Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Segers heeft het woord.
We hebben het er de voorbije weken en maanden al verschillende keren over gehad: ook al kan de cultuursector eindelijk heropstarten, sinds gisteren 1 juli, gaan de mensen wel bereid zijn om te komen? Mevrouw D’Hose zegt dat ze staat te popelen, anderen zeggen neen.
Nu is er ook onderzoek naar gevoerd. Vandaar mijn vraag.
De COVID-pandemie is aan het afzwakken. Het normale leven komt opnieuw op gang. Sinds gisteren kunnen er opnieuw culturele evenementen worden georganiseerd met een publiek van maximum 200 personen binnen en 400 personen buiten. Dat kwam gisteren uitgebreid aan bod in het VRT-Journaal. Vanaf 1 augustus wordt dat 400 personen binnen en 800 personen buiten. De cultuurorganisaties rekenen erop dat het publiek snel zal terugkomen. Gisteren waren er beelden van een aantal festivals, zoals de Zomer van Antwerpen. Het publiek dat er was, was enthousiast. Maar er waren niet zoveel mensen.
Uit een onderzoek van Publiq, in samenwerking met het kenniscentrum Cultuur- en Mediaparticipatie, het kenniscentrum Cultuurmanagement & Cultuurbeleid en museumPASSmusées, blijkt dat een op drie bezoekers liever wacht op een vaccin tegen COVID-19 alvorens opnieuw te participeren aan culturele activiteiten. Ze zijn bezorgd om zich te bewegen in grote groepen, om voorwerpen aan te raken en voor het feit dat ze onvoldoende afstand zouden kunnen bewaren.
Door de regels van social distancing verliezen de cultuurorganisaties een flink stuk van hun inkomsten. Deze voormiddag hadden we een zeer interessante hoorzitting met mevrouw De Graeve van het departement. Toen werd daar ook naar gevraagd. De cultuurorganisaties verliezen inkomsten omdat ze niet hetzelfde aantal mensen kunnen toelaten. Wanneer het publiek nu ook gewoon dreigt weg te blijven, verliezen ze nog meer potentiële inkomsten, naast de extra uitgaven. Zo blijft de cultuursector wel zeer hard getroffen.
Minister-president, plant u om samen met de kunst- en cultuursector acties te ondernemen om mensen aan te moedigen om terug aan cultuuractiviteiten te participeren?
Op welke manier kunnen de bezoekers gerustgesteld worden in verband met de veiligheid van de culturele activiteiten waar ze naartoe gaan?
Uit het onderzoek blijkt ook dat cultuurliefhebbers het online aanbod als een interessant alternatief zien. Dat is zeer leuk voor het publiek, maar aangezien de meeste zaken gratis werden georganiseerd, brengt dat geen geld in het laatje. Minister-president, op welke manier zult u het online aanbod steunen opdat de cultuurorganisaties voor dit alternatief toch inkomsten krijgen?
Bent u bereid om proactief te onderzoeken op welke manier de steunmaatregelen voor de cultuur- en eventsector kunnen worden aangehouden tot de huizen, de cultuurorganisaties en de productiehuizen opnieuw hun normale graad van activiteit hebben bereikt?
Minister-president Jambon heeft het woord.
Mevrouw Segers, er is nauw overleg tussen mijn kabinet, de administratie en de vele sectorspelers om op een veilige en realistische manier de werking in de cultuursector terug op te starten. We zullen daarbij ook aandacht besteden aan extra initiatieven om mensen aan te moedigen om deel te nemen of opnieuw deel te nemen aan cultuuractiviteiten.
Daarnaast kunnen ook de lokale besturen een deel van het budget dat hun via het gemeentefonds werd aangereikt inzetten om hun inwoners te stimuleren om terug deel te nemen aan activiteiten.
Het is de verantwoordelijkheid van elke organisator of instelling om in eerste instantie de heropstart en het aanbod effectief veilig te organiseren. In het basisprotocol Cultuur hebben we expliciet opgenomen dat communicatie belangrijk is, onder andere om mensen gerust te stellen dat als ze komen, dat ook op een veilige manier kan. Misschien moeten wij wat vaker herhalen dat de condities waaronder alles wat nu doorgaat afgecheckt zijn met de virologen. Als ze niet voldoen aan de veiligheidsnormen mag het niet doorgaan.
Elk evenement dat door een dergelijk project wordt geschraagd, is per definitie veilig. Dat is de ratio, maar ik weet dat de emoties van de mensen heel anders zijn. We kunnen de grootste campagne opzetten, maar ik denk dat veel mensen de kat uit de boom zullen kijken. Ze zullen drie of vier weken wachten en dan zien of de opening van de zalen een effect op de curve heeft.
We moeten eerlijk zijn. Alle versoepelingsmaatregelen die we tot nu toe hebben genomen, hebben de curve nooit slecht beïnvloed. De evolutie is altijd gunstig geweest. Het gaat misschien niet zo snel als we allemaal zouden willen. Het verloopt, ondanks alle versoepelingsmaatregelen, in elk geval in de goede richting, maar de mensen zijn daar nog niet van overtuigd.
Het online aanbod en de vele tijdelijke online initiatieven bewijzen de grote creativiteit en zin die in de cultuursector aanwezig zijn. De toekomst zal uitwijzen welke rol dat aanbod zal blijven spelen. Mijn administratie zal de evolutie van het online aanbod opvolgen. Ik ben natuurlijk steeds bereid om met de sector te bekijken op welke manier we dit innovatief cultuuraanbod eventueel kunnen ondersteunen.
Wat de steunmaatregelen voor de sector betreft, ben ik me er zeer van bewust dat het nog even zal duren voor de cultuur- en eventsector weer op een redelijk niveau kan draaien. Met de cultuurmiddelen uit het noodfonds zorgen we voor een algemene financiële ondersteuning om gesubsidieerde organisaties en kwetsbare spelers deze moeilijke periode te laten doorkomen. Er zijn op verschillende bestuursniveaus een aantal andere maatregelen genomen die daartoe bijdragen. Op dit ogenblik denken we na over wat nog zou kunnen gebeuren, maar ik wil eerst en vooral zien hoe de publieke belangstelling voor de evenementen evolueert. Ik heb op dit moment niets concreets aan te kondigen dat we niet al hebben aangekondigd. We volgen de situatie op. Het blijft ons adagium de gezonde organisaties door de crisis te trekken. Als de crisis langer aanhoudt dan we vandaag weten, blijft dit de ambitie die ik altijd heb geformuleerd.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Minister-president, ik dank u voor uw antwoord. U hebt aangegeven dat u tot nu toe geen bijkomende concrete maatregelen in de pipeline hebt, maar het is goed te horen dat u dit in nauw overleg met het departement en met de sector bekijkt. Ik hoop echt dat we meer initiatieven kunnen nemen om mensen aan te moedigen om de draad op te pikken van het culturele patroon dat ze voor de COVID-19-pandemie hadden. U zult hiervoor absoluut mijn steun hebben.
De tot nu toe genomen maatregelen zijn goed geweest. De curve blijft inderdaad dalen en er zijn nog geen grote moeilijkheden geweest. De versoepeling van de maatregelen voor de cultuur- en eventsector is heel nauwkeurig en in nauw overleg met de Groep van Experts die belast is met de ExitStrategie (GEES) tot stand gekomen. In dit opzicht zou de bevolking moeten kunnen worden gerustgesteld, maar angst is iets heel irrationeels. Ik denk dat een duwtje in de rug kan worden gegeven. Ik hoop dat u bereid bent om dit te onderzoeken.
Minister-president, u hebt ook naar de lokale besturen verwezen en over 87,3 miljoen euro voor de lokale besturen gesproken. Het is wel niet uw communicatie geweest dat dit geld ook moet worden gebruikt om mensen op lokaal vlak aan te moedigen om weer deel te nemen. Het is vooral aangekondigd als geld om de verliezen van de lokale cultuur-, jeugd- en sportorganisaties te dekken. Ik wil daar nog eens op terugkomen. Het zou echt goed zijn indien er wat instructies zouden komen. We hebben vorige week nog debatten in gemeenteraden gevoerd. Mijn angst dat het geld niet zal terechtkomen waar het moet terechtkomen, blijft zeker en vast overeind. Dat duwtje in de rug is zeker nodig.
Dan is er de uitrol van het noodfonds. Ik hoop dat ik het goed gehoord heb. U zei dat u verder gaat blijven zien tot wanneer de nood bestaat. Het is goed om te horen dat u bereid bent om het noodfonds te herbekijken, gesteld dat we een tweede golf krijgen.
Ik ben wel een beetje ongerust over het noodfonds naar aanleiding van de hoorzitting met mevrouw De Graeve. Ze gaf een uitstekende presentatie. Ze kreeg heel veel vragen van ons over de concrete uitrol en operationalisering. Elke keer zei ze dat we onze vragen aan de minister moesten stellen. Ik maak me grote zorgen over die uitrol. Bij de eerste bespreking hebt u aangegeven dat de laatste middelen uitbetaald zouden worden tegen september en oktober. Maar er zijn nog geen uitvoeringsbesluiten, geen concrete methodiek van verdeling en aanvragen enzovoort. Ik wil niet dat er ondertussen mensen kopje-onder gaan.
We hebben er vanochtend over gepraat. Ik heb een voorstel van resolutie gemaakt rond het noodfonds en de relance. We gaan die waarschijnlijk pas bespreken in september. Ik ben toch wel heel ongerust.
U bent positief tegenover de innovatieve manier waarop cultuur verspreid werd via digitale initiatieven. Het zou misschien wel een goed idee zijn om eens te kijken of het publiek ideeën heeft om de sector daarin te ondersteunen en daar een businessmodel achter te steken. Ik vind het fantastisch hoe de cultuurorganisaties zich inzetten. Ze wilden de cultuurmensen troosten met cultuur, alles was gratis, maar dat brengt geen zoden aan de dijk voor hen. Dat is misschien een suggestie. Neem ze mee en spreek het publiek daarover aan.
De heer Pelckmans heeft het woord.
(Slechte geluidskwaliteit)
Ik heb die studie ook gelezen. Vooral kinderen en jongeren zijn mee met de digitale alternatieven. Dat vind ik hoopgevend. Het zou misschien een uitdaging zijn voor onze steunpunten om dat verder te onderzoeken. We hebben het daarnet al over Cultuurconnect gehad en over de prioriteiten. Mij lijkt het dat dit moet worden meegenomen.
Dat is niet alleen een onderzoek waard, maar eigenlijk een heel kinderkunstenplan. Ik verwijs zelfs naar uw visienota waarin u ter zake ambitie hebt getoond. Ik kom altijd opnieuw terug op de samenwerking met onderwijs, waar ik vooralsnog weinig van merk. Ik snap dat er veel problemen zijn, maar van die extramurosactiviteiten in de cultuursector, waarbij ook rekening gehouden wordt met de gezondheidsaspecten is weinig te merken. Ik denk dat uw collega dat mee zou kunnen bevorderen, op een correcte en gezonde manier, maar wat dat betreft wacht ik nog op een signaal.
Een laatste punt is meer een mededeling. Sinds gisteren is er het COVID Event Risk Model. Als men dat invult – zo zegt men mij – krijgt men andere uitkomsten voor voorstellingen binnen dan wanneer men het protocol professionele kunsten volgt. Dat wil eigenlijk zeggen dat er verschillende mogelijkheden zijn als men het ene of het andere invult. Dat is mij gisteren gemeld. Dat is misschien toch een aandachtspunt. Dat brengt natuurlijk toch nogal wat organisatorische verwarring.
De heer Meremans heeft het woord.
(Slechte geluidskwaliteit)
Ik ben deze week in Gent geweest. Op de Bijlokesite worden een aantal zaken georganiseerd tijdens de zomer, in samenwerking met de stad Gent. Dat is dus ook lokaal gegroeid. De minister-president zegt dat hij van de lokale besturen verwacht dat ze mee op de creativiteit inspelen. Cultuurcentra en gemeenschapscentra hebben diverse mensen in dienst. Ik verwacht dan ook dat zij hun kennis daarvoor gebruiken zodat daarop kan worden ingespeeld.
Natuurlijk moet de veiligheid garant staan, sowieso. Het zal zoeken en tasten zijn.
De cultuursector is al voor een stuk bezig met het online gebeuren. We hebben dat gezien via een model om rusthuizen te betrekken, waarbij men sommige opvoeringen in een tehuis kon brengen.
Dat dat niet hetzelfde is als een live gebeuren, begrijp ik ook wel, maar ik heb daar toch wat meer vertrouwen in. Het zal zoeken en tasten worden. We kunnen daarbij ondersteunen. Waarschijnlijk zal in de toekomst dat online gebeuren een vast onderdeel worden. Het blijft zoeken naar middelen maar ik ben daar toch wel redelijk hoopvol over. Nogmaals, in tegenstelling tot wat mevrouw Segers zei, wil ik hier toch de vrijheid laten aan de gemeenten over hoe ze daarmee omgaan, te kijken naar de best practices en die eventueel te delen.
De heer Van de Wauwer heeft het woord.
(Slechte geluidskwaliteit)
Minister-president, ik wil op twee zaken uit de vraag van collega Segers ingaan. Wat betreft de lokale middelen voor het noodfonds, hebben we gezien dat vele lokale besturen daar heel goed en verstandig mee aan de slag zijn. Ik heb ook van onze lokale mandatarissen initiatieven gezien waarbij de verenigingen zelf en de inwoners betrokken worden en waar een heel mooi traject wordt gereden. Tegelijkertijd merk ik ook uit vele contacten met verschillende mandatarissen dat zij heel vaak naar elkaar gaan kijken en uiteraard best practices uitwisselen, maar dat zij met heel veel vragen zitten. Daar detecteer ik een aantal onduidelijkheden bij. Onlangs contacteerde een lokale afdeling mij met de vraag: er wordt gesteld dat de seniorenverenigingen bijvoorbeeld geen aanspraak kunnen maken op de middelen, want het zou enkel gaan over sport, cultuur en jeugd. Senioren kunnen zowel onder sport als jeugd en zeker onder jeugd en ook sociaal cultureel werk in aanmerking komen. Ik merk dat daar wat onduidelijkheden zijn en dat de meningen verdeeld zijn over de richtlijnen, maar misschien is dat nog steeds aangewezen.
Dan is er de suggestie van mevrouw Segers om een campagne op te zetten om mensen aan te moedigen om terug te participeren aan cultuur. Ik denk dat u gelijk hebt dat we nu nog even moeten wachten. Ik denk dat dat een gezonde houding van de meeste mensen is. Je moet jezelf natuurlijk veilig en goed voelen om ten volle te kunnen genieten van voorstellingen, bezoek aan musea en dergelijke. Ik denk dus dat een campagne op dit moment nog niet aan de orde is. Misschien is het wel een idee, minister-president, om te kijken of er eventueel een algemene campagne kan worden gestart na de zomer bij de start van het nieuwe culturele seizoen. We zien dat Toerisme Vlaanderen nu een mooie campagne heeft gestart: ‘We hebben jullie gemist’. Misschien kan er iets gelijkaardigs gedaan worden voor de start van het nieuwe seizoen. Misschien kunnen tegen dan – hout vasthouden voor een tweede piek – wat meer mensen gemotiveerd en geëngageerd worden om de stap naar onze mooie cultuur te zetten.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Dank u wel voor alle reacties. Ik wil twee beslissingen van de Nationale Veiligheidsraad die in dit verband van belang zijn en die misschien een beetje ondergesneeuwd zijn, toch nog even onder de aandacht brengen. We hebben op de laatste Nationale Veiligheidsraad gezegd dat we voor 15 juli een perspectief zouden bieden voor september. We hebben nu uitspraken gedaan voor juli, namelijk 200 en 400, en voor augustus, namelijk 400 en 800. Voor 15 juli gaat de Nationale Veiligheidsraad perspectief bieden voor september. We hebben dat in de vorige Nationale Veiligheidsraad niet gedaan omdat de virologen met de wetenschap van hoe de curve evolueerde nog niet in staat waren al prognoses te maken voor september. In de volgende dagen gaan we die duidelijkheid bieden voor september.
Een tweede element is dat we vanaf 1 augustus die maximum aantallen van 400 en 800 hebben. In bepaalde gebouwen – cultuurzalen of sportstadions – is de capaciteit veel groter. Neem bijvoorbeeld het Koning Boudewijnstadion. Als je daar de regels van social distancing toepast, kun je er duizenden mensen plaatsen. Dan speelt natuurlijk het element van aankomen en weggaan en pauzes waarin je crowd building kunt hebben. Daar hebben we de mogelijkheid geschapen – en dat geldt ook voor de cultuur- en evenementensector – om, indien men denkt dat crowd control en voldoende toiletten en al die elementen die noodzakelijk zijn, kunnen georganiseerd worden, een dossier te verdedigen via de burgemeester, met de betrokken minister. Als het gaat over Cultuur ben ik dat, als het over Sport gaat is dat collega Weyts, als het gaat over Toerisme is het collega Demir. Samen met de specialisten van de GEES kan het dossier worden bekeken om dan te besluiten of je in die specifieke omstandigheden boven de 800 kunt gaan. Dat is een mogelijkheid die geschapen is vanaf 1 augustus.
Het was uitdrukkelijk een beslissing van de Vlaamse Regering om geen strikte richtlijnen te geven aan de lokale besturen omdat zij het beste kunnen inschatten waar de noden liggen. Moesten wij nu richtlijnen geven over de verdeling van het bedrag dat de gemeenten en steden hebben gekregen, zoveel procent naar sport en zoveel procent naar cultuur? Dat verschilt van gemeente tot gemeente. Er zijn heel veel gemeenten waar sport dominant aanwezig is en andere gemeenten waar cultuur dominant aanwezig is. De lokale besturen moeten dat zelf inschatten. Wat mij betreft mogen ze creativiteit aan de dag leggen. Ze mogen een som geven aan de verenigingen. Of ze kunnen in samenspraak met de verenigingen een gemeentelijke campagne voeren om de mensen naar de activiteiten te leiden. Dat gaan wij niet invullen. Lokale autonomie is hier aangewezen. De context waarin het geld wordt gegeven, is wel duidelijk. Ik ga er dan wel van uit dat de lokale democratische controle erop toeziet dat het geld wordt besteed in die context. Tot nu toe heb ik geen enkele indicatie dat dit niet zou worden nageleefd.
Mijnheer Pelckmans, u zegt dat de matrix en het protocol elkaar tegenspreken. Ik ga dat eens bekijken. Het is een en-enverhaal. De matrix geeft de risicofactor aan. Het protocol zegt welke minimumnormen moeten worden gehandhaafd. De matrix gaat over het risicoprofiel in het kader van de pandemie. Ik kan mij voorstellen dat bepaalde zalen zo ingericht zijn dat ze perfect veilig zijn voor het COVID-virus, maar totaal brandonveilig. Die matrix doet geen uitspraken over brandveiligheid. Daar moet ook rekening mee worden gehouden in de evaluatie.
Als je, bij wijze van spreken, rond iedere zetel een ‘kaske’ bouwt, en je laat iedereen een voor een naar buiten, dan zou iedereen perfect veilig zijn. Maar ik zou niet in die zaal willen zitten als er brand uitbreekt. Het is een veelheid van facetten. De burgemeester, die ook voor de brandveiligheid verantwoordelijk is, heeft hier een leidende rol.
Maar ik ga dat bekijken, of er zo'n flagrante tegenspraak is tussen die twee. Die moeten natuurlijk met elkaar sporen.
Mijnheer Van de Wauwer, een campagne na de zomer, dat hadden we al in gedachten. De mogelijkheden in het kader van de campagne check-check-check en wat nog allemaal, zullen we bij de heropstart aanwenden om dergelijke dingen te doen. Toerisme doet dat nu al, toerisme is nu een kwestie. Cultuur herstart tegen het einde van de vakantie. Dat staat op stapel.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord en uw openheid. Het is duidelijk dat de situatie voor de culturele en eventsector niet snel business as usual zal worden. Dat gaat nog een hele tijd duren. Die verdienen echt onze grote bezorgdheid. Het is goed om te horen dat de Vlaamse Regering – en de federale – daarmee bezig zijn.
Ik vind het ook positief dat u ook geluisterd hebt naar ‘de Jannen’ van het Sportpaleis, Vorst Nationaal en Studio 100. Misschien kan op basis van een dossier bekeken worden of ze niet meer kunnen doen. We hebben het interview van Hans Bourlon allemaal gezien. De grote huizen maar ook de kleine moeten geholpen worden.
Dank om ons het nieuws te melden dat er op 15 juli duidelijkheid verschaft zal worden over de situatie van september. Dat is ook goed nieuws voor de sector.
Ik ben ook blij dat u oor hebt naar de suggestie van mij en van collega Van de Wauwer. Er zal echt wel een duwtje in de rug van het publiek nodig zijn om die koudwatervrees, maar ook de terechte angst, te overwinnen. Een campagne zou echt wel een goede zaak zijn.
Ik zou u opnieuw willen oproepen om zo snel mogelijk werk te maken van de uitvoeringsbesluiten, van de uitrol en de operationalisering van het noodfonds. Ik ben daar zeer ongerust over.
Met betrekking tot de lokale besturen denk ik dat een strikt kader of een strikte richtlijn overbodig is, maar er is wel enigszins een kader nodig, of suggesties hoe ze ermee aan de slag kunnen gaan. Je mag niet alleen kijken naar de steden. De kleine gemeenten zijn meestal niet zo inventief.
Ik hoop dat, ik ben er zeker van, er deze zomer heel wat gewerkt zal worden aan een relanceplan. Ik heb een voorstel van resolutie daarover klaar.
De vraag om uitleg is afgehandeld.