Verslag vergadering Commissie voor Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Tommelein heeft het woord.
Minister, u hebt aangekondigd 4 miljoen euro te zullen investeren in veiligheids- en energiemaatregelen van vissersvaartuigen. Concreet is de Europese en Vlaamse steun bedoeld voor de vijf vervangende vaartuigen in het belang van de veiligheid van de bemanning en van het klimaat.
Net voor de corona-uitbraak werd bekend dat er voor het eerst sinds lang een aantal bestellingen in de pipeline zaten om nieuwe vissersvaartuigen in de vaart te brengen. De Vlaamse vloot is behoorlijk verouderd en heeft baat bij vernieuwbouw. Europa heeft echter steun voor nieuwe schepen afgeblokt.
Nu hebt u toch middelen gevonden om die vernieuwbouw te steunen. Als reders ervoor kiezen om investeringen te doen die verder gaan dan de bestaande Europese en Belgische voorschriften, dan kunnen ze rekenen op steun van de Vlaamse overheid. Die Europese en Vlaamse middelen worden gebruikt om de arbeidsomstandigheden van de vissers aan boord te verbeteren, zoals extra comfort in de hutten en beschutting voor de vissers. Daarnaast gaat het om investeringen aan boord om de uitstoot van verontreinigde stoffen of broeikasgassen te verminderen en – heel belangrijk – minder energie te verbruiken. Dat blijf ik een belangrijk aandachtspunt vinden. De steun bedraagt maximaal 50 procent van de investeringen.
Minister, vanuit welke budgetten hebt u deze 4 miljoen euro voor de visserij voorzien? Gaat het om bijkomende middelen of kaderen deze middelen reeds in geplande investeringen?
Voor welke concrete projecten worden die middelen voorzien?
Op basis van welke parameters zult u die middelen toekennen?
Europa verbiedt subsidiëring voor nieuwbouwschepen. Hoe kadert deze steun voor nieuwe vaartuigen binnen dit verbod?
Naast de veiligheid van de bemanning zijn ook klimaatmaatregelen belangrijke aandachtspunten. Wat moeten we daar concreet onder verstaan?
Vallen selectieve, duurzame vangtechnieken hier eveneens onder?
Minister Crevits heeft het woord.
Collega’s, de Europese financiële steun komt vanuit het huidige operationele programma voor het Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij. Vanuit Vlaanderen worden er evenredig middelen ter beschikking gesteld vanuit het Financieringsinstrument voor de Visserij- en Aquacultuursector voor dezelfde projecten. Het gaat dus niet om bijkomende middelen, maar om reguliere middelen die ingezet worden onder maatregel 32 ‘gezondheid en veiligheid’ en maatregel 41 ‘energie-efficiëntie en klimaat’ van dat Europese programma.
Het gaat over tien investeringsprojecten in diverse vaartuigen. Er zijn er een zevental ingediend in 2019, de overige drie in 2020. Enerzijds gaat het om investeringen aan boord, die bijdragen tot de energie-efficiëntie en het klimaat, zoals de innovatieve technieken om minder brandstof te verbruiken, en anderzijds om een investering die bijdraagt tot de gezondheid en veiligheid en die de arbeidsomstandigheden van de vissers aan boord verbetert. Denk aan extra comfort van de hutten en de beschutting van de vissers. Voor maatregelen 32 en 41 samen geldt een maximaal subsidiebedrag van 800.000 euro, waarbij voor elk van de maatregelen apart de limiet gelegd wordt op maximaal 500.000 euro totale overheidssteun.
Wat zijn de parameters? Daarvoor worden de generieke selectiecriteria toegepast die tot dusver gelden voor alle projecten onder die maatregelen. Er wordt daarbij een inschatting gemaakt van de relevantie, de omvang en impact van de projecten. De projectonderdelen werden al vaak toegepast onder het programma, en dezelfde waarderingscijfers werden dan ook voor deze aanvragen gebruikt.
De investeringen vallen onder artikel 32 en 41 van de verordening en zijn conform de regelgeving. De nieuwbouw zelf wordt niet ondersteund. Alleen de extralegale aanpassingen die de veiligheid, het comfort of de energie-efficiëntie sterk verbeteren, komen in aanmerking. Veiligheid en comfort vallen, zoals reeds gezegd, onder maatregel 32. Dat is bijvoorbeeld extra LED-verlichting, airconditioning, extra comfort in de leefruimtes of extra beschutting en veiligheid aan dek rond de lieren en de zware machines. Onder maatregel 41 kan steun worden toegekend om de gevolgen van de klimaatverandering te matigen en om de vissersvaartuigen energie-efficiënter te maken. Via het effect van minder brandstofgebruik is er ook een vermindering van de impact op het klimaat.
Investeringen in vistuig, zoals dat heet, komen ook in aanmerking voor steun onder artikel 41, op voorwaarde dat zij de selectiviteit van dat vistuig niet ondermijnen. Bij de projecten waarover u de vraag stelt, werd gekozen voor de best beschikbare technieken, maar voor recht op steun moet het gaan over extra investeringen die zorgen voor energie-efficiëntie. Dus niet het volledige vistuig komt in aanmerking. Vaak is het maximumbedrag trouwens ook al bereikt.
De heer Tommelein heeft het woord.
Bedankt, minister, en proficiat voor uw creativiteit en de manier waarop u de zaken aanpakt. Visser zijn, is inderdaad een zwaar en niet ongevaarlijk beroep. Het comfort van die vissers en een betere beschutting zijn inderdaad belangrijk. Uw beslissing om extra veiligheidsmaatregelen te voorzien, en ook extra middelen daarvoor, is zeker verantwoord. Idem dito voor energiemaatregelen. Ik juich dat toe. Tegenwoordig vallen de energiekosten mee. We hebben andere tijden gehad, waarbij de vissers schreeuwden om hulp toen de energieprijzen te hoog stonden. Maar dat kan altijd terugkeren. Je weet dat nooit. Nieuwe vaartuigen zullen alvast energiezuiniger zijn, en daar vaart iedereen wel bij.
Minister, deze investeringen zijn oké, maar ze blijven wel één belangrijke handicap verdoezelen, namelijk dat we in Vlaanderen geconfronteerd worden met het Europese verbod om nieuwbouw te ondersteunen. Dat is allemaal begrijpelijk vanuit het globale, Europese perspectief, maar voor Vlaanderen, met zijn kleine, verouderde vloot, die bovendien niet aangepast is aan de eisen rond selectieve visserij, zou dit toch een goede oplossing kunnen zijn. Ik kan er alleen maar op blijven aandringen, minister, dat u op Europees niveau uw boodschap helder overbrengt, om toch iets te doen bewegen richting nieuwbouw voor specifieke landen en regio’s, zoals Vlaanderen, omdat wij daar echt wel nood aan hebben. Ik reken op u. Ik weet dat ik op u kan rekenen om die boodschap in het andere Brussel, het Europese Brussel, of in een ander land, als jullie nog eens bij elkaar komen, luid te verkondigen.
De heer Sintobin heeft het woord.
Het is inderdaad zo. Collega Tommelein heeft ernaar verwezen: op het moment dat de dieselprijzen enorm hoog stonden ging het heel slecht. Eigenlijk is het de afgelopen decennia alleen maar bergaf gegaan met onze visserij wat het aantal boten betreft. En nu is er eigenlijk een beetje een relance binnen de visserijsector. Ik ben natuurlijk heel tevreden dat een aantal investeringen worden ondersteund qua veiligheid, qua duurzaamheid. U hebt het aangehaald in uw antwoord aan collega Tommelein.
Ik moet collega Tommelein ook wel ondersteunen, want ik vind het onbegrijpelijk dat vissers die willen investeren in een nieuw vaartuig en willen voldoen aan de nieuwste technologieën qua vissen en qua milieu- en klimaateisen, daar echt enorm veel geld moeten in investeren. Ik denk dat er op dit moment twee in de steigers staan, als ik dat zo mag zeggen. En ik vind het onbegrijpelijk dat men die investeringen dan niet kan of mag ondersteunen. Ik zou er bij u dan ook op willen aandringen om te proberen om daar op Europees niveau iets aan te doen. Ik dank u.
De heer Vaneeckhout heeft het woord.
Het is inderdaad in dezelfde lijn dat ik wil tussenkomen. Ik zal het dan ook heel kort doen. Ik sluit aan bij de woorden van collega Sintobin: het is onbegrijpelijk en onuitlegbaar dat dergelijke steun voor nieuwbouw van schepen die willen voldoen aan de modernste normen niet mag vanuit Europa. Ik denk echt dat we dat keer op keer op tafel moeten leggen.
Het zou zijn alsof je bij wagens zegt dat we alle fiscale stimulansen enkel zouden toekennen op het moment dat je je oude dieselwagen ombouwt tot een elektrische wagen, anders heb je op niets recht. Dat valt niet uit te leggen. Als we van de visserij een innovatieve sector willen maken, dan moeten we daar echt op Europees niveau op inzetten. Ik begrijp dat niemand hier dat helemaal zelf in handen heeft. Maar we mogen de kans niet laten liggen om dat keer op keer op tafel te leggen. Als Europa echt voor de Green Deal wil gaan, dan moet het dat ook consequent doen, dus ook in de visserijsector.
Minister Crevits heeft het woord.
Eerst en vooral, bedankt voor het complimentje, collega Tommelein, dat ik mijn creativiteit inzet om steun te geven binnen het legale kader dat bestaat. En uw knipoogje maakt mijn dag goed.
Ik heb begrepen dat ik ook een actuele vraag van u krijg in het parlement. Anders had ik een vrije namiddag, maar ik kom ongelooflijk graag naar het parlement, zeker om op vragen van u te antwoorden. Daarmee heb je het complimentje en de bloempot terug. Collega Sintobin ziet het niet meer zitten, hij schudt met zijn hoofd.
Wat ik eigenlijk wilde zeggen is dat ik dat verbod op steun voor nieuwbouw ook een dikke schande vind. Ik blijf beleefd, maar ik wil jullie meegeven dat dat verbod al bestaat sinds 2006. Het was Yves Leterme die destijds als een van de enige lidstaten tegen dat EU-voorstel heeft gestemd in de Europese Raad. Maar ik zal mij met jullie steun beraden om dat op een geheel Vlaamse wijze terug op tafel te krijgen. Wie niet waagt, blijft eeuwig maagd. Ik maak daar in elk geval werk van.
Collega Sintobin, de dieselprijzen hebben inderdaad een enorme impact. Er is ook heel veel onderzoek gebeurd naar energie-efficiënte technieken. Dat onderzoek heeft net geleid tot de concrete steun die we nu geven. Maar weet dat je het nieuwste van het nieuwste niet kunt steunen. Het blijft het oude dat je vernieuwt.
Anderzijds merk ik dat die lijn ook wel in de landbouw doorgetrokken wordt. Je krijgt in de stallen bijvoorbeeld enkel steun voor bijkomende technieken, niet voor splinternieuwe stallen. Het is iets wat we misschien ook iets breder moeten bekijken. Maar de visserijsector is zeer acuut omdat onze vloot natuurlijk fel verouderd is. We zien dan wel dat vissers investeren in nieuwe vaartuigen, wat natuurlijk ook een goede zaak is. Ik probeer maximaal mijn gekende creativiteit te gebruiken om ondersteuning te geven waar dat kan. Dat wordt vervolgd, zeker na jullie tussenkomsten.
De heer Tommelein heeft het woord.
Als parlementslid krijg je altijd het laatste woord. Ik heb dat vijf jaar moeten missen, dus ik maak er nu graag gebruik van.
Ik dank de collega's van de oppositie voor de volmondige steun die ik krijg om te pleiten voor vernieuwbouw bij Europa. Minister, ik zou zeggen: u kunt beter dan Yves Leterme. Ik geloof in u, u weet dat. U zult daarin slagen, absoluut.
Dank u wel voor uw vertrouwen in de minister.
De vraag om uitleg is afgehandeld.