Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Ik stel deze vraag omdat ik enkele jaren geleden in het parlement een conceptnota heb ingediend met een aantal voorstellen om ervoor te zorgen dat Vlaanderen voldoende zeggenschap heeft over de economisch-strategische spelers in Vlaanderen. Dat was in het kader van de overnames door Chinese bedrijven in Vlaanderen. De nota was daarvan een uitloper, en een van mijn voorstellen was dat Vlaanderen moest proberen om in de luchthaven van Zaventem over de jaren heen een participatie op te bouwen, zodat we daar op de lange termijn wat zeggenschap over zouden hebben en een woordje zouden kunnen meespreken als het gaat over de vliegbewegingen op de luchthaven.
Wanneer dingen goed zijn, mag het ook eens worden gezegd. Vandaag moet je je soms verontschuldigen als je in Vlaanderen durft te zeggen dat iets goed loopt. Ik ga mij niet verontschuldigen, maar ben blij te kunnen vaststellen dat na enkele jaren die beslissing wel degelijk is genomen en Vlaanderen intreedt in het kapitaal van de luchthaven van Zaventem.
Voor de kerst stond in de media uitgelegd hoe het in zijn werk is gegaan. Een Australische investeringsbank verkocht 36 procent uit Brussels Airport Company (BAC). Dat was de opportuniteit om in te stappen. Dan is er een consortium gekomen. Ik bespaar jullie de details. De ParticipatieMaatschappij Vlaanderen (PMV) is daarin ingestapt met een kleine participatie.
Minister, welke participatie hebben we genomen? Hoe zit zij juist ineen? Voor welke bedragen? Welke zeggenschap is daaraan gekoppeld? Er is natuurlijk een verschil tussen de mate waarin je kapitaal hebt en de mate waarin je zeggenschap hebt. Je kunt soms met een kleine participatie al een grote zeggenschap realiseren. Dit is een eerste stap. Ik wil luisteren naar de minister om te horen hoe het juist in elkaar zit.
Minister Crevits heeft het woord.
Bij de beslissing om met De Vlaamse investeringsmaatschappij PMV een belang te nemen in BAC spelen een aantal overwegingen. Er is het rechtstreekse belang van de luchthaven als strategische infrastructuur voor Vlaanderen. Dat is natuurlijk van belang. Maar het is ook een interessante investering met een heel stabiele return. Dit is ook de reden waarom internationale en nationale pensioenfondsen een aandeel hebben genomen in de vennootschap. Tevens is er het bredere belang van BAC voor de Belgische en de Vlaamse economie in het bijzonder.
De participatie van het Vlaamse Gewest in BAC is sociaal-economisch bijzonder relevant. Brussels Airport is een van de grootste werkgevers van het land. Er werken alles samen ruim 23.800 mensen, dat is 1 procent van alle jobs in Vlaanderen en 11procent van alle jobs in Halle-Vilvoorde.
Er zijn bijna 340 bedrijven op de site gevestigd. 40 procent van de werknemers werkt binnen de luchtvaartcluster: bij de luchtvaartmaatschappijen zelf of bij de afhandelaars. Twee derde van de werknemers in Brussels Airport is een man, maar in de aanwervingen vinden we steeds meer vrouwen. Ik geef dat gewoon mee om u op het belang ervan te wijzen. Een derde van alle werknemers is hooggeschoold. U vindt daarover zeer veel interessante zaken terug in een kakelverse HIVA-studie (Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving): ‘Dynamiek en profiel van de arbeidsmarkt op Brussels Airport’. Ik breng deze studie even onder de aandacht omdat we hier vaak discussies hebben over de luchthaven. Daar zie je nog eens duidelijk wat het strategisch belang is en het belang voor de jobs in Vlaanderen.
In de aandeelhoudersstructuur van BAC heeft de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij (FPIM) al 25 procent plus één aandeel. Dit is cruciaal voor de strategische verankering. 75 procent van de aandelen is in handen van de holdingmaatschappij Baisa. Binnen Baisa verwerft het nieuwe consortium nu een minderheidsparticipatie: 48 procent van de aandelen of 36 procent in BAC. De meerderheid van Baisa is in handen van Ontario Teachers' Pension Plan, een Canadees pensioenfonds.
Vandaag staat overigens in De Tijd dat Ontario een beperkt deel van haar aandelen heeft verkocht aan het Japanse staatspensioenfonds Government Pension Investment Fund (GPIF) en de Australische fondsenbeheerder TCorp. Volgens De Tijd zou het kunnen gaan om circa 5 procent van het kapitaal. PMV was hierover geïnformeerd door Ontario. Het gaat om een zogenaamd managed account, waarbij de strategische zeggenschap bij Ontario blijft.
Onze PMV is de katalysator geweest voor het groeperen van lokaal kapitaal om zo een rol te kunnen spelen bij de overname van het Macquarie-belang in BAC door het nieuwe internationale consortium. Deze katalysatorrol is eigenlijk wel een belangrijke meerwaarde, omdat PMV op die manier een hefboom wordt naar een bredere lokale betrokkenheid.
PMV heeft zich op dus aangesloten bij het consortium van de Algemene Pensioen Groep (APG), een Nederlands pensioenfonds, Queensland Investment Corporation (QIC), een Australisch investeringsfonds, en Swiss Life Asset Managers, een Zwitserse verzekeraar. Dit consortium neemt de participatie van de Australische investeringsgroep Macquarie in Brussels Airport over. Het consortium verwerft, zoals ik al zei, 36 procent van de aandelen van BAC.
Vlaanderen maakt niet rechtstreeks deel uit van het consortium. PMV heeft namelijk het kapitaal van Belgische institutionele investeerders gegroepeerd in een holding – Sky Holding Belgium genaamd – om zo voldoende schaal te creëren om te kunnen aansluiten bij het consortium rond APG, QIC en Swiss Life. Het managen van die holding gebeurt dus door PMV. PMV heeft hier ook zelf in geïnvesteerd, naast verschillende Belgische investeerders: Pensioenfonds Metaal, de verzekeringsgroep Patronale Life, pensioenbeheerder Pensioenfonds Bouw en infrastructuurfonds EPICo. De investering van PMV in Sky Holding Belgium bedraagt circa 55 miljoen euro. Sky Holding Belgium heeft een belang van circa 5 procent in het consortium. Dat is dus het plaatje rond wat PMV precies gedaan heeft.
Wat is nu het belang dat en de zeggenschap die Vlaanderen hierdoor verwerft? Met dat bedrag van 55 miljoen euro verwerft PMV een onrechtstreeks belang in BAC van 1 procent. Sky Holding Belgium verwerft een belang van iets minder dan 2 procent. Om redenen van confidentialiteit met betrekking tot de inbreng van de andere partijen in het consortium kan ik daar niet meer details over geven.
Hoe zal Vlaanderen zijn belangen hier verdedigen? PMV is de enige bestuurder en dagelijks beheerder van Sky Holding Belgium. Via Sky Holding Belgium heeft PMV het recht om een bestuurder op consortiumniveau af te vaardigen. Het consortium vaardigt op zijn beurt drie bestuurders af in de raad van bestuur van BAC. In die raad van bestuur heeft PMV op zich geen rechtstreekse vertegenwoordiger. Beslissingen op het niveau van BAC worden besproken binnen het consortium. Daardoor kan PMV als bestuurder en dagelijks beheerder van Sky Holding Belgium de verdere ontwikkeling van de toekomstige luchtvaartactiviteiten opvolgen. Dat gebeurt dus niet rechtstreeks, maar onrechtstreeks.
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Het is natuurlijk een heel klein belang, laat ons daar niet flauw over doen. Maar het is een eerste stap. Ik ben dus blij dat die stap gezet is, dat die beweging ingezet is. Ik vind dat Vlaanderen dat moest doen. Ik vind het ook goed dat winsten die gemaakt worden, komende uit de luchthaven, terugkeren naar de Vlaamse en de Belgische economie en niet alleen maar gaan naar Ontario Teachers’ Pension Plan, het pensioenfonds. Ik weet wel dat die gedeeltelijke privatisering van de luchthaven gebeurd is in de jaren 80, omdat er toen geen overheidsgeld was om de luchthaven te moderniseren. Dat stamt uit die periode, denk ik. Het is echter goed dat we die beweging nu weer omkeren en toch proberen om als Vlaanderen, in combinatie met een aantal Vlaamse en Belgische economische actoren, opnieuw zowel zeggenschap als economische waarde uit die luchthaven te halen. Ik vind dat dus een goede zaak en ik dank u voor het initiatief ter zake.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Voorzitter, het is bekend dat de luchthaven een enorme werkgever is voor de regio rond Zaventem. Naast de haven van Antwerpen, is de luchthaven van Zaventem een ontzettend belangrijke partner in de Vlaamse economie. Toen de mogelijkheid zich aandiende, heeft PMV interesse getoond in een participatie in de luchthaven van Zaventem. Aangezien dit voor Vlaanderen een belangrijke groeipool is, is het belangrijk dat de Vlaamse overheid deze kans niet laat schieten.
De luchthaven kampt met tal van uitdagingen. Ik denk dan aan de problemen met de luchtverkeersleiding, de stakingen van de bagageafhandelaars of de discussie over de geluidsnormen van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest en de impact hiervan op de vliegroutes. We weten ook dat het Waalse Gewest momenteel zeer sterk in de concurrerende luchthavens in Luik en Charleroi investeert. We gaan er dan ook van uit dat de Vlaamse overheid alle kansen grijpt om de luchthaven als economische motor van heel Vlaanderen rechtszekerheid en groeikansen te geven. We moeten in dit verband uiteraard ook rekening houden met de leefbaarheid van de omgeving. Beide doelstellingen zijn ontzettend belangrijk. Zo staat het ook omschreven in het Vlaams regeerakkoord. Het spreekt dan ook voor zich dat mijn fractie dit dossier nauwgezet zal blijven opvolgen.
Minister, de Europese Commissie wil inzetten op de liberalisering van het luchtruim. Recent heeft de CEO van Skeyes, de heer Decuyper, verklaard dat hij van een autonoom overheidsbedrijf naar een nv van publiek recht wil gaan. Dit betekent dat er naast de federale overheid ook andere aandeelhouders kunnen zijn. De Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij kan namens de federale overheid een aandeelhouder worden, maar ook de gewestelijke luchthavens en investeringsvennootschappen als de PMV kunnen dan aandeelhouders worden. Wat is uw standpunt over een eventuele Vlaamse participatie in Skeyes? Wat kan het voordeel voor Vlaanderen zijn?
Minister Crevits heeft het woord.
Mevrouw Claes, dat moeten we eens nagaan. Ik kan daar nu geen concreet antwoord op geven. U hebt het Vlaams regeerakkoord correct geciteerd, maar dit is een oefening die we in alle rust moeten bekijken.
De vraag om uitleg is afgehandeld.