Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
De heer Ceyssens heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s en geacht publiek, ik wil het nog even hebben over dodehoekongevallen. Die zorgen jaarlijks nog altijd voor heel wat onnodig leed, ook in Vlaanderen. Ongeveer vijftig dodehoekongevallen per jaar hebben we nog. Een vijfde van die dodehoekongevallen leidt tot een dodelijke afloop. En dat zijn dan dikwijls jonge mensen of senioren die zich met de fiets verplaatsen op het moment van het ongeval.
We kunnen zeker en vast niet zeggen dat we nog niets gedaan hebben aan die dodehoekongevallen. Vrachtwagens zijn vandaag uitgerust met heel wat technologische hulpmiddelen, zoals dodehoekspiegels en camera’s. In de rijopleiding tot vrachtwagenchauffeur is dat ook een heel belangrijk verhaal. Op het vlak van infrastructuur wordt er gedacht aan fietsopstelvakken, verkeerslichtenfasering, scholen die aan sensibilisering doen rond dodehoekongevallen, om kinderen er bewust van te maken dat ze zich in een dode hoek kunnen bevinden. En er bestaan in Vlaanderen 22 spiegelafstelplaatsen, waar vrachtwagens hun spiegels juist kunnen afstellen.
Kortom, het is een bekend probleem, waar al heel veel op ingezet is en waarvoor zeker ook al stappen in de goede richting gezet zijn, maar toch worden we jaarlijks nog met vijftig ongevallen te veel geconfronteerd.
Het systeem waar de Universiteit Gent onlangs mee voor de dag kwam, lijkt me wel het onderzoeken waard, in die zin dat het het probleem vanuit de andere kant benadrukt. We hebben altijd gezegd dat we ervoor moeten zorgen dat de vrachtwagenchauffeur voldoende uitgerust is en over voldoende middelen beschikt om die fietser te kunnen zien. Nu hebben we het omgekeerde, waarbij we zeggen dat we ervoor moeten zorgen dat we de fietser op die manier uitrusten dat hij zich kenbaar maakt aan de vrachtwagenchauffeur. Het systeem van de Universiteit Gent werkt met een polsbandje, dat een signaal geeft wanneer men zich in de dode hoek van een vrachtwagen bevindt. En ook de vrachtwagenchauffeur krijgt op dat moment een waarschuwingssignaal.
We mogen nogmaals beklemtonen, minister, dat een dodehoekongeval twee slachtoffers heeft. Er is het slachtoffer dat onder een vrachtwagen terechtkomt, maar ook de vrachtwagenchauffeur, die nietsvermoedend dat ongeval veroorzaakt, is daarmee getraumatiseerd voor het leven.
Ik denk dat het een nieuwe invalshoek is om dit probleem te bekijken. Ik heb dan ook een aantal vragen voor u, minister. Hoeveel dodehoekongevallen zijn er dit jaar al gebeurd en hoeveel ervan hadden een fatale afloop? Welke maatregelen zult u in deze legislatuur nemen om dodehoekongevallen zo veel mogelijk te vermijden? Bent u bereid om dit innovatieve product of andere producten die zowel fietser als vrachtwagenchauffeur alarmeren, mee te promoten en/of te ondersteunen?
Minister Peeters heeft het woord.
Bedankt voor uw vraag, mijnheer Ceyssens. Ik kan u meegeven dat er in 2018 een veertigtal dodehoekongevallen met fietsers gebeurd zijn, waarbij helaas zes fietsdoden te betreuren vielen. De zeer voorlopige gegevens voor de eerste negen maanden van 2019 komen uit op een twaalftal dodehoekongevallen met fietsers, op dit ogenblik resulterend in één fietsdode. Ik weet niet zeker of het meest recente daarin al is meegenomen, maar dat zijn alleszins de voorlopige gegevens op dit moment.
Preventie en educatie zijn uiteraard zeer belangrijk. In het verleden werd er al ingezet op verschillende projecten en initiatieven. Wij zullen dat zeker blijven voortzetten. Onder andere via educatieve projecten van Transport en Logistiek Vlaanderen (TLV) en de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) is er al volop aandacht voor de problematiek. Het project van TLV bereikte in het schooljaar 2017-2018 8620 leerlingen. Zij bezoeken onder andere lagere scholen met hun vrachtwagen en ontwikkelden een dvd over de dodehoekproblematiek, die nu gebruikt wordt in de opleiding van vrachtwagenbestuurders. Ook voor 2019 en 2020 zijn er vele aanvragen om naar lagere scholen te gaan.
Ook de VSV heeft een ruim educatief aanbod. Aan de hand van de VR-brillen (virtual reality) van de VSV is de dode hoek een van de onderwerpen waarover de scholieren leren tijdens de Verkeersweken. Daarnaast zijn de VSV-vrijwilligers met de VR-brillen rond dode hoek aanwezig op evenementen en tal van bedrijvenacties.
De VSV werkte tevens een lesfiche dode hoek uit voor het derde leerjaar, te downloaden via hun website. Met behulp van situatieprenten leren de leerlingen dat ze als fietser altijd achter een vrachtwagen moeten blijven. Ze begrijpen waarom de aandacht van een vrachtwagenbestuurder verdeeld is en houden hiermee rekening in het verkeer. Deze leerlijn, het vermijden van de dode hoek door achter het voertuig te blijven, zal verder worden gepromoot. Daarop moeten we blijven inzetten.
Daarnaast komt het thema dode hoek uiteraard aan bod in andere opleidingen, zowel naar scholen als naar bedrijven. Ook in de sensibiliseringscampagnes van de VSV blijft het thema dode hoek alle aandacht krijgen.
Uiteraard moeten deze preventieve en educatieve initiatieven gepaard gaan met een infrastructurele aanpak op het terrein. We moeten de dodehoekongevallen zoveel mogelijk vermijden, en dat kan vaak door een aantal infrastructurele maatregelen. We kunnen hierbij bijvoorbeeld denken aan initiatieven zoals de gevleugelde zebrapaden, die de potentie hebben om de kans op dodehoekongevallen op oversteekplaatsen te verminderen. Ook het conflictvrij maken van kruispunten door ‘vierkant groen’ uit te rollen, draagt bij tot de veiligheid van de fietser. Tevens wordt er ingezet op ‘rechtsaf vrij voor fietsers’. De campagne daarvoor werd vandaag gestart. We willen daarop inzetten zodat het aantal conflicten met de zwakke weggebruiker en de vrachtwagens wordt verminderd. Ook het hanteren van de wegingsfactor 1,7 kan bijdragen aan het beperken van het aantal slachtoffers bij de kwetsbare weggebruikers.
Als er bijkomend technologische oplossingen zijn – u verwees naar het initiatief van de Universiteit Gent – dan staan we daar zeker voor open. Wat dat betreft, kan ik u meegeven dat ik te allen tijde wil nagaan of er nog specifieke innovatieve producten zijn die via technologie bijdragen tot de verkeersveiligheid in het algemeen en tot het voorkomen van dodehoekongevallen in het bijzonder. Want die producten willen we zeker promoten en ondersteunen.
Het project waarnaar u specifiek verwijst, werd dit najaar afgerond. De resultaten van dit project en de bevraging bij het testpubliek waren alvast positief. Ik heb begrepen dat ze het prototype nog verder willen uitwerken en verbeteren, met het oog op een toekomstige commercialisering. Zo zou het geheugen het best worden uitgebreid en zou de plaatsing van de detectiesondes eenvoudiger en beter moeten kunnen gebeuren, evenals de integratie van het toestel in de vrachtwagens. Ik laat het aan de specialisten over om die technologische vernieuwingen verder uit te werken. Als het kan bijdragen tot het voorkomen van de dodehoekongevallen, zullen we daar zeker verder op inzetten.
De heer Ceyssens heeft het woord.
Minister, u verwees er zelf al naar: de cijfers voor 2019 zijn voorlopige cijfers. Want ik weet dat er in Vlaams-Brabant al twee doden zijn gevallen door een dodehoekongeval. We zullen volgend jaar de definitieve cijfers van 2019 wel kennen.
Ik heb alleszins met genoegen vastgesteld dat dit belangrijke thema rond verkeersveiligheid u na aan het hart ligt. Alle maatregelen die u in dat verband zult nemen, kunnen op onze steun rekenen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.