Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
Mevrouw D'Hose heeft het woord.
Minister-president, dit is een vraag om uitleg over EventFlanders, wat een redelijk recent gegeven is. Op 20 mei 2016 heeft de Vlaamse Regering de conceptnota in verband met EventFlanders goedgekeurd. U bent hier in uw beleidsnota op voortgegaan, want u wilt met EventFlanders internationale topevenementen naar Vlaanderen halen of in Vlaanderen creëren. U doet dat natuurlijk vanwege de positieve effecten op de Vlaamse economie, reputatie en maatschappij.
Tijdens de pilootfase heeft EventFlanders op een tweetal jaren tijd zijn nut al bewezen door een aantal topevenementen naar Vlaanderen te halen. Het begint met cultuur en de World Choir Games. Deze zomer, van 5 tot 15 juli 2020, zullen we een vijfhonderdtal koren mogen ontvangen, waaronder enkele van de beste ter wereld.
U hebt in uw beleidsnota vermeld dat u een maximale return voor de cultuursector wilt halen. EventFlanders is immers een samenwerkingsakkoord tussen de beleidsdomeinen Toerisme, Sport, Cultuur en Buitenlandse Zaken. Het is altijd belangrijk dat cultuur een belangrijke poot in EventFlanders heeft.
Minister-president, hoe evalueert u de pilootfase en de uitgewerkte methodologie tot nu toe? Zijn ondertussen nog nieuwe topevenementen naar Vlaanderen gehaald? Welke evenementen staan nog op de shortlist? De stuurgroep heeft al enkele malen een shortlist opgesteld. Ik vraag me af wat nog in de pijplijn zit. Tot slot vraag ik me af hoe u verder zult gaan met een gedragen visie op een beleid inzake culturele evenementen, wat een nood in ons land is.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Voorzitter, ik heb vorige week het genoegen gehad de preopening van de tentoonstelling ‘Van Eyck. Een optische revolutie’ bij te wonen. Die tentoonstelling is, voor diegenen die nog niet zijn geweest, echt van wereldniveau. Ze vindt plaats in Gent, of all places. (Gelach. Opmerkingen van de voorzitter)
Wat de pilootfase betreft, is de uitbouw van het Vlaams topevenementenbeleid in 2016 gestart met de goedkeuring door de Vlaamse Regering van de conceptnota ‘Topevenementenbeleid - EventFlanders’. De cel EventFlanders is gecreëerd met de opdracht een Vlaams topevenementenbeleid uit te bouwen door internationale topevenementen aan te trekken en bestaande of nieuwe potentiële internationale topevenementen te ondersteunen.
EventFlanders is een atypische entiteit: ze is organisatorisch opgericht in de schoot van Toerisme Vlaanderen, maar wordt aangestuurd door een aansturingscomité. Van dat comité maken de leidend ambtenaren van Toerisme Vlaanderen, Sport Vlaanderen, het Departement Cultuur, Jeugd en Media en het Departement Buitenlandse Zaken deel uit, samen met vertegenwoordigers van de minister-president en de ministers van Toerisme, Sport en Cultuur.
EventFlanders werd opgestart als een pilootproject. In 2019 zou de pilootfase geëvalueerd worden, met het oog op aanbevelingen voor de verdere uitrol en uitbouw van dit beleid. Deze evaluatie en aanbevelingen zijn besproken door de Vlaamse Regering op 26 april 2019. Dat is al een tijdje geleden. 26 april is trouwens een mooie datum.
Wat waren de voornaamste aanbevelingen?
De eerste aanbeveling was een verbreding van de scope van de werking van EventFlanders. Het gaat hier om werken aan evenementen 2.0 en de maatschappelijke waarde. Het zou de uitdrukkelijke ambitie moeten zijn om te evolueren naar referentie-evenementen op het vlak van duurzaamheid, participatie, inclusie en innovatie. EventFlanders is dus het best niet alleen een financieel ondersteuningsloket of een inkoper van grote evenementen, maar biedt het best ook trajecten aan om de maatschappelijke return te verzekeren.
Ten tweede moet men de scope van EventFlanders uitbreiden tot evenementen uit de sublaag. Voor deze sublaag neemt EventFlanders de rol op van accelerator. Er is een evenementenportfolio opgemaakt, waarbij gestreefd wordt naar een mix van genres en groottes, van eenmalige en terugkerende evenementen en van internationale formats en bestaande of nieuwe binnenlandse evenementen. Van groot belang is de complementariteit met het bestaande beleid en de langetermijnvisie van de inhoudelijk betrokken entiteiten.
Finaal beslist het aansturingscomité collegiaal welke evenementen voor ondersteuning aan de Vlaamse Regering worden voorgesteld.
Ten derde is er de financiering van EventFlanders. Om budgettair efficiënter en eenduidiger te kunnen handelen, werd aanbevolen om voortaan alle middelen voor de financiering van topevenementen, dus de toplaag en de sublaag, toe te wijzen aan EventFlanders via een daartoe voorzien begrotingsartikel en niet via de inhoudelijk betrokken entiteiten. Verder werd aanbevolen om voor de sublaag van topevenementen jaarlijks een nader te bepalen bedrag ter beschikking te stellen van EventFlanders. Voor de toplaag van topevenementen met een totale Vlaamse overheidsfinanciering van meer dan 1 miljoen euro zouden op ad-hocbasis middelen gevraagd worden aan de Vlaamse Regering. Uiteraard kan EventFlanders enkel die topevenementen ondersteunen waarvoor voldoende middelen ter beschikking zijn of worden gesteld.
Voor de financiering van EventFlanders werd aanbevolen om recurrent werkingsmiddelen toe te kennen om de kosten van de eventexperts en de operationele werkingskosten te dragen. Tijdens de pilootfase werden die middelen door Toerisme Vlaanderen voorzien.
De vierde aanbeveling gaat over het groeipad en de legacy van de ondersteunde evenementen. De inhoudelijk betrokken entiteiten onderzoeken hoe terugkerende evenementen, na de ondersteuningsperiode door EventFlanders, kunnen worden opgenomen binnen hun bestaande of nog op te zetten evenementenbeleid, en hoe de legacy van niet-terugkerende topevenementen door de inhoudelijk betrokken entiteit kan worden verankerd.
Mede op basis van deze aanbevelingen heeft de nieuwe Vlaamse Regering alvast voorzien in 3 miljoen euro recurrente werkingsmiddelen voor de financiering van de sublaag, en 1 miljoen recurrente werkingsmiddelen. Het voorzien in een apart begrotingsartikel voor EventFlanders wordt momenteel door Toerisme Vlaanderen onderzocht in het kader van de begrotingsaanpassing 2020.
Met betrekking tot de verbreding van de scope om met de evenementen ook brede beleidsdoelstellingen te realiseren en maximale impact te generen, kan ik u melden dat dit reeds wordt meegenomen in de lopende projecten.
Zo wordt in het kader van het WK wielrennen 2021 een traject opgezet om een schaalsprong te realiseren voor het recreatief en functioneel fietsen. Het traject gaat in samenwerking met het Departement Mobiliteit en Openbare Werken, Fietsberaad, Sport Vlaanderen en de betrokken steden.
Wat betreft de World Choir Games zijn we dus goed op weg de ambitie te realiseren om van de editie 2020 de meest inclusieve, open en toegankelijke editie van de World Choir Games te maken.
U vroeg welke internationale topevenementen er langs deze weg reeds naar Vlaanderen zijn gehaald. Dat zijn er zeven.
Om te beginnen was er de Final Four met de Antwerp Giants: een basketbalevenement van 3 tot 5 mei 2019. De inbreng van EventFlanders was 350.000 euro.
Vervolgens was er het Olympisch kwalificatietornooi met de Belgian Cats in Oostende van 6 tot 9 februari 2020. De inbreng van EventFlanders was 280.000 euro.
Dan is er Flanders Food Week met The World’s 50 Best Restaurant Awards in Antwerpen en Brugge. Die loopt van 29 mei tot 3 juni 2020 in Antwerpen en Brugge. De inbreng van EventFlanders is 1.228.000 euro.
Vervolgens zijn er de World Choir Games, die plaatsvinden van 5 tot 15 juli 2020 in Antwerpen en in Gent. Het gaat om 7,5 miljoen euro.
Het WK veldrijden zal volgend jaar in Oostende plaatsvinden. Het gaat om 200.000 euro, aangevuld met nog eens 200.000 euro van Sport Vlaanderen.
Het WK wielrennen op de weg zal plaatsvinden van 19 tot 26 september 2021 in Knokke, Brugge, Antwerpen en Leuven. Het gaat om 13 miljoen euro.
Het WK artistieke gymnastiek in 2023 moet nog worden bevestigd. Dat is nog wel even. Het zou gaan om 400.000 euro van EventFlanders en om nog eens 400.000 euro van Sport Vlaanderen.
Wat betreft de evenementen die in de pijplijn zitten, worden de potentiële topevenementen momenteel door EventFlanders gescreend. Op basis van de resultaten van de eerste screening zal het aansturingscomité in de lente bepalen in verband met welke potentiële topevenementen een gedetailleerder haalbaarheidsonderzoek zal worden uitgevoerd. Met het oog op de uitbouw van een langetermijnkalender hoopt EventFlanders nog voor de zomer nieuwe topevenementen aan de Vlaamse Regering voor te leggen.
De volgende vraag is wanneer we werk zullen maken van een breed gedragen, doordachte en scherpe visie. Op basis van diverse gesprekken met de culturele sector zelf, onder meer met de koepelorganisaties, en in nauw overleg met het departement en de andere leden van het aansturingscomité, zijn tijdens de vergadering van het aansturingscomité van 11 juni 2019 hoofdlijnen vastgelegd voor het cultureel topevenementenbeleid. Deze doelstellingen zijn, voor alle duidelijkheid, op macroniveau geformuleerd en gaan niet in op concrete dossiers. In mijn beleidsnota heb ik hierop voortgebouwd.
Wat het cultureel topevenementenbeleid betreft, geldt een richtinggevend kader. Vlaanderen wil toewerken naar een Vlaams toptentoonstellingsbeleid. We hebben op geregelde tijdstippen een Van Eyck nodig. Vlaanderen wil een groeitraject uitstippelen naar een hedendaagsekunstenfestival of hedendaagsekunstenfestivals met een internationale referentiewaarde. Vlaanderen zal de mogelijkheden onderzoeken om culturele evenementen als onderdeel of hefboom voor de bovenlokale ontwikkeling in te zetten. Tot slot bekijkt Vlaanderen het potentieel en de opportuniteiten van evenementen die worden bepaald door de internationale kalender. Voorbeelden zijn de heropening van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA), die ooit zal plaatsvinden, de Europese culturele hoofdstad en themajaren. Uiteraard streven we bij die keuzes naar een goede spreiding, zowel geografisch als tussen de disciplines. In dat verband heeft het aansturingscomité de opdracht die evenwichten te bewaren.
Anders dan voor sport, waarvoor we de topevenementen, voornamelijk de grote kampioenschappen, vanuit EventFlanders in het beleid kaderen, is het voor cultuur belangrijk een groeiprogramma uit te bouwen. We moeten kijken naar de te vervullen randvoorwaarden. Voor tentoonstellingen zijn dat, bijvoorbeeld, de indemniteitsregeling en de collectiemobiliteit. In het Vlaams regeerakkoord staat dat we met die zaken rekening zullen houden. Dit is essentieel om die topevenementen naar Vlaanderen te kunnen halen.
Mevrouw D’Hose heeft het woord.
Minister-president, ik dank u voor uw uitvoerig antwoord. U hebt veel informatie gegeven. EventFlanders is een aantal jaren geleden opgericht, bijna in de schoot van kabinetten die elkaar hadden gevonden en die, bijna op basis van een persoonlijk vertrouwen in elkaar en met de steun van de leidend ambtenaren, tijdens de pilootfase goed vooruit zijn gegaan.
Ik ben blij dat de pilootfase voorbij is en dat EventFlanders zich heeft gepositioneerd. Vroeger stootten we soms op het probleem dat er in de cel van het departement geen echte visie op topevenementen meer was. Dit werd doorgeschoven naar EventFlanders, vooral omdat de financiering van topevenementen twee legislaturen geleden ook nog eens was geschrapt.
Het is belangrijk dat we hier tijdens de toekomstige fase een visie op hebben. We kunnen het topevenementenbeleid met de bijbehorende financiering volledig inkapselen in de cel EventFlanders of we kunnen dit, op basis van de vier doelstellingen die u net hebt opgesomd, door het departement laten doen, maar dan moet in een aparte financieringslijn worden voorzien. Volgens mij zal een keuze zich de komende maanden opdringen, tot beide entiteiten niet meer naast elkaar werken.
Ik ben absoluut tevreden dat EventFlanders van een baby tot een kleuter uitgroeit en dat al zeven topevenementen zijn bereikt. Ik ben heel benieuwd wat de screening, die blijkbaar voor de zomer aan de Vlaamse Regering zal worden bezorgd, zal opleveren.
De heer Pelckmans heeft het woord.
Voorzitter, het valt me wel op dat op het actieve lijstje veel sportevenementen staan. Dat lijkt me logisch omdat dit iets is wat veel mensen kan beroeren. Zoals het nu is, vind ik, zonder hier te willen jammeren, dat we moeten opletten dat niet alle budgetten door dat populisme enkel en alleen naar sport worden weggezogen. Is het geen idee voldoende budget te houden voor de moeilijkere, maar tegelijkertijd ook profilerende kunstenevenementen die er mogelijk aan kunnen komen of die van onderuit kunnen groeien?
Minister-president, mijn tweede bedenking betreft een oud idee dat u misschien zou kunnen interesseren. Ik gooi het in het midden als een constructief voorstel. Naar aanleiding van de Europese culturele hoofdsteden hebben we ooit het idee gehad een Vlaamse versie te maken. Zo zouden we om de twee jaar een cultuurstad of een sportstad kunnen aanduiden die dan wat middelen, mensen en mogelijkheden krijgt om zich met een eigenzinnige programmatie vanuit de regio te profileren. Zo kunnen we dit proactief van onderuit voeden en enkel van bovenaf grote evenementen naar voren schuiven.
Dat zijn mijn twee ideeën. We moeten zien dat er voldoende middelen zijn voor sterke cultuurevenementen die misschien minder populair zijn. We hebben ooit aan een cultuurstad of sportstad gedacht, maar dat idee is toen afgevoerd.
Mevrouw Coudyser heeft het woord.
Voorzitter, EventFlanders komt ook in de commissie Toerisme regelmatig aan bod, omdat het idee oorspronkelijk vanuit dat beleid werd getrokken. Het is zeker goed er hier ook aandacht aan te besteden en vooral op het cultuuraspect in te zetten. Ik heb een aantal bijkomende vragen.
Minister-president, in het evaluatierapport van vorig jaar stond dat we inzake het aantrekken van topevenementen in een stevige competitie met andere landen of regio’s zitten. Hebt u er zicht op welke specifieke landen onze belangrijkste concurrenten zijn of hangt dit af van het evenement dat we graag willen binnenhalen?
Binnenkort komen de twee grote evenementen die het grootste budget hebben gekregen, namelijk The World’s 50 Best Restaurants en de World Choir Games. Plant EventFlanders na deze twee evenementen een evaluatie om na te gaan in welke mate de toegepaste methodologie en de aanpak van deze evenementen heeft geleid tot een realisatie van de doelstellingen, namelijk de reputatie van Vlaanderen verder uitbouwen en in Vlaanderen een maatschappelijke meerwaarde creëren?
Ik denk dat EventFlanders ondertussen heel wat kennis en expertise heeft opgebouwd met betrekking tot het binnenhalen van grote sport- en cultuurevenementen. Zou het niet interessant zijn die kennis ter beschikking te stellen van het bovenlokaal niveau of een lerend netwerk te vormen? Ik denk dan aan steden en gemeenten die binnen een regio vaak samenwerken voor belangrijke evenementen. Het gaat dan niet om heel Vlaanderen, maar ze proberen soms dergelijke zaken naar een regio te halen. Soms botsen ze op het ontbreken van kennis. Kunnen we EventFlanders laten evolueren tot een lerend netwerk om in verband met regionale evenementen kennis te delen?
Mevrouw D’Hose, ik ga ermee akkoord dat we een langetermijnvisie nodig hebben. Dit past in hoe we Vlaanderen ten aanzien van de Vlamingen en ten aanzien van het buitenland verder willen profileren. We zien cultuur als een belangrijk onderdeel van de Vlaamse identiteit en we willen Vlaanderen uitdragen als een cultuurregio en als een innovatieve, ondernemende regio die openstaat in en voor de wereld. Dit past absoluut in de langetermijnvisie die we zouden moeten en kunnen opbouwen.
Minister-president, er zijn heel wat randvoorwaarden om tentoonstellingen als ‘Van Eyck. Een optische revolutie’ te faciliteren, zoals de indemniteitsregeling. Hebt u er al zicht op wanneer er verdere mogelijkheden zijn om die indemniteitsregeling in te voeren?
Minister-president, krijgt het wereldkampioenschap wielrennen 13 miljoen euro ondersteuning? In vergelijking met andere sportevenementen is dat gigantisch veel. Ik heb niet alle bedragen onthouden, maar het gaat dan om enkele honderdduizenden euro’s. Waar komt dat enorm bedrag vandaan?
Ik zal eerst op de laatste vraag ingaan. Dat is nu eenmaal zo als we een evenement met een dergelijke exposure willen binnenhalen. Dat zijn de prijzen van de Internationale Wielerunie en we kunnen daarin meegaan. Ik moet eerlijk zeggen dat ik het Belgisch kampioenschap naar mijn gemeente heb gehaald, en dat zijn ook forse prijzen. Om het Belgisch kampioenschap te organiseren, vraagt de Koninklijke Belgische Wielrijdersbond 300.000 euro. Dat zijn dergelijke bedragen.
Mevrouw D’Hose, wat die aparte budgetten betreft, heb ik net uitleg gegeven. Er is effectief voorzien in een budgetlijn voor die sublaag. Het gaat om 3 miljoen euro aan werkingsmiddelen. Verder is er nog 1 miljoen euro aan werkingsmiddelen, maar over de echt grote evenementen, waarvoor met budgetten als 13 miljoen euro wordt gegoocheld, beslist de Vlaamse Regering. Als we een budgetlijn creëren, zal het altijd te weinig of te veel zijn. Afhankelijk van wat zich aandient, zal de Vlaamse Regering beslissen of we hierop ingaan.
Mijnheer Pelckmans, ik denk niet dat we moeten voorzien in een apart budget voor cultuur. Het is mijn verantwoordelijkheid als minister van Cultuur om ervoor te zorgen dat die evenementen bij EventFlanders in aanmerking komen. Ik zie dat als mijn verantwoordelijkheid als minister van Cultuur. Liever dan daar een budgetlijn voor te creëren, laat ik dat in de pot van EventFlanders, die eventueel kan worden aangevuld als het moet. Het is veeleer een kwestie van met goede voorstellen te komen. Het idee van een Vlaamse culturele hoofdstad vind ik interessant. Ik neem dat op in een andere reflectie die ik maak. Het lijkt me interessant.
Mevrouw Coudyser, wat de andere landen betreft, zit er geen patroon in. Ik weet, bijvoorbeeld, dat we het wereldkampioenschap hockey hebben verloren aan India. Dat betekent niet dat we India continu tegenkomen. Er is geen patroon vast te stellen. Het is evident dat evenementen van die omvang worden geëvalueerd. Uw voorstel om een lerend netwerk te maken, vind ik interessant. We zullen bij de bovenlokale werkingen aftoetsen of er een behoefte is. Ik wil EventFlanders wel gefocust houden. Als we de kar van dat agentschap volladen met allerhande opdrachten, dreigen we die focus te verliezen, en dat wil ik niet. Zoals u weet, staat de indemniteitsregeling in het Vlaams regeerakkoord. Ik zal dat samen met minister Diependaele moeten uitwerken. Ik heb nog geen exacte timing, maar dat zal binnen de kortste keren aan bod komen.
Mevrouw D’Hose heeft het woord.
Mijnheer Pelckmans, mijn slotopmerking bouwt voort op uw woorden. Vorige week hebben we in de commissie Binnenlands Bestuur besproken dat steden en gemeenten enorm veel in cultuur investeren. Het vertrouwen en de autonomie die we de steden en gemeenten geven door de sectorale middelen door te storten, is een goede keuze van de Vlaamse Regering geweest. We zien dat veel meer steden werk willen maken van kunstenfestivals en van stadsfestivals met een grote culturele insteek.
Het is een idee de stedelijke elementen in dat bedrag van 3 miljoen euro voor de sublaag te steken. Het is voor de steden altijd wat shoppen van het ene departement naar het andere. Om dat shoppen te voorkomen en de zaken te kunnen samenvoegen, is EventFlanders opgericht. Als we de steden die nu echt aantonen dat ze volop in cultuur, toerisme en evenementen willen investeren, op die manier kunnen ondersteunen, kunnen we absoluut een meerwaarde creëren.
Tot slot zullen we van 5 tot 15 juli 2020 fantastische World Choir Games hebben. Ik stel voor dat we daar met heel de commissie naartoe gaan.
De vraag om uitleg is afgehandeld.