Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Vraag om uitleg over het kosteloos integreren van het Blue-bikedeelsysteem in het abonnement van De Lijn gedurende één jaar
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werden deze vragen om uitleg via videoconferentie behandeld.
Ik heet collega Moors welkom, die de heer Lantmeeters zal vervangen als vast lid van deze commissie. De heer Van Miert wordt plaatsvervangend lid.
Vanaf vandaag gelden de nieuwe regels die ons zijn opgelegd door het Bureau van het Vlaams Parlement. Voortaan mag een vraag om uitleg in eerste instantie maximaal vijf minuten in beslag nemen. Iemand die een bijkomende vraag heeft, krijgt daarvoor drie minuten. Andere tussenkomsten of bijkomende vragen mogen nog twee minuten duren. Ik zal daar zeer streng op toezien.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Voorzitter, mijn vraag was ingediend voor de nieuwe regels van start gingen, ik hoop dat het lukt binnen de vijf minuten.
Minister, in antwoord op mijn schriftelijke vraag van 19 februari 2020 over de integratie van De Lijn en Blue-bike, stelde u dat de abonnees van De Lijn hun MOBIB-kaart kunnen gebruiken als ‘identifier’ bij Blue-bike. Dit betekent dat abonnees met een kaart zowel de bus en de tram kunnen gebruiken als een Blue-bikedeelfiets kunnen ontlenen.
Een tweede stap in 2019 was het Blue-bikelidmaatschap van 12 euro per jaar dat gedurende het eerste jaar gratis werd aangeboden aan jaarabonnees van De Lijn. Geïnteresseerde abonnees van De Lijn moesten zich daarvoor aanmelden op de Blue-bikewebsite aan de hand van een specifieke code. De kosten daarvoor werden gedragen door Blue-bike.
U zei verder in uw antwoord dat er ook een aantal volgende stappen werden onderzocht. Een eerste was nagaan of de Blue-bikeritten rechtstreeks kunnen worden afgerekend bij de jaarabonnees zodat zij niet langer een aparte factuur hoeven te ontvangen van Blue-bike. Een tweede was een dagpas onderzoeken voor Blue-bike die zou kunnen worden verkocht vanuit De Lijn-app voor mensen die eenmalig een dergelijke fiets willen gebruiken.
Dit past allemaal in het kader van het regeerakkoord waarin een hele passage staat over de integratie van het Blue-bikedeelfietsenaanbod in het abonnement van De Lijn.
Op de website van De Lijn vinden we echter nergens nog info terug over de actie waarbij het abonnement voor Blue-bike een jaar gratis werd aangeboden. Dat is natuurlijk jammer, zeker in coronatijden waarin het gebruik van deelfietssystemen al onder druk kwam te staan.
Minister, waarom besliste De Lijn om die actie waarbij een abonnee van De Lijn het eerste jaar geen abonnementskost heeft bij Blue-bike, stop te zetten? Is die stopzetting tijdelijk of definitief?
De kosten werden gedragen door Blue-bike. Hoeveel personen hebben gebruik gemaakt van deze actie? Hoe lang heeft die actie gelopen en hoeveel heeft ze gekost?
Hoe rijmt u het stopzetten van de actie met de passage uit het regeerakkoord? Zult u initiatieven nemen om de actie opnieuw te starten en eventueel uit te breiden? Bent u bereid om de kosten verbonden aan het overnemen van de abonnementskost voor De Lijn-abonnees op u te nemen?
De volgende stappen hadden tot doel dat klanten van De Lijn nog eenvoudiger gebruik zouden kunnen maken van Blue-bike. U stelde toen dat er nog geen exacte timing was van dit onderzoek, en dat de financiële implicaties en de technische integratie ervan nog werden bekeken. Is er intussen al meer duidelijkheid over de timing en het resultaat van dat onderzoek?
Heeft of plant De Lijn verdere afspraken met andere spelers zoals deelsystemen voor auto’s of parkinguitbaters, om bijvoorbeeld in abonnementen te integreren?
U bleef net binnen de tijd, collega Brouwers.
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Voorzitter, minister, mijn vraag is veel korter.
Het gebruik van Blue-bike, het deelfietssysteem in handen van De Lijn, zat de laatste jaren in de lift. Dit blijkt uit cijfers die u mij bezorgde naar aanleiding van een vorige vraag. De laatste drie jaar steeg het aantal ritten telkens. Zo werden er vorig jaar 23 procent meer fietsen ontleend, met uitschieters tot 75 procent in Antwerpen. Door de opmars van het coronavirus en de lockdown viel het gebruik van die deelfietsen in 2020 echter zwaar terug. Dit is het moment dus om het gebruik van de deelfiets terug aan te zwengelen.
Deelmobiliteit is belangrijk in onze strijd tegen de files en de klimaatopwarming. Het is de mobiliteitsoplossing van de toekomst, zoals u de laatste weken al een aantal keer hebt gezegd. We kunnen het gebruik ervan weer stimuleren door het voor één jaar kosteloos te integreren in een abonnement van het openbaar vervoer. Zo kunnen velen weer proeven van het gemak van Blue-bike. En ik kan getuigen: als je het systeem eenmaal hebt gebruikt, dan blijf je het gebruiken.
Veel mensen hebben tijdens de crisis geen gebruik kunnen maken van hun trein-, tram- of busabonnement. Wij waren steeds vragende partij voor een coronacompensatie voor abonnees van het openbaar vervoer, maar daar werd tot nog toe geen gehoor aan gegeven. Op deze manier stimuleren we niet alleen het gebruik van openbaar vervoer in combinatie met de fiets, maar compenseren we de abonnees ook voor de periode waarin ze het openbaar vervoer niet mochten gebruiken.
Minister, ik heb maar één vraag voor u: bent u ertoe bereid onderhandelingen met De Lijn te voeren teneinde een Blue-bikeabonnement kosteloos te integreren in het abonnement gedurende één jaar?
Minister Peeters heeft het woord.
Dank u wel, voorzitter. Ik weet niet of ik ook een tijdslimiet heb voor mijn antwoorden, maar ik zal alleszins proberen om het beknopt te houden. (Opmerkingen van de voorzitter)
Waarom besliste De Lijn om de actie of de campagne stop te zetten? De actie waarnaar verwezen wordt, werd opgezet als piloot, voor een proefperiode van één jaar, van juni 2019 tot juni 2020, met als opzet om er van alles uit te leren.
Mevrouw Brouwers, u vraagt hoeveel mensen ervan gebruik gemaakt hebben, sinds het begin van de actie. Tijdens de proefperiode van 1 jaar hebben 311 personen gebruikgemaakt van dit combinatievoordeel, het eerste jaar gratis Blue-bikelidmaatschap voor abonnees van De Lijn: in 2019 297 personen, in 2020, om de u wel bekende redenen, slechts 14. Dit vertegenwoordigde een inkomstenderving voor Blue-Mobility van 3732 euro. En de terugval, ja, dat is zoals in het hele mobiliteitsverhaal: door corona is alles heel hard teruggevallen.
Dan vraagt u hoe wij het stopzetten van die campagne rijmen met wat in het regeerakkoord staat. Ik moet opnieuw zeggen dat dit een pilootproject was dat maar één jaar liep. In ons regeerakkoord staat wel heel duidelijk: “We integreren zo het aanbod van het openbaar vervoer met deelfietssystemen. Ter hoogte van mobipunten maken we het mogelijk om vandaag te kiezen voor de fiets, morgen voor de bus, en overmorgen voor een (deel)auto en andere deelsystemen. We integreren alvast het Blue-bikedeelfietsenaanbod in het abonnement van De Lijn. De Lijn wil echter niet de monopolist worden in vervoersdeelsystemen. Private spelers worden, in samenspraak met de vervoerregio’s, gefaciliteerd om aan knooppunten allerhande deelsystemen te exploiteren.”
Daar blijven we dan ook ten volle op inzetten. Enerzijds zorgen we voor allerlei samenwerkingsinitiatieven en pilootprojecten om daar kennis uit op te doen, om daarna na te gaan welk type samenwerking het meest aangewezen is en ook het breedst gedragen wordt door het publiek.
De proefperiode was – opnieuw – een samenwerking om te testen. Nu gaan we analyseren hoe we in de toekomst verder moeten gaan en gaan we ook andere cases onderzoeken, om te kijken wat het beste is inzake aanbod en samenwerking met andere aanbieders van deelmobiliteitssystemen.
Er lopen continu proefprojecten of onderzoeken in samenwerking tussen De Lijn en Blue-bike. Van een aantal initiatieven kan ik u zeker al de timing meegeven. Zo is er een promotiecampagne voor het verlengen van de abonnementen van De Lijn, ondersteund met een aanbod van Blue-bikevouchers. Die is nog lopende. De evaluatie wordt op het einde van deze maand verwacht.
Aansluitend volgt in het najaar nog een proefproject in samenwerking met vier Vlaamse proefsteden, De Lijn, Blue-bike en Cambio, gericht op personen die verhuizen. Binnen dit proefproject wordt wat de samenwerking met Blue-bike betreft, opnieuw de formule getest met het gratis Blue-bikeabonnementsgeld gedurende een jaar. De evaluatie hiervan is gepland begin 2021.
Ondertussen steekt Blue-Mobility al zijn energie in de technologieswitch van sleutelautomaten naar veel slimmere sloten. Van zodra de implementatie ervan op punt staat, biedt dit heel wat mogelijkheden naar tariefintegratie met derden.
Spreken wij nog af met andere spelers? Ik heb al aangegeven dat we in het najaar een nieuw proefproject starten met de verhuizerscampagne, in samenwerking met die vier pilootsteden. Binnen dit proefproject wordt aan iedereen die verhuist naar een van de vier deelnemende steden een gratis probeerpakket aangeboden, met naast een aanbod vanuit De Lijn en Blue-bike, ook een aanbod vanuit Cambio. Dat is het voorstel voor die vier steden. Verder hebben we gesprekken lopen met parkinguitbaters om in de toekomst op vlottere wijze park-and-ride-oplossingen aan te bieden, met het gebruik van het openbaar vervoer. Dit zit op dit ogenblik nog in onderzoeksfase, ik kan daar op dit ogenblik dus nog niet veel over vertellen.
Mevrouw Lambrecht, het kosteloos integreren van het Blue-bikesysteem in het abonnement De Lijn is een pilootfase die we volledig hebben doorlopen om daar kennis uit te vergaren en om te kijken welk type van samenwerking het best gesmaakt wordt door het brede publiek, hetzij een formule met focus op het abonnementsgeld, hetzij een formule gebaseerd op het effectieve gebruik. Dit soort onderzoeken moeten toelaten om in een volgende fase te beslissen over hoe de samenwerking verder kan worden vormgegeven, alsook om te beslissen over de vraag of een kosteloze abonnementsintegratie de beste piste is om combimobiliteit te promoten.
Zo moet er bij De Lijn ook nagedacht worden over samenwerking met andere private systemen van deelfietsen en deelmobiliteit, zoals voorzien in het regeerakkoord. Enkel met De Lijn en Blue-bike zullen we er niet geraken. Er moeten veel meer crosssellings en samenwerkingen komen. Afgelopen zondag waren we in Leuven in het kader van het verhaal van hoppen. Ook daar zien we dat er hoe langer hoe meer aanbieders van deelmobiliteit participeren in dat verhaal. Dat kunnen we alleen maar toejuichen.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Dank u wel, minister. U maakt me gewoon nieuwsgierig in welke vier steden dat pilootproject rond de verhuizers plaatsvindt.
Ik vind het goed dat er verschillende pilootprojecten zijn waar allerlei zaken worden uitgeprobeerd. Op termijn moet misschien worden bekeken door De Lijn hoe we de abonnementen kunnen versterken door er een keuzemenu aan toe te voegen waarbij men kan zeggen of men bij zijn abonnement aan een verminderde prijs ook Blue-bike wil of men meer geïnteresseerd is in een deelautosysteem. Misschien moeten we daar toch wat flexibel naar kijken. Je hebt je basisabonnement en daar kan eventueel aan verminderde kost iets bijkomen. Ik zou in die zin verder gaan ontwikkelen, maar dat is een persoonlijke mening die ik hier ter plekke uitvind. We kunnen maar meegeven wat we erover denken. Ik dank u in elk geval voor de uitleg want het is goed dat het wat breder wordt bekeken dan alleen Blue-bike.
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Ik blijf heel erg op mijn honger zitten. Mijn vraag gaat over de specifieke situatie door corona. De mensen hebben door het virus veel minder het openbaar vervoer genomen. Daarom vraag ik u opnieuw fiets- en openbaar vervoer te promoten door het één jaar kosteloos te integreren. Als antwoord daarop verwijst u naar pilootprojecten uit de normale periode, toen er van corona nog geen sprake was. Waar ik echt niet goed van word, is dat u zegt te zullen nadenken. Uw resterende termijn is maar een paar jaar meer. Als u nog veel moet nadenken, zal er niets gebeuren. Ik begrijp ook helemaal niet waarom wij op die andere spelers moeten wachten. Bleu-bike is er, en het werkt heel goed. Als u het versterkt, dan zult u als minister een krachtige daad stellen om te tonen dat er een werkbaar systeem bestaat. Dit, niet als minister van nadenken maar als minister van doen. Het is vijf voor twaalf. Geef de mensen, die de coronalasten hebben ervaren en opnieuw het openbaar vervoer moeten ontdekken en de files willen verminderen, een jaar een proefabonnement voor fiets en bus. Volgens mij vergt dat niet veel nadenken. Hoe lang zult u nog moeten nadenken om daarover te beslissen?
De heer Bex heeft het woord.
Ik meen dat de integratie van Blue-bike en De Lijn heel belangrijk is, en ik ben blij met de aanzet die de minister geeft om ook andere deelsystemen te integreren. Maar ik wil benadrukken dat combimobiliteit nog een hele weg heeft af te leggen. Heel veel Vlamingen hebben de combinatie van de fiets met het openbaar vervoer gemaakt. Maar een deelaspect ervan is dat de fietsenstallingen bij de haltes van De Lijn vaak niet voorhanden zijn of niet diefstalveilig zijn. Bij liefst 88 procent van de haltes is dat het geval. Hebt u plannen om ook daar iets aan te doen?
Minister Peeters heeft het woord.
De namen van de vier steden waar thans het pilootproject wordt uitgerold, zal ik u nog bezorgen, mevrouw Brouwers.
Mevrouw Lambrecht, u vindt dat ik te veel nadenk en te weinig overga tot actie. Ik betwist dat. Ik denk uiteraard na vooraleer ik iets doe. Maar dit was een pilootproject. Ik heb op de vraag van mevrouw Brouwers gedetailleerd het aantal gebruikers van het pilootproject genoemd: in 2019 waren dat ruim 300 gebruikers, en in 2020 waren er voor de periode januari tot en met juni 14 personen die gebruik hebben gemaakt van dat systeem. Ik kan onmogelijk oproepen tot actie, actie, actie, en het project onmiddellijk massaal uitrollen met het risico dat het finaal een flop blijkt te zijn door het geringe gebruik. Vandaag wordt er nog altijd onder de omstandigheden van de Covid-epidemie heel weinig gebruik gemaakt van de deelmobiliteit. Ik ben volop met de sector aan het kijken hoe wij de deelmobiliteit opnieuw een boost kunnen geven. Maar of wij een pilootproject waarvan in de eerste helft van het jaar slechts 14 personen hebben gebruik gemaakt, zomaar moeten veralgemenen, is nog maar de vraag.
Los daarvan doe ik acties, ben ik continu in contact met kenniscentra om de beste samenwerking op touw te zetten met andere deelmobiliteitssystemen. Ik wil straks een zo breed mogelijk aanbod hebben dat het meest in de smaak valt van de gebruikers. Ik denk niet dat ik een opsomming moet geven van al mijn andere initiatieven voor het fietsen, dat in opmars is. Het deelfietsen kent momenteel misschien een dipje, maar dat heeft te maken met het tijdelijke besmettingsrisico.
Mijnheer Bex, u hebt een vraag over de fietsenstallingen van De Lijn gesteld. Ze liggen er misschien niet allemaal optimaal bij, maar ik zal dat zeker aan De Lijn doorgeven. De Lijn moet dat onder de loep nemen, maar u weet dat we volop op de mobipunten of knooppunten inzetten. Uiteraard zal elke halte van De Lijn daar in de toekomst grotendeels in worden opgenomen. Het is echt de bedoeling over te gaan tot de uitrol van die knooppunten. Deze legislatuur gaat het om een duizendtal, waarvan 75 procent in samenwerking met lokale besturen. Ik vermoed dat de lokale besturen zeker vragende partij zijn om massaal op fietsenstallingen in te zetten. Ik hoor van lokale besturen dat ze enorm enthousiast zijn. Ik hoop dat we liever vandaag dan morgen met de uitrol van die knooppunten kunnen starten. Uiteraard gaat het dan ook om fatsoenlijke, goed aangepaste fietsenstallingen. Ik bedoel dat er ook fietslockers voor de duurdere fietsen zijn en dergelijke. Daar moeten we rekening mee houden, want niet iedereen laat graag een dure elektrische fiets ergens achter. We zullen daar in het licht van onze knooppunten volop op inzetten. De lokale besturen krijgen hier subsidies voor. De fietsenstallingen zullen zeker ook onder de loep worden genomen.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Minister, ik wil u nogmaals bedanken voor uw antwoord. U bestudeert de samenwerkingsmodellen nog, maar ik zou er toch voor pleiten vooruitgang te boeken.
Mevrouw Lambrecht, ik ben het niet helemaal eens met u, maar het nieuwe systeem van de basisbereikbaarheid wordt in 2022 van kracht. De gemeenteraden keuren nu overal de nieuwe netplannen van De Lijn goed. Dan hebben we nog een jaartje tijd om de mobiliteitsplannen op te stellen. De hoppinpunten worden hierin vastgelegd. Het is voor de vervoerregio’s natuurlijk interessant te weten wat de mogelijkheden zullen zijn om met deelsystemen te werken. Het is voor de vervoerregio’s belangrijk de juiste informatie te hebben. Ik pleit ervoor dat tegen 2022 allemaal klaar te stomen.
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Voorzitter, ik zou hetzelfde willen zeggen. Vooruit en avanti!
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.