Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw D’Hose heeft het woord.
Minister, ik heb nog eens een vraag over het coronafonds. Er werd 10 miljoen euro uit het noodfonds toebedeeld aan de mediasector, een mooi bedrag. De verdeling was als volgt: 1,9 miljoen euro voor het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF)/Mediafonds en VAF/Gamefonds voor steun aan producties; 3,8 miljoen voor de erkende regionale televisieomroepen; 186.250 euro voor erkende lokale en netwerkradio-omroepen; 313.750 euro voor freelancers; 3,8 miljoen euro voor de VRT.
De middelen die de VRT ter beschikking kreeg, waren nodig om een aangepast en extra aanbod te verzorgen waaraan nood was door de coronacrisis. De VRT moest immers meer investeren om haar aanbod op peil te kunnen houden, bijvoorbeeld extra onderzoeksjournalistiek van Pano, extra uitzendingen van nieuws- en duidingsprogramma’s zoals De Afspraak, Villa Politica enzovoort. Ook heeft de VRT haar steentje bijgedragen op educatief vlak. We hebben allemaal gezegd dat het heel goed is dat de VRT zich echt getoond heeft in deze crisis als een zeer goede openbare zender.
Bij de besteding van de middelen zou prioritair aandacht besteed worden aan de lokale facilitaire sector, de productiesector, Vlaamse artiesten en andere (zwaar) getroffen onderdelen van de mediasector en de culturele sector.
Kunt u een overzicht geven van de exacte aanwending van het bedrag van 3,8 miljoen euro dat ter beschikking werd gesteld van de openbare omroep?
Is er boven op deze 3,8 miljoen euro nog extra steun gepland in de toekomst die specifiek naar de VRT zal gaan?
Heeft de VRT dankzij herschikkingen in haar dagelijkse werking, zoals programma’s die niet gemaakt werden en het wegvallen van andere kosten, nog extra middelen vrijgemaakt die naar een adequate aanpak van de coronacrisis gingen? En zo ja: kunt u daarvan een overzicht geven?
Minister Dalle heeft het woord.
U weet dat bij het uitbreken van de coronacrisis de VRT onmiddellijk heeft geschakeld om een zo volledig mogelijk aanbod te blijven garanderen. Niet alleen om de Vlamingen op de meest volledige manier correct te informeren, maar ook om elke inwoner van Vlaanderen en ook van Brussel te tonen dat ze er niet alleen voor staan en een ruim antwoord te bieden op onder meer de nood aan verbinding, solidariteit, troost, verstrooiing en ook educatieve ondersteuning. Daarbij was het ook vanuit de Vlaamse Regering de prioriteit om daarbij ook extra middelen te kunnen toekennen aan de externe private sector met uitgaven die we binnen de VRT ‘cash out’ noemen. De VRT heeft effectief gezocht naar manieren om de facilitaire productiesector, de artiesten en dergelijke meer zoveel mogelijk te ondersteunen.
Extra programmering en maatregelen die de VRT nam naar aanleiding van de coronacrisis om haar publieke opdracht maximaal te realiseren en de sector te ondersteunen, zijn in te delen in vier groepen. Ik zal dat in detail toelichten, omdat het belangrijk is om aan te geven wat er allemaal is gebeurd aan extra uitgaven.
Je hebt het informatieaanbod, het televisieaanbod, het radioaanbod en ten vierde het verzekeren van de bedrijfswerking. Wat het informatieaanbod betreft werd bij VRT NWS de programmatie uitgebreid en de werking aangepast met het oog op de publieke opdracht en actuele thema’s. De nieuwsdienst heeft zijn eigen interne capaciteit optimaal trachten te benutten, maar heeft ook ingezet op freelancers en interimkrachten. Die waren nodig om de continuïteit te kunnen garanderen.
Er werd ook geïnvesteerd in maatregelen om alle programma’s en interviews te kunnen laten doorgaan. Om het aanbod mogelijk te maken werden ook middelen ingezet om met het technische materiaal ook vanop afstand te kunnen werken. Enkele voorbeelden daarvan zijn: de journaaluitzendingen van 19 uur werden uitgebreid naar 50 minuten, waardoor ook externe facilitaire dienstverleners ingeschakeld werden om extra reportages mogelijk te maken. Er werden extra afleveringen gemaakt van Pano, Terzake, Vandaag, De Afspraak, Villa Politica, de Zevende Dag, Vranckx en dergelijke meer. Duiding op de radionetten werd aangepast en uitgebreid met extra uitzendingen. Er was een omzetting van bestaande content van de EDUbox naar een interactief lessenpakket en er werd ook ingezet op factchecking.
Een tweede element betreft het televisieaanbod. Het aanbod van de televisiekanalen van de VRT werd bijgestuurd. Enkele zaken die daarbij in de kijker kunnen worden gezet, zijn de volgende. U weet dat de opnames en de uitzendingen van Thuis op 24 april vroegtijdig stopgezet moesten worden. Dat was ook het geval voor Familie bij VTM. Er was het wegvallen van het EK Voetbal, waardoor andere programma’s gemaakt moesten worden, zoals bijvoorbeeld extra afleveringen van Dagelijkse kost, De stoel en Blokken. Er waren drie nieuwe afleveringen, coronaproof, in het kader van de crisis, van het programma Komen te gaan. Die werden ook uitgezonden. Reizen Waes blijft thuis kwam in de plaats van Reizen Waes. Vive la Vie werd in plaats van Vive le vélo uitgezonden in juli. Vive le vélo wordt nu opnieuw uitgezonden in het kader van de Tour, dat weet u.
Fictieproducties werden met een jaar uitgesteld. Eén bestelde vier minireeksen die op een coronabestendige manier geproduceerd kunnen worden. Daarnaast heeft de VRT haar productiepartners van bestelde en lopende reeksen zo goed mogelijk bijgestaan en gesteund. Er werd ook samen met hen naar oplossingen gezocht om de producties zo goed mogelijk te vrijwaren. Dus zeker ook op het vlak van televisie extra investeringen en ‘cash out’.
Wat het radioaanbod betreft, werd ook op VRT Radio de programmatie op alle zenders aangepast, steeds met het oog op de publieke opdracht. Dat zorgde ook voor extra opdrachten voor muzikanten, auteurs, acteurs, columnisten, podcastmakers, waardoor ook de externe creatieve sector in Vlaanderen ondersteund werd.
Enkele voorbeelden: bij Radio 1 was er We zullen doorgaan, een programma dat specifiek ontwikkeld werd. Radio 2 had het Beste Buren-project. Klara On Tour was er op 21 juni. Studio Brussel had een themaweekend #ikluisterbelgisch en startte een gelijknamige digitale stream op. Tot slot maakte MNM Hoewist? waarbij via Instagram live sessies werden gehouden met een psychologe en met kijkers en luisteraars.
Ten slotte heb je ook de bedrijfszekerheid en de impact op technologie en online. De VRT heeft ook daarin geïnvesteerd. De impact van corona op de werk- en productiesystemen werd als volgt aangepakt. Er was het opschalen van thuiswerk naar een veelvoud van de capaciteit. Er waren aanpassingen aan mediaproductie, videomontage, radio-uitzendingen, regie enzovoort, waardoor een deel van de mediaproductie vanop afstand, en dus thuis, kon worden uitgevoerd.
De stijging van online kijken en luisteren, maar ook de stijging van het verkeer naar vrtnws.be en ketnet.be leidden tot hogere streamingkosten.
U peilt ook naar extra maatregelen boven op de 3,8 miljoen euro. De impact van corona zal pas volledig duidelijk zijn bij de afsluiting van dit jaar en misschien zelfs pas later. Het is evident dat we als aandeelhouder van de VRT de financiële situatie op de voet volgen. Het financiële kader werd uitgetekend in het regeerakkoord en is een onderdeel van de beheersovereenkomst die we momenteel aan het bespreken zijn.
De VRT heeft haar middelen herschikt om haar publieke opdracht de voorbije maanden en de komende maanden te blijven waarmaken. Volgens de VRT is het niet mogelijk om daarvan een gedetailleerde beschrijving te geven. Waarom? De productie- en programmeringsbudgetten worden bij een mediabedrijf immers tijdens het jaar voortdurend bijgestuurd. Dit jaar, met de coronacrisis, is dat natuurlijk nog meer het geval dan anders. Daarom kan ik niet meer details geven dan ik hier al heb gegeven. Aan de kostenkant is er bijvoorbeeld een verschuiving van de grote sportevenementen EK Voetbal en Olympische Spelen. Die waren budgettair dit jaar gepland, maar daarin wordt nu budgettair voorzien in 2021.
Naast de programma’s die werden geschrapt, waren er programma’s waarvan de risico-inschatting met betrekking tot de productie evolueerde, waardoor sommige producties toch konden doorgaan, andere uitgesteld werden of productioneel coronaproof aangepast werden. Daarnaast moest de VRT extra kosten maken om de veiligheid van haar medewerkers te verzekeren. Bovendien verhoogde de complexiteit van het productieproces. Dat zorgde onder meer voor extra overheadkosten.
De VRT-inkomsten – dat weten jullie ook en dat geldt voor alle mediabedrijven – staan dit jaar onder erg druk door de minderinkomsten uit de advertentiemarkt en minderinkomsten van brand extensions, zoals inkomsten uit evenementen en merchandising.
Tot daar een misschien iets te uitgebreide toelichting, maar ik denk dat het op die manier helder is dat er heel wat ook externe extra middelen zijn uitgegeven.
Mevrouw D’Hose heeft het woord.
Het is inderdaad een lang antwoord, maar het geeft me wel wat inzichten hoe de VRT die 3,8 miljoen euro heeft aangewend. U gaf zelf ook de nieuwe beheersovereenkomst aan. Ik kan me inbeelden dat er ook in de beheersovereenkomst wel zal stilgestaan worden bij de coronacrisis en de verdere gevolgen die die zal geven. Ik kan me inbeelden dat de extra zaken die moesten gebeuren, ook in het najaar nog zo zullen zijn. Ik denk dat we daar blijvend aandacht voor moeten hebben.
De heer Vandaele heeft het woord.
Inhoudelijk heb ik niet veel toe te voegen, voorzitter, maar ik wil me aansluiten bij het schouderklopje dat hier in de richting van de openbare omroep gaat.
Ik denk inderdaad dat de VRT haar rol goed heeft gespeeld in deze coronacrisis en nog speelt. Dat mag ook wel eens gezegd worden. Wij denken dat er nog een belangrijke rol te spelen zal zijn, ook wat betreft de opstart van de bredere mediasector na corona, en waarschijnlijk ook nog een rol op het ogenblik dat de Vlaamse Regering – en dat zal niet zo lang meer duren – de relanceplannen op andere terreinen in de steigers zet. Ik denk dat ook daar de openbare omroep zeker een rol te spelen heeft om mensen te informeren en om dat hele proces mee te begeleiden op mediagebied.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Dank u wel, mevrouw D’Hose, voor de vraag, en minister, voor het antwoord. Ik vind ook dat we niet genoeg schouderklopjes aan de VRT kunnen geven en waardering voor de VRT kunnen hebben voor de manier waarop zij de voorbije zes maanden haar taak als publieke omroep heeft volbracht. We kunnen dat niet genoeg prijzen. Ik sluit mij daar opnieuw graag bij aan.
De coronacrisis is nog niet voorbij, helemaal niet, nog lang niet. Hoe lang die nog zal duren, is ook onvoorspelbaar. De relance is des te belangrijker, ook al is daar nog geen sprake van. De relance van onze samenleving, van cultuur enzovoort: ook daar zal de VRT nog een belangrijke rol in blijven spelen. Eigenlijk wil ik mij dus ook aansluiten bij de laatste opmerking van collega D’Hose. Net voor het reces is in de plenaire vergadering zonder debat – dat ga ik nu niet opnieuw zeggen, maar ik ben er nog altijd boos om – de resolutie goedgekeurd van de meerderheid die de blauwdruk vormt van de nieuwe beheersovereenkomst. Minister, ik begrijp dat u heel de zomer bezig bent geweest met die onderhandelingen daarover op te starten – ik denk dat ook de volgende vraag daar voor een stuk naar gaat verwijzen. Het is niet en het zal niet ‘business as usual’ zijn. Ik zou u willen oproepen om absoluut die beheersovereenkomst voor de komende vijf jaar, waarvan er toch nog minstens één, of twee misschien, in coronaomstandigheden zal moeten verlopen, ook zeker in het licht daarvan te bekijken, dat de publieke omroep haar opdracht die ze voorbeeldig heeft gespeeld, ook kan blijven spelen. Als daar extra middelen tegenover moeten staan, dan moet het maar zo.
Minister Dalle heeft het woord.
Ik heb daar niet zoveel aan toe te voegen. Het is goed dat we hier in de mediacommissie eens zeggen wat er allemaal wel goed gelopen is. Ik stel het op prijs dat dat ook op consensus kan rekenen in deze commissie, waarvoor veel dank.
De vraag om uitleg is afgehandeld.