Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
De heer Slootmans heeft het woord.
Hier zijn we weer met een nieuwe aflevering ‘wel en wee bij de VRT’, om in de poëtische termen van de voorzitter voort te gaan.
Minister, vorige week bevestigde Audit Vlaanderen – en u weet dat – dat zij een vooronderzoek zijn gestart in het kader van de verdachtmakingen die onder andere in De Standaard zijn geuit ten aanzien van de directeur Media en Productie van de VRT. Het ging dan over die exclusiviteitscontracten van 650.000 euro die geruild zouden zijn voor interessante vastgoeddeals – het ging over een contract van 40 miljoen euro – met productiehuis De Mensen. Dat zou dan unilateraal afgesloten zijn door de heer Claes zonder medeweten van de CFO of van de CEO. Minister, ik heb ondertussen van u in Humo begrepen – en ik denk ook dat u gelijk hebt – dat het nogal ongeloofwaardig is dat de CEO of de CFO daar niet van op de hoogte geweest zouden zijn. Maar het blijkt wel dat leden van het directiecollege inderdaad die verdachtmakingen geuit hebben. We moeten er dus op zijn minst rekening mee houden.
Audit Vlaanderen stelt dus nu dat zij een vooronderzoek gestart zijn waarin men moet nagaan, en ik citeer, “of er al dan niet indicaties worden aangetroffen die zouden wijzen op mogelijke onregelmatigheden.” Op basis van het resultaat van het vooronderzoek beslist Audit Vlaanderen of er al dan niet een forensische audit wordt opgestart. Zo’n forensische audit is niet niks. Met uw juridische achtergrond, minister, weet u dat ongetwijfeld. Die onderzoekt inderdaad of er sprake is van fraude of van corruptie, en als dat dan het geval is, wordt dat doorgestuurd naar de Centrale Dienst voor de Bestrijding van Corruptie of naar het parket. Ik heb het Mediadecreet erop nagelezen en uit artikel 33 blijkt, en ik citeer: “Om zijn bevoegdheid te kunnen uitoefenen, heeft Audit Vlaanderen toegang tot alle informatie en documenten van de VRT, ongeacht de drager ervan, en tot alle gebouwen, ruimtes en installaties waar taken van de VRT worden uitgevoerd.” Wat dat contract met De Mensen betreft kan dat inderdaad duidelijkheid verschaffen, maar in verband met de verdachtmaking rond die dubieuze bouwdeal vrees ik dat Audit Vlaanderen daar niet de toegang zal hebben om dat onderzoek te kunnen starten, aangezien zij alleen maar binnen het kader van de VRT een onderzoek kunnen voeren en dus niet bij derden. Ik weet dat u geen minister van Justitie bent, maar minister van Media, dus wij verwachten van u wel een proactieve houding als toezichthoudende autoriteit.
Minister, ik kom dan ook tot mijn vragen. Wie heeft het initiatief genomen om Audit Vlaanderen een onderzoek te laten uitvoeren? U weet dat dat zowel kan op eigen initiatief, als op initiatief van derden – wij vernemen graag wie dat dan is. Maar het kan dus ook op initiatief van de Vlaamse Regering. Wie heeft daar dus het initiatief genomen?
Welke onderzoeksopdracht heeft Audit Vlaanderen precies gekregen? Dat lijkt me wel belangrijk. Gaat dat dan alleen over de contracten en de verdachtmakingen die in de pers geuit zijn, of gaat dat over alle lopende contracten?
Begin vorige week zegt men dat men een vooronderzoek aangevat heeft. We zijn anderhalve week verder. Is er ondertussen duidelijkheid of men met een dergelijk forensisch onderzoek gestart is? Wij vragen uiteraard niet naar de inhoud ervan. Maar heeft men de fase van het forensisch onderzoek al aangevat? Die vraag had ik graag beantwoord gezien.
Minister Dalle heeft het woord.
Collega Slootmans, we hebben het er vorige week in de plenaire vergadering ook over gehad. Ik heb daar uitgelegd dat er een aantal interne mechanismen zijn binnen de VRT, onder andere de interne audit, en ook een aantal externe mechanismen. Ik heb toen ook Audit Vlaanderen daarin geciteerd. We hebben ondertussen effectief vernomen dat Audit Vlaanderen daar ook het initiatief genomen heeft. Dit is niet mijn administratie waar ik zelf de initiatieven neem. Ik heb mijn oor te luisteren gelegd, zowel bij de VRT als bij Audit Vlaanderen, en ik kan u ook in detail de antwoorden geven op uw vragen.
Audit Vlaanderen laat me weten dat ze zelf het initiatief voor het opstarten van dit vooronderzoek heeft genomen. Een derde kan immers geen opdracht geven aan Audit Vlaanderen om een audit op te starten. Audit Vlaanderen heeft dus ook geen onderzoeksopdracht gekregen.
Audit Vlaanderen kan op basis van verschillende redenen vooronderzoeken opstarten. In casu was de aanleiding voor het opstarten van dit vooronderzoek de mediaberichten over mogelijke onregelmatigheden met betrekking tot bepaalde overeenkomsten die werden afgesloten tussen de VRT en andere contracterende partijen.
Wat de termijn betreft, is het zo dat Audit Vlaanderen in een vooronderzoek de tijd neemt die nodig is om tot een relevante, voldoende zekere en onderbouwde conclusie te komen. Bijgevolg is een onderzoeksopdracht dan ook niet termijngebonden.
De VRT heeft mij laten weten dat de interne audit van de VRT eind 2019 aan het Auditcomité van de VRT een reguliere audit rond contractbeheer heeft voorgesteld voor de auditplanning van 2020. Een dergelijke auditplanning wordt jaarlijks voorgelegd aan het Auditcomité van de VRT en goedgekeurd door de raad van bestuur van de VRT.
De aangekondigde audit van Audit Vlaanderen zal in samenwerking met de interne audit van de VRT gebeuren. De samenwerking tussen beide auditdiensten wordt conform het principe van single audit volledig op elkaar afgestemd en uitgevoerd. Die werkwijze is onder andere geregeld in een samenwerkingsprotocol. In deze aangelegenheid werken beiden dus samen aan dezelfde opdracht.
De interne audit van de VRT is bevoegd om contracten die afgesloten werden met derden te onderzoeken. De principes van het toezicht zijn vastgelegd in het Charter Deugdelijk Bestuur van de VRT.
Wat zijn de juridische bevoegdheden en aan wie moeten ze rapporteren? Wat Audit Vlaanderen betreft, is dat geregeld via diverse decreten, zoals het bestuursdecreet en het decreet lokaal bestuur. Het Mediadecreet verleent Audit Vlaanderen de bevoegdheid om auditwerkzaamheden uit te voeren bij de VRT. Audit Vlaanderen evalueert de interne controlesystemen van de VRT, gaat na of ze adequaat zijn en formuleert aanbevelingen tot verbetering ervan.
Audit Vlaanderen rapporteert aan het auditcomité van de Vlaamse administratie en het auditcomité van de lokale besturen over de vooronderzoeken die werden opgestart en over het gevolg dat aan deze vooronderzoeken werd gegeven.
Wat de interne audit en het auditcomité van de VRT betreft, worden de bevoegdheden en de opdracht geregeld via diverse regelgevingen, zoals de statuten van de VRT, het Mediadecreet, het Charter Deugdelijk Bestuur van de VRT, het Charter Interne Audit en de VRT-beheersovereenkomst. De interne audit van de VRT evalueert de doeltreffendheid van het risico- en controlebeheer en de beleidsprocessen, gaat na of ze adequaat zijn en formuleert aanbevelingen tot verbetering ervan.
De interne audit van de VRT rapporteert over al zijn werkzaamheden aan het auditcomité van de VRT, dat op zijn beurt verslag uitbrengt aan de raad van bestuur van de VRT. Dit wordt geregeld in het Charter Deugdelijk Bestuur van de VRT.
De interne audit van de VRT werkt conform de standaarden van het Instituut van Interne Auditoren. Het wordt om de vijf jaar aan een externe kwaliteitscontrole onderworpen door Audit Vlaanderen. De samenwerking met Audit Vlaanderen en de rapporteringslijnen worden bijkomend in detail geregeld in het samenwerkingsprotocol – ik heb er al naar verwezen – dat tussen de VRT en Audit Vlaanderen werd afgesloten en dat beide op elkaar afstemt.
Uit de berichtgeving in de pers zou de indruk kunnen ontstaan dat er momenteel twee onderzoeken lopende zijn. Maar ik heb het u al gezegd: ik verwijs naar het principe van de ‘single audit’, dat die twee audits eigenlijk op elkaar afstemt.
Ik herhaal nogmaals dat het Audit Vlaanderen is dat hier het initiatief heeft genomen. Ik denk dat het ook niet juist is om daar vanuit de politiek in tussen te komen. Dit zijn mechanismen die decretaal geregeld worden en die zorgen voor een onafhankelijke en externe doorlichting. Ik denk dat het wel heel belangrijk is om dat hier nogmaals te benadrukken.
De heer Slootmans heeft het woord.
Dank u wel, minister, voor een aantal verhelderende antwoorden. Ik begrijp natuurlijk dat u niet aan de knoppen zit. Het ware natuurlijk wel interessant geweest om vandaag al te weten of men nog altijd in vooronderzoek zit of in die forensische fase. Daar heb ik geen antwoord op gekregen. Dat lijkt me wel bijzonder interessant, want eens men in die forensische fase zit, impliceert dat eigenlijk dat men toch al een aantal verdachtmakingen bevestigd heeft gezien.
Wat de vraag over de onderzoeksopdracht betreft: ik begrijp dat u niet het initiatief hebt genomen, dat Audit Vlaanderen dat gedaan heeft. Het ware wel interessant geweest te weten wat de onderzoeksopdracht van Audit Vlaanderen zelf is ten aanzien van de mensen die het moet onderzoeken.
U hebt het over de krantenberichten. Ik begrijp dat het over de contracten gaat die in de pers te berde zijn gebracht en niet over alle lopende contracten. Heel waarschijnlijk gaat het over het topje van de ijsberg. Het zou interessant zijn als we die informatie in de loop van de volgende dagen of weken zouden verkrijgen om toch klaarheid te scheppen in dit zeer verdacht dossier.
Minister Dalle heeft het woord.
Audit Vlaanderen moet decretaal niet aan mij rapporteren. Het is eigenlijk geen politieke vraag, het is een vraag naar een correcte externe doorlichting. In die zin houd ik mij ook een beetje op de vlakte. Ik kan alleen zeggen dat op basis van de informatie waarover ik beschik, die ik van de VRT en Audit Vlaanderen heb gekregen, men niet heeft aangegeven dat er is overgegaan tot een forensisch onderzoek. Ik kan bevestigen dat ik geen informatie heb die daarop wijst. Men zit normaal nog in het vooronderzoek, volgens de informatie die ik heb.
De vraag om uitleg is afgehandeld.