Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Vraag om uitleg over het personeelsbeleid bij VDAB
Vraag om uitleg over de besparingen op de ondersteunende diensten van VDAB
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werden deze vragen om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer D’Haese heeft het woord.
Het ging hier zonet over ontslagen, over mensen die hun werk kwijt geraken. Op het moment dat wij daarover spreken, ontslaat onze overheid zelf ook heel wat mensen. De Vlaamse overheid wil het binnen 5 jaar met 1450 mensen minder doen en VDAB met 419 voltijdse equivalenten minder. Dat is 8,2 procent van het personeelsbestand. Minister Diependaele zei daarover in het begin van de legislatuur: ‘We gaan dat niet doen met naakte ontslagen, we gaan bijvoorbeeld bekijken welke diensten sinds de zesde staatshervorming te ruim bemand zijn. We gaan heel goed overwogen bekijken waar er een aantal mensen minder nodig zijn.’ Dat waren heel mooie woorden. Vandaag zien we wat dat in de realiteit betekent.
Bij VDAB zullen 223 mensen van de catering en de schoonmaak worden uitbesteed. Ik weet niet hoe men iets uitbesteedt zonder die mensen eerst te ontslaan, minister. U mag me dat straks uitleggen. Er is ook de manier waarop. Uitgerekend op de Dag van de Schoonmaak, waarop we de mensen zouden moeten bedanken die de afgelopen maanden keihard hebben gewerkt om iedereen veilig te houden, kregen die mensen via een filmpje te horen dat ze niet meer nodig zijn in het bedrijf, dat hun dienst werd uitbesteed. Dat gebeurde zonder voorafgaand overleg met hun syndicale organisaties. Dat zijn dus meer dan 200 mensen die de stabiele job die ze vandaag hebben, moeten inruilen voor een contract in de privésector. Laten we eerlijk zijn: we weten hoe dat gaat. In de schoonmaak is de allerbelangrijkste kost uiteraard de personeelskost, de loonkost. Dat is bijna het enige waarop men kan besparen als men ook winst wil maken op die diensten. Waarop zal er dus bespaard worden? Dat is op de loonvoorwaarden, dat is op de arbeidsvoorwaarden.
Ik vind dat een bijzonder oubollige manier om te kijken naar openbare diensten: gewoon alles wat los en vast hangt, privatiseren, want we denken dat we er dan beter uit komen. Dit gaat over de minst geschoolde groep van mensen die bij VDAB werken en die fysiek zwaar werk uitvoeren. Eigenlijk geeft VDAB, geeft de regering, met deze aankondiging het signaal: eigenlijk horen jullie niet bij VDAB, we gaan jullie uitbesteden. Jullie contract, dat bezien we dan wel.
Behalve de situatie voor het personeel, is de grootste vraag wat dat zal opleveren voor de overheid. Want we hebben dat nu al zo vaak gezien. We weten dat, als we dat soort diensten uitbesteden, die niet veel of niet goedkoper worden en dat het soms zelfs beter is, om die opnieuw te insourcen. We weten dat de dienstverlening er niet op vooruitgaat.
De slotsom is: lonen en arbeidsvoorwaarden staan onder druk. Die mensen horen niet meer bij VDAB. De grote vraag is of het goedkoper zal worden. De dienstverlening – dat weten we, dat zien we steeds opnieuw bij die uitbestedingen – zal er niet op vooruitgaan.
Ik heb maar een vraag voor u, minister. Zult u proberen om die uitbesteding tegen te houden?
Mevrouw Gennez heeft het woord.
De situatie is al uitgebreid geschetst door collega D’Haese. We hebben al een aantal keren gediscussieerd, minister, over de afvloeiingen bij VDAB. Bij het begin van de legislatuur liet minister Somers weten dat er 419 banen zouden verdwijnen. Zelf zei u bij de bespreking van de beleidsnota en tijdens plenaire vergaderingen dat het niet over naakte ontslagen zou gaan maar dat de besparing bewerkstelligd zou worden door mensen die op pensioen gaan niet te vervangen.
Dat is een minder pijnlijke optie voor het personeel, maar het roept uiteraard nog steeds vragen op over de capaciteit van VDAB om zijn bijkomende taken te vervullen. Dat is minder het geval voor het schoonmaakpersoneel. Ze hebben minder een rol te spelen in de bijkomende taken die we aan VDAB hebben toegewezen, maar we ontvingen toch wel signalen dat niet alle besparingen op het personeel, in dit geval het schoonmaakpersoneel, via natuurlijke afvloeiingen zouden gebeuren.
De afdeling Facility, die instaat voor onder andere catering en schoonmaak, zou het met 223 personeelsleden minder moeten doen en via een uitbesteding van schoonmaak en catering. Wat gebeurt er dan met de taken die die mensen vandaag uitvoeren? Worden ze dan gewoon geoutsourcet en dan weer ingehuurd voor schoonmaak en cateringactiviteiten? Wanneer valt die beslissing precies? Blijft het bij geruchten? Overweegt u dat terug te draaien omdat het niet in lijn is met wat u eerder hebt gezegd in het parlement?
Wordt een deel van de besparing op het personeelsbestand gerealiseerd door een deel van het catering- en schoonmaakpersoneel via een extern bedrijf tewerk te stellen? Of gaat het over geruchten? Wat is de budgettaire impact van zo'n operatie voor VDAB zelf? En wat met de betrokken personeelsleden?
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Ik moet mijn twee collega's bijtreden. Ik ben het niet altijd eens met hen, maar hier hebben ze wel gelijk. 419 voltijdse personeelsleden en bijna 22 miljoen euro. Dat moet VDAB tegen het einde van deze legislatuur inleveren. Minister, hoe gaat u dat doen? U gaat dat doen door 223 mensen te laten afvloeien in de afdeling Facility. Concreet ligt er dus op tafel dat de volledige schoonmaak en een deel van het kantinewerk wordt uitbesteed.
Schoonmaak lossen we op door die mensen te laten afvloeien, maar het werk moet toch nog worden gedaan. We gaan dus iemand anders betalen om datzelfde werk dat onze mensen doen en die u gaat ontslaan, door iemand anders te laten doen en die daarvoor extra te betalen. Het kantinewerk gaan we anders aanpakken. Die mensen gaat u vervangen door automaten. We gaan broodjesautomaten zetten, zodat we kunnen besparen op mensen en zodat het personeel zijn broodje kan trekken.
Minister, kunt u verzekeren dat er geen naakte ontslagen binnen de ondersteunende diensten van VDAB vallen? In geval van naakte ontslagen, lopen er onderhandelingen over ontslagvergoedingen en een vlotte overstap naar bedrijven in de privésector? Als u gaat uitbesteden, welke besparingen gaat dat opleveren? Zal dat kostenefficiënter werken voor VDAB? Hoe kunt u aantonen dat u dan gaat besparen, of welke besparingen dat zal opleveren?
Minister, kunt u een doorstart van eventueel ontslagen werknemers in de ondersteunende diensten binnen VDAB verzekeren? Heeft de raad van bestuur van VDAB oog voor de bezorgdheden van het personeel uit de ondersteunende diensten die nu in onzekerheid verkeren? Krijgen deze mensen inspraak over de door te voeren besparingen? Werd dat met hen al overlegd? Worden er binnen VDAB verschillende besparingsplannen besproken? Kan er bijvoorbeeld worden bespaard op diverse uitbestedingen in plaats van op het ondersteunend personeel?
Minister Crevits heeft het woord.
Collega's, deze vragen behoeven wel wat uitleg. Ik had ze ook verwacht. Ik heb ook zelf nog wat zorgen bij wat VDAB van plan is.
Ik wil eerst en vooral meedelen – en ik vind het ook ten behoeve van het personeel belangrijk om dat te onderstrepen – dat de finale beslissing in dit dossier niet genomen is. De raad van bestuur van VDAB moet zich daar nog over buigen om de knoop door te hakken. Er wordt een beslissing in dit verband verwacht eind oktober 2020. Ik vind dat belangrijk om aan te stippen, omdat ik het echt betreur als mensen via een filmpje moeten vernemen wat de plannen zijn. Ik vind dat geen goede manier van werken. Ik begrijp dat VDAB bepaalde pistes grondig aan het bekijken en het overwegen is, maar als je dat doet, moet je wel fatsoenlijk sociaal overleg hebben. Als mensen door omstandigheden geruchten horen zonder dat ze dat fatsoenlijk via de vakbond of zo horen, vind ik dat jammer, zeker ook omdat de raad van bestuur van VDAB net samengesteld is uit werkgevers en werknemers. Dat is eigenlijk een heel goed sociaal overleg. Dat vind ik dus wel spijtig. Het klopt wel dat er een piste op tafel ligt. Er is nog niet finaal beslist, maar er liggen wel pistes op tafel.
Het is absoluut geen eenvoudig dossier. U weet dat VDAB een nieuw personeelsplan opmaakt. Wat zijn de principes daar? Ten eerste mag er geen inkrimping komen van de dienstverlening aan de klanten en van de strategische diensten. Daarvoor zijn de uitdagingen binnen VDAB te groot. Een derde van de personeelsleden wordt niet vervangen. Men wil een – zoals dat heet – slim wervings- en vervangingsbeleid voeren. Maar je kunt die vuistregel niet toepassen op alle personeelcategorieën. Het is niet ‘one size fits all’. Het is wel de bedoeling dat er geen naakte ontslagen zijn. En zoals ik al zei, is het overleg voor mij van zeer groot belang, zowel het sociaal overleg als het overleg met de personeelsleden op wie de gedachten nu van toepassing zijn.
Welke zijn de pistes die men aan het bekijken is? Wat is de redenering die het management van VDAB nu hanteert? Het Vlaamse regeerakkoord 2019-2024 zegt dat, naast een uitbreiding van de opdrachten van VDAB, er ook een personeelsbesparing moet zijn, zoals bij alle Vlaamse entiteiten. Voor VDAB werd die doelstelling vastgeklikt op 419 personeelsleden. Dat is de eerste keer, collega Malfroot. Bij de vorige personeelsbesparing werd VDAB gevrijwaard. In de vorige legislatuur is daar dus geen koppenbesparing gebeurd. Nu hebben we dat wel afgesproken. Maar uiteraard breidt de volgende jaren de klantengroep van VDAB uit. De coronacrisis brengt ook extra uitdagingen met zich mee – daar zullen we het in de toekomst zeker nog over hebben. En daarom is de beslissing genomen om de bestaande basiscapaciteit aan bemiddelaars te behouden en zeker niet in te krimpen, zoals ik hier al een paar keer gezegd heb.
Door de dienstverlening aan de klanten en de functies met strategische impact – bijvoorbeeld de samenwerking met IT – uit te sluiten, wordt de basis om de koppenbesparing te realiseren, natuurlijk een beetje kleiner. De piste die men nu aan het bekijken is, is dat men de schoonmaak zou kunnen uitbesteden. Jullie hebben dat alle drie fatsoenlijk en correct uitgelegd. Maar het principe bij de uitbesteding van schoonmaak is dat cao 32bis van toepassing is, wat betekent dat de werknemers automatisch worden overgedragen naar de nieuwe werkgever, met duidelijke garanties, zoals gelijkwaardige loon- en arbeidsvoorwaarden en bescherming tegen ontslag vanwege de overdracht. Dat zit vervat in de cao. Dat principe is ook van toepassing op het kantinewerk, de catering, dat ook op die manier zou worden uitbesteed. Alles wat ik zeg, is in voorwaardelijke zin, omdat de finale beslissing nog niet genomen is. Maar men denkt daar dus ook aan uitbesteding.
De collega’s van de schoonmaak en de catering zijn daarvan op de hoogte gebracht via een persoonlijke boodschap van de directeur Facility. De directie brengt alle mensen persoonlijk op de hoogte van de plannen. Er zijn op dit ogenblik dialoogrondes bezig in kleine groepen. Zoals ik al zei, is het voor mij belangrijk om, als je zulke dingen wilt doen, zeer goed te overleggen.
Er is inderdaad blijkbaar een gesprek geweest met de vakbonden. Zo is de informatie terechtgekomen bij de personeelsleden, die uiteraard bijzonder aangeslagen waren. Zo is het … (onverstaanbaar) … dan tot stand gekomen. Ik weet niet of er voor zulke dingen goede communicatietechnieken zijn, maar dit heeft er natuurlijk toe geleid dat de mensen nog meer geschrokken zijn doordat ze op een vrij eigenaardige manier verwittigd werden van wat mogelijk op tafel lag.
Wat de uitbesteding en de meerkost betreft: het plan bestaat erin om op basis van een bestek met een aantal schoonmaak- en cateringbedrijven te bekijken hoe de overstap in de praktijk kan gebeuren om de impact voor de medewerkers zeer klein te houden. Uiteraard moet dat dossier langs alle kanten goed bekeken worden.
Het sociaal overleg loopt op dit ogenblik dus nog volop. De vakbonden hebben extra tijd gevraagd om over dit dossier te spreken. VDAB heeft ook beslist om hun die extra tijd te gunnen. Er is dus afgesproken met de vakbonden dat ze begin oktober een advies zullen formuleren, om net nu toch de tijd te geven om alles goed door de spreken.
De vakbonden hebben ook een gesprek met mij gevraagd. Als ik zo’n vraag krijg, ga ik daarop in. Ik ontvang hen volgende week om over dit dossier in overleg te gaan. In principe moet de beslissing genomen worden door de raad van bestuur, maar ik vind dit wel belangrijk genoeg om ook met hen grondig te bespreken.
Zoals jullie weten, heeft VDAB ondertussen een nieuwe voorzitter, Luc Cortebeeck. De raad van bestuur werd ook volledig hernieuwd. Gisteren was er trouwens de officiële overdracht van de raad van bestuur.
Ondertussen zal ik met het management van VDAB ook heel grondig kijken naar de opbouw van de begroting 2021. Ik vind het heel goed dat men zo’n oefening maakt, maar als men zo’n beslissing neemt, moet dat gebeuren op basis van heel goede argumenten. Een aantal collega’s hebben al verwezen naar de kostprijs. Als men zoiets doet, moet men ervoor zorgen dat het niet méér kost dan voordien en dat mensen niet uit hun gewoontes gehaald worden, die best wel goed waren. Ik vind dus dat men die afweging zeer goed moet maken om dan in oktober eerst tot een advies van de vakbonden en daarna tot een beslissing te komen.
Collega’s, nu zijn jullie allemaal gerustgesteld.
De heer D’Haese heeft het woord.
Goede poging, voorzitter. Ik ben niet echt gerustgesteld.
Minister, u zegt dat het geen eenvoudig dossier is. Als u het mij vraagt, is het heel eenvoudig. Dit is gewoon een rotslecht idee. Het is heel eenvoudig. Eerst legt de regering blinde besparingen op en breidt ze de opdracht van VDAB uit. Het gevolg is dat er 419 personeelsleden weg moeten, daar wordt gewoon een getal op geplakt. Die 419 kan men uiteraard niet zoeken bij de mensen die andere mensen verder moeten helpen, want dan kan de opdracht niet uitgebreid worden. Dus komt men terecht bij die mensen met net de laagste scholing en het zwaarste werk. Die worden dan buitengezet en bij een private partner ondergebracht. Gelijke loon- en arbeidsvoorwaarden? Dat wil ik allemaal nog wel eens zien. Dat is trouwens niet wat er in de video werd gezegd. Daarin werd gezegd dat daarover nog onderhandeld moest worden. Het zou een ‘aandachtspunt’ zijn, maar er was geen sprake van dat dezelfde loon- en arbeidsvoorwaarden gegarandeerd zouden worden.
Minister, de grote vraag is toch waarom men dit aan het doen is. Er zal niet minder schoonmaakwerk zijn na die uitbesteding. Er zal misschien een beetje minder werk zijn in de catering omdat eten wordt vervangen door automaten. De vraag is wat de impact daarvan is op het personeel dat blijft werken. U zei: we moeten zien dat het niet meer kost. Het zou wel helemaal absurd zijn als het meer kost, want het was bedoeld als een besparingsmaatregel. We gaan dus exact dezelfde mensen exact hetzelfde werk laten doen en dat zal waarschijnlijk exact hetzelfde of misschien zelfs meer kosten, aangezien een private partner er winst op moet kunnen maken. U zegt dat er niet beknibbeld zal worden op die loon- en arbeidsvoorwaarden en vraagt of het niet goedkoper kan. Waar zijn we eigenlijk mee bezig? Jullie hebben een cijfertje gegeven: 419 mensen eraf. Voilà, trek jullie plan. Dat komt nu terecht bij die mensen. Dat is toch gewoon een slecht idee, minister? Zo ingewikkeld is dat toch allemaal niet?
Ik stel me nog veel vragen.
Denkt u niet, na alle discussies die we in deze commissie al hebben gevoerd over de uitbreiding van het takenpakket van VDAB, die niet compatibel is met die besparingen, dat het tijd is om die besparingen in vraag te stellen? Want we zien dat het uiteindelijk altijd bij dezelfde mensen terechtkomt: de mensen die het minst geschoold zijn en het zwaarste werk uitvoeren. Zij zijn de pineut.
En ten tweede, 223 is nog geen 419. Hebt u een idee waar VDAB die andere mensen gaat zoeken? Wie zal er nog moeten afvloeien? Welke banen gaan er nog moeten verdwijnen bij VDAB? Hoe gaat u dat daar oplossen?
Mevrouw Gennez heeft het woord.
Minister, u hebt heel veel geantwoord, maar relatief weinig gezegd, behalve dat de beslissing wordt uitgesteld tot oktober. Dan is de vraag waarom er op zo'n knullige manier onrust is gezaaid bij de medewerkers. Ik vind dat getuigen van weinig respect voor de mensen, en u sluit zich daar de facto bij aan.
Ik zou aan de nieuwe voorzitter van de raad van bestuur en de voltallige raad van bestuur willen vragen ietwat behoedzaam om te gaan met de jobs van mensen. Laat dat nu net de taak zijn van VDAB: arbeidsbemiddeling, mensen toeleiden naar de arbeidsmarkt. Dan is het toch wat cynisch dat mensen die aan het werk zijn, tot ieders voldoening naar ik heb begrepen, net zouden moeten afvloeien.
Het is een dossier dat verdere studie en verder overleg behoeft. Het is aan te bevelen dat men bezint voor men begint. Dat heeft men hier nagelaten te doen. Het zorgt voor onrust in deze coronatijden. Mensen hebben er geen nood aan om dat er nog eens bij te nemen. Ik hoop dat men in deze zomermaanden de tijd neemt om te studeren, om met de mensen in overleg te gaan, om verschillende pistes te verkennen en dus ook de piste dat de mensen aan het werk blijven bij VDAB, en om de besparingen te evalueren.
Ik heb het al gezegd in de plenaire vergadering: het wordt moeilijk om de nieuwe opdrachten van VDAB, waar we met z'n allen achter staan, in goede orde uit te voeren als men tegelijk met sociale onrust zit in het bedrijf en als men mensen laat afvloeien.
Minister, u hebt daar zelf ook al uw ongerustheid over uitgesproken. De gedelegeerd bestuurder van VDAB heeft dat ook gedaan in de commissie tijdens de hoorzittingen. Ik zou daar bij de begrotingsopmaak twee keer over nadenken. Dan hoeft de discussie misschien helemaal niet meer te worden gevoerd in de raad van bestuur van VDAB in oktober, als u eind september middelen vindt om die mensen gewoon aan de slag te houden.
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Minister, ook ik ben niet gerustgesteld. U hebt volledig tegen de vraag geantwoord. U hebt geen antwoord gegeven op de vragen die wij hebben gesteld. Wij vragen u naar cijfers. Is dit kostenefficiënt? Hoe kunt u dat aantonen? We hebben daar geen antwoord op gekregen. Het enige wat u – terecht – hebt gezegd, is dat de communicatie in dit dossier volledig verkeerd is gelopen. Ik vrees dat heel die communicatie ook zal leiden tot ongerustheid bij andere diensten.
Momenteel doet VDAB zeer weinig. Wat gaat die zelf nog doen? De begeleiding wordt uitbesteed aan tenderpartners, de personeelsdienst is overgegaan naar AgO, over de opleidingen hebt u gesprekken met SYNTRA om ook dat uit te besteden. Wat zal het volgende zijn? Zullen de servicecenters het volgende zijn? Is dit nu eigenlijk de weg die VDAB gaat inslaan, of die u voor ogen hebt met VDAB?
De communicatie die nu is gebeurd, gaat tot veel meer ongerustheid leiden bij de personeelsleden van VDAB. Ik stel me ernstige vragen bij het huidige beleid dat u voert. Wij kunnen dit niet aannemen. Ik hoop dat u voor volgende beslissingen toch op een andere manier zult werken en dat de communicatie zeker op een andere, meer menselijke manier zal gebeuren, dat er minder ongerustheid zal zijn bij het personeel en dat u bij een volgende ronde ook een antwoord zult geven op de vragen die wij hebben gesteld. Dat is een job voor u, minister.
De heer Ronse heeft het woord.
Minister, in deze zaak wil ik het voor u opnemen. We staan voor een ongelooflijke uitdaging met VDAB. We hebben het takenpakket van VDAB zeer stevig uitgebreid. Het zal een totaal andere organisatie worden dan die in het verleden was.
Ik vind dat je dan ook moedige keuzes moet kunnen maken, hoe moeilijk die ook zijn, en de prioriteiten moet leggen waar ze gelegd moeten worden. Het bestuur van VDAB, waar alle sociale partners aan de knoppen zitten, en de minister hebben een aantal keuzes gemaakt die ik ten volle ondersteun. Met wat collega Malfroot zegt, ben ik het echt niet eens. VDAB moet vooral een slimme organisatie worden, moet zeer wendbaar zijn en moet zijn nieuwe takenpakket vooral net doen met externe partners, moet in de markt, zowel privé als semiprivé-semipubliek, kunnen nagaan wie de meest geschikte partners zijn om de doelstellingen te behalen die ze moeten behalen, om bijvoorbeeld mensen die niet op een uitkering staan, te overtuigen of te prikkelen om iets te doen met hun talent, om bijvoorbeeld mensen die langdurig ziek zijn, mee te gaan versterken en opnieuw aan de slag te krijgen, om bijvoorbeeld mensen die vandaag op tijdelijke werkloosheid zitten, te matchen aan bedrijven die net wel mensen nodig hebben.
Als je verwacht dat VDAB dat allemaal kan doen op basis van de structuur zoals die nu is, gaan we, vrees ik, niet ver komen. We moeten durven te veranderen. Ik denk dat dat ook de taak is van politici. Ik wil de moed die de minister daar aan de dag legt, ten volle ondersteunen.
De heer Ongena heeft het woord.
Ik wil reageren in dezelfde zin. Dat zal u misschien niet verbazen. Wat mij wel verbaast, is de manier waarop extreemrechts en extreemlinks elkaar hier blijkbaar vinden, onder de slogan ‘de enige goede job is een overheidsjob en de enige goede dienstverlening is een overheidsdienstverlening’. Van oubollig gesproken, mijnheer D’Haese. U gebruikte dat woord zelf. Ik denk dat dat echt oubollig is. We weten ondertussen wel dat een goede samenwerking tussen een efficiënte overheid en de privésector echt kan helpen. Daarmee loop ik niet vooruit op de discussie rond het poets- en het cateringpersoneel. Ik heb begrepen dat die beslissing nog niet genomen is en dat men dat nog aan het bekijken is. Ik neem aan dat men alle voor- en nadelen wel zal afwegen en dat men zeker oog zal hebben, zoals dat in vele andere overheidsbedrijven in het verleden is gebeurd, voor de positie van de betrokken werknemers.
Ik stoorde mij vooral aan de liaison tussen extreemrechts en extreemlinks, dat de overheid blijkbaar het enige goede is dat kan werken in ons land. Ik denk dat we ondertussen wel beter weten.
Ik wil zelf ook nog even aansluiten. Collega Ongena had het al over de ‘dangerous liaison’ die hier lijkt te ontstaan. Ik denk dat we een beetje consequent moeten zijn, collega’s. Er gaat geen week voorbij in deze commissie zonder dat ongeveer elke partij vraagt om hervorming, om verandering, om een VDAB die inspeelt op nieuwe noden en nieuwe problemen die ontstaan op onze arbeidsmarkt. Dan moet VDAB natuurlijk kunnen evolueren en keuzes kunnen maken. Hervorming is noodzakelijk om net te kunnen voldoen aan alle vragen die u allemaal – vaak ook heel terecht – hier elke week stelt. En dan, als er hervormingen onderzocht en bekeken worden, meteen op de rem gaan staan en hier op een populistische manier een en ander gaan afschilderen, is wat jammerlijk en weinig geloofwaardig.
Ik denk wel dat het belangrijk is om het sociaal overleg hier te respecteren. Als er nu één huis is waar sociaal overleg altijd zou moeten kunnen zegevieren, is het wel VDAB, een huis dat bestuurd wordt door sociale partners, waar de voorzitter een redelijke cv heeft als het gaat over sociaal overleg. Dat sociaal overleg moet nu volop spelen. De cao’s die zijn afgesloten in het kader van dergelijke operaties, zijn trouwens ook geen vodjes papier. Die garanderen terecht heel wat rechten voor de betrokken werknemers in dergelijke operaties. Ik hoop dus dat het sociaal overleg ook van u, collega’s D’Haese en Gennez, de kans krijgt om zijn rol te blijven spelen.
Minister Crevits heeft het woord.
Ik wil eerst reageren op collega Malfroot. VDAB heeft meer dan vijfduizend medewerkers in dienst. U stelt de zaak voor alsof er niemand meer zal overschieten. We spreken over een oefening van iets meer dan vierhonderd mensen op een totaal van meer dan vijfduizend.
Ik heb al gezegd dat een aantal mensen niet zal worden vervangen als ze met pensioen gaan. Dat gaat over mensen in administratieve diensten, wanneer zaken kunnen worden geautomatiseerd. Je kunt geen vierhonderd mensen op die manier laten afvloeien, daarom onderzoekt men ook andere pistes.
Ik ben heel helder geweest in mijn antwoord. Ik heb gezegd dat er nog niets is beslist, maar er wordt wel over nagedacht. Met alle respect, maar als ik nu naar bedrijven ga overal in Vlaanderen, wat ik de laatste weken heb gedaan, hoor ik heel veel bedrijven zeggen dat ze de schoonmaak en de catering uitbesteden omdat men merkt dat het voor de medewerkers aangenamer is om in een omgeving te werken die daarin gespecialiseerd is. Men kan het daarmee eens zijn of men kan het daar niet mee eens zijn, maar het zijn wel oefeningen die op vele plaatsen gebeuren. Ik vind het niet verkeerd dat VDAB die oefening maakt.
Waar ik wel gevoelig voor ben, en dat merken jullie terecht op, is dat je die oefening niet moet maken voor de galerij. Als het u meer kost en de mensen gaan elders werken en komen dan weer op uw vloer, waarbij men theoretisch mensen heeft bespaard, dan is dat te zot voor woorden. Dat zou ik ook niet goed begrijpen.
De cao is duidelijk in wat je moet doen als je zo een oefening maakt. Dat vind ik niet fout. Ik vind ook dat men het sociaal overleg op een fatsoenlijke manier moet voeren.
Ik was er natuurlijk niet bij op het moment dat dat bericht bij het personeel is terechtgekomen. Als VDAB met de vakbonden een gesprek zou hebben gehad, en dat wordt zo bij het personeel gebracht, dan begrijp ik dat dat bijzonder ongelukkig is. Zo een oefening maken vraagt verantwoordelijkheid van iedereen. Ik heb jullie ook gezegd dat ik de vakbonden zal ontvangen.
Collega Malfroot, hoeveel kost het meer, hoeveel kost het minder? In de eerste berekeningen van VDAB zal het een besparing zijn. Als ik zelf als minister meer uitleg vraag over dat dossier, vraag om het grondig te bekijken en er langer over te overleggen, dan kun je van mij niet zwart op wit conclusies verwachten. Ik heb net uitleg gevraagd en gevraagd dat men het grondig zou onderzoeken en dat men bovendien aandacht zou hebben voor een fatsoenlijke communicatie. Dat er nagedacht wordt over wat onze kerntaken zijn en wat we beter kunnen uitbesteden, vind ik in deze tijden een gerechtvaardigde optie. Het zou evengoed kunnen dat de conclusie is dat men het houdt zoals het is. Dat is de reden waarom het overleg moet gebeuren.
Collega's, ik ben natuurlijk ook gevoelig voor de opmerking van de voorzitter. Ik hoor zowel in de plenaire als in de commissie wat de opdrachten van VDAB allemaal zijn. Ik wil toch een beetje pleiten voor consequent handelen. VDAB zit al tien jaar in hervorming. Er is nu een toekomstplan gemaakt. Collega Ronse merkt terecht op dat er ook heel veel beroep zal worden gedaan op externe partners. Dat is ook nodig als je bijvoorbeeld mensen die vandaag niet gaan werken, wil bereiken en overtuigen om de stap naar de arbeidsmarkt te zetten. Dat kun je niet allemaal zelf, dan moet je samenwerken met verenigingen die die mensen kunnen bereiken. Ik vind dat een heel goede zaak, dat is geen aanslag op het personeelsbestand. Er blijven nog altijd bijna vijfduizend mensen aan de slag om een prachtige uitdaging aan te gaan, namelijk matchen, loopbanen van mensen begeleiden, en mensen die werkloos zijn, begeleiden naar een passende job.
Collega's, dit debat wordt vervolgd. Het spijt me als jullie vinden dat ik niet duidelijk ben. Ik denk dat ik zeer helder geweest ben in wat ik gezegd heb. Ik zal zoals beloofd volgende week de vakbonden ontvangen en met heel veel zorg via mijn regeringscommissaris dit dossier verder laten bekijken op de raad van bestuur, die vermoedelijk in oktober een beslissing zal nemen.
Wat betreft de vragen over de begroting: u weet dat wij in september begrotingsbesprekingen houden en ik zal daar mijn uiterste best doen om ook budgettair een slagkrachtige toekomst voor VDAB te garanderen.
De heer D'Haese heeft het woord.
Minister, u zult mij niet horen zeggen dat er geen volk meer overblijft bij VDAB, maar zeggen dat 419 afvloeiingen op 5000 personeelsleden geen aanslag is op het personeelsbestand – 8,2 procent minder –, dat is niet niks. Het parlement schreeuwde al moord en brand toen we 5 procent van de lonen wilden afdoen, dus 8,2 procent is best nog wat meer.
Voor de collega's van de meerderheid die hebben gereageerd: stop met die totale non-argumenten. Dat brengt geen enkel debat vooruit. Er zijn verschillende partijen die dezelfde vraag stellen. Dat gaan we echt niet doen als jullie onze voorstellen samen met het Vlaams Belang wegstemmen, echt niet. Dit is gewoon geen goede manier van aan politiek doen. Dit is gewoon een heel vriendelijke oproep om met dat soort ongein te stoppen.
Verandering is goed, we moeten durven veranderen. Dat is natuurlijk een totaal non-argument. De vraag is wat je verandert en wat de impact daarvan is op de levens van mensen en op de dienstverlening. Daarover verschillen wij van mening. Op zich is dat geen slechte zaak, maar dan moeten we daar op een open manier over kunnen discussiëren in plaats van met non-argumenten.
Collega's, ik kan jullie één ding aanraden: kom eens vanonder jullie glazen stolp. Je moet eigenlijk niet vanonder je glazen stolp komen, collega Ronse, collega Ongena en collega Bothuyne. Ga in het parlement eens praten met de mensen die werken voor uitbestede diensten en vraag hen eens naar hun loon- en arbeidsvoorwaarden. Vraag eens hoe dat allemaal loopt, en kom hier dan nog eens zeggen dat dat allemaal veel beter is.
Dat is waar het over gaat. Mijnheer Ongena, u bent ermee aan het lachen, maar exact hetzelfde werk moet gebeuren door exact dezelfde mensen, en de enige manier waarop er kan worden bespaard, is op hun loon- en arbeidsvoorwaarden. Ga het hun eens vragen, mijnheer Ongena, en dan zullen we nog eens spreken.
In heel dit verhaal zijn er twee opties. Ik heb ze nog niet gezegd en u bent al neen aan het knikken. Er zijn twee opties. Ofwel worden de loon- en arbeidsvoorwaarden van die mensen behouden en dan kunnen we niet besparen. Ofwel kunnen we wel besparen en dan kunnen de loon- en arbeidsvoorwaarden niet worden behouden. Er is geen andere optie. Dat zijn de twee enige opties. Anders ga je met minder volk hetzelfde werk doen en dat is absurd.
Ten slotte, in de wandelgangen moeten jullie me eens uitleggen hoe in godsnaam de uitbesteding van poetspersoneel zal zorgen voor een betere dienstverlening van VDAB. Ik weet niet welke kronkels daartoe leiden, maar mij moet je eens uitleggen hoe je daar meer mensen mee aan een job gaat helpen. Dat is totaal absurd. Het enige wat je doet, is net mensen hun job afnemen en hen in een onzekerder statuut steken. Ik vind het een heel slecht, heel oubollig idee. Ik zou willen oproepen de discussie met argumenten te voeren in plaats van met drogargumenten.
Minister, ik ben wel heel tevreden dat ik u heb horen zeggen dat u gaat proberen meer middelen te krijgen voor VDAB om te zorgen dat al die opdrachten op een goede manier kunnen worden uitgevoerd, zonder die hardwerkende medewerkers te ontslaan.
Mevrouw Gennez heeft het woord.
Ik doe een oproep om de opportuniteitsanalyse heel grondig te maken. Dat is niet gebeurd voor het filmpje werd getoond. Het is in elk geval een goede zaak dat we met rationele argumenten kijken naar hoe we de catering en de schoonmaak op de beste manier kunnen organiseren.
Ik kan me ook voorstellen dat er een herorganisatie is binnen de gebouwen van VDAB en dat door thuiswerk bijvoorbeeld het werk op een andere manier kan worden georganiseerd. Wij staan open voor die opportuniteitsanalyse, maar onder één voorwaarde, dat de loon- en arbeidsvoorwaarden van de mensen – dat zijn die van het ambtenarenstatuut – gegarandeerd blijven. Dat is essentieel en dat zou de onrust op de vloer kunnen wegnemen.
De vakbonden zijn geen vragende partij om te privatiseren. Dat begrijpt u wel, minister. De piste van een niet-privatisering moet mee worden bewandeld en niet worden opengehouden in de opportuniteitsanalyse.
Minister, u hebt zelf altijd gezegd dat u bij VDAB 419 afvloeiingen gaat laten gebeuren, maar dat dat enkel op een natuurlijke manier zal kunnen, dus door het niet vervangen van pensioneringen. Dit is natuurlijk een andere weg die VDAB hier bewandelt. Dit zou wel degelijk gaan om ontslagen via privatisering. Gaat u aan VDAB laten weten dat die zich aan uw initiële optie van natuurlijke afvloeiingen en niet-vervangingen moet houden? Nu organiseren ze natuurlijk een andere piste.
Ik kijk uit naar de discussies van u met de vakbonden, van de nieuwe raad van bestuur met de stakeholders, management en vakbonden binnen VDAB en ik hoop dat men in september-oktober een wijze beslissing gaat nemen, waarbij de loon- en arbeidsvoorwaarden van de inhouse medewerkers catering en schoonmaak van VDAB gevrijwaard worden en de dienstverlening even performant als tot nu toe georganiseerd kan worden.
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Ik wil nog even op iets terugkomen. Men verwijt mij hier dat er geen volk meer gaat overblijven. Ik heb niet gezegd dat er geen volk meer gaat overblijven. Ik stel mij gewoon vragen bij de uitbesteding van al die taken die nu gebeurt. We kunnen alleen maar vaststellen dat VDAB er heel veel verantwoordelijkheden en werk bij krijgt, maar dat de enige oplossing nu is om alles te gaan uitbesteden. Ik vraag mij af waar de kostenefficiëntie zit en hoeveel dat allemaal opbrengt, want daar krijgen we geen antwoord op. Nochtans is dat waar de beslissing hier over gaat. U wilt besparen en u gaat dat doen door personeel uit te besteden, maar op dit moment zijn er eigenlijk nog geen cijfers. Eigenlijk weet u totaal nog niet hoeveel dat gaat opbrengen. Maar het is wel al gecommuniceerd. Het is wel bij de mensen aan huis gebracht. Ze zijn allemaal ongerust en maken zich allemaal zorgen over hun loonvoorwaarden, over de toestand en de onzekerheid waarin ze terecht gaan komen. En dat is allemaal ongelukkig gebeurd, zonder dat er cijfers tegenover staan. Dat is de kwestie, minister.
Ik hoop dat u in overleg gaat met de sociale partners en ik hoop dat u de ongerustheid bij het personeel kunt wegnemen. Ik hoop dat al die mensen niet zullen moeten afvloeien en dat ze gewoon hun job verder kunnen blijven doen. Want uitbesteden is meestal geen kwestie van de taken beter te doen. Uitbesteden is vooral een duurdere kwestie.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.