Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
De heer Steenwegen heeft het woord.
Minister, de luchtvaart draagt bij tot de klimaatopwarming. Hoewel het aandeel van de luchtvaart vandaag beperkt is in verhouding tot andere sectoren, zijn we het er allemaal over eens dat vliegen op zich sterk vervuilend is. En in tegenstelling tot bij andere vormen van transport, zien we daar niet meteen grote innovaties op komst die de impact van het vliegen sterk zouden kunnen milderen.
Daar komt dan nog bij dat het vliegverkeer nog steeds sterk toeneemt en dat de inspanningen van de mobiliteitssector teniet worden gedaan als die exponentiële groei verdergaat. In elk geval is de inschatting dat het aandeel van de luchtvaart in de klimaatproblematiek in de toekomst alleen maar groter zal worden.
Nu is er een uitspraak van drie rechters van het hof van beroep in Londen inzake de aanleg van een derde startbaan op Heathrow. Verschillende partijen, waaronder de burgemeester van Londen zelf, hadden beroep aangetekend tegen de uitbreiding van de luchthaven, omdat die grote gevolgen zou hebben voor de leefbaarheid van de stad. De rechters baseren zich in hun uitspraak op het klimaatakkoord van Parijs. Ze zeggen dat de regering bij haar beslissing geen rekening heeft gehouden met het klimaatakkoord van Parijs en haar voornemen om het Verenigd Koninkrijk tegen 2050 klimaatneutraal te maken. Dat betekent dat het land niet meer CO2 mag uitstoten dan het kan opvangen. Extra vliegverkeer, oordelen de rechters, maakt die ambitieuze doelstelling moeilijker. De regering heeft ook niet gemotiveerd hoe de uitbreiding compatibel is met die engagementen.
Die uitspraak schept natuurlijk een belangrijk precedent, want veel luchthavens, waaronder Schiphol, maar ook Zaventem, hebben uitbreidingsplannen. In Schiphol stellen we vast dat een aantal vliegtuigmaatschappijen die niet meer aan de bak komen, de wens hebben geuit om af te zakken naar Zaventem. Nu ook de uitbreiding van Heathrow niet doorgaat, is het te verwachten dat ook daar een aantal vliegtuigmaatschappijen zich zullen wenden naar Zaventem. We dreigen dan een beetje de vuilnisbak van Europa te worden door onze regelgeving, die op dat vlak minder ver gaat.
Minister, welke impact heeft de rechterlijke uitspraak over Heathrow voor de uitbreidingsplannen van de luchthaven in Zaventem? Verwacht u dat er ook bij ons burgers en bewonersgroepen of burgmeesters naar de rechtbank zullen stappen omdat Zaventem een loopje neemt met de klimaatdoelstellingen? Verwacht u extra druk van buitenlandse vliegtuigmaatschappijen om hun expansieplannen bij ons door te voeren, omdat na Schiphol ook Heathrow begrensd wordt in capaciteit?
Minister Demir heeft het woord.
Collega, over de impact van deze rechterlijke uitspraak op de uitbreidingsplannen kan ik mij vandaag niet uitspreken. Eventuele vragen tot uitbreiding zullen een formeel plannings- en vergunningstraject moeten doorlopen. In dat geval zal ook bij aanvang een begeleidende plan- en project-MER-procedure worden opgestart, waarbij alle milieueffecten in kaart zullen worden gebracht, als basis voor een weloverwogen en gefundeerde beslissing. Ik wil daar nog niet op vooruitlopen.
De luchtvaartsector is georganiseerd als een vrije markt. Luchtvaartmaatschappijen kunnen vrij beslissen om uit te wijken naar een andere luchthaven, indien er voldoende ‘slots’ beschikbaar zijn voor de uitbouw van hun operaties. Nationale maatregelen om de emissies van de luchtvaarsector te beperken, kunnen dus gedeeltelijk teniet worden gedaan door een verschuiving van de activiteiten. Daarom ben ik er voorstander van om die emissies op globaal of minstens Europees niveau aan te pakken. We hebben vorige week een Europese Raad Leefmilieu gehad, waar ik ook persoonlijk het woord heb genomen en heb gepleit voor een sterk Europees beleid ten aanzien van de luchtvaartsector.
Dit is echt wel nodig om te vermijden dat andere economische sectoren in de EU zullen moeten compenseren voor de nog steeds stijgende luchtvaartemissies. Daarom heb ik vorige week op de Raad gepleit om een impactanalyse uit te voeren van de versterking van het Europese emissiehandelssysteem voor de luchtvaart, in de vorm van een verlaging van de gratis toewijzing. Er waren nog collega’s die wel mee op de kar gesprongen zijn.
De heer Steenwegen heeft het woord.
Minister, dank u wel. Het is belangrijk dat we er aandacht voor hebben. We spreken in het milieubeleid vaak over het level playing field, we willen ook ‘no gold-plating’, we willen niet verder gaan dan anderen om iedereen gelijke kansen te geven. Maar hier heb je het omgekeerde. Als wij niet opletten en anderen verstrengen de normen, dan gaan wij de gevolgen dragen. Ik volg wel dat u inspanningen doet om dat op Europees niveau te regelen. Dat is belangrijk. Maar anderzijds moeten we ervoor zorgen dat we niet achterhaald worden door de realiteit waardoor we een stukje importeren wat we niet willen omdat anderen verder gaan in hun beleid.
Ik heb nog een bijkomende vraag: hoe zit het met die meetcampagne op de luchthaven? U weet wel: het sluiten van de landingsbaan gedurende een periode deze zomer, wat de mogelijkheid zou bieden om een meetcampagne te doen, specifiek in die periode zodat we kunnen zien wat de impact is van de luchthaven en de ring op de luchtkwaliteit. Nu lopen de effecten vaak door elkaar.
De heer Tobback heeft het woord.
Ik wil mijn appreciatie uitdrukken voor de ambitie van de minister voor de campagnes rond de luchtvaart en de verstrenging van de emissiehandel daarrond. Ik ben daar een grote voorstander van. Ik denk dat dat een zeer goed idee zou zijn mocht dat lukken.
Ik ben meer teleurgesteld in uw heel ontwijkend antwoord over Zaventem. Dat is inderdaad een commerciële operatie, een waarvan we weten en keer op keer te horen krijgen, ook in de streek, dat zij graag willen uitbreiden om hun marktpositie te behouden, daarbij vaak compleet voorbijgaand aan de hinder, overlast en de weerstand die hoe langer hoe meer ontstaat in de omliggende gemeenten en zelfs vrij breed daarrond.
Minister, ik zou u toch willen oproepen dat u iets meer duidelijkheid geeft, al was het maar aan de investeerders maar evengoed aan de gemeentebesturen errond, over wat de houding van de Vlaamse Regering is. Wat is de groeimarge? Die mag er zijn: wij zijn voor het behoud van de economisch belangrijke poot van de luchthaven van Zaventem. Maar wat is de groeimarge en wat zijn de grenzen daaraan? Ik heb soms de indruk, zeker in hoofde van het bestuur van de luchthaven, dat de groeidromen een heel stuk groter zijn de fysieke realiteit van de grenzen die er ongetwijfeld zullen zijn.
Het is goed dat u daar wat meer duidelijkheid over geeft, ook aan investeerders, dan dit vandaag een beetje glibberig te proberen ontwijken. Ik weet hoe dat werkt – ik versta dat –, maar dat is voor niemand goed. Ik zou dus graag toch iets meer duidelijkheid hebben daarover.
Mevrouw De Coninck heeft het woord.
Minister, ik wil u danken voor uw standpunt om op Europees niveau te pleiten voor een globaal kader voor de emissies. Misschien is het ook nuttig om te onderzoeken of dat ook kan op het vlak van de geluidsquota. Dat is een ander probleem waar Zaventem mee kampt. Geluid is regionale materie. We zitten in de buurt van twee regio's waarvan één regio zelfs al verschillende geluidsquota heeft voor dat grondgebied. Dat is een heel complex dossier. Misschien kan dat eerder op Europees niveau bekeken worden.
Collega Tobback, ik ben het eigenlijk helemaal niet eens met uw interpretatie van het antwoord van de minister. Ik heb iets anders gehoord. Ik heb gehoord dat indien er een aanvraag komt, ze zal worden beoordeeld op basis van de merites van het dossier. Dat betekent: is dat in overeenstemming met de regelgeving en wat zijn de milieueffecten? Ik denk dat dat het enige is wat iemand die ooit een beslissing moet nemen, kan stellen, en het is niet aan een vergunningverlenende of beoordelende overheid om vooraf een bepaald standpunt in te nemen. Ik heb het zo geïnterpreteerd. Dat is ook het antwoord dat ik van de minister zou verwachten. Ik wil de minister ook danken voor haar antwoord.
Minister Demir heeft het woord.
We zullen die metingen ook in de zomer uitvoeren. Dan zullen we wellicht heel duidelijk de verschillen zien. Dat lijkt mij tegemoet te komen aan de vraag die u eerder hebt gesteld, collega.
Wat de uitbreidingsplannen betreft, zal ik niet vooruitlopen. Zodra er een eventuele vraag is, zullen we de trajecten die er zijn, doorlopen. Ik zal nu niet zeggen: dit of dat. Het lijkt mij een gezonde houding om dat ook zo te doen in andere dossiers.
Er is mij iets opgevallen tijdens de Europese Raad van vorige week. Naast dit thema was er daar heel wat te doen rond water. Maar vele Europese landen willen die impactanalyse ook uitvoeren en bekijken hoe we dat op Europees niveau kunnen uitvoeren ten aanzien van die luchtvaartsector. Want als men in Nederland te streng is, komt men hierheen en omgekeerd. Ik heb dat bij een heel groot deel opgemerkt en de Commissie heeft dat ook voor waar aangenomen. Dat wordt dus vervolgd. Ik zal dat blijven doen op zulke gelegenheden.
De vraag om uitleg is afgehandeld.