Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
De heer Ronse heeft het woord.
Ik denk dat iedereen de social impact bond (SIB) kent: een investeerder gaat middelen investeren in een maatschappelijke uitdaging. Lukt dat, dan krijgt die de geïnvesteerde middelen terug van de overheid plus een rendement. Dat rendement wordt berekend op basis van de maatschappelijke besparing door het welslagen van het project.
In Antwerpen is er, samen met het investeringsfonds van Piet Colruyt, een project rond neetjongeren (not in education, employment or training) en informaticaopleiding. Recent was er nog een bericht dat mijn interesse opwekte, namelijk dat er ook een social impact bond wordt opgestart rond het reactiveren van langdurig zieken. Daar heb ik twee kleine vragen over, minister.
Kunt u iets meer informatie geven over die concrete social impact bonds? Wat is het plan van aanpak? Wat is het rendement dat vooropgesteld wordt? Hebt u nog andere plannen op stapel staan om het concept van de social impact bond in te zetten voor het aanpakken van uitdagingen op de arbeidsmarkt en het activeren van specifieke doelgroepen?
Minister Crevits heeft het woord.
Collega Ronse, om meer mensen die langdurig ziek zijn, opnieuw te activeren, is VDAB op zoek gegaan naar nieuwe, unieke partnerschappen en een aantal innovatieve methodieken. De groep waarover we hier spreken, is immers niet verplicht om geactiveerd te worden en valt vaak moeilijk te bereiken. En dan zien we dat sociale organisaties vaak dichter bij hen staan.
Er bestaat in de huidige dienstverlening van VDAB voor langdurig zieken en voor werkgevers al heel wat. Het is dan ook de bedoeling dat VDAB, complementair met zijn huidige dienstverlening, alternatieven ontwikkelt die een antwoord bieden op de inactiviteit van langdurig zieken. Een social impact bond is daarvoor in principe een geschikt financieringsmechanisme.
Een social impact bond is een publiek-private samenwerking waarbij een sociale dienstverlener of een bedrijf, een investeerder en een overheidsorgaan een contract aangaan om een maatschappelijk probleem met een hoge maatschappelijke kost aan te pakken. Een investeerder draagt het financiële risico en wordt pas terugbetaald als het project slaagt.
Dat is de reden waarom VDAB ondernemende sociale uitvoerders zoekt, die samen met sociaal geëngageerde investeerders een bondgenootschap aangaan om, in dit geval, als arbeidsongeschikt erkende werkzoekenden, duurzaam naar werk te begeleiden. Bij succes betaalt VDAB de werkingskost terug, samen met de winstmarge. In dit project is de vooropgestelde grootteorde 1000 langdurig zieken. Vandaag slaagt VDAB er al in om na 24 maanden 30 procent mensen naar werk te begeleiden, maar dat aandeel moet echt groeien.
Wat de procedure betreft, is er gekozen voor een onderhandelingsprocedure met bekendmaking. Er hebben tien kandidaten ingetekend. Het opvragen van de offertes wordt eerstdaags opgestart. In de onderhandelingsfase wordt er onderhandeld over het plan van aanpak en de rendementen. Ik kan dus nog niet zoveel vertellen. Ik moet wel zeggen dat er commentaar gekomen is op de procedure van de social impact bonds, omdat het een zware procedure is. Ik bekijk dat, want ik ben daar niet ongevoelig voor. Je moet natuurlijk zorgen dat je de beste organisaties kunt bereiken en dat die niet afhaken omdat de weg ernaartoe te lastig is. Dat wordt bekeken met VDAB.
We willen met VDAB innovatief naar de arbeidsmarkt kijken en op zoek gaan naar alternatieve manieren van dienstverlening. Dit is de tweede social impact bond die VDAB opstart. De eerste ging over moeilijk te bereiken jongeren in Antwerpen, de neetjongeren. Die loopt nog geen jaar. Na twee jaar wordt er geëvalueerd. En in dat kader heb ik dus wat opmerkingen ontvangen.
Ik kan nu nog niet evalueren. Dat doen we volgend jaar. Wat de effectiviteit en de haalbaarheid betreft, zou ik wachten tot ze twee jaar bezig zijn.
Ik vind het wel zeer veelbelovend dat we de social impact bond hebben. Ik vind het een innovatieve manier van werken, maar ik ben niet ongevoelig voor het evenwicht dat we moeten vinden tussen workload en resultaten.
Werken met social impact bonds is zeer nieuw. Op wereldvlak zijn er maar 170. VDAB is dus zeer innovatief en vergevorderd op dat vlak. Het wordt ook vanuit de EU nauw opgevolgd. Ik zou het zonde vinden om die innovatie nu een halt toe te roepen, maar ik wil ook niet te hard van stapel lopen en zeker ook rekening houden met de commentaren die er op komen.
De heer Ronse heeft het woord.
Minister, ik ben het eigenlijk eens met u en ik ben blij dat u ook het voorbeeld uit Antwerpen hebt aangehaald. Ook bij mij zijn op informele wijze van een aantal indieners berichten toegekomen over het feit dat de vooropgestelde KPI’s veel te complex waren, dat het sop bijna de kool niet waard was om in te tekenen, en dat terwijl zo'n social impact bond een fantastisch instrument is om de uitdagingen aan te pakken. Nederland heeft daar een stevige en goede cultuur in.
Het feit dat VDAB in deze legislatuur zal veranderen naar een echte arbeidsmarktregisseur toont nog meer de noodzaak en de opportuniteit aan om met pps en social impact bonds te werken. Ik vind het zeer goed dat u de tijd zullen nemen om de werkwijze te evalueren, niet om het concept van de social impact bond minder in te zetten maar net om het meer in te zetten, om het nog beter te kunnen gebruiken. In onze fractie hebt u alvast een stevige partner om dat pionierswerk te verfijnen.
Als ik het goed heb begrepen, zijn er nu al tien intekenaars op deze social impact bond. Ik hoop dat dit een succes zal zijn. Het feit dat tien spelers uit de private sector zich geroepen voelen om mee te doen richting langdurig zieken, is ook goed nieuws. Dat toont aan dat het zeker wel kan lukken.
Minister Crevits heeft het woord
Mijnheer Ronse, u was het eens met mijn antwoord en ik ben het eens met uw opmerkingen.
Het wordt ontroerend.
De vraag om uitleg is afgehandeld.