Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding
Vraag om uitleg over De Warmste Week 2020
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werden deze vragen om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw De Martelaer heeft het woord.
Op 24 juni communiceerde de VRT dat De Warmste Week dit jaar een nieuwe focus wil leggen. Het motto wordt: ‘Dit jaar is het niet je geld, maar net jij die telt’. De focus zal liggen op de persoonlijke inzet. Het gaat om rechtstreeks anderen helpen, bijvoorbeeld door iets te bouwen, te koken of te organiseren voor een project in de buurt. In dit nieuwe concept wordt opgeroepen om iets bij te dragen voor een ander, als duurzame investering. Met andere woorden: De Warmste Week gaat op zoek naar een ander soort menselijk kapitaal. De VRT en alle VRT-merken willen Vlamingen in beweging zetten voor elkaar en voor de vele organisaties en initiatieven die zich inzetten voor onze samenleving. Ook de Koning Boudewijnstichting en het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk werken opnieuw samen met de VRT om het draagvlak bij de vzw’s en de vrijwilligers rond dit nieuwe solidariteitsverhaal te verbreden. Door een nieuwe focus van direct engagement in plaats van een financieel, denkt men meer begrip en betrokkenheid te stimuleren.
Deze keuze heeft als gevolg dat er dit jaar 17,5 miljoen euro minder zal zijn voor 2088 goede doelen. En juist dit jaar hebben heel wat verenigingen het al zwaar te verduren wegens minder werkingssubsidies. Daarbovenop beïnvloedde de coronacrisis zowel de fundraising van de organisaties alsook de stijging van de zorgnoden. De harde realiteit bij heel wat welzijnsorganisaties is dat zij het geld dat ze krijgen via De Warmste Week hard nodig hebben om te kunnen blijven doen wat ze vandaag doen. Verenigingen zijn soms bijna volledig afhankelijk van De Warmste Week.
Minister, had u voorafgaand aan de beslissing van de VRT overleg met uw collega voor Media, minister Dalle, en, indien ja, wat was het resultaat? Dat kan ook informeel overleg zijn, bijvoorbeeld dat u er op de Vlaamse ministerraad even met elkaar over hebt gepraat. Of hebt u deze beslissing ook via de media vernomen?
Welke initiatieven zult u nemen om te voorkomen dat welzijnsverenigingen door derving van deze middelen van De Warmste Week hun werking moeten stopzetten?
De heer De Reuse heeft het woord.
Minister, op woensdag 24 juni jongstleden heeft de VRT de nieuwste editie van De Warmste Week voorgesteld aan het grote publiek.
En dit jaar gaan ze niet op zoek naar ons geld, maar naar onze inzet voor warme projecten. Of zoals ze het zelf stellen in hun persmededeling: “Dit najaar gaat De Warmste Week op zoek naar honderden straffe projecten om elkaar te helpen, en duizenden mensen om die samen waar te maken. Vanaf september tot en met december kan iedereen een project opzetten om andere mensen te helpen. Een project kan je opzetten op je eentje, samen met een vzw, de buurt (...) of vrienden.” De focus verlegt zich dit jaar dus van het financiële naar het menselijke kapitaal.
In de pers contacteerde men naar aanleiding van deze focusverlegging verschillende verenigingen die jaarlijks een financiële steun kregen door deze actie. Het moet gezegd: deze verenigingen lieten de kop niet hangen en probeerden de zaak positief te bekijken. Want inderdaad, sociaal engagement, menselijk kapitaal is ook van onschatbare waarde.
Niettemin is het voor heel wat verenigingen een koude douche. Nu zullen ze zelf nog meer activiteiten moeten organiseren om geld in het laatje te brengen, meestal activiteiten die niet veel of weinig te maken hebben met het doel van hun vereniging, maar wel heel wat energie opslorpen, die ze eigenlijk beter elders kunnen aanwenden.
Minister, hoe staat u tegenover deze koerswijziging van De Warmste Week? Ziet u verenigingen in de financiële of andere problemen komen door deze koerswijziging?
Normaal doet de Vlaamse Regering elk jaar ook een duit in het zakje van De Warmste Week. Er wordt altijd een cheque overhandigd. Dit jaar zou de regeringsploeg een week kunnen helpen, bijvoorbeeld in een zorginstelling waar er personeelstekorten zijn. Minister, wat stelt u, als minister van Welzijn, voor als inbreng van menselijk kapitaal door u en uw regering?
Minister Beke heeft het woord.
Collega, heb ik voorafgaand overleg gehad? Neen. Mijn collega Dalle benadrukt keer op keer dat hij zich als minister van Media niet bemoeit met operationele beslissingen van de VRT. Ik kan hem hier enkel in bijtreden. Dat is geen taak van de minister bevoegd voor de media en het is evenmin mijn taak.
Binnen mijn bevoegdheden van Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding ondersteunen we heel wat organisaties die in heel diverse aspecten actief zijn. Dat zet ik ook voort.
De Vlaamse Regering heeft bovendien maatregelen genomen om een deel gederfde inkomsten uit het ruime verenigingsleven te compenseren via de lokale overheden.
Het is echter onmogelijk en het zou ook onrechtvaardig zijn om organisaties bij wie De Warmste Week een te belangrijk deel van hun fondsenwerving vertegenwoordigt, te compenseren, en andere, die bijvoorbeeld door corona hun jaarlijkse campagne in het water zagen vallen, niet te compenseren. Gelukkig zorgen de meeste organisaties voor bepaalde buffers om zulke tegenslagen op te vangen en zetten ze in op gedifferentieerde fondsenwerving.
Zoals ik al zei, wil ik me als minister op geen enkele manier bemoeien met deze beslissing. Ik kan u enkel zeggen dat ik weet dat zowel vrijwilligerswerking als fondsenwerving van belang zijn voor heel wat organisaties.
Ik verwijs naar het antwoord dat collega Dalle vorige week gaf in de commissie Media. Ik citeer: “De VRT heeft vooraf niet overlegd met alle individuele vzw’s. In het verleden is er ook geen overleg geweest met de betrokken individuele vzw’s bij vorige ‘veranderingen’ van De Warmste Week en voordien Music For Life. De VRT heeft wel overlegd met enkele partners van het eerste uur, zoals de Koning Boudewijnstichting, juist om de gevoeligheden te kennen en zich bewust te worden van de gevolgen van de nieuwe keuzes.”
En ten slotte, wat ik doe voor De Warmste Week, komt voort vanuit mijn persoonlijk engagement. Daarom zal ik daar niet verder op ingaan in deze vraag.
Mevrouw De Martelaer heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik vind het terecht dat de minister zich niet moet bemoeien met de interne keuken van de VRT. U, als minister van Welzijn, moet zich dus ook niet moeien met de interne keuken van de VRT. Maar ik was enkel benieuwd of u het nieuws over de beslissing vooraf had vernomen of ook via de media. Op die vraag hebt u me niet geantwoord.
Ten tweede, het is inderdaad zo dat niet alleen geld, maar ook menselijk kapitaal belangrijk is om in te zetten.
Ik weet dat de Vlaamse Regering het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk steunt en dat daarvoor subsidies worden uitgetrokken. Kan er voor sommige organisaties, verenigingen van gebruikers en mantelzorgers en verenigingen van vrijwilligers een oplossing komen via dat Vlaamse Steunpunt Vrijwilligerswerk?
Het kan ook interessant zijn om een bevraging te doen bij de vele organisaties die nu middelen derven, om te zien welk effect dat heeft op hun werking. Het gaat niet enkel over vrijwilligers, want sommige organisaties werken niet met vrijwilligers, maar kopen bijvoorbeeld bepaalde laptops aan met het geld dat ze krijgen van De Warmste Week. Dat was eigenlijk mijn vraag. U zegt dat er bijkomende middelen zijn gegeven aan lokale overheden. Maar ik denk dat het voor veel organisaties niet duidelijk is dat zij bij de lokale overheden kunnen aankloppen voor bijkomende middelen. Kan er daarrond eventueel een communicatie gebeuren?
De heer De Reuse heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord.
Het is sowieso niet gezond dat heel wat van die verenigingen die rekenen op De Warmste Week, verenigingen met een warm hart, naast het nu al veelal onbezoldigde vrijwilligerswerk moeten rekenen op acties zoals De Warmste Week, niet enkel om voor extraatjes te zorgen voor hun vereniging en voor de mensen waarvoor ze zorgen, voor de doelgroep, maar ook om een heel deel van hun structurele werking te financieren.
Ik ben zo vrij om te verwijzen naar het begin van mijn tussenkomst bij de budgetbesprekingen vorig jaar, over Welzijn. Ik heb u toen gezegd dat u was vergeten een budgetpost in te schrijven, naar jaarlijkse gewoonte, namelijk de budgetpost inkomsten De Warmste Week. Want heel wat middelen die daar worden verzameld, die worden geschonken door onze bevolking, zorgen ervoor dat u een serieuze besparing, een niet-uitgave, hebt op uw begroting.
En nu is het inderdaad zover. De budgetpost zal niet moeten worden ingeschreven, De Warmste Week heroriënteert zich en heel wat verenigingen zullen daar financieel onder lijden.
Ik heb u daarnet de vraag gesteld of u bepaalde verenigingen in de problemen ziet komen. U hebt daar niet op geantwoord. Zult u binnen uw budget toch geld vrijmaken om verenigingen die structurele problemen hebben door het ontbreken van de middelen van De Warmste Week te helpen, zodat ze toch het hoofd boven water kunnen houden?
Ten slotte herhaal ik mijn laatste vraag. Ik vroeg niet wat u persoonlijk, in uw privéleven doet voor De Warmste Week of voor andere goede doelen. Dat ligt inderdaad volledig in de privésfeer. Maar ik vroeg wat u als minister van Welzijn zult doen. Bij de overhandiging van de cheque op het podium wordt steeds benadrukt dat die van heel de Vlaamse Regering is en dat elk departement daarin een bijdrage heeft geleverd. Dus vraag ik u: wat zal uw departement, wat zult u als minister van Welzijn inbrengen als menselijk kapitaal, nu u geen geld kunt geven, om De Warmste Week opnieuw tot de warmste week te maken?
Mevrouw Verheyen heeft het woord.
Collega's, op zich lijkt het mij niet slecht om eens van concept te veranderen. De Warmste Week is jaar na jaar het bewijs dat wij Vlamingen zeer warm en empathisch zijn. Niemand hier zal dat ontkennen. Vlamingen willen iets extra’s doen voor hun eigen sociale en culturele netwerk.
De vorige jaren gebeurde dat inderdaad in de vorm van een financieel steuntje, dit jaar in de vorm van actieve participatie. Dat past ook wel in de grote doelstelling van nog meer sociale betrokkenheid. Persoonlijk sta ik daar heel erg achter, net als mijn fractie.
We spreken hier over misgelopen inkomsten. Ik zal dat zeker niet ontkennen, want het is ook zo. Maar ik wil dat wel een beetje nuanceren. Want als we het gemiddelde nemen, gaat het over 1300 euro per organisatie. Voor sommige organisaties is dat heel veel geld. Nogmaals, ik kan dat niet ontkennen. Hier en daar zijn er ook grote uitschieters bij. Maar we moeten ook durven kijken naar lokale besturen. Wat kunnen lokale besturen hierin betekenen? Ze hebben niet alleen extra middelen gekregen van de Vlaamse Regering, maar staan daarnaast ook zeer dicht bij die lokale verenigingen, die ze ontzettend goed kennen.
Minister, u zegt net dat u zich niet wilt moeien en u wilt ook niet meteen antwoorden op bepaalde vragen. Maar ik heb toch nog één vraag: hoe staat u tegenover het idee om, in samenspraak met minister Somers, die bevoegd is voor de lokale besturen, die lokale besturen te wijzen op hun rol hierin? Hoe kunnen zij hiertoe een steentje bijdragen? Ik heb het dan niet alleen over het financiële aspect, maar lokale besturen kunnen ook een ontzettend ondersteunende rol betekenen voor die organisaties, die verenigingen.
Verder wil ik dit verhaal toch nog positief blijven brengen. Ja, het klopt dat de organisaties de afgelopen maanden wel wat geld hebben verloren. Maar ik heb in mijn eigen gemeente ook gezien hoe creatief ze kunnen zijn, hoe creatief ze kunnen omgaan met heel die periode en zo nog extra geld in het laatje kunnen krijgen.
Minister, ziet u voor zichzelf een rol weggelegd om, samen met minister Somers, de lokale besturen hierin te ondersteunen?
Minister Beke heeft het woord.
Collega’s, heeft de VRT ons op voorhand geïnformeerd? Dat was niet het geval. Het was een operationele beslissing die zij hebben genomen. We waren daar niet op voorhand over geïnformeerd.
Collega's, we hebben de voorbije weken al heel wat warme weken beleefd, vanuit verschillende hoeken. Wij zijn bezig geweest met crisisbestrijding, met deze commissies en daarnaast met antwoorden te geven aan datgene wat absoluut noodzakelijk was: het verzekeren van de financiën voor heel wat organisaties die instaan voor kwetsbare mensen, het verzekeren van de subsidies, het verzekeren van beschermingsmateriaal en andere zaken. We hebben echt niet de tijd gehad om eens na te denken over de organisatie rond De Warmste Week in december.
De Warmste Week steunt heel veel organisaties, vzw's maar ook andere. Dat is een heel divers gezelschap, zoals u allemaal wel weet. Vele daarvan hebben op geen enkele manier een band met de overheid, sommige wel, maar vele ook niet.
Wat de vraag van de lokale besturen betreft, is het zo dat de lokale overheden op dit ogenblik volop communiceren over hoe zij dat in hun gemeente zullen invullen. Wat dat betreft, zijn er de voorbije periode vanuit de Vlaamse overheid heel wat initiatieven genomen.
Mevrouw De Martelaer heeft het woord.
Minister, ik besef ook dat de voorbije periode een ontzettend drukke periode is geweest, waarbij u als minister en de overheid van alles hebben moeten doen. Maar u bent wel de leider. De welzijnsorganisaties kijken naar u. En er zijn toch wel 2088 goede doelen die zes maanden voor het eind van het jaar, voor het moment waarop zij dachten extra middelen te krijgen, hun koers moeten veranderen.
Die goede doelen hebben hier en daar wel een verankering op het lokale niveau. En dan kunnen we inderdaad, zoals sommige collega's zeggen, het lokale niveau aansporen om die lokale verenigingen niet in de steek te laten. Maar anderzijds zijn er ook heel wat welzijnsorganisaties, zoals het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) of organisaties die met straatkinderen of met daklozen werken, die wél binnen uw bevoegdheid vallen en die de voorbije periode te weinig middelen hebben gekregen en elk jaar een stuk van hun middelen kunnen krijgen via het budget van welzijn.
Minister, ik wil u ertoe oproepen om een rondvraag te doen bij de organisaties die binnen uw domein vallen, om hen te vragen wat dat voor hen betekent en hoe dat eventueel zou kunnen worden opgelost.
De heer De Reuse heeft het woord.
Goed, laat ons vooral hopen dat De Warmste Week 2020 een en-enverhaal wordt, waarbij zowel financieel als menselijk kapitaal wordt opgehaald.
U verwijst naar de lokale besturen en geeft in feite de hete appel door. De lokale besturen zijn de laatste maanden ook heel creatief bezig geweest, om alle verenigingen, zowel sport-, cultuur- als welzijnsorganisaties te helpen tijdens deze moeilijke coronaperiode. U bent echt niet alleen.
Op mijn vraag over wat u zou kunnen doen, antwoordt u dat u geen tijd hebt gehad om daarover na te denken. Bij die lokale besturen zien we heel wat creatieve ideeën. Ik had dus minstens één creatief idee van u verwacht, dat misschien tot voorbeeld zou kunnen strekken voor anderen.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.