Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Danen heeft het woord.
Minister, dit is een vraag die geregeld opduikt, over mensen die op een oneerlijke manier energie proberen te verkopen aan meestal achteloze burgers. Ik heb deze vraag half mei ingediend, maar ze is actueler dan ooit, omdat we nog maar pas gezien hebben dat de energieprijzen in ons land bij de hoogste zijn in Europa. Dat is al langer zo, minister. Dat is zeker niet uw schuld. Ik wil zeker niet zeggen dat u daar op korte termijn iets aan kunt doen. Wat we wel kunnen, is ervoor zorgen dat mensen de best mogelijke contracten krijgen. En dat is nu niet het geval.
Wat is wel het geval? Er zijn in Vlaanderen energieronselaars actief, die proberen om nietsvermoedende burgers oninteressante energiecontracten aan te smeren. Ik heb me ook laten vertellen dat er blijkbaar een groep mensen is die op alles ‘ja’ zegt, als men hun vraagt om iets te kopen, iets te doen of iets aan te nemen. Als er dan iemand aan de deur een interessant contract komt aanbieden, is een groep mensen geneigd om daar ‘ja’ op te zeggen. Die energieronselaars mikken op de onwetendheid van een aantal mensen, om ze zo bepaalde contracten aan te smeren.
Het gaat dan vaak om onbekende bedrijven, zoals vlaamseenergiedienst.be en Vlaamse Dienst Energie, die de indruk geven dat ze door Vlaanderen zijn erkend of dat ze zelfs een soort overheidsdienst zijn, wat helemaal niet het geval is. Zij gebruiken zeer agressieve verkooptechnieken.
Aan mijn deur zijn ze nog niet geweest, toch niet op een moment dat ik thuis was, maar het is wel iets dat de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) geregeld aanklaagt. Het probleem is niet alleen dat de verkoopmethodes agressief zijn. Het is ook zo dat de zaken foutief en misleidend worden voorgesteld. Bovendien geven ze de indruk dat ze in opdracht van de overheid komen, wat dus helemaal niet het geval is.
Minister, in antwoorden op eerdere soortgelijke vragen werd mij gemeld dat men contact zou zoeken met het federale niveau om hier paal en perk aan te stellen. Het federale niveau heeft hierin immers ook een aantal handvatten. Is dat gebeurd? Wat is de stand van zaken?
Dit soort verkooptechnieken is wrang, net omdat vaak de meest kwetsbaren geviseerd worden. Diverse armoedeorganisaties trokken ook al aan de alarmbel. Bent u bereid om met hen in dialoog te gaan om te onderzoeken hoe net deze doelgroep beter kan worden beschermd?
Ik stel vast dat, alle inspanningen van onder andere de VREG ten spijt, nog steeds een groep mensen de V-test niet kent. Het is belangrijk dat we bekijken hoe we dat alsnog kunnen versterken. Er is een groep van mensen die geregeld van energieleverancier wisselt, maar ook een andere groep die dat nooit doet. Het is goed om met een aantal organisaties, zoals armoedeorganisaties, in dialoog te gaan, om te bekijken hoe die V-test nog meer bekend kan worden gemaakt.
Nieuwe afspraken met leveranciers dringen zich op over goede verkooppraktijken. Ik weet dat dit vooral een federale bevoegdheid is, maar goede afspraken maken, staat volgens mij los van het bestuurlijke niveau en kan dus altijd. Het is nooit verboden om goede afspraken te maken met leveranciers, een soort gentlemen’s agreement. Wilt u daar werk van maken, om zo de energieconsument beter te beschermen?
Minister Demir heeft het woord.
Collega, we moeten inderdaad vaststellen dat er recent opnieuw veelvuldig melding wordt gemaakt van misleidende en agressieve verkooppraktijken van elektriciteits- en gascontracten.
Op federaal vlak is, zoals u weet, een gedragscode opgesteld waaraan energieleveranciers zich moeten houden. De FOD Economie staat in voor het handhaven van deze code. Enkele energieleveranciers hebben deze code niet ondertekend. Het is ook duidelijk dat sommige van die bedrijven proberen via tussenpersonen klanten te misleiden of zelfs durven te suggereren dat ze vanuit de Vlaamse overheid werken. Zo proberen ze het vertrouwen van de klanten te winnen.
In verband met deze misleidende praktijken heeft de VREG via sociale en andere media al geprobeerd energieklanten te waarschuwen. Ook werd een oproep gelanceerd om gegevens over de contacten met de bedrijven die deze verkooppraktijken toepassen te delen met de VREG. Deze oproep heeft resultaten opgeleverd. We merken dat heel wat klanten dat melden.
Tot nog toe duiken in deze getuigenissen vaak dezelfde namen van energieleveranciers op. De VREG heeft de betrokken leveranciers hierop aangesproken. Maar het is daarmee natuurlijk niet aangetoond dat deze leveranciers daar ook iets aan zullen doen. De energieleveranciers maken zich doorgaans zelf niet schuldig aan deze agressieve praktijken. Zij verschuilen zich achter het feit dat dit door onafhankelijke bedrijven gebeurt, die dan op hun beurt nog eens een beroep doen op een callcenter.
Het spreekt voor zich dat dit niet kan. Daarom heb ik het Energiedecreet laten aanpassen. Dat zit nu in een tweede lezing. Dat is zeer belangrijk, omdat dat zowel de VREG als de Vlaamse minister de bevoegdheid geeft om zulke zaken tot op het bot te laten onderzoeken. Wij hopen dat dat decreet, dat nu in tweede lezing zit, ook in het parlement gestemd geraakt, zodat we meer bevoegdheden hebben en nog meer kunnen doen dan we nu op Vlaams niveau kunnen doen.
Ik ben het ermee eens dat we de armoedeorganisaties hierbij moeten betrekken. Ik zal contact met hen opnemen, om te bekijken hoe we die kwetsbare afnemers kunnen bereiken.
U stelt dat de V-test niet gekend is en vraagt of we een nieuwe campagne willen lanceren. Er is op dit ogenblik veel aandacht voor het feit dat elektriciteits- en aardgasprijzen laag zijn. Vergelijken en overstappen kan heel aanzienlijke besparingen opleveren. Dit wordt ook geïllustreerd doordat het aantal vergelijkingen uitgevoerd met de V-test voor gezinnen en voor kleine bedrijven in april 50 procent hoger lag dan in maart.
Bij de uitbetaling van de energiepremie hebben we specifiek verwezen naar die V-test van de VREG. Ik zal dat blijven herhalen.
Daarnaast lijkt het me goed dat we iets efficiënter en gerichter werken en vooral de kwetsbare groepen, ouderen, mensen die geen toegang hebben tot internet, hierbij ondersteunen. In mijn gesprekken met de organisaties zal ik dat onder de aandacht brengen, maar daarnaast wil ik daar ook op inzetten via de energiesnoeiers, de energieloketten en de ecohuizen.
We moeten vaststellen dat de code op federaal niveau niet de gewenste effecten heeft en dus ook niet belet dat energieleveranciers, en vooral de bedrijven die voor hen werken, in de fout gaan bij het benaderen en overtuigen van potentiële klanten.
Maar dan vind ik nog dat het de taak is van de energieleveranciers om het nodige te doen voor de bedrijven met wie ze in zee gaan. Wat we de afgelopen tijd hebben gezien, dat is onaanvaardbaar. Dan ook nog eens gebruikmaken van het imago van allerlei Vlaamse overheidsinstellingen, dat kan niet. We zullen sowieso de energieleveranciers zelf ook nog eens wijzen op hun verantwoordelijkheid, want zij gaan in zee met bepaalde bedrijven en dan moeten ze ook weten met wie ze dat doen. Tegen ons zeggen dat ze dat niet wisten, neen, ze hebben de verantwoordelijkheid om te weten met wie ze in zee gaan.
Ik verwijs naar het Energiedecreet dat we hebben aangepast om zowel het Vlaams Parlement als de minister meer bevoegdheden te geven om tot op het bot te kunnen gaan in dat onderzoek. Het is gewoon crimineel en het is werk voor een rechtbank. Daarmee komen we hopelijk in oktober naar het parlement.
De heer Danen heeft het woord.
Minister, ik ben blij dat u op dit vlak de grenzen van uw bevoegdheid opzoekt. Het is goed om te kijken hoe we op ons niveau ervoor kunnen zorgen dat mensen niet worden bedot. Energie is een basisrecht. Als je natuurlijk systematisch te veel betaalt, dat kan niet want het gaat om veel geld.
Minister, u zegt dat er momenteel veel aandacht is voor lage energieprijzen en dat is ook zo. Het is een grote groep, maar het is diezelfde groep die vaak overschakelt, en er is een andere groep die dat nooit doet. Als je niet overschakelt, ook in deze tijd, dan betaal je nog veel meer dan je had kunnen betalen en spaar je natuurlijk minder uit.
Ik ben blij dat u zegt dat u dat in het Energiedecreet gaat inschrijven. Ik ben daar benieuwd naar. Ik wil u ook vragen om, als u weet dat bepaalde leveranciers – eigenlijk is dat bekend – zich via tussenpersonen schuldig maken aan deze verkooppraktijken, met hen een gesprek aan te gaan en hen proberen tot andere inzichten te brengen, want afspraken maken, dat kan op elk niveau gebeuren.
De vraag om uitleg is afgehandeld.