Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking en Toerisme
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Het invoeren van lgbtqi+-vrije zones blijft niet langer beperkt tot Polen. De gemeenteraad van de Hongaarse stad Nagykáta heeft beslist om de ‘verspreiding van lgbtqi+-propaganda’ te verbieden. De beslissing kwam als reactie op de publicatie van een verhalenboek voor kinderen, ‘Een sprookjeseiland voor iedereen’, waarin ook helden uit de lgbtqi+-gemeenschap aan bod kwamen.
Nagykáta is daarmee de eerste Hongaarse stad die in de voetsporen treedt van tamelijk wat Poolse steden en regio’s die zichzelf als lgbtqi+-vrije zones uitriepen.
Hiermee zet Hongarije opnieuw een stap weg van de Europese waarden van gelijkheid en gelijke rechten, nadat het Hongaarse parlement eerder dit jaar in mei een wet aannam die het voor trans- en interseksuele personen onmogelijk maakt om een legale geslachtsoperatie te ondergaan.
Vlaanderen moet zich nu echt wel gaan tonen als de verdediger van lgbtqi+-rechten, zeker binnen Europa. De Vlaamse Regering moet de Hongaarse overheid in de meest strenge bewoordingen duidelijk maken dat dergelijke daden ontoelaatbaar zijn in Europa.
Minister-president, bent u het ermee eens dat dergelijke verklaringen geen plaats hebben in Europa? Zult u de Hongaarse ambassadeur aanspreken op deze stemming in Nagykáta? Welke maatregelen zal de Vlaamse Regering nemen ten aanzien van de Hongaarse regering, die zich al meermaals homo- en transfoob heeft uitgelaten? Overweegt de Vlaamse Regering een signaal vanuit het kantoor van Flanders Investment & Trade (FIT) in Hongarije? FIT plant een multisectorale zakenreis naar Hongarije in juni 2021. Is de Vlaamse Regering bereid de voorbereiding te annuleren als signaal naar de Hongaarse overheid? Op welke manier zal de Vlaamse Regering de lgbtqi+-strategie van de Europese Commissie ondersteunen?
Minister-president Jambon heeft het woord.
Voorzitter, mevrouw Lambrecht, de Vlaamse Regering voert al jaren een gelijkekansenbeleid rond lgbtqi+. Dit gaat verder dan de Vlaamse grenzen. Ik veroordeel de beslissing van de gemeenteraad van de Hongaarse stad Nagykáta dan ook.
Uit de cijfers van het European Union Agency for Fundamental Rights en de Eurobarometer on the social acceptance of LGBTIQ blijkt dat de situatie voor deze mensen in Hongarije, in vergelijking met EU-gemiddelden, ernstig is en zelfs verslechtert.
Anderzijds zijn er ook iets meer hoopgevende berichten: op 17 november jongstleden veroordeelde de hoofdstedelijke rechtbank van Boedapest de politie wegens het niet nemen van passende actie tegen ordeverstoorders die een gesloten bijeenkomst georganiseerd door de Labrisz Lesbian Association en de LGBT Association, boycotten en lgbtqi+-fobe uitspraken deden.
Ik heb niet de intentie om hiervoor een specifieke demarche te doen naar de ambassadeur van Hongarije. Het is niet mijn rol om ambassadeurs systematisch aan te spreken op elk incident of elke ongunstige ontwikkeling in het land dat zij vertegenwoordigen. Wel zal ik dit meenemen in mijn toekomstige contacten met de Hongaarse autoriteiten.
Het Vlaams Parlement heeft de traditie opgebouwd om ook heel regelmatig ambassadeurs te ontvangen of uit te nodigen voor een gedachtewisseling. Niets belet, met andere woorden, dat jullie, het parlement, zelf initiatief nemen om deze bekommernissen met de ambassadeur te delen. Ik ga er geen speciale vergadering voor beleggen met de ambassadeur van Hongarije, maar in contacten die we hebben met de Hongaarse autoriteiten, dus ook de ambassadeur, zal dat zeker ter sprake komen.
Wat betreft de maatregelen die we zullen nemen: de Vlaamse Regering heeft via haar Algemene Afvaardiging in het ambtsgebied contacten met mensenrechtenorganisaties in Hongarije en ondersteunt ook enkele daarvan. Zo zijn er uitstekende contacten met Amnesty International en met de Stichting Hintalovon, een van de grootste kinderrechtenorganisaties in Hongarije. Met Hintalovon werkt de Vlaamse Vertegenwoordiging al drie jaar samen rond het thema seksuele educatie voor minderjarigen. Met Amnesty International is er regelmatige samenwerking rond de organisatie van zomerkampen voor jongeren.
Geven wij een signaal vanuit het FIT-kantoor in Hongarije? Zoals gezegd, is er ook een Algemene Afvaardiging van de Vlaamse Regering in Boedapest die instaat voor de politieke contacten. Indien de Vlaamse Regering een signaal zou willen geven, gebeurt dit best via deze diplomatieke weg. Op dit moment is dat echter nog niet gebeurd. Ik zie daar de economische vertegenwoordiging minder geschikt voor om dat te doen dan de diplomatieke vertegenwoordiging.
De multisectorale zakenreis naar Hongarije die FIT in juni 2021 organiseert, focust zich louter op business-to-businessafspraken. Er is geen officiële delegatie en er zijn geen politieke contacten voorzien. De zakenreis annuleren zou dus voornamelijk de Vlaamse bedrijven treffen.
De Vlaamse Regering steunt de LGBTIQ Strategie 2020-2025 van de Europese Commissie. Aangezien dit document echter pas recent werd gepubliceerd, moet nog bekeken worden welke rol Vlaanderen hierin kan spelen.
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Minister-president, ik dank u voor uw antwoord. Het is een beetje dubbel. U kon evengoed zeggen dat u de Hongaarse ambassadeur toch nog zou aanspreken. Nadat u zegt dat u het niet zult doen, zegt u wel dat u, wanneer dat past, de Hongaarse autoriteiten zult aanspreken, maar daar hoort de ambassadeur bij.
Ik heb gezegd dat ik de Hongaarse ambassadeur daar niet specifiek op zal aanspreken.
Maar als u hem ziet, zult u het wel doen. En dat is goed, want we moeten elke kans grijpen.
Ik vernam ook dat we onze afkeer van wat daar gebeurt, niet kunnen tonen via de FIT-kantoren, en ik kan daar enigszins in komen, maar via de diplomatieke weg. U zegt dat dat nog niet gebeurd is. Ik vraag u dan ook met aandrang om te bekijken hoe dat via diplomatieke weg kan gebeuren. Het is zeer belangrijk dat wij een signaal geven aan de Hongaarse overheid, en wij verwachten van u een zeer expliciet standpunt. Ik moet zeggen dat u dat in de commissie redelijk doet, u fluit ons niet terug, maar wij hopen dat u dit ook daadwerkelijk zult doen op het politieke niveau. Het aanvallen van de lgbtqi-rechten is immers onverzoenbaar met de Europese rechten en waarden, en zeker met de waarden waar Vlaanderen voor staat.
Ik hoop dat ik niet snel opnieuw een vraag moet stellen, want als ik dat wel moet doen, betekent dit dat er in die landen iets gebeurt tegen de rechten van die mensen omdat zij anders zijn op het vlak van gender. Ik hoop dat dit niet nodig zal zijn, en zo niet, zal er een tand bij moeten worden gestoken.
De heer Nachtergaele heeft het woord.
Minister-president, ik ben blij met uw categorieke veroordeling van deze praktijken. Onze fractie sluit zich daar uiteraard bij aan. Naar aanleiding van deze vraag heb ik nog eens opgezocht in hoeveel landen homoseksualiteit strafbaar is. Wereldwijd is homoseksualiteit in 72 landen strafbaar; in sommige landen staat daar zelfs een gevangenisstraf of de doodstraf op.
Uiteraard is dat schandalig veel en moeten we een krachtig signaal geven, maar ik zou voorzichtig willen zijn met de pleidooien om geen enkel diplomatiek contact met dergelijke landen te onderhouden of economische activiteiten met die landen af te bouwen. Het is immers onze sterkte om door middel van die economische banden overal ter wereld, onze visie te verspreiden en de tolerantie voor homoseksualiteit op de agenda te plaatsen. Wat zijn we ermee FIT weg te halen uit bijvoorbeeld Hongarije of Polen, aangezien we dan de enige resterende leverage om die zaken op de agenda te plaatsen en onze bezorgdheden te uiten, kwijtspelen?
Tot slot wil ik benadrukken, en die discussie was ook daarnet gaande, dat we voor landen als Hongarije en Polen hogere standaarden mogen verwachten aangezien die landen lid zijn van de Europese Unie, die gebouwd is op gemeenschappelijke waarden en gelijkberechtiging. Ik ben dan ook blij dat u dit blijvend op de agenda zet van de Europese fora en wil u daarvoor danken.
Mevrouw Talpe heeft het woord.
Mevrouw Lambrecht, ik dank u om deze vraag te stellen. In de vorige vraag om uitleg, die overigens over dezelfde actoren ging, Hongarije en Polen, had ik het al over het feit dat we op het vlak van grondrechten en waarden geen enkel compromis willen en kunnen sluiten. Dat die zones daar worden ingesteld, is volstrekt verkeerd en verwerpelijk. Dit is Europa in de 21e eeuw en het is dan ook ondenkbaar dat mensen worden afgewezen op basis van hun seksuele oriëntatie, genderidentiteit of expressie.
Vlaanderen speelt daarin ook echt een voortrekkersrol. Ons land is dan ook het op een na best scorende land op dat vlak, maar toch zien we dat mensen nog altijd worstelen met schijntolerantie, welzijnsproblemen, geweld. Er loopt een interfederaal actieplan waar we hard verder aan moeten werken.
Begin dit jaar hebben we een resolutie goedgekeurd waarmee we openbare discriminatie en haatzaaiende uitlatingen willen bestrijden in de volledige Europese Unie en overal ter wereld.
U hebt daar een heel instrumentarium waarvan ik hoop dat u het ten volle zult gebruiken om dergelijke toestanden verder aan te pakken. In punt 4 gaat het specifiek over de internationale betrekkingen en de wil om het respect voor de universele waarden en gelijkheid van de mensen overal in door te trekken. Ik ben heel blij, minister-president, dat u hier expliciet hebt veroordeeld wat gebeurd is inzake de uitbreiding van die zone in Hongarije. Dat is alvast een krachtig signaal, we kunnen er niet genoeg aandacht aan geven om ons daartegen te verzetten.
De heer Van de Wauwer heeft het woord.
Dank u voor de vraag, collega Lambrecht. Dank u voor de duidelijke veroordeling, minister-president.
Ik herhaal wat u bij de vorige vraag gezegd hebt. Als een land kiest om toe te treden tot de club van de EU, kiest het ervoor om zich aan de regels te houden. Toetreden tot de club van de EU houdt in dat men de principes die verbonden zijn aan een democratische rechtsstaat moet respecteren. Dat zijn die fundamentele vrijheden en rechten van elk individu. Ik vind dat men een democratische rechtsstaat kan beoordelen aan de manier waarop hij omgaat met minderheden. Als we dat doen met Polen en Hongarije, zijn die allebei zwaar gebuisd. Dat is niet nieuw, we weten al veel langer dat Polen en Hongarije de rechten van holebi’s en transgenders en andere minderheden ontkent. Dat na Polen ook Hongarije holebivrije zones invoert, is wel opnieuw een grote stap achteruit.
Collega Talpe heeft verwezen naar de resolutie tegen holebivrije zones in Polen en de onderdrukking van holebi’s en transgenders waar ook ter wereld. Het is goed om dat nog even onder de aandacht te brengen. Minister-president, ik ben tevreden dat u zegt dat u dit in uw toekomstige diplomatieke contacten altijd zult blijven aankaarten. Ik hoop dat dat geldt voor contacten in het kader van culturele, economische en andere samenwerking. Ik begrijp uw standpunt omtrent FIT, dat is niet het aangewezen kanaal om bij economische contacten in Hongarije een signaal te geven. De geplande reis moeten we niet annuleren. Hoewel het een business-to-business-reis is, hoop ik dat we toch een boodschap kunnen meegeven. Ik hoop dat ook de bedrijfswereld een rol kan spelen. Als wij onze bedrijven hier duidelijk maken dat die waarden voor ons enorm belangrijk zijn, ik hoop dat dat ook geldt voor de Vlaamse bedrijven die daaraan deelnemen, dat ze dat duidelijk kunnen maken aan partners in Hongarije en zo de druk vanuit de samenleving kunnen opdrijven tegen die holebivrije zones.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Ik heb daar niets aan toe te voegen. Alles is behandeld in mijn antwoord.
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Ik treed de minister-president bij, er valt niet veel aan toe te voegen. Ik ben aangenaam verrast door wat ik hier gehoord heb. Ook van u, minister-president, u blijft dit veroordelen en u zult dat ook in de toekomst doen. We zullen u daarin steunen. We gaan u telkens signaleren als men ergens over de schreef gaat inzake holebi- en transgenderrechten.
De vraag om uitleg is afgehandeld.