Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
De heer De Veuster heeft het woord.
Minister, in uw beleidsnota Mobiliteit en Openbare Werken stelt u: “Vlaanderen wil inzake binnenvaart een voorloper zijn op het vlak van innovatie en duurzaamheid. Op de Vlaamse waterwegen en op de Noordzee wordt het ‘Smart Shipping’ programma verder uitgerold.”
Op het vlak van het autonoom varen in de Vlaamse binnenvaart lopen momenteel verschillende proefprojecten, onder meer op het kanaal Leuven-Dijle, op het kanaal naar Dessel en in West-Vlaanderen. Concreet gaat het niet om volledig autonoom varende schepen, maar om binnenvaarteenheden die vanuit een controlecentrum met een aan de wal gestationeerde kapitein per drie schepen gemonitord worden. Schepen van het formaat spits en kempenaar zouden dan zonder bemanning varen, en de grotere transporten met een beperkte bemanning.
Daarbij moet in het achterhoofd gehouden worden dat de binnenvaartsector in de Benelux tegen 2030 een tekort zou hebben van zesduizend bemanningsleden. In dat kader blijkt het accepteren van autonoom, of beter gezegd vanop afstand gemonitord varen geen groot probleem te zijn voor de in oorsprong zeer traditioneel denkende sector. Ze zien deze transitie blijkbaar wel zitten.
De kostenreductie op het vlak van het moeilijk te vinden personeel is zeker een argument, evenals de mogelijkheid om 24/24 te varen zonder dat er steeds minimum twee personeelsleden permanent aan boord moeten zijn. Bovendien kan het personeel in het walcontrolecentrum gewone shiften draaien en na het werk naar huis gaan, wat een goede zaak zou zijn voor wat men zo mooi de ‘work-life balance’ noemt.
De lopende proefprojecten zijn echter enkel mogelijk na het indienen van een dossier en het verkrijgen van toestemming door De Vlaamse Waterweg. Een volledig uitgewerkt wettelijk kader blijkt echter nog te ontbreken.
Minister, kunt u een stand van zaken en een timing geven met betrekking tot de uitwerking van een wettelijk kader voor het autonoom varen in de Vlaamse binnenvaart? Welke elementen dienen prioritair aangepast te worden? Hebt u hierover reeds contact gehad met de sector? Zo ja, wat was de uitkomst van dit overleg?
Minister Peeters heeft het woord.
Mijnheer De Veuster, wat de stand van zaken en de timing betreft, hebt u verwezen naar de drie proefprojecten die op dit ogenblik in samenspraak met De Vlaamse Waterweg aan de gang zijn op onze binnenwateren. Op 18 mei 2018 is de wetgeving aangepast, zodat heel het werkingsgebied van De Vlaamse Waterweg als testgebied voor autonome vaartuigen is opengesteld. Dat was een eerste fase om de pilootprojecten doorgang te laten vinden. In juni 2019 is de Vlaamse Regering een stap verder gegaan en is er een verzameldecreet gekomen. Dit maakt het mogelijk om, mits toestemming van De Vlaamse Waterweg, tijdelijk testen zonder bemanning aan boord te houden. Dit is een internationale primeur waarop we best trots mogen zijn. Mits toestemming van De Vlaamse Waterweg kunnen we testen met autonome vaartuigen op onze binnenwateren uitvoeren.
We willen nog een aantal aanpassingen aan het verzameldecreet doorvoeren om meer mogelijkheden toe te laten, maar het lijkt me echt aangewezen om de resultaten van de testen en de pilootprojecten zo veel mogelijk in rekening te brengen. Zo kunnen we de regelgeving daar in de toekomst volledig op aanpassen. Wat de timing en de stand van zaken met betrekking tot de regelgeving betreft, moet ik u nog even teleurstellen. Ik kan geen pasklaar antwoord geven, maar het lijkt me heel goed de resultaten van de drie pilootprojecten in de toekomst volledig te integreren. Op grond daarvan kunnen we de regelgeving dan futureproof maken. Regelluwe zones dienen er uiteraard voor hieruit te kunnen puren.
Met betrekking tot de vraag welke elementen prioritair moeten worden aangepast, lijkt het me opnieuw belangrijk aan de hand van de testresultaten de geschikte veiligheidsstandaarden op te stellen en mee op te nemen in de technische uitrusting van de schepen, al dan niet met een bemanning aan boord.
Verder is me gevraagd of we al contact met de sector hebben gehad. We hebben al overleg gehad met verschillende stakeholders, zoals academische instellingen en haven- en waterwegautoriteiten. We hebben het platform Flanders on the Automated Shipping Track (FLOAT) opgericht. Het doel is de krachten te bundelen en op een efficiënte en snelle wijze geautomatiseerd en autonoom varen in Vlaanderen te kunnen realiseren.
Op 13 december 2019 heeft een eerste bijeenkomst van het platform FLOAT plaatsgevonden. Toen zijn de aanpassingen aan de Vlaamse regelgeving voorgesteld en konden verschillende sprekers hun visie op het geautomatiseerd varen naar voren brengen. De sector was uitgenodigd op dit evenement en kon tijdens de verschillende rondetafelgesprekken input leveren. Dankzij deze bijeenkomst was een kruisbestuiving tussen alle stakeholders mogelijk, met als gevolg nieuwe initiatieven tot samenwerking en tot aanpassing van de regelgeving.
De heer De Veuster heeft het woord.
Minister, ik dank u voor de zeer goede uitleg. Ik heb een paar testen bezocht, en dat is iets om trots op te zijn.
De vraag om uitleg is afgehandeld.