Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
Mevrouw Claes heeft het woord.
Leren en werken wordt eindelijk een volwaardige leerweg. Na 3 jaar van proeftuinen gingen 185 scholen op 1 september 2019 van start met het aanbod van 79 studierichtingen binnen het kader van duaal leren. Dit nieuwe stelsel was broodnodig. De bedrijfswereld roept namelijk al jaren om meer technisch gekwalificeerd personeel. Jongeren kunnen hun talenten op deze manier beter ontwikkelen binnen een praktische setting van een bedrijf. Dat kan de schoolmoeheid en de hoge ongekwalificeerde uitstroom terugdringen
Uit het antwoord op mijn schriftelijke vraag nr. 39 van 23 oktober 2019 blijkt dat er in het kader van de oproep nr. 450 van het Europees Sociaal Fonds (ESF) in sommige studierichtingen, bijvoorbeeld mechanische vormgeving, asfalt- en betonwegenbouwer, daktimmerman, matroos, enzovoort, geen leerlingen zijn ingeschreven. We lezen eveneens dat het project van Cobot en Woodwize na de voorbereidende fase van zes maanden om deze reden wordt stopgezet. Er wordt wel in een budget voorzien.
Minister, wat is volgens u de oorzaak? Op basis waarvan worden de subsidies toegekend? Zullen deze studierichtingen in de toekomst nog verder aangeboden worden? Welke initiatieven zult u nemen om deze richtingen alsnog te promoten en zo toch leerlingen aan te trekken?
Minister Crevits heeft het woord.
Bedankt voor de vraag, collega Claes. Het ESF-project waarover u spreekt, moet wat gekaderd worden. De vraag gaat over de oproep ‘duale leertrajecten’, die liep van 1 oktober 2018 tot 15 januari 2019. Voor zeven opleidingen ervan zijn programmatieaanvragen ingediend, maar besliste de school uiteindelijk om de duale opleiding niet aan te bieden. Er konden zich dus ook geen leerlingen inschrijven en de projecten gingen dan ook niet verder in de uitvoeringsfase. De doelgroep waren sectororganisaties, in verplichte samenwerking met de scholen. Dat gaat in twee fases: eerst de voorbereiding, en dan effectief. De vijf goedgekeurde projecten waren goed voor zo’n veertien opleidingen. Voor de helft ervan is het uiteindelijk dus niet doorgegaan.
De oorzaken waarom het niet doorging, zijn zeer divers. Scholen kozen er soms voor om langer te wachten alvorens de duale leerweg aan te bieden. Er was nood aan het wegwerken van een beetje koudwatervrees. Voor sommige opleidingen waren er te weinig leerlingen in de parallelle niet-duale variant. Dat is trouwens een groot probleem in duaal leren, collega’s, dat je een parallelle variant moet hebben, waardoor de last voor scholen natuurlijk wel heel zwaar is. Voor andere opleidingen in bepaalde sectoren blijkt het dan weer moeilijk te zijn om er überhaupt jongeren warm voor te maken, bijvoorbeeld de opleiding productieoperator textielproductielijn.
De projectvoorstellen die ingediend werden bij ESF zijn getoetst op relevantie, haalbaarheid en goed projectbeheer. Maar als een project stopgezet is, wordt het ook niet meer gefinancierd. Dat is evident. Dat zit dus wel proper in elkaar.
Zullen die studierichtingen nog aangeboden worden? Uiteraard, ze kunnen allemaal aangeboden worden, want ze staan op de lijst van mogelijk te programmeren standaardtrajecten. Er zijn er trouwens al een paar ingediend voor volgend schooljaar.
We hebben al eerder vastgesteld dat scholen heel wat duale opleidingen programmeren, maar ze in de praktijk uiteindelijk niet aanbieden. Ook de instroom kan een stuk beter. Samen met mijn collega Ben Weyts, bevoegd voor Onderwijs, plannen we dit jaar nog heel wat acties om duaal leren als sterk merk in de kijker te plaatsen, waarbij we vooral de sectoren ook willen stimuleren.
Gisteren zaten er op de klimaatbus jongeren uit de richting elektromechanica. Zij hadden bijna nog niet gehoord van duaal leren. Het werd dus niet aangeboden in hun school. Maar net die school is zeer actief in het inrichten van duaal leren. Als je het niet ingericht hebt, heeft dat met allerhande argumenten te maken. Daarnaast hebben we in twee bedrijven dan weer jongeren gezien die duaal leren volgen en die daar zeer enthousiast over waren. Je voelt dus dat er een enorm potentieel is, maar er zijn hindernissen, ook administratief, waarom het niet ingericht wordt. Die moeten we samen wegwerken.
We plannen dit voorjaar ook nog een nieuwe ESF-oproep, die er net op inzet om duaal leren te versterken en om drempels weg te werken. We geven dus zeker niet op, collega Claes, integendeel.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Bedankt voor het antwoord, minister. Duaal leren is een andere vorm van leren, die soms afstapt van die negatieve connotatie van het watervalsysteem richting tso en bso. Met de krapte op de arbeidsmarkt zoeken werkgevers geschoolde werkkrachten. Vacatures raken moeilijk ingevuld. Duaal leren zou voor hen dan ook een ideale oplossing zijn.
Duaal leren heeft veel potentieel, maar dat potentieel blijft vandaag spijtig genoeg nog onderbenut. Sommigen spreken zelfs over een valse start. Duaal leren staat of valt dan ook met het aantal leerlingen en het aantal beschikbare werkplekken. Daar knelt momenteel ook het schoentje. De scholen en de werkvloeren kunnen zeker een duwtje in de rug gebruiken. We stellen vast dat scholen nog niet altijd op de goede golflengte zitten en dat richtingen beter moeten worden afgestemd op de noden van de arbeidsmarkt. Scholen moeten dan ook goed begeleid worden.
We stellen ook vast dat er tal van werkgevers zijn die met grote verwachtingen plaatsen openstellen of die helemaal niet op de hoogte zijn van het potentieel van duaal leren. U hebt het zonet ook even aangekaart. Op welke manier kunnen we daaraan tegemoet komen? Hoe kunnen we met andere woorden duaal leren beter promoten?
Het is zoals men zegt: woorden wekken, voorbeelden strekken. Goede ervaringen zijn het beste argument om werkgevers te overtuigen. Hoe kunnen we die goede praktijken nog beter in de verf zetten? Wat zult u daarvoor voorzien?
Minister Crevits heeft het woord.
We plannen ook een nieuwe communicatieactie, het is sowieso iets dat door beide ministers moet gebeuren. We moeten ook nog beter nagaan hoe bedrijven die in een bepaalde regio aanwezig zijn, kunnen worden gematcht met de gepaste studierichtingen in technische scholen.
Duaal lesgeven kan ook een trigger zijn, bijvoorbeeld bij scheikunde. We zien dat er boven Antwerpen soms plaatsen zijn voor duale jongeren maar dat er op school niemand meer is die de theoretische lessen kan geven. We willen daar dan ook wat soepelheid bieden.
Voor de communicatiecampagne zou ik minder geneigd zijn om te werken met radiospots omdat dat op zich niet overtuigt maar zou ik eerder heel doelgroepgericht communiceren. Ik denk dat de sectoren daar nauwer bij betrokken moeten worden.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Ik heb geen verdere vragen en dank u voor het antwoord.
De vraag om uitleg is afgehandeld.