Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Vraag om uitleg over de aanhoudende problematiek van transmigratie op snelwegparkings
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werden deze vragen om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Keulen heeft het woord.
Er zijn zo van die dossiers die in de loop van de jaren blijven terugkomen. De problematiek van de snelwegparkings en de transmigratie is daar een illustratie van. Op maandag 14 september vond er een overleg plaats over de problematiek van transmigratie op de snelwegparkings in de provincie Antwerpen. Op dit overleg waren de provinciegouverneur, de federale minister van Binnenlandse Zaken, uzelf als de Vlaamse minister van Mobiliteit aanwezig, net als de burgemeesters en korpschefs van de politie van de gemeenten waar de problematiek zich afspeelt.
De problematiek van transmigranten langs de snelwegparkings beperkt zich al lang niet meer tot de E40 in West-Vlaanderen. Verstrengde maatregelen op één parking hebben vaak tot gevolg dat de problematiek zich verschuift naar andere parkings. Dat is het spreekwoordelijke waterbedeffect. Het veilig parkeren van vrachtwagens niet evident. Niet enkel langs snelwegen speelt deze problematiek, ook in industriegebieden en aan woonkernen. Het parkeren van vrachtwagens is dan ook een uitdaging waar veel lokale besturen mee worstelen. Het is dan ook belangrijk om rekening te houden met de effecten op het onderliggende wegennet van bepaalde maatregelen die genomen worden langs de snelwegen.
Welke conclusies trekt u uit het overleg dat plaatsvond op 14 september? Na afloop van het overleg stelde u dat in de eerste plaats de vraag kwam om in te zetten op infrastructuur en een betere beveiliging van de snelwegparkings, maar dat het niet vanzelfsprekend is om dit door te voeren binnen lopende concessies. Pacta sunt servanda. Welke concrete maatregelen zijn er op korte termijn al voorzien om snelwegparkings structureel veiliger te maken voor vrachtwagens?
Transmigranten maken veelal gebruik van snelwegparkings die op een vlotte manier bereikbaar zijn met het openbaar vervoer. Op welke wijze worden De Lijn, de NMBS en de vervoerregio’s betrokken bij de aanpak van de transmigratieproblematiek op snelwegparkings? De bredere problematiek van vrachtwagenparkeren op industrieterreinen en in woonkernen wordt beter op een integrale manier aangepakt. Op welke manier worden de lokale besturen en de vervoerregio’s ondersteund bij de opmaak van een geïntegreerde visie op vrachtwagenparkeren?
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Voorzitter, ik heb een gelijkaardige vraag om uitleg, maar dan uit West-Vlaanderen.
Minister, een tijdje geleden hebt u samengezeten met de gouverneur van West-Vlaanderen, die in zijn nieuwsbrief heeft laten weten dat hij een overleg met u en met toenmalig minister van Binnenlandse Zaken De Crem heeft gehad om de aanhoudende problematiek van transmigratie op snelwegparkings aan te pakken. De gouverneur heeft laten weten dat na de toelichting bij het Vlaams netplan over de bestaande bewakingscontracten en de verschillende federale politionele acties is gesproken. Het doel van het overlegmoment was te komen tot een gemeenschappelijke aanpak van de problematiek en een duidelijke afbakening van de taken van de verschillende betrokken instanties.
Welke beleidsconclusies zijn hieruit getrokken? Wat zijn de gemaakte afspraken met betrekking tot de gemeenschappelijke aanpak van de problematiek van de grensparkings? Welke afbakening van taken tussen de verschillende bevoegdheidsniveaus is afgesproken?
Minister Peeters heeft het woord.
Voorzitter, we hebben dit dossier in deze commissie al behandeld. Naar aanleiding van de vragen die toen zijn gesteld, heb ik destijds contact opgenomen met de voormalige minister van Binnenlandse Zaken om na te gaan welke gezamenlijke acties we zouden kunnen ondernemen om op de beveiliging van de snelwegparkings in te zetten. We hebben toen afgesproken dat we snel een overlegvergadering met de vijf provincies zouden organiseren. Naast de gouverneur zouden we hier telkens ook de burgemeesters bij betrekken die een snelwegparking op hun grondgebied hebben, alsook alle andere stakeholders, zoals de politie, bewakingsfirma’s, de wegenpolitie en de directeur-coördinator en de gerechtelijk directeur van de gedeconcentreerde directies van de federale gerechtelijke politie.
Die vergaderingen zijn allemaal ingepland. Normaal gezien was het de bedoeling die vergaderingen allemaal in maart en april 2020 te laten plaatsvinden, maar ten gevolge van COVID-19 zijn ze uiteindelijk verdaagd. We hebben ze in september 2020 laten plaatsvinden en we zijn in West-Vlaanderen gestart. We hebben dan een ronde gedaan en vorige week heeft in Vlaams-Brabant de laatste vergadering plaatsgevonden.
Uit deze vergadering is opnieuw gebleken dat het wel degelijk noodzakelijk is een gecoördineerde en gezamenlijke aanpak op langere termijn uit te rollen. Dat moet niet alleen gebeuren door de twee ministers en de gouverneurs die toen aan tafel zaten, want tegelijkertijd is onmiddellijk geopperd dat ook de federale minister van Asiel en Migratie en de federale minister van Mobiliteit in verband met de NMBS het best mee aan tafel zouden zitten. Het is een ruimere problematiek.
Als minister bevoegd voor de mobiliteit en de openbare werken moet ik me in principe aan mijn bevoegdheden houden, wat betekent dat we vooral kijken naar wat ons aanbelangt. Dat is de inrichting van de snelwegparkings. Daar moeten we op focussen. We zullen daar ten volle op inzetten. Ik heb in het verleden al in deze commissie verklaard dat we, naast de inrichting, ten behoeve van de politie ook voor bijkomende veiligheidsondersteuning zorgen. We hebben dat bewakingscontract inmiddels verlengd. We trekken toekomstgericht telkens 2 miljoen euro op jaarbasis uit voor bewakingscontracten met een private bewakingsfirma die de politie ondersteunt en bijdraagt aan de handhavingstaak die we moeten hebben om aan de transmigratieproblematiek op de snelwegparkings tegemoet te komen.
Mijnheer Keulen, u hebt me gevraagd welke concrete maatregelen op korte termijn zijn gepland om de snelwegparkings structureel veiliger te maken. Ik kan in dit verband meedelen dat we sterk willen inzetten op een verbetering van het algemene beeld van de dienstenzones en de snelwegparkings. Die parkings dienen uiteraard als rustzones voor de reiziger, de pendelaar en de vrachtwagenchauffeur, die de wet op de rij- en rusttijden moet respecteren en die gedurende voldoende lange tijd op een snelwegparking met de nodige of vereiste voorzieningen aanwezig moet kunnen zijn.
Dus wat dat betreft gaan we nu een gefaseerde uitrol van herinrichting plannen naar al die snelwegparkings om zodoende het beveiligingsniveau overal te verbeteren. We gaan dat enerzijds doen door het inzetten van bewakingsteams, dus die bewakingscontracten met de private bewakingsfirma's. Anderzijds zorgen we ervoor dat alle dienstenzones op snelwegparkings die gevoelig zijn voor transmigratieproblematiek, telkens voorzien worden van een hekwerk. Heel vaak horen we de problematiek dat op het moment dat de politie aankomt na een klacht of een melding, de transmigranten wegglippen richting de bosjes of de andere kant van de snelweg en dergelijke, wat sowieso onveilige situaties geeft, maar wat ook heel wat frustraties opwekt bij de politiediensten die overgaan tot handhaving. Daarom wordt er een hekwerk voorzien, maar ook camerabewaking, zeker daar waar er nog geen camera's aanwezig zijn. Het doel is om per twaalf standplaatsen voor vrachtwagens minstens één camera te voorzien.
Waar nodig – dat kwam niet overal aan bod, maar wel vooral in West-Vlaanderen – zal er ook gezorgd worden voor een middenbermbeveiliging voor personen die telkens de autosnelweg oversteken. U zult begrijpen dat dat heel belangrijk is voor de verkeersveiligheid, want kom het maar tegen dat u daar op de autosnelweg rijdt en plots doemt er een voetganger voor u op, die even van de ene kant naar de andere kant van de autosnelweg loopt. Wat dat betreft, gaan we dus zeker ook inzetten op die middenbermbeveiliging, zodat dat niet meer kan gebeuren. Ook het verhaal van het sluikstorten gaan we zeker aanpakken. Daarvoor zullen extra opruimacties georganiseerd worden.
Daar moeten we natuurlijk ook weer middelen voor vrijmaken. Voor deze legislatuur willen we nog een bedrag van 35 miljoen euro vrijmaken. 10 miljoen euro is al voor het jaar 2021, specifiek op een vraag die aan bod kwam voor een infrastructurele verbetering van Boorsem en het voortzetten van de bewakingsopdrachten in 2021, plus dan opnieuw de andere maatregelen, zijnde camerabewaking, de parking afsluiten, de middenbermbeveiliging en zorgen voor een aangepaste toegang voor politiediensten.
Jaarlijks zullen enkele dienstenzones die we in eigen beheer hebben, heringericht worden. U weet dat we er een aantal in concessie gegeven hebben en een aantal in eigen beheer hebben bij AWV. In eerste instantie wordt dan vooral gekeken naar die van Boutersem, Diepenbeek, Waasmunster en Rekkem, omdat daar ook telkens moet worden gekeken naar meer parkeercapaciteit voor vrachtwagens, aangezien de nood daar heel hoog was.
Ik wil nog meegeven dat het op die vergaderingen niet alleen over de transmigrantenproblematieken ging. Er zijn ook parkings die vooral dienen als afspraakparkings waar mensen elkaar willen ontmoeten. Soms was er ook de problematiek van sluikstorten en dergelijke meer. Ook dergelijke materie kwam daar dus aan bod.
Tijdens de overlegvergaderingen is duidelijk naar buiten gekomen dat het ook wel noodzakelijk was om contact op te nemen met de aanbieders van openbaar vervoer, zeker met de NMBS en het verhaal hier in Brussel, omdat heel vaak dezelfde lijnen terugkomen. Men vertrekt hier aan het Maximiliaanpark, vooral richting het westen van het land, om zodoende de oversteek naar het Verenigd Koninkrijk te kunnen maken. Maar heel vaak gaan ze dan ook, als het niet lukt, 's avonds terug naar het Maximiliaanpark. Men zag dus heel wat wederkerende trajecten. Ook daarvan was er dus gevraagd om zeker ook met de federale minister van Mobiliteit contact op te nemen om te kijken hoe men daar verder op kan inzetten. Er was natuurlijk ook de hele problematiek van het aanpakken aan de bron, maar dan moet ik opnieuw verwijzen naar wat gezegd is. Daarvoor zouden ook de minister van Justitie en de minister van Asiel en Migratie toekomstgericht mee aan de tafel moeten zitten.
Het parkeren van vrachtwagens op industrieterreinen en in woonkernen wordt het best op een integrale manier aangepakt. Worden de lokale besturen en de vervoerregio’s daarbij betrokken? We willen alleszins voorkomen dat snelwegparkings worden gesloten. Dat veroorzaakt automatisch een cascade-effect naar de woonkernen. Dan gaan al die vrachtwarenchauffeurs her en der in woonstraten parkeren, met overlast tot gevolg en een verplaatsing van de problematiek inzake migranten. Dat willen we zeker niet. We willen zo weinig mogelijk overgaan tot een sluiting van snelwegparkings. Maar soms is er een specifieke vraag van lokale besturen om een snelwegparking te sluiten als er te veel overlast is. Alleszins hebben we met de lokale besturen aan tafel gezeten. We zullen dat ook in de toekomst doen. U weet dat we in het kader van de vervoerregio’s focussen op een netwerkbenadering van de verschillende vervoersstromen. Ook het vrachtwagenparkeren zal een onderdeel uitmaken van wat er toekomstgericht op tafel ligt bij de vervoerregioraden.
Dan zijn er, mevrouw Fournier, de gemaakte afspraken rond de gemeenschappelijke aanpak. De laatste vergadering in Vlaams-Brabant heeft pas vorige week plaatsgevonden, ik denk vorige week dinsdag. Men is op dit ogenblik die verslagen aan het verzamelen. Dat wordt ook nog teruggekoppeld met het kabinet van de minister van Binnenlandse Zaken. We zullen bekijken hoe we daar verder mee aan de slag moeten. Er was een specifieke vraag van een aantal gouverneurs om daar zelf ook een leidinggevende rol op te nemen, gelet op het feit dat er zoveel verschillende ministers en beleidsdomeinen bij betrokken zijn. Een terugkoppeling en verdere overlegronde moeten zeker nog volgen.
Welke afbakening van taken is afgesproken tussen de verschillende bevoegdheidsniveaus? Sowieso datgene wat specifiek betrekking heeft op de dienstenzones die heel veel lijden onder de transmigratieproblematiek. Telkens werd een overzicht gegeven. De ene dienstenzone is heel gevoelig voor de problematiek, de andere heeft er nauwelijks iets mee te maken. Niet alleen dat werd besproken, ook het beeld tout court, zoals dat van Rekkem. Mevrouw Fournier, u wilt daarnaar verwijzen. Daar moet zeker iets gebeuren. Dat kan niet zo blijven zoals het er nu bijligt. Het zit mee in de planning dat daar een herinrichting moet gebeuren. De details zijn nog niet klaar. Maar alleszins is in het bestedingsplan een belangrijk bedrag vrijgemaakt voor Rekkem, om dat in deze legislatuur te kunnen herinrichten. Bijkomende overlegmomenten met de verschillende stakeholders zullen daarbij sowieso nodig zijn. Nu zijn er nog geen heel harde afspraken gemaakt. Het gecoördineerd en structureel overleg over deze problematiek moet volgehouden worden. AWV doet dat natuurlijk daar waar het gaat over parkings die in concessie zijn ook met de concessiehouders. Die worden daar ook bij betrokken. Daar waar snel infrastructurele maatregelen moeten genomen worden om ervoor te zorgen dat ook de parkings die in concessie zijn gegeven worden beveiligd, gaan we in overleg met de concessiehouder om ook daar een en ander te regelen.
Er zijn dus nog geen harde, concrete afspraken. Er is vooral van iedereen het engagement dat we hiermee voortdoen. Een gecoördineerde en gestructureerde aanpak is wel degelijk noodzakelijk. Wat mijn bevoegdheidsdomein betreft, gaat het om de infrastructuur en alle plannen die er verder in zijn opgenomen.
De heer Keulen heeft het woord.
Het is vooral goed dat er een plan van aanpak is. Dat heeft ook een bestendig karakter en dat kan ik alleen maar waarderen, minister. Het is inderdaad een probleem dat zich op verschillende niveaus stelt. Alleen door samen rond de tafel te zitten en samen te werken kunnen we deze problematiek van overlast op snelwegparkings ten gevolge van transmigratie het hoofd bieden. Minister, u moet daar inderdaad infrastructureel, jaar na jaar, in investeren. Op een zeker ogenblik zal het ook de ronde doen in de wereld van de mensensmokkelaars dat men daar werk van maakt. Het gaat erom die mensensmokkelaars de pas af te snijden.
Ook de lokale besturen zullen u daar dierbaar in zijn, want als vrachtwagenchauffeurs niet zeker zijn over hun veiligheid en die van hun vracht op die snelwegparkings, dan zullen zij de wijk nemen naar de bewoonde kernen omdat daar zogezegd meer sociale controle is, wat een gevoel van extra veiligheid geeft aan die vrachtwagenchauffeurs. Op die manier ontlast u dus bepaalde woonwijken, bepaalde gebieden die grenzen aan de snelwegparkings. Iedereen wint dus bij deze aanpak. De modus operandi die u hier ontrolt, minister, is er een om toe te juichen, vooral ook omdat het bestendig karakter en de samenwerking met andere diensten en overheden, tot en met de lokale besturen, daarin geïntegreerd zijn. Dat is de manier om tot resultaten te komen en deze problematiek het hoofd te bieden.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw zeer uitgebreid antwoord. Het is inderdaad zo dat er een gezamenlijke aanpak nodig is tussen de verschillende regeringen en bevoegdheden. Ik was dan ook blij toen ik zag dat in het federaal regeerakkoord ook wordt verwezen naar die snelwegparkings. Er staat letterlijk dat onderzocht zal worden welke flankerende maatregelen nodig zijn om die transmigratie op snelwegparkings aan te pakken en te voorkomen, samen met de deelstaten. Ik was heel tevreden om dat te lezen.
U spreekt van een investering van 35 miljoen euro voor de aanpak van zwerfvuil, de middenberm, de herinrichting op het vlak van hekkens enzovoort, maar in de commissievergadering van 13 februari antwoordde u op een vraag van collega De Vreese dat u een totaalplan voor de snelwegparkings had met een investering van 10 miljoen euro voor drie verschillende types parkings: een eerste type voor toeristen en pendelaars, een tweede voor vrachttransport en een derde type gemengd voor zowel pendelaars, vrachtwagens als toeristen. U spreekt nu over 35 miljoen euro. Is die 35 miljoen euro bijkomend of zit die 10 miljoen euro daarin?
Het is zeer goed dat u al die parkings zult aanpakken maar ik vrees een beetje, en de heer Keulen heeft daar ook al op gewezen, dat wanneer op bepaalde parkings nog slechts kort geparkeerd kan worden, er onvoldoende parkings zullen zijn om de rij- en rusttijden te respecteren. Het probleem zal zich dan verplaatsen naar de dorpskernen en de gewestwegen, en dat moeten we zeker ook voorkomen. Minister, hebt u een zicht op het aantal parkings dat nodig is om het lang parkeren voor die vrachtwagens te kunnen opvangen zodat zij hun rij- en rusttijden kunnen respecteren?
Geduld is een mooie deugd. In 2007 werd ik in Menen schepen van Mobiliteit. Ik ben toen al begonnen met vragen te stellen over de parking van Rekkem. Ik hoor nu van u dat er eindelijk budget is uitgetrokken om die parking aan te pakken. We zijn dertien jaar verder en ik kijk echt uit naar de herinrichting van de parking. Ik ben blij dat u de daadkracht toont om die nodige budgetten effectief uit te trekken.
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Minister Peeters, tijdens vorige commissievergaderingen heb ik u meermaals aangemoedigd om dit initiatief te nemen en ik ben dan ook blij dat u het gedaan hebt voor de vijf provincies. Ik denk dat het zeer belangrijk is om hier proactief op te blijven inzetten, want de problematiek van de transmigratie zal niet onmiddellijk verdwijnen.
Waarom ligt het mij zo na aan het hart? Omdat ikzelf Brugse ben en deze problematiek een zeer grote impact heeft op onze haven, de haven van Zeebrugge, en de transportfirma’s die daar gevestigd zijn.
Een bijkomende opmerking daarbij is dat we misschien naar een harde brexit toegaan, met misschien ellenlange files tot gevolg. Ik wil u dan ook vragen om u daar proactief op voor te bereiden en de situatie in kaart te brengen: wat zijn de risico’s en hoe gaan we daar op het vlak van Mobiliteit mee om?
U zei het zelf ook in verschillende persberichten – ik volg het natuurlijk van dichtbij op – dat er een grote, afwezig partner leek te zijn: Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) en de minister van Asiel en Migratie. Ik ben blij te horen dat die wel betrokken zullen worden, want het is natuurlijk wel cruciaal. Het gaat hier om een problematiek van mensen in illegaal verblijf die inderdaad telkens opnieuw terugkeren naar het Maximiliaanpark. Ik ga de verdere discussie over het nieuwe regeerakkoord en wat de federale overheid gaat doen, hier niet voeren. Men spreekt daar over een humanitaire oplossing, maar laat dat nu net een stuk van het probleem zijn, waardoor alles in stand wordt gehouden. Ik hoop dat onze collega’s in de Federale Regering volop zullen inzetten op oplossingen voor deze problematiek en daar hard werk van maken. Collega Fournier zal daar met haar collega’s zeker over praten.
Voorts zou ik zeggen: minister, blijf hier structureel op verder werken, zodat u ons binnenkort de timing kunt geven van de volgende afspraken die u gaat maken. Ik sluit mij ook aan bij de vraag van collega Fournier met betrekking tot het budgettaire luik en de bijkomende investeringen. Is dat bijkomend? Hoe zit dat precies met die 10 miljoen en die 35 miljoen euro?
Ik kan u alvast zeggen dat uw proactieve houding zeker en vast gewaardeerd wordt.
Minister Peeters heeft het woord.
Ik zal heel kort proberen te zijn.
Mevrouw Fournier, wat Rekkem betreft, hadden we deze legislatuur inderdaad 10 miljoen euro voorzien voor de snelwegparkings, maar naar aanleiding van de vergaderingen met de vijf provincies bleek duidelijk dat dat bedrag te laag was en daarom hebben we het opgetrokken naar 35 miljoen euro. In 2020 alleen al is er 10 miljoen euro uitgetrokken.
U hebt mijn engagement voor Rekkem. Wij hebben aan de administratie de taak gegeven om in dat dossier vooruitgang te boeken. Zoals het er nu bij ligt, dat is niet iets om trots op te zijn, dus we hopen dat daar zo snel mogelijk verandering in komt. Ik zeg opnieuw, dat zal niet in 2021 zijn; men denkt eerder aan het eind van deze legislatuur. Maar u zult het dossier wel mee blijven opvolgen.
Mevrouw De Vreese, ook bedankt voor uw positieve tussenkomst. We moeten hier inderdaad proactief op inzetten, zeker wat betreft de beveiliging van onze havens. U vraagt ook specifiek naar maatregelen inzake de brexit, de harde brexit die er mogelijk staat aan te komen. Wat dat betreft hebben we samen met het Agentschap Wegen en Verkeer een uitgebreid plan van aanpak uitgewerkt. Dat plan van aanpak ligt er dus, maar wordt continu bijgestuurd. Op 13 oktober hebben we binnen de Vlaamse Regering een sessie gepland rond de brexit en de maatregelen die we zullen moeten nemen om ons goed voor te bereiden. Lange wachtrijen in West-Vlaanderen zullen er zeker komen; we moeten ons daar goed op voorbereiden.
Voor de rest denk ik dat alles gezegd is. We blijven dat zeker warm houden en we blijven sowieso verder inzetten op de gecoördineerde aanpak.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.