Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
De heer Steenwegen heeft het woord.
Eind september gaf premier Michel in een speech tijdens de Climate Action Summit in New York aan dat hij aan het federale parlement een verdubbeling van de Belgische bijdrage aan het Green Climate Fund (GCF) zal voorstellen. U weet dat men daar alleen het woord kon nemen indien met effectief iets concreets kon aankondigen. De premier heeft gemeend dat dit concreet genoeg was om het woord te kunnen nemen.
Het GCF werd in 2009 opgericht om het belangrijkste klimaatfonds voor ontwikkelingslanden te worden.
Tijdens de eerste financieringsperiode die intussen achter ons ligt, 2015-2018, werd voor Vlaanderen een bijdrage van 9,75 miljoen dollar afgesproken, want de Belgische bijdrage wordt gedeeld door de federale overheid en de gewesten.
De aankondiging van premier Michel kadert binnen een formeel proces dat loopt sinds eind vorig jaar, om de middelen van dit uiterst belangrijk fonds voor ontwikkelingslanden aan te vullen. Dit is van cruciaal belang voor kwetsbare landen. We hebben het vaak over klimaatrechtvaardigheid. Dat gaat niet alleen over rechtvaardigheid bij ons, waarbij we oog moeten hebben voor mensen die het wat moeilijker hebben om te investeren, maar ook over een internationale rechtvaardigheid. Die landen die momenteel vaak al grote gevolgen dragen van de klimaatverandering, zijn ook landen die daar zelf weinig toe hebben bijgedragen.
Verschillende landen zoals Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk hebben al aangekondigd hun bijdrage te verhogen. Deze week vindt er een formele sessie plaats in Parijs, waar landen zal worden gevraagd hun nieuwe bijdrage te bevestigen
Minister, wat is het standpunt van de Vlaamse Regering over de verhoging van de bijdrage aan het Green Climate Fund?
Werd er overlegd met de andere regio’s en de Federale Regering over een verdubbeling van de Belgische bijdrage en de verdeelsleutel daarvan? Zo ja, wat is het resultaat van dat overleg? Indien niet, is er dan overleg gepland?
Zal Vlaanderen deze week op die bijeenkomst een standpunt kunnen innemen en een engagement aangaan? Zo niet, op welke termijn is de Vlaamse Regering van plan een extra bijdrage te leveren? Waar denkt u die middelen te kunnen halen? We gaan ervan uit dat die niet uit de ontwikkelingsmiddelen worden gehaald, maar wel degelijk uit de ETS-bijdragen (emissions trading scheme) die in het Klimaatfonds terechtkomen.
Minister Demir heeft het woord.
Vlaanderen zal in de komende jaren blijven bijdragen aan de internationale klimaatfinanciering zoals we dat de afgelopen jaren consequent hebben gedaan. Een mogelijke verhoging van de Vlaamse bijdrage aan de internationale klimaatfinanciering zal echter onderdeel uitmaken van de besprekingen in de aanloop naar het samenwerkingsakkoord tussen de drie gewesten en de federale overheid over de verdeling van de klimaatinspanningen en -opbrengsten voor de periode 2021-2030. Onze bijdragen aan de internationale klimaatfinanciering voor de periode 2021-2030 zullen immers mee worden gefinancierd door onze veilinginkomsten in het kader van het Europese systeem voor emissiehandel. De manier waarop Vlaanderen zijn bijdrage aan internationale klimaatfinanciering zal invullen, is een keuze die wij binnen de Vlaamse Regering zelf zullen maken.
Een bijdrage aan het Green Climate Fund is een van de mogelijkheden om onze engagementen in te vullen, maar er is ook het Adaptatiefonds. Daarnaast kan Vlaanderen ook een bijdrage leveren via samenwerking met onze partnerlanden of via specifieke projecten en partnerschappen met Vlaamse actoren met een werking ter plekke.
In lijn met het regeerakkoord zal de Vlaamse Regering de middelen voor internationale klimaatfinanciering bij voorkeur inzetten voor projecten waar Vlaamse ondernemingen in participeren. Van de bijdrage aan het Green Climate Fund hebben we geen garanties dat het geld effectief naar dergelijke projecten gaat, maar ik wil ook niet vooruitlopen op de zaken. De Vlaamse Regering heeft op dit moment geen beslissing genomen om haar bijdrage aan het Green Climate Fund te verhogen.
Momenteel is er nog geen formeel engagement aangenomen dat België zijn bijdrage aan het Green Climate Fund zal verdubbelen. De premier in lopende zaken heeft zich in New York geëngageerd om ten opzichte van het parlement een verdubbeling van de Belgische klimaatfinanciering te bepleiten, maar zoals ik eerder al zei, zijn er meerdere manieren om aan internationale klimaatfinanciering te doen. De Vlaamse Regering zal zelf beslissen hoe ze dat zal doen.
Er is geen overleg geweest met het Vlaamse Gewest. Vandaar dat ik ook denk dat de premier voor zijn beurt heeft gesproken, in zijn persoonlijke naam dus. Over de verdubbeling van de Belgische internationale klimaatfinanciering aan het Green Climate Fund is geen overleg gepleegd.
Bij de onderhandelingen over de verdeling van de klimaatinspanningen en -opbrengsten voor de periode 2021-2030 zal gesproken worden over de volledige Belgische bijdrage aan de internationale klimaatfinanciering en de verdeling over de verschillende overheden. Het is aan elke overheid om zelf te beslissen via welke multilaterale of bilaterale kanalen deze bijdrage wordt geleverd.
Vanuit België is er momenteel geen ministeriële bijdrage aan het evenement waar u naar verwijst. Ikzelf zal ook niet deelnemen aan de formele sessie.
Landen kunnen te allen tijde beslissen een bijdrage aan het Green Climate Fund te leveren. Op dit ogenblik heeft de Vlaamse Regering nog niet beslist de bijdrage te verhogen. We zullen de verschillende opties bekijken en de Vlaamse Regering een voorstel doen.
De vorige Vlaamse Regering heeft de voorbije jaren voor de internationale klimaatfinanciering zowel middelen uit het Klimaatfonds als uit de algemene uitgavenbegroting gebruikt. In de Vlaamse internationale klimaatfinancieringsstrategie, de Vlaamse strategie om op een efficiënte en duidelijke manier te voldoen aan de verbintenissen inzake internationale klimaatfinanciering, zullen zowel de financieringsbronnen als de bestedingskanalen worden geïdentificeerd. De administratie behandelt deze strategie momenteel.
De heer Steenwegen heeft het woord.
Minister, u zult begrijpen dat ik niet zo gelukkig ben met dit antwoord. Mij maakt het niet zo veel uit dat premier Michel voor zijn beurt heeft gesproken. Ik snap dat dit gevoelig ligt, maar mij gaat het om de vraag of we bereid zijn onze internationale solidariteit te vervullen.
Door onze levensstijl leveren we een belangrijke bijdrage aan de klimaatverandering. De mensen die daar momenteel het meest hinder en schade van ondervinden, hebben eigenlijk de middelen niet. We moeten dan ook een zekere bijkomende solidariteit tonen.
De inkomsten uit het ETS zijn enorm gestegen. Waarschijnlijk is dit slechts een tijdelijk effect, maar de gemiddelde prijs is op een jaar tijd van 5 euro naar 25 euro per ton co2 gestegen. Dit betekent dat we meer inkomsten genereren die voor een groot deel naar Vlaanderen komen. Er is een marge gecreëerd, die ons toelaat om zonder grote inspanningen een gedeelte aan die internationale solidariteit te besteden.
Ik heb in het Vlaams regeerakkoord gelezen dat dit sterk wordt verengd tot initiatieven waar onze eigen Vlaamse ondernemingen bij worden betrokken. Ik vind dat een spijtige verenging. Ik begrijp dat de Vlaamse Regering zicht wil hebben op wat er met dat geld gebeurt, maar ik denk ook dat in de internationale akkoorden garanties zijn ingebouwd. Ik zou er dan ook voor pleiten om onze internationale solidariteit te tonen. Door het ETS zijn veel middelen naar Vlaanderen teruggekeerd, meer dan we hadden gehoopt of verwacht. Er is zeker een budgettaire marge om toch minstens de beperkte gevraagde bijdrage te leveren en om op dat vlak niet achter te blijven.
Minister Demir heeft het woord.
Ik wil bijkomend onderlijnen dat de Vlaamse Regering het engagement ten aanzien van kwetsbare landen en ontwikkelingslanden zal aanhouden. We zullen die landen ondersteunen om zich aan te passen aan de impact die de klimaatverandering met zich meebrengt.
Zoals ik eerder heb vermeld, staat in het Vlaams regeerakkoord heel duidelijk dat we denken dat we de sleutel vasthouden door de Vlaamse ondernemingen hierbij te betrekken. Dat is een keuze geweest om meer impact te hebben. Dat is onze voorkeur en we zullen nu nagaan op welke wijze we dit kunnen doen. Het Green Climate Fund is een mogelijkheid, maar er zijn nog andere mogelijkheden. Ik zal bekijken wat binnen de lijnen van het Vlaams regeerakkoord past. We zullen de financiering uiteraard wel aanhouden.
De heer Gryffroy heeft het woord.
Voorzitter, ik wil op twee punten tussenbeide komen. Wat de discussie over het klimaat betreft, valt het me al jaren op dat een leuke boodschap brengen altijd het meest wordt toegejuicht. Premier Michel doet een uitspraak. Het staan in de kranten en iedereen vindt het fantastisch. We moeten achteraf maar zien hoe we het oplossen.
Beweren dat Charles Michel waarschijnlijk wel een aanleiding had om dit te zeggen, is onjuist, want er is een governance. Die governance is heel duidelijk: hij kan maar iets zeggen als de drie regio’s ermee akkoord gaan. Dat staat heel duidelijk in de verschillende akkoorden. Punt aan de lijn. Het is een foute discussie dat we daarover nog moeten discussiëren. Wat Charles Michel heeft gedaan, is fout.
Ik ben, in tegenstelling tot wat u zegt, heel blij met wat er in het regeerakkoord staat. Ik vind het goed dat wij kunnen zeggen waar wij onze euro’s kunnen insteken. Het gaat niet over het feit dat wij er minder euro’s willen insteken. Neen, misschien willen wij er wel nog veel meer euro’s insteken. Wij beslissen wat wij met die euro’s willen doen. En dan willen wij inderdaad dat ze bij voorkeur gaan naar projecten waaraan Vlaamse ondernemingen kunnen participeren. Dat is toch fantastisch? Dat geeft ons jobs. Dan gaat het niet om geld dat in een potje ligt en dat door anderen kan worden gebruikt. Neen, het bezorgt ons ook jobs. We zorgen tegelijkertijd voor het klimaat, waar dat nodig is. Desnoods met meer geld, als het moet. Voor mij is dat een zodanig duidelijk standpunt dat mijn vraag voor u, minister, is: zult u bij een volgend overleg met uw collega’s dit standpunt, waar wij hier in Vlaanderen voor staan, duidelijk formuleren?
Minister Demir heeft het woord.
Ik denk dat ik duidelijk ben geweest. Ik zal dat standpunt duidelijk verdedigen. Ik zie donderdag mijn federale collega, minister Marghem. Ik zal dat op de agenda plaatsen.
De heer Steenwegen heeft het woord.
Ik onthoud vooral dat u zegt dat we de financiering zullen aanhouden. Er is wel een zeer uitdrukkelijke vraag om die financiering te verhogen. Andere landen zijn dat engagement reeds aangegaan. Dat fonds moet heel veel noden lenigen. Er is een internationale vraag om de financiering te verhogen. Ik pleit ervoor om dat te bekijken. De inkomsten van het ETS zijn veel hoger dan verwacht. Er is daar dus zeker budgettaire ruimte voor. Voor mij maakt het niet uit of premier Michel voor zijn beurt heeft gesproken. Als u er de nadruk op legt dat Vlaanderen zelf die beslissing neemt, dan vraag ik om op Vlaams niveau in elk geval te beslissen om die bijdrage te verhogen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.