Verslag vergadering Commissie voor Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Blijkbaar is er heel wat ‘valse’ vis. Toen ik een dergelijk bericht las, wist ik eigenlijk niet goed waarover het ging. Dit zijn goedkopere vissoorten die verkocht worden alsof het een duurdere soort is. Het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) ontwikkelde een DNA-barcodingtechniek die de identiteit van de oorspronkelijke vis kan achterhalen. Uit een analyse van 173 stalen bleek dat 17 procent van de stalen tong vervangen waren door goedkopere soorten. Bij kabeljauw was 2 procent vals. Ook blijkt dat de fraude heel vroeg in de keten voorkomt en dat er daar al controle nodig is.
Hierover heb ik volgende vragen. Hebt u zicht op de totale omvang in ton en in geld van deze fraude? Uiteraard kunt u mij die concrete gegevens ook schriftelijk bezorgen. Over welke vissoorten gaat het vooral en welke vissen worden dan vals aangeboden in hun plaats? Welke maatregelen zijn al genomen tegen deze praktijken? Worden er bijkomende initiatieven ondernomen? Wat verwacht u concreet van de tool die het ILVO ontwikkeld heeft?
Minister Crevits heeft het woord.
Blij vast te stellen dat u ook interesse hebt in de visserij, collega Vandenhove. Wij hebben vandaag heel wat visvragen. Mijn administratie heeft vandaag geen zicht op de totale omvang van de fraude, omdat de bestrijding ervan een federale bevoegdheid is. Ik heb daarover dus niet zoveel informatie. Het is ook moeilijk in te schatten omdat we niet weten hoeveel ton van deze vissoorten, zowel van de eigen aangelande als van de ingevoerde, uiteindelijk in verwerkte producten terechtkomen. Zeker wat tong betreft, is het zo dat deze vaak als volledige vis wordt verkocht of aangeboden door vishandelaars en in restaurants.
In de studie van ILVO werden twee soorten vis bestudeerd, tong en kabeljauw, die beide belangrijk zijn voor de Belgische economie en de consument. Voor kabeljauw werden drie vervangsoorten gevonden: koolvis, Alaskapollak en schelvis. Voor tong kwamen ze de volgende vervangers tegen: tongschar, Japanse schar, pangasius en soorten die behoren tot de ruime familie van tong en schol zoals bijvoorbeeld tropische schol. De meest voorkomende vervanger voor tong was Japanse schar. Die laat toe om goedkopere producten te maken, aangezien in winkels tong tussen de 20 en 40 euro per kilogram kan liggen, terwijl Japanse schar tegen 6 euro per kilogram kan worden gekocht.
Zijn er al maatregelen? Zoals ik aangaf, is het aan het federale niveau om hierin op te treden. Het gaat hier namelijk om consumentenbescherming. Mijn diensten vernamen dat het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV) en de FOD Economie met de resultaten van de ILVO-studie rekening zullen houden bij toekomstige controles en acties. Bij het FAVV is op dit moment een actie lopende en de Economische Inspectie van de FOD Economie is van plan om in de komende weken stalen van tong en kabeljauw te laten analyseren, gedeeltelijk bij de producten waarvan ILVO met hun onderzoek aantoonde dat er mogelijk een probleem is met visfraude zoals bereide gerechten in supermarkten en restaurants.
Andere stalen zullen lukraak worden genomen in supermarkten en viswinkels. Op basis van de resultaten zal worden bekeken waar en op welke manier verdere actie moet worden ondernomen.
ILVO zal het wetenschappelijk onderzoek voortzetten om ook stalen van gemengde visproducten aan een dergelijke analyse te kunnen onderwerpen.
Wat verwacht ik ervan? De methode is niet nieuw, maar de sterkte van de nieuwe analysetool zit in de hoge kwaliteit van de referentiedata waarmee de genomen stalen worden vergeleken. ILVO heeft, samen met de Europese partners, DNA-sequenties bepaald van alle belangrijke mariene vissoorten die op de Europese markt worden verhandeld.
Zowel de identificaties van de vissen als de sequenties werden aan een sterke kwaliteitscontrole onderworpen. Deze database is vrij toegankelijk en vormt een belangrijke meerwaarde bij fraudeonderzoek. Doordat sequenties nu gekoppeld zijn aan correcte soortnamen kunnen authenticiteitscontroles van commercieel belangrijke vissoorten via DNA-barcoding zeer accuraat worden uitgevoerd. We hebben dus een superbelangrijk instrument ontwikkeld om de federale diensten te helpen in de strijd tegen visfraude.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Minister, dit is inderdaad een federale bevoegdheid, maar het wordt ook op het Vlaamse niveau zo goed mogelijk opgevolgd omdat de tool via ILVO komt, maar ook omdat de ‘valse vis’ een belangrijk gegeven is voor de verdere economische ontwikkeling van de visserijsector. Alles wat criminele zaken betreft, is een federale bevoegdheid, maar ik neem aan dat dat ook op het Vlaamse niveau goed wordt opgevolgd, want het gaat toch om een aanzienlijke fraude.
De heer Tommelein heeft het woord.
Minister, is er een stijging van het aantal visfraudegevallen merkbaar sinds het operationeel worden van het teruggooiverbod en de aanlandingsverplichting? Kan de verstrengde regelgeving er met andere woorden toe hebben geleid om meer verplicht aangelande soorten te gebruiken bij de verkoop van de targetsoorten vis? Is er een verschil in visfraude merkbaar tussen vissersvaartuigen die al of niet selectiever vissen? Heeft ILVO ook nagegaan in hoeverre de visfraude in Vlaanderen kleiner is dan in onze buurlanden?
Minister Crevits heeft het woord.
Collega Tommelein, het is moeilijk om op die vragen te antwoorden, omdat we geen zicht hebben op de omvang, omdat het een federaal onderzoek is. Ik weet niet of er meer inbreuken zijn of niet. Het is mogelijk dat er een impact is, maar daarvoor moeten we het onderzoek afwachten, omdat het visonderzoek nu nog maar is gestart. Het is niet Vlaanderen dat het onderzoek doet, maar de federale autoriteiten. Onze tool helpt hen om dat veel efficiënter te kunnen doen.
Dat kunt u via een schriftelijke vraag stellen, maar als u dat nu vraagt, dan zal mijn antwoord zijn dat ik het niet weet. Misschien moeten we wachten tot er wat meer zicht is op hoe het onderzoek effectief verloopt.
De vraag om uitleg is afgehandeld.