Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
Voorzitter, ik heb deze vraag om uitleg eind vorige maand ingediend omdat ik me als dagelijkse gebruiker van De Lijn een beetje zorgen begon te maken. Ik zag toen dat het openbaar vervoer in andere landen steeds meer als een hotspot en een infectiehaard begon te beschouwen. Ik heb gezien dat in bepaalde landen, zoals China, grote voorzorgsmaatregelen worden genomen. Ik heb zelfs gezien dat een tramstel of een bus werd gereinigd door gebruik te maken van ultraviolette straling en dergelijke.
Ook bij ons zitten in het openbaar vervoer veel mensen dicht op elkaar gepakt. We gebruiken allemaal verschillende knoppen om een halte aan te vragen of een deur te openen. Dat kan een infectiehaard zijn, maar de realiteit heeft mijn vraag om uitleg helaas al wat ingehaald, wat de situatie is veel harder verslechterd dan aanvankelijk werd gedacht.
Minister, als ik me niet vergis, hebt u deze ochtend op de radio een verklaring afgelegd. U hebt duidelijk gemaakt dat De Lijn een plan heeft dat al bestaat van ten tijde van de Mexicaanse griep, ongeveer tien jaar geleden. Een voorzorgsmaatregel die hier deel van uitmaakt, is dat aan de chauffeurs alcoholgel is uitgedeeld. De chauffeurs zijn daar bijzonder tevreden over, maar ik zou u nog een paar bijkomende vragen willen stellen.
Is er een specifiek plan ter bestrijding van het coronavirus? Hebben De Lijn en de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu overleg gepleegd? Ik heb nog een meer concrete vraag. Hoe vaak wordt een tram of een bus doorgaans eigenlijk gereinigd?
Minister Peeters heeft het woord.
Voorzitter, we kunnen de actualiteit hier natuurlijk niet ten volle volgen, en ik vrees dat mijn antwoord ook al een beetje door de realiteit is achterhaald. Ik kan alleszins meedelen dat de Vlaamse Regering, naar aanleiding van het overleg dat deze middag heeft plaatsgevonden, straks nog overleg zal plegen.
Mijnheer Claes, uw eerste vraag is of er een plan is om infecties op het openbaar vervoer tegen te gaan, maar ook of we met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu samenwerken. Wat ik deze ochtend heb verklaard, is dat we ons volledig enten op wat de FOD tot nu toe heeft gecommuniceerd. Dat houdt in dat we niet zelf tot eigen communicatie overgaan en dat we geen eigen plannen ontwikkelen, maar ons volledig enten op wat met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu is afgesproken.
Dat betekent dat er heel geregeld overleg met de FOD is en dat we in nauw contact blijven, zeker als bepaalde elementen zich voordoen. We hebben duidelijk afgesproken dat De Lijn zich zal aligneren op de richtlijnen van de FOD. We werken zeker samen, ook om geen tegenstrijdigheden tussen De Lijn, TEC en de MIVB te krijgen.
Het personeel heeft, zoals dat dus ook wordt gedaan bij die andere instanties, alle informatie gekregen die wij ook allemaal kennen. Die wordt ook nog regelmatig geüpdatet verspreid onder het personeel, zodat ze altijd op de hoogte zijn van de allerlaatste stand van zaken.
Die acties aangegeven door de FOD Volksgezondheid steunen op twee pijlers. Enerzijds is er de sensibilisering, door enkele eenvoudige maatregelen te blijven herhalen die een besmetting kunnen voorkomen: veelvuldig de handen wassen en/of alcoholgel gebruiken, nauw contact met zieken vermijden, niezen of hoesten in de ellebogen in plaats van in de handen, geen handen schudden of zoenen geven et cetera. De Lijn vraagt aan alle personeelsleden ook dat ze, indien ze ziek zijn, zeker thuisblijven en hun huisarts contacteren. Deze boodschappen worden verspreid en herhaald via tal van kanalen, via de digitale kanalen, maar ook via affiches op de diverse locaties die door De Lijn worden beheerd.
Anderzijds hebben we de preventieve maatregelen. Er is de basishygiëne, water en zeep om de handen te wassen, maar dat is niet altijd mogelijk op de bussen en de trams. Daar worden dan ook zo veel mogelijk alcoholgels ter beschikking gesteld, zodat men daar ook zo veel mogelijk kan zorgen voor die basishygiëne. Dat geldt voor de chauffeurs, maar ook voor de Lijncontroleurs en de buitenploegen van de technische dienst. Tevens worden er individueel verpakte ontsmettingsdoekjes ter beschikking gesteld van de chauffeurs, zodat zij ook telkens opnieuw hun eigen stuurpost kunnen ontsmetten, en worden er kokers met ontsmettingsdoekjes ter beschikking gesteld in de onderhoudscentra, de Lijnwinkels en de administratieve gebouwen van De Lijn, zodat de werknemers ook telkens hun eigen werkplek kunnen ontsmetten. Bij het poetsen van de bureaus worden er extra ontsmettende middelen gebruikt. Ook bij het poetsen van de voertuigen worden er extra ontsmettende middelen gebruikt.
Wat het gebruik van mondmaskers betreft, heeft De Lijn een duidelijk negatief advies gekregen, en dat respecteren we ook. Er wordt dus niet in mondmaskers voorzien voor het personeel.
Dan de meer specifieke zaken die handelen omtrent de reizigers. Naast de algemene communicatie over de sensibiliseringsmaatregelen heeft De Lijn in de FAQ’s die ze verspreidt via interne communicatiekanalen ook specifiek de vraag opgenomen wat men kan doen bij zieke klanten of zieke reizigers. Het antwoord daarop is heel duidelijk. Er staat te lezen dat de symptomen van COVID-19 niet atypisch zijn en dus niet zomaar te onderscheiden zijn van de symptomen van een griep of een zware verkoudheid, en dat conclusies trekken op basis van zichtbare symptomen dus moet worden vermeden. Het enige wat men kan doen, is herhalen wat de overheid communiceert en zelf de preventieve maatregelen toepassen. De toegang weigeren tot de bussen of de trams mag De Lijn alleszins niet doen.
In navolging van het advies van de federale overheid om massa-activiteiten te beperken tot maximaal duizend personen gaat bij een aantal mensen natuurlijk ook de vraag rijzen of we het aantal toegelaten personen per voertuig ook niet moeten gaan beperken. Ook wat dat betreft, moet ik zeggen dat we ons volledig aligneren op wat de FOD Volksgezondheid op dit ogenblik voorschrijft. Ik weet natuurlijk niet wat er vanmiddag uit de bus is gekomen, maar we blijven respecteren wat er straks door de FOD wordt beslist.
Ik wil nog een aanvulling geven. Ik heb dat vanmorgen ook op de radio gezegd. Sommigen vragen of het openbaar vervoer niet moet worden stilgelegd, omdat men daar met veel mensen op een kleine oppervlakte zit. Een op de vijf gezinnen beschikt echter niet over een eigen auto. Dan zonder meer het openbaar vervoer volledig lamleggen, lijkt me geen goede zaak. Ik denk dat iedereen gezond verstand aan de dag moet leggen. We kennen alle maatregelen die de FOD ter beschikking stelt. Ik denk dat het de taak en de verantwoordelijkheid is van iedereen om die zo veel mogelijk te respecteren en ervoor te zorgen dat de ziekte zo veel mogelijk wordt ingetoomd.
Dit alles is onder voorbehoud van wat vandaag door de federale overheidsinstanties gezegd is; ik denk dat we daar straks wel een terugkoppeling van krijgen. Maar dit is dus het antwoord zoals dat tot vanmiddag 14 uur gold – en misschien nog altijd geldig is.
Ik stel vast dat men deze situatie bij De Lijn wel serieus neemt. Ik ben ook blij dat er heel regelmatig overleg is tussen De Lijn en Volksgezondheid en dat men ook extra ontsmettende middelen gebruikt op de toestellen. Ik heb alleen nog niet gehoord hoe vaak dat juist gebeurt. Hebt u daar al gegevens over? Gebeurt dat dagelijks, wekelijks of maandelijks? Dat zou ik wel graag weten.
Ik vroeg mij ook af of het bij De Lijn mogelijk zou zijn om tijdelijk bepaalde structurele aanpassingen te doen op de toestellen zelf, bijvoorbeeld dat er automatisch wordt gestopt bij elke halte en de reizigers niet meer op die knoppen moeten duwen, of dat bij elke stop automatisch de deuren opengaan, want er zijn nog veel bussen en trams waarbij de reizigers zelf moeten duwen op die knoppen en ik denk dat juist het gevaar voor infectie vaak op die knoppen huist.
Minister Peeters heeft het woord.
Hoe vaak wordt tot reiniging overgegaan? De onderrichtingen zijn wat dat betreft heel duidelijk. Men zegt eigenlijk: zo frequent mogelijk, probeer de handvaten en dergelijke, waar veel contact is, zo veel mogelijk en zo vaak mogelijk te reinigen. Het virus zou vooral kunnen overleven op harde en gladde oppervlakken, vandaar dat men vraagt om daar zo veel mogelijk op te focussen, op klinken, op knoppen, op handgrepen, op touchscreens enzovoort en om daar altijd zo veel mogelijk die desinfecterende zeep te gebruiken, of als die niet voorhanden is, een krachtige zeep en warm water van meer dan 40 graden. Dat zou alleszins zeer goed zijn om het virus ter plaatse de baas te kunnen.
Tegelijkertijd geeft men ook de aanbeveling om de bussen zo veel mogelijk te verwarmen, omdat het virus snel zal moeten wijken bij temperaturen vanaf 20 graden, en ook om de bussen ’s nachts dicht te houden, om die warmte zo veel mogelijk binnen te houden.
Dat zijn zowat de criteria, maar om nu te zeggen hoe frequent dat moet gebeuren: liefst zo vaak mogelijk. Ook hier moet men weer het gezond verstand gebruiken en we moeten daar echt op elkaar afstemmen. Daar is op het overleg ook heel vaak op gehamerd, zodat de verschillende openbaarvervoerdiensten uniform werken: én de NMBS, én TEC, én de MIVB, én De Lijn. Tegelijkertijd moet ik ook nog aangeven dat er onder andere aan de werkgevers gevraagd is om zo veel mogelijk flexibiliteit aan de dag te leggen bij het gebruik van het openbaar vervoer. Laat uw werknemers enerzijds zo veel mogelijk van thuis werken, maar laat ze anderzijds ook flexibele uren gebruiken. Aan de werknemers zelf is dan de communicatie: als men ziet dat er al een overvolle bus is, wacht dan liever even en neem een volgende bus. Dit zijn allemaal regeltjes van gezond verstand, zullen we maar zeggen. Iedereen moet dat aan de dag leggen. We hopen dat het niet verder escaleert, maar ik weet niet wat er vanmiddag allemaal beslist is. Dat zullen we heel binnenkort weten, denk ik.
De vraag om uitleg is afgehandeld.