Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Minister, de technologiefederatie Agoria trekt aan de alarmbel. Als we op federaal en Vlaams niveau een werkzaamheidsgraad van 80 procent willen halen tegen 2030, dan zijn er extra jobs nodig. Maar Agoria waarschuwt ook op korte termijn. Er zullen jobs sneuvelen door de coronacrisis, maar men rekent op een snel herstel door de digitale transformatie. De komende decennia zullen er zeker jobs bij komen, maar dan zullen het vooral andere jobs zijn, die specifieke digitale vaardigheden vereisen. En daar moeten we ons net op voorbereiden, want ook die vacatures moeten we kunnen invullen.
Door de coronacrisis is er een soort versnelde digitaliseringsgolf over werkend Vlaanderen getrokken. En digitaal is ook het nieuwe normaal geworden. Ook in deze commissie is onze manier van werken helemaal veranderd. Het is ook door die digitalisering en de technologie dat we deze commissie nu van thuis uit kunnen volgen. De crisis heeft ook duidelijk gemaakt hoe actueel en noodzakelijk digitale vaardigheden zijn. Maar als we weten dat ongeveer 40 procent van de actieve bevolking zelfs het basisniveau digitale vaardigheden niet haalt, waarbij men er niet in slaagt om online informatie te verwerken, te communiceren of om te gaan met software, wijst dat op het feit dat er nog heel veel werk aan de winkel is.
Vorige week heeft de Vlaamse Regering het digitaliseringsplan gelanceerd, om elke Vlaming digitaal mee te krijgen. In die context zal de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) mensen actief opsporen en aanzetten om hun digitale kennis te vergroten. Die mensen worden dus actief bijgeschoold, zodat ze ook jobs kunnen doen waarbij digitale vaardigheden belangrijk zijn.
Daarover heb ik enkele vragen, minister. Wat zal VDAB concreet doen om die mensen op te sporen en de digitale kennis bij te spijkeren? Hoe gaat u ervoor zorgen dat alle Vlamingen, en in het bijzonder de meest kwetsbaren op de arbeidsmarkt, meekunnen op die Vlaamse digitaliseringstrein? Hoe verloopt de samenwerking tussen VDAB en de centra voor basiseducatie? Hebt u nog plannen daaromtrent? En staan er ten slotte nog nieuwe initiatieven in de steigers rond zowel gewone geletterdheid als digitale geletterdheid?
Minister Crevits heeft het woord.
Bedankt, collega Claes, voor uw boeiende vraag, die eigenlijk ook al aan bod gekomen is in de plenaire vergadering van 9 december. Katja Verheyen stelde toen een actuele vraag aan de minister-president en ik heb toen ook mijn eigen inhoudelijke inbreng gegeven, die de minister-president ook naar buiten heeft gebracht. Maar ik geef u in het kader van deze commissie graag ook nog een aantal klemtonen mee.
VDAB bevraagt bij inschrijving systematisch of werkzoekenden voldoende met de computer kunnen werken. Ook tijdens de inschatting door de bemiddelaars van VDAB wordt de digitale geletterdheid bevraagd. Indien nodig ondersteunt VDAB werkzoekenden via opleiding. Die competentieversterking omvat online leren, workshops en webinars, maar ook een aanbod aan basis-ICT-opleidingen via de centra voor basiseducatie en de centra voor volwassenenonderwijs.
Er is een specifieke samenwerkingsovereenkomst voor de provincie West-Vlaanderen tussen VDAB en de centra voor basiseducatie, die ik bij de start van het schooljaar heb mogen ondertekenen. Daar wordt ook op een heel laagdrempelige manier gewerkt met de computer, het internet, het sturen van e-mails en dergelijke.
VDAB zorgt er ook voor dat in alle beroepsopleidingen de nieuwste digitale toepassingen aangeboden worden. Daarnaast is er ook een groot aanbod aan online modules. Collega Claes, mocht u nog op zoek zijn naar een leersnack om te ‘binge-leren’, dan kan ik u een aantal online modules aanraden: ‘Artificiële Intelligentie’, ‘Computationeel denken’ of ‘21e-eeuwse vaardigheden’. U ziet dat we wel sprongen vooruit maken in dat digitale.
Zijn er nieuwe initiatieven? Ja, er is één groot nieuw initiatief, het project 'digibanken'. Dat is voor mij een kindje dat erg gekoesterd wordt. Via de Digibanken willen we de digitale kloven, onder andere de toegang tot internet en digitale media, maar ook digitale vaardigheden, dichten via drie doelstellingen. Eén: elke Vlaming heeft recht op toegang tot digitale technologie door bijvoorbeeld het beschikbaar stellen van refurbished laptops. Twee: via opleiding en kennisdeling digitale vaardigheden versterken. En drie: via goede begeleiding zorgen voor de verbeterde digitale toegang tot essentiële diensten.
Zo willen we ervoor zorgen dat mensen, ook kwetsbare mensen, een sterkere positie op de arbeidsmarkt kunnen innemen. We gaan hopelijk heel binnenkort van start met de uitrol van dat project, maar nu zijn we de operationaliteit daarvan in kaart aan het brengen.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Minister, dank u wel voor het antwoord. We zitten volop in die transitie naar die digitale samenleving. Je kunt het een beetje vergelijken met op reis gaan, waarnaar iedereen toch hunkert na deze moeilijke tijden: we kennen de bestemming, we weten eigenlijk nog niet goed wat we zullen doen, we weten dat de tijd snel zal gaan en dat we geen tijd te verliezen hebben. De Barometer Digitale Inclusie van de Koning Boudewijnstichting confronteert ons met het feit dat men achterophinkt wat die digitale bagage betreft. Hij toont ook een causaal verband aan tussen opleidingsniveau en inkomen enerzijds en die digitale vaardigheden anderzijds. De aanpak in alle beleidsdomeinen is in deze context heel belangrijk, met de uitbouw van een goed netwerk en infrastructuur, de vlotte toegang tot het internet, laagdrempelige digitale dienstverlening door de overheid en de ontwikkeling van de digitale vaardigheden. 2021 is het jaar van opleiden. Ik denk dat het ook het jaar van de digitale vaardigheden moet worden.
Minister, ik heb nog een bijkomende vraag. Ik vernam vorig jaar in maart dat een op de zes werklozen zelfs geen e-mailadres had. Werkt VDAB daar momenteel aan, en zien we ook een verbetering wat dat betreft?
De heer Ongena heeft het woord.
Minister, mijn bijkomende vraag is wat ingefluisterd door de mensen van Inter, het agentschap voor toegankelijkheid. Dat agentschap staat vooral bekend voor het screenen van onze overheidsgebouwen en die van andere instellingen op toegankelijkheid voor mensen met een fysieke beperking, maar heeft ook wel wat expertise inzake de digitale toegankelijkheid van onze overheid. Ze hebben hun diensten wel aangeboden aan VDAB en het Departement Werk en Sociale Economie (WSE), maar krijgen daar eigenlijk weinig gehoor, weinig toegang. Kunt u eens bekijken in welke mate men Inter ook kan inschakelen, zodat zij kunnen helpen? Is dat niet zo, laat die mensen dat dan ook weten, want ze verkeren daar nu een beetje in onzekerheid.
Minister Crevits heeft het woord.
Collega Claes, naast een e-mailadres hebben we een telefoonnummer. Zo kunnen we de mensen wél bereiken. Het percentage mensen die geen gsm of e-mail hebben is wel zeer laag, rond 1 procent, maar het is wel een aandachtspunt. Die kunnen we dan meestal wel via een gewoon telefoonnummer bereiken. Wij kennen het onderzoek van de Koning Boudewijnstichting ook. De resultaten worden ook meegenomen in het project van de digibanken. Het is net daarom dat we dat project uit de grond willen stampen. Een van de elementen is bijvoorbeeld dat heel veel kwetsbare mensen naar een Kringwinkel gaan. Ik zou die digibanken dus heel graag dicht bij die Kringwinkels installeren. Dat is sociale economie. We zoeken eigenlijk plaatsen waar mensen komen die we moeilijker kunnen bereiken dan bijvoorbeeld via een centrum voor basiseducatie. Daar is er natuurlijk ook een spectaculair aanbod. Collega Claes, het zijn net die mazen in het net die we met ons project willen dichten.
Collega Ongena, wat Inter betreft, er is overleg geweest met VDAB en ons departement. Het probleem is budgettair. Ze hebben inderdaad hun diensten aangeboden, maar we moeten eens bekijken op welke manier men goed kan samenwerken en wat de prijs is die daarvoor wordt betaald. Ondertussen is Inter ook op ons kabinet geweest. We coördineren dat dus, en we houden dat ook in het oog. Ook de financiële toegankelijkheid moet worden bekeken in dezen.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Met het relanceplan Vlaamse Veerkracht schakelt Vlaanderen een versnelling hoger. Vlaanderen moet demarreren. Het moet niet alleen mee zijn met de digitalisering: het moet ambitieuzer zijn en vooroplopen. Het mag zelfs ook een wegbereider zijn. Ik weet dat er ontzettend veel werk voor de boeg ligt wat dat betreft. We moeten absoluut vermijden dat er mensen achterblijven en we mogen ook absoluut geen talenten verloren laten gaan.
Ik zou zeggen dat we alles uit de kast moeten halen want de samenleving gaat er alleen maar op vooruit als we iedereen mee krijgen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.