Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
De heer Ceyssens heeft het woord.
Verkeersinstituut Vias maakte onlangs cijfers bekend waaruit blijkt dat er in 2018 4661 ongevallen gebeurden waarbij onder meer het niet-naleven van voorrangsregels een rol speelde. Dat komt neer op zo’n 13 ongevallen per dag met als oorzaak een bestuurder die de voorrangsregels negeert.
Bij het niet-naleven van voorrangsregels denken we vooral aan het niet-verlenen van voorrang aan wie van rechts komt, maar ook niet stoppen om voetgangers te laten oversteken op een zebrapad of het negeren van voorrang aan trein, tram en bus, geldt als een niet-naleving van de voorrangsregels.
Sinds 2007 is de voorrangsregel veranderd. Wie voorheen van rechts kwam en stopte, verloor ook zijn voorrang. Wie vandaag van rechtskomt, heeft voorrang en behoudt die, ook als de bestuurder stopt. Toch blijft voorrang van rechts voor heel wat verwarring zorgen in ons verkeer.
Zo is het wegbeeld niet altijd even duidelijk wanneer kleinere wegen met grote wegen kruisen. Daarnaast zijn bestuurders meer en meer afgeleid in de wagen en concentreren ze zich niet 100 procent op het verkeer, terwijl dat natuurlijk wel zou moeten.
Er gaan geluiden op over het afschaffen van de voorrangsregel van rechts. De vraag is of dit het aantal ongevallen waarbij iemand voorrang moet verlenen, dan zou dalen. Daarnaast is het belangrijk dat er geïnvesteerd wordt in veilige wegen en kruispunten. In veel gemeenten zien we dat er voorrangswegen komen, maar dan moet ook het wegbeeld duidelijk zijn. Een bestuurder moet kunnen zien of hij zich al dan niet op een voorrangsweg bevindt.
Minister, wat is uw standpunt over de voorrang van rechts? Waarom?
Welke maatregelen kunt u vanuit Vlaanderen nemen om de kennis van de voorrangsregel bij de bestuurders op te frissen? Dat lijkt ons geen overbodige inspanning, als we kijken naar het aantal ongevallen.
Hoe kan Vlaanderen de lokale besturen ondersteunen, als zij het wegbeeld van voorrangswegen in hun gemeente willen vereenvoudigen?
Is nog een bijkomend diepteonderzoek gepland, zodat volgens de aanbevelingen daarvan eventuele infrastructurele aanpassingen op het terrein kunnen gebeuren?
Minister Peeters heeft het woord.
Collega's, ik ben geen voorstander voor het afschaffen van de voorrangsregel. Ik zal u ‘seffens’ ook zeggen waarom.
Op sommige plaatsen is de algemene voorrangsregel zoals we die op dit ogenblik kennen, misschien niet helemaal aangewezen en dan kan men ook een andere regeling uitwerken. Men kan er bijvoorbeeld een voorrangsweg van maken, waarop dus geen voorrang van rechts geldt, maar het algemene principe blijft wel voorrang van rechts. Deze moet ook niet extra worden aangeduid. Sommige gemeenten doen dat wel via een andrieskruis op de weg of via een verkeersbord. Het hoeft niet, maar het kan. Als men er toch van wil afwijken, kan men dat doen via andere verkeersregelingen.
Waarom wil ik die algemene voorrangsregeling nu eerder behouden? Omdat de algemene voorrangsregeling in overeenstemming is met de internationale afspraken. In het kader van het Verdrag van Wenen werd afgesproken dat er overal waar men rechts rijdt, voorrang moet worden verleend aan bestuurders die van rechts komen. Het is dus een internationale regel en het lijkt me goed dat we die dan aanhouden.
Het schrappen van de voorrangsregel zou in de praktijk betekenen dat de wegbeheerders heel wat borden zouden moeten plaatsen. Velen zien dan door het bos de bomen niet meer en een wildgroei aan verkeersborden draagt niet echt bij tot de verkeersveiligheid.
De regeling is nog altijd een basisprincipe waarop men kan terugvallen. Als er geen verkeersborden of iets anders staan, dan geldt het principe van de voorrang van rechts. Ook als borden zijn gevandaliseerd of weggenomen, geldt dat principe nog altijd. Vandaar mijn voorstel om het principe toch te behouden. In het ontwerp van de nieuwe Wegcode blijft de regel van voorrang van rechts behouden.
Welke maatregelen kan Vlaanderen nemen om de kennis van de voorrangsregel bij de bestuurders op te frissen? In eerste instantie moeten we focussen op wat in de rijopleiding is voorzien. Er is zeer veel aandacht voor de voorrang-van-rechtsregeling. Het kan natuurlijk nooit kwaad om bijkomende sensibiliserende maatregelen of initiatieven te nemen of om in het kader van levenslang leren, toch maar meer mensen aan te zetten om aandacht te hebben voor de verkeersregels.
De Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) doet al heel veel. Ze neemt heel veel initiatieven voor het onderwijs. Ik ga ze niet allemaal opsommen, maar u kunt op de website alle mogelijke initiatieven zien. Ik denk aan de uitgewerkte leerlijn voor het basisonderwijs, de lesfiches voor leerkrachten of ‘De Grote Verkeerstoets’, waarbij specifiek wordt gefocust op de voorrangsregels. Er is ook de leerlijn fietstraining waarbij ook de voorrang van rechts aan bod komt. Er is het project van de verkeerswegen en van ‘Rijbewijzer in de Klas’.
Ook buiten het onderwijs zijn er een aantal initiatieven, zoals het online-oefenplatform mijnrijbewijsB.be, de Rijbewijzer-app en de workshops ‘Veilig Verkeer’ en ‘Safe2work’. De VSV doet dus heel wat, zowel binnen als buiten het onderwijs.
Er zijn ook nog andere sensibiliserende initiatieven, zoals ‘De Grote Verkeersquiz’. Ik weet niet of u die al hebt gedaan. Er is ook ‘De Kleinste Verkeersquiz’, die misschien iets sneller ingevuld is. Er zijn de wekelijkse tv-uitzendingen van Kijk Uit. Er is ook de portaalwebsite www.veiligverkeer.be. Er zijn dus heel wat initiatieven waarbij men zoveel mogelijk mensen wil aansporen om levenslang te leren, om de kennis van de wegcode op peil te houden en de voorrangsregels te respecteren.
U vraagt hoe we lokale besturen kunnen ondersteunen, als zij het wegbeeld van voorrangswegen in hun gemeenten willen vereenvoudigen. Ik kan daarvoor opnieuw verwijzen naar de vademecums, die een bron van inspiratie zijn voor de lokale besturen. Daarin wordt onder meer aangegeven hoe bepaalde kruisingen beter aangelegd kunnen worden. Daar zijn ontwerprichtlijnen voor opgenomen. U vindt die allemaal op de website van het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV). We geven de lokale besturen dus zeker al ondersteuning, maar mochten er vragen zijn, dan kunnen die altijd rechtstreeks gericht worden aan de administratie of het kabinet. Misschien moet ik ook nog verwijzen naar de periodieke mobiliteitsbrieven, waarin regelmatig de nodige aandacht wordt gegeven aan hoe de weginfrastructuur op de meest veilige manier heringericht kan worden.
Momenteel is geen specifiek diepteonderzoek gepland over het niet-respecteren van de voorrangsregel. Het kan natuurlijk wel aan bod komen in de andere diepteonderzoeken die in de onderzoeksagenda zijn opgenomen en waarbij het specifiek gaat over de oorzaken van verkeersongevallen. Veel verkeersongevallen gebeuren natuurlijk aan kruisingen. Daar kan dan mee de nodige aandacht aan worden gegeven.
De heer Ceyssens heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw zeer volledige antwoord.
De heer Lantmeeters heeft het woord.
Minister, ik wil even terugkomen op het standpunt van uw voorganger in maart vorig jaar. Aangezien u dat standpunt volledig hebt overgenomen, kan ik mij volledig aansluiten bij uw antwoord.
De voorrang-van-rechtsregel moet gerespecteerd worden in alle landen die het Verdrag van Wenen hebben goedgekeurd. We kunnen dat dus moeilijk alleen in ons land wijzigen. Dat is gekkenwerk. Als we daar afstand van nemen, moeten we heel veel verkeersborden bij plaatsen. Minister, ik ga dus volledig akkoord met uw antwoord. Ook hier is aangewezen om de lokale besturen te laten beslissen waar het anders kan.
Er heerst ook een bepaalde mentaliteit bij ons en we moeten bestuurders daar extra attent op maken. Het is niet zo dat men in ons land voorrang heeft, als men van rechts komt, maar wel dat men voorrang moet geven aan diegene die van rechts komt. Het verschil zit in de mentaliteit. Er gebeuren veel ongevallen, omdat er toch mensen zijn die de weg op rijden. Bij een eventuele procedure zullen ze ook altijd in hun recht verklaard worden. Ze rijden de weg op en vinden dat iedereen die van links komt aangereden, maar moet stoppen. Op de rechtbank zullen ze in hun recht worden verklaard, omdat ze in hun recht zijn.
Eigenlijk moeten we de mensen diets maken dat je niet altijd zomaar je voorrang van rechts moet nemen, maar dat je wel voorrang moet geven aan degene die van rechts komt. Dan kunnen heel wat ongevallen worden voorkomen.
Minister, nogmaals, wij zijn er zeker geen voorstander van om die voorrang-van-rechtsregel af te schaffen of te wijzigen, helemaal niet. Laat het maar over aan de lokale besturen om te beslissen waar het eventueel anders kan en/of moet.
Minister Peeters heeft het woord.
Mijnheer Lantmeeters, er is inderdaad een groot onderscheid tussen hebben en geven. U hebt dat heel duidelijk gezegd. Het is heel sympathiek dat u verwijst naar de Europese context en dat u vasthoudt aan het Verdrag van Wenen, waarin de regeling van de voorrang van rechts is opgenomen. Het is heel duidelijk dat wij willen vasthouden aan het principe. Dat is voor iedereen het meest duidelijke en het voorkomt dat er een overaanbod aan verkeersborden komt.
De vraag om uitleg is afgehandeld.