Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking en Toerisme
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Deckmyn heeft het woord.
Minister-president, de politieke situatie in Venezuela duikt van tijd tot tijd opnieuw op, ook in deze commissie. Het socialistische Maduroregime is daar nog steeds aan de macht en het land bevindt zich nog steeds in een economische en sanitaire crisis door zijn bewind. In 2018 bezorgde Maduro zichzelf een nieuwe termijn via frauduleuze verkiezingen. Begin 2019 riep parlementsvoorzitter Juan Guaidó zichzelf uit tot ‘interim-president’ van Venezuela, na massale antiregeringsdemonstraties. Hij werd erkend door de meeste Zuid-Amerikaanse landen en de Verenigde Staten, en ook door de meeste lidstaten van de Europese Unie. De Europese Unie sprak expliciet haar steun uit voor Guaidó. Maduro bleef desalniettemin aan de macht.
Meer nog, op 6 december van vorig jaar kon Maduro het parlement weer in handen krijgen, opnieuw op frauduleuze wijze. De autoritaire socialistische president had via juridische trucs het leiderschap van diverse oppositiepartijen gekaapt. De oppositie creëerde daarop haar eigen orgaan, waardoor het land op dit moment twee parlementen telt. In Europa heerst op dit moment echter verdeeldheid over het voortzetten van steun aan Guaidó. De verkiezingen zijn duidelijk niet eerlijk verlopen, maar Italië en Cyprus hebben zich nooit officieel achter Guaidó geschaard. Nu de positie van die laatste nog wankeler is geworden, lijkt de kans klein dat Europa zich alsnog met één krachtige stem zal kunnen uitspreken tegen de socialistische dictatuur in Venezuela. Maduro beschouwt deze verdeeldheid natuurlijk als een troef.
Ondertussen blijven de mensenrechtenschendingen in Venezuela zich opstapelen. Minister-president, naar aanleiding van een vorige vraag omtrent Venezuela, halverwege vorig jaar, stelde u dat Vlaanderen zich achter de acties van de Europese Commissie schaart. Ik veronderstel dat u dat nog altijd doet.
Is het standpunt van de Vlaamse Regering enigszins aangetast door de gebeurtenissen die zich de jongste maanden hebben ontvouwd in Venezuela? Erkent u Juan Guaidó nog steeds als de legitieme interim-president van Venezuela, in afwachting van rechtsgeldige verkiezingen? Bent u bereid om er bij de Federale Regering, de Europese lidstaten, de Europese Commissie en uiteraard ook de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid op aan te dringen om blijvende steun te blijven uitspreken voor Guaidó?
Minister-president Jambon heeft het woord.
Mijnheer Deckmyn, de situatie in Venezuela is inderdaad dramatisch. Zo vrezen de Verenigde Naties dat eind 2021 7 miljoen Venezolanen het land zullen hebben verlaten. Op dit moment staat de teller al op meer dan 5 miljoen vluchtelingen. Zoals ik inderdaad ook in juli stelde in deze commissie, zit de Vlaamse Regering nog steeds op dezelfde lijn als de Federale Regering, de Europese lidstaten en de Europese Commissie. Vanzelfsprekend is de situatie van oppositieleider en interim-president Juan Guaidó intussen veranderd. De nieuw verkozen parlementsleden werden op 5 januari jongstleden formeel geïnstalleerd. Juan Guaidó en zijn medestanders hebben geen meerderheid meer in het nieuw verkozen parlement. Belangrijk is te melden dat bij de afgelopen parlementsverkiezingen alle democratische basisregels met de voeten zijn getreden. Ik wil dan ook benadrukken dat het houden van rechtsgeldige verkiezingen in Venezuela het allerbelangrijkste is. Josep Borrell, de hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid van de EU, heeft de jongste maanden aangetoond dat hij actief op zoek is naar een oplossing voor de politieke impasse die Venezuela treft.
U vroeg verder of ik bereid ben om aan te dringen op blijvende steun voor Guaidó. De hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid van de EU legde in naam van de Europese Raad op 6 januari jongstleden de volgende verklaring af: “Venezuela heeft dringend een politieke oplossing nodig om een einde te maken aan de huidige impasse door middel van een inclusief proces van dialoog en onderhandeling dat leidt tot geloofwaardige, inclusieve en democratische processen, waaronder lokale, presidents- en parlementsverkiezingen. In dat verband zal de EU zich blijven inzetten voor alle politieke actoren en actoren uit het maatschappelijk middenveld die ernaar streven de democratie in Venezuela terug te brengen, met name Juan Guaidó en andere vertegenwoordigers van de vertrekkende Nationale Vergadering die in 2015 zijn gekozen, de laatste vrije meningsuiting van Venezolanen in een verkiezingsproces.”
De Vlaamse Regering kan zich volledig achter deze verklaring scharen. Ik heb er vertrouwen in dat deze inspanningen om tot een dialoog en onderhandelingen te komen, uiteindelijk tot een positief resultaat zullen leiden.
Mijnheer Deckmyn, eigenlijk komt het er dus op neer dat iedereen in de diverse organen aan westerse kant hierover hetzelfde denkt. Ik kan dus nog eens bij de Federale Regering gaan aankloppen, of ook nog eens in Europa, maar aangezien we allemaal hetzelfde zeggen, heeft dat eigenlijk niet veel zin. De persoon die het best geplaatst is om dat met kracht op het internationale forum door te geven, is de Europese vertegenwoordiger.
De heer Deckmyn heeft het woord.
Minister-president, bedankt voor uw antwoord. Ik vind het een belangrijk antwoord. Ik vind het belangrijk dat u stelt dat alle democratische rechtsregels daar zijn geschonden. Uiteraard zijn de gevolgen dramatisch. Die vluchtelingenstroom is inderdaad dramatisch, maar het is niet alleen dat: de mensenrechten in het algemeen worden daar systematisch geschonden.
U zei dat iedereen hetzelfde denkt, zodat u niet echt moet aandringen op verdere standpunten. Ik begrijp dat volkomen, maar ik las een paar dagen geleden een artikeltje waarin wordt gesteld dat de EU Guaidó eigenlijk niet meer interim-president noemt, de titel die hij zichzelf had aangemeten, maar dat hij, blijkbaar door Nederland, wel als dusdanig wordt erkend. Dat is dus toch wel een nuance. Er is niet echt eenduidigheid. U hebt verwezen naar EU-vertegenwoordiger Borrell, die daarover de nodige gesprekken moet voeren. Ik hoop dan ook dat er in de toekomst een eenduidig standpunt zal zijn, dat Venezuela misschien toch weer bij de les brengt.
De heer Nachtergaele heeft het woord.
Collega Deckmyn, dank u wel voor de vraag en de blijvende aandacht voor de problematiek in Venezuela. Minister-president, een aantal maanden geleden stelde ik een schriftelijke vraag met betrekking tot het VN-rapport over mensenrechtenschendingen. Wat daar naar boven kwam, was toch wel frappant: de vele illegale opsluitingen, executies, folteringen, seksueel geweld, noem maar op. Dat was eigenlijk schandalig. Er is beslist om die factfindingmissie met twee jaar te verlengen. Ik denk dat het belangrijk is om dat ook hier in de commissie blijvend op te volgen.
Ik had nog een kleine bijvraag, die u al ten dele hebt beantwoord. Vorig jaar werd de Europese diplomatiek vertegenwoordiger de toegang tot het land ontzegd. Dat is dan meteen ongedaan gemaakt, maar toen is wel de afspraak gemaakt tussen Josep Borrell en de Venezolaanse minister van Buitenlandse Zaken, minister Arreaza, dat men zou proberen een diplomatieke dialoog tot stand te brengen. Ik heb uit de verklaring van 6 januari begrepen dat Josep Borrell daarover geen concrete standpunten heeft ingenomen maar was toch benieuwd of u enige informatie hebt over de voortgang van die diplomatieke gesprekken tussen beide personen.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Buiten de elementen die ik heb aangereikt, heb ik geen informatie over verdere vooruitgang die de heer Borrell zou hebben geboekt.
De vraag om uitleg is afgehandeld.