig stuk, er stond niets in over Ethias.
In 2020 heeft Ethias geen dividend, normaal goed voor ruim 31 miljoen euro, uitgekeerd aan de Vlaamse overheid. Ook in de Vlaamse begroting 2021 is geen dividend van Ethias voorzien. Een exit met meerwaarde kan dan weer wel helpen om de Vlaamse schuldenlasten te verlagen. Een gelijkaardige reddingsoperatie van KBC, ten belope van 3,5 miljard euro vanwege de Vlaamse overheid en eveneens tijdens de financiële crisis van 2008-2009, werd al onder de vorige regering met een flinke premie vereffend en afgerond.
Minister, volgt de Vlaamse Regering de Federale Regering als deze doorzet met de verkoop van het federale belang in Ethias? Is het in dat geval samen uit en samen thuis, of maakt de Vlaamse Regering een eigen afweging over haar belang in Ethias?
Indien de Vlaamse Regering haar belang in Ethias toch wil aanhouden, welke redenen roept u dan hiervoor in?
Is het volgens u niet aangewezen om ruim tien jaar na de financiële crisis en naar het voorbeeld van het KBC-dossier, ook het Ethias-hoofdstuk voor de Vlaamse overheid af te sluiten? Of is de betrokken participatie volgens u wel een kerntaak van de Vlaamse overheid?
De heer Diependaele heeft het woord.
Mijnheer Rzoska, eerst en vooral is het mij nog niet helemaal duidelijk wat er nu op het federale niveau gaat gebeuren. Er is reactie op gekomen, maar daar heb ik mij niet over uit te spreken.
Een tweede punt: de vergelijking met de KBC. Ik begrijp uw input daar, maar dat gaat niet helemaal op. Bij de KBC was het een schuldinteriminstrument, een soort obligatie die gegeven werd, eigenlijk een lening. Europa verplichtte ons daar om minstens 10 procent aan te rekenen. Door de terugbetaling op betaalde tijdstippen heeft dat inderdaad gezorgd voor anderhalve keer het bedrag dat we uiteindelijk uitgeleend hadden. Dat was een schuldinstrument, hier gaat het om aandelen. Bij Ethias zijn we aandeelhouder en dragen we natuurlijk ook het risico dat daarmee gepaard gaat.
Goed, het Vlaams Gewest heeft nu 31,66 procent van de aandelen in Ethias, evenveel als het Waalse Gewest en de federale overheid via de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij (FPIM). Na de inbreng van de 500 miljoen euro hadden we 25 procent +1 aandeel in Ethias.
Ethias verkeerde sinds 2008 in moeilijke papieren. Dat was omdat Dexia moest worden afgeschreven - ik denk dat we samen nog in de bijzondere commissie voor de gemeentelijke holding hebben gezeten, als ik het me goed herinner – en door de strop van de First-rekening. Maar Ethias is er het voorbije decennium in geslaagd een gezondere balansstructuur te krijgen, voornamelijk via het inhouden van de winsten. De Dexiaparticipatie werd afgeschreven alsook werd de tikkende tijdbom van de First-rekening ontmanteld. Pas in 2020 werd het mogelijk om voor de eerste keer een dividend uit te keren aan de aandeelhouders. Door de gekende omstandigheden is die uitkering uitgesteld, door corona dus.
De participatie in financiële instellingen, zoals Ethias, maar ook KBC, is geen kerntaak van de Vlaamse overheid en van geen enkele overheid als u het mij vraagt. Er was evenwel een belangrijke reden waarom de participatie niet is verkocht in het voorbije decennium: zolang de legacy van de Dexiaparticipatie en de First-rekening niet was gelicht, had dat repercussies op de eventuele verkoopprijs. Het was dus een beleidskeuze Ethias eerst te saneren vooraleer onze participatie eventueel in de markt te zetten. Kopers zouden die legacy wellicht extra verdisconteerd hebben in hun biedprijs.
Het is onze inschatting dat Ethias vandaag wel degelijk een interessante bruid zou kunnen zijn. Private marktpartijen zijn bij dergelijke transacties normaal wel meer geïnteresseerd in een meerderheidsbelang dan in een minderheidsbelang en willen daar ook relatief meer voor betalen.
Een verkoop van Ethias kan inderdaad helpen om onze schuld wat te reduceren en interesten op die schuld uit te sparen. Evenwel bij een verkoop missen we in de toekomst de dividenden. Dat is het eeuwige probleem wat je ook met Belgacom hebt enzovoort. De reden om dat niet te verkopen omdat dat jaarlijks voor de begroting iets bijdraagt. Dat zijn die dividenden. Maar dat is de afweging die gemaakt moet worden. Bij een eventuele verkoop van ons belang in Ethias zal voor wat het financiële aspect betreft daar best rekening mee worden gehouden.
Over de verkoop is er op dit moment geen nieuws te melden. Niets.
De heer Rzoska heeft het woord.
Dat laatste was duidelijk. Er is op dit moment niets te melden. Wie weet, komt er nog iets. Alleszins al bedankt voor het antwoord, minister, maar ik ga even terug naar uw antwoord over FPIM. Als ik het goed mag geloven wat er in de krant staat, dan heeft de federale overheid ook een zakenbank ingeschakeld, Lazard als ik me niet vergis, die daarover een dossier heeft gemaakt. Hebt u dat op een of andere manier te pakken gekregen? Hebt u dat opgevraagd? Dat is weleens boeiend.
Mijn tweede vraag die ik daarbij had, maar uit uw antwoord: ik vind dat geen kerntaak voor de overheid, noch een bank noch verzekeringen, kan ik uw antwoord mogelijk al raden: bij een eventuele exit, welke voorkeur hebt u op dat vlak voor Ethias? Moet dat richting de privé of mag dat ook publiek, lees Belfius? Uit uw antwoord daarop heb ik begrepen dat dat wat u betreft geen element is.
Dan blijft alleen mijn eerste vraag over: het rapport van die zakenbank dat FPIM blijkbaar heeft laten opmaken. Hebt u dat opgevraagd? Is het niet interessant om dat binnen de Vlaamse Regering eens te bekijken?
Minister Diependaele heeft het woord.
Op uw eerste vraag: neen. Ik heb dat dossier nog niet gezien. Dat dat interessant zou zijn, zal zeker wel zo zijn.
Uw tweede vraag is altijd een moeilijke. We hebben het er in het verleden nog over gehad, collega Rzoska, en ik denk dat we daar in alle eerlijkheid een beetje op dezelfde lijn zitten. We hebben het hele gedoe gehad met de State Grid Corporation of China waarbij je de intercommunales hebt die zeer veel hoge belangen hebben in een private onderneming. Heel wat lokale besturen hebben heel hoge en grote belangen zelfs in private ondernemingen. Een overheid moet altijd de afweging maken: moeten we dat wel doen? Dat kan natuurlijk als die een publieke rol spelen, bijvoorbeeld gasleidingen en dergelijke meer. Dan kan dat een aanleiding zijn. Maar geldt dat nog voor verzekeringsproducten, bankzaken, zelfs telecommunicatie? Ik denk het niet. Ik denk niet dat dat overheidstaken zijn. Voor iedereen ligt die grens wel wat anders. Dat kunnen boeiende discussies zijn.
Volgens mij kan publieke dienstverlening nog, maar alles daarbuiten niet. En dan nog: publieke dienstverlening die in het buitenland activiteiten heeft, geld genereert en ervoor zorgt dat de dienstverlening hier goedkoper kan worden aangeboden, is ook weer een moeilijkheid. Vinden we dat oké? Is dat een overheidstaak? Je kunt daar zeer ver in gaan. Principieel vind ik niet dat een overheid daarmee moet bezig zijn. Maar ik denk dat het pragmatisch soms tot andere resultaten kan leiden. In dit geval denk ik dat mijn antwoord redelijk duidelijk was.
De heer Rzoska heeft het woord.
Voorzitter, uit het antwoord van de minister leid ik af dat de Vlaamse Regering op dit moment niet overweegt om dat eventueel te vermarkten.
In de lijn van uw laatste opmerking, minister, wil ik zeggen dat het volgens mij heel terecht was dat we in 2008-2009 zowel KBC als Ethias hebben rechtgehouden. Er waren een aantal redenen voor. Maar ik vind het ook gezond dat een overheid, wanneer ze meer dan tien jaar na de feiten vaststelt dat het schip terug uit de storm is en in rustig vaarwater is terechtgekomen, kan zeggen: ‘Gezien de huidige situatie, niet enkel wat onze eigen schuld betreft, maar ook wat betreft de positie van Ethias, kunnen we dat vermarkten, verzilveren, en een stap richting schuldafbouw zetten.’ Daarnet in uw antwoord zei u dat we daarvan een dividend kunnen krijgen. Ik snap dat wel. Maar het initiële idee was: rechthouden. Nu zitten we opnieuw in een gezonde situatie. Dan zou ik de optie om dat aandeel te verzilveren, toch ernstig bekijken.
De vraag om uitleg is afgehandeld.