Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
Mevrouw Fournier heeft het woord
Vorige week sprak de federale minister van Mobiliteit zijn voorkeur uit om twee nieuwe autoparkings aan de stations van Ede en Haaltert betalend te maken. Tegelijkertijd voert men in Kortrijk discussie over het gratis toegankelijk maken van de stationsparking tijdens de weekends en bij grote evenementen. Steeds opnieuw is er discussie over enerzijds de prijs en anderzijds de auto’s die geparkeerd staan in de stationsbuurt in plaats van in de parking. Maar opvallend is dat waar betalend parkeren voor wagens wordt ingevoerd, er meer fietsenstallingen nodig zijn. Betalend parkeren voor auto’s is dus duidelijk een incentive om de fiets te nemen.
In dezelfde week lazen we in de Gazet van Antwerpen dat het Antwerpse stadsbestuur twee nieuwe fietsenstallingen onder het heraangelegde Operaplein en het Centraal Station wil afsluiten en betalend wil maken om het veiligheidsgevoel te verhogen en vandalisme te beperken. Betalende fietsstallingen lijken niet alleen in Antwerpen op tafel te liggen. Zo bereidt Fietsberaad Vlaanderen een nota voor om een oplossing te bieden voor de uitpuilende fietsstallingen. Ook daar behoort betalend parkeren tot de mogelijkheden, al stelt Fietsberaad Vlaanderen dan wel een verhoogde kwaliteit en aanbod voorop.
Betalend parkeren ziet Fietsberaad vooral strategisch, om het probleem van weesfietsen beter te beheren. Fietsberaad stelt ook dat de eerste 24 uur gratis moet kunnen worden geparkeerd.
Minister, werkt de Vlaamse overheid samen met Fietsberaad Vlaanderen aan een studie over betalend parkeren voor fietsen? Welke initiatieven wilt u nemen om het fietsen te stimuleren in het combimobiliteitsverhaal? Verwacht ze een negatieve impact van het betalend parkeren?
Minister Peeters heeft het woord.
Fietsberaad Vlaanderen heeft op het tweede Fietsparkeercongres, dat op 3 december plaatsvond in Leuven, het digitale platform Velopark.be gelanceerd. Eigenaars en exploitanten van fietsenstallingen kunnen op dit platform informatie over de fietsenstalling centraal ontsluiten voor gebruikers. Ook voor MaaS-dienstverleners (Mobility as a Service) en mobiliteitsapps is de info ter beschikking om het informatieaanbod te vervolledigen.
Het is de bedoeling om Velopark.be verder te ontwikkelen, zodat ook de actuele bezettingsgraad en de aanwezigheid van beveiligde plaatsen kan worden meegedeeld aan de reiziger. Ook de mogelijkheid om via het platform fietskluizen te reserveren, zoals er al staan bij het station van Vilvoorde, is een optie voor de toekomst.
Fietsberaad Vlaanderen noch de Vlaamse overheid zelf heeft een studie uitgevoerd naar betalend fietsparkeren, maar bij de ontwikkeling van Velopark.be is betalend parkeren wel in beeld gekomen, vandaar wellicht de onduidelijkheid.
In de eerste plaats moet de discussie gaan over de verhoging van de kwaliteit van de fietsenstallingen en de beperking van de toegang tot de fietsenstallingen via een toegangscontrole, onder andere om fietsdiefstal te voorkomen. Er is ook vastgesteld dat in sommige stallingen weesfietsen tot 10 procent van de ruimte van een stalling innemen. Een continu beheer van deze stallingen is nodig om de capaciteit optimaal te benutten.
Inspiratie over betalend fietsparkeren komt vooral uit Nederland. Daar is een betalend systeem uitgebouwd maar – en dat is belangrijk – de eerste 24 uur is het gebruik van de fietsenstalling gratis. Nadien moet er worden betaald. Daardoor blijven minder fietsen verweesd achter in de stalling. Resultaat is een hogere tevredenheid van de fietsers die gebruikmaken van het systeem waarbij de eerste 24 uur gratis zijn en er nadien moet worden betaald. De tevredenheid in Nederland bedraagt 90 procent, terwijl die in Vlaanderen slechts 70 procent bedraagt. De aanwezigheid van bewakingspersoneel in of nabij de stalling, 15 minuten voor de eerste trein tot 15 minuten na de laatste trein, maakt deel uit van de hoge waardering van de tevredenheid in Nederland.
In Vilvoorde maakt met gebruik van fietsboxen die men voor een jaar kan huren en die volledig zijn afgesloten. Zij worden vooral gebruikt voor de duurdere elektrische fietsen en kunnen voor een jaar worden gehuurd voor 75 euro. De vraag om een dergelijke box te huren is veel groter dan het aanbod, de fietser kiest dus vaak voor meer veiligheid, zelfs als dat tegen betaling is.
Op het overleg over Velopark.be werden met vertegenwoordigers van de initiatiefnemende steden en de NMBS de mogelijkheden van een proefproject besproken, in de eerste plaats voor toegangscontroles, om diefstal te beperken. Dit proefproject wordt dan uitgewerkt, zowel met de NMBS als met de lokale besturen. Ook daarbij gaat het over diefstalpreventie.
De stap naar betalend fietsparkeren is nadien allicht mogelijk als dat proefproject positief verloopt, maar daarover loopt geen studie.
U vraagt welke bijkomende initiatieven wij willen ondernemen. De stimulering van het fietsgebruik in het kader van de combimobiliteit zal gebeuren door de inrichting van mobipunten. Daarover hadden we het gisteren nog in de plenaire vergadering. Vooral de aantakking van deze mobipunten op een uitgebreid, veilig en comfortabel fietsroutenetwerk is belangrijk. Ook de fietsenstallingen behoren tot de basisuitrusting van een mobipunt. In het kader van het vervoer op maat zullen op heel wat mobipunten ook deelfietsen kunnen worden aangeboden, alsook de oplaadpunten voor de elektrische fietsen. Voor de manier waarop mobipunten ingericht kunnen worden, verwijs ik naar wat daarnet al in deze commissie werd gezegd, alsook naar de Vlaamse beleidsvisie inzake de mobipunten die door de Vlaamse Regering in april 2019 werd goedgekeurd. In 2020 zullen we ook ons decreet inzake basisbereikbaarheid uitrollen. We zullen het uitvoeringsbesluit goedkeuren. Ook met betrekking tot die mobipunten zal een en ander worden uitgewerkt.
We horen dat er een positieve evaluatie is over een aantal plaatsen met betalend fietsparkeren. Het is goed dat we dat in de toekomst strikt opvolgen en de mogelijke proefprojecten bekijken. Ik denk dat het Nederlandse voorbeeld, met de eerste 24 uur gratis, een goed systeem is. Als het Vilvoordse systeem met de fietskluizen goed werkt, moeten we daar in de toekomst ook op inzetten.
Al of niet betalend, de veiligheid, het comfort en de service primeren voor de meeste mensen. Men zet een dure fiets liever betalend achter slot en grendel dan dat hij ergens in de grote hoop ligt, zoals men soms op beelden kan zien.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Minister, dank u voor uw antwoord. We lezen in de kranten heel veel commotie. Het draait hier vooral rond communicatie. Het betalend maken van een fietsparking past niet in onze visie op combimobiliteit. We willen de mensen ertoe aanzetten om verschillende vervoersmiddelen te gebruiken en dan gaan we het nog een beetje betalend maken! We hebben het er hier al vaak over gehad. De communicatie hierover moet op een andere manier.
Het Nederlandse voorbeeld is inderdaad goed. Als je de eerste 24 uur gratis maakt en dat eventueel koppelt aan een treinticket of aan een ticket van De Lijn, dan is dat veel meer te verantwoorden. Natuurlijk, met een kleine bijdrage kunnen we die fietsstallingen veiliger maken en beschermen tegen vandalisme. Als je voor een kleine vergoeding je fiets kunt stallen op een correcte plaats, en je kunt dat dan nog eens combineren met een treinticket en het is gratis, dan is dat te verantwoorden. De communicatie errond was redelijk negatief. Die moet in de toekomst anders worden gevoerd.
Minister Peeters heeft het woord.
Ik kan u volledig bijtreden, mevrouw Fournier. Die communicatie moet inderdaad goed lopen. Het is niet de bedoeling om straks betalende fietsparkings te hebben en om daar geldgewin uit te halen. Maar als we anderzijds de veiligheid en het comfort kunnen verhogen door daar een soort van betaalsysteem aan te koppelen – en ik denk opnieuw dat het Nederlands voorbeeld zeer goed is – dan is dat misschien het overwegen waard. Maar inderdaad, de communicatie daarover is heel belangrijk. Het mag niet de bedoeling zijn dat we mensen van de fiets weghouden door te zeggen dat men overal waar men een fiets wil parkeren, zal moeten betalen. Dat is alleszins niet het opzet. We zullen dat bewaken.
De vraag om uitleg is afgehandeld.