Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding
Verslag
De heer Rousseau heeft het woord.
In het verleden werden in deze commissie reeds meermaals de vragen van de ziekenhuizen betreffende de nieuwe medische infrastructuur behandeld, en in het bijzonder ook rond MRI-toestellen. Omdat die geen stralingen vrijgeven, zijn ze heel belangrijk en heel gewild door vele ziekenhuizen.
De criteria voor de toewijzing hiervan bleken in het verleden niet altijd zeer transparant, wat ook vaak geleid heeft tot een opbod tussen verschillende ziekenhuizen in het overtuigen van hun noden bij de instanties die de beslissingen nemen.
Onze fractie is zeer blij om in het regeerakkoord te lezen: “Vlaanderen zal het toegewezen aantal NMR-scanners verdelen in functie van de zorgnood.” Deze passage doet ons hopen en doet vermoeden dat er objectieve criteria komen om die toestellen te verdelen.
Vandaar heb ik drie concrete vragen. Minister, wat verstaat u onder de definitie van een zorgnood? En indien deze definitie reeds duidelijk geformuleerd werd, kunt u de MRI-toestellen vandaag al toewijzen? Zo niet, waarom niet?
Betreft de passage in het regeerakkoord in dezen een eenmalige maatregel of is het de ambitie van de regering om in de toekomst toewijzingen te doen op basis van transparante criteria, waarbij ziekenhuizen ook sneller duidelijkheid hebben over waar ze zich aan kunnen verwachten?
Is zorgnood desgevallend het enige criterium, of zijn er ook andere elementen waarmee u in het kader van die toewijzing nog rekening wilt houden?
Minister Beke heeft het woord.
Er is nog geen wettelijke definitie van zorgnood. Vanuit de Vlaamse beleidsvisie hebben we wel de mening dat ieder algemeen ziekenhuis moet kunnen beschikken over een NMR. Dit standpunt werd ook al ingenomen door mijn voorganger.
Op dit ogenblik kan ik de bijkomende NMR-diensten en NMR-toestellen nog niet toewijzen. De reden daarvoor is de volgende. In het protocolakkoord, afgesloten op 5 november 2018, als aanvulling op het protocolakkoord van 24 februari 2014 inzake de medische beeldvorming, werd afgesproken om de programmatie van het aantal toestellen uit te breiden met achttien toestellen. Hierdoor wordt uitvoering gegeven aan het onderdeel ‘NMR’ van het protocolakkoord van 24 februari 2014 waarbij een stapsgewijze uitbreiding van de programmatie werd vooropgesteld.
Tijdens de interministeriële conferentie Volksgezondheid van 22 mei 2019 werd de verdeling van de programmatie van die achttien bijkomende NMR-toestellen besproken en werd afgesproken dat er in het Vlaamse Gewest negen NMR-toestellen bijkomend kunnen worden toegewezen.
De Vlaamse Overheid kan evenwel pas de nodige stappen zetten van zodra de wijzigingen van het koninklijk besluiten (KB’s) uitgevaardigd en gepubliceerd zijn in het Belgisch Staatsblad. Een protocol is een onvoldoende juridische basis om de toewijzing van diensten en toestellen op te baseren. Het behoort tot de bevoegdheid van mijn federale collega, minister De Block, om deze KB’s uit te vaardigen. De dringendheid van de aanpassingen van deze KB’s werd door mijn voorganger reeds aangekaart bij minister De Block.
Wat de criteria van toewijzing betreft voor deze bijkomende NMR-diensten en NMR-toestellen, zal er een kader worden uitgewerkt waarbinnen de aanvragen zich moeten situeren. Op dit ogenblik is er hieromtrent nog geen beslissing genomen. Ik herhaal dat we van mening zijn dat de uitbreiding van de NMR-capaciteit nodig is voor Vlaanderen zodat ieder ziekenhuis zijn NMR kan hebben.
Conform het protocolakkoord zullen deze toestellen bij voorrang worden opgesteld binnen een samenwerkingsverband waarbij een groep van ziekenhuizen en dus niet enkel het ziekenhuis waar het toestel fysiek zal worden geplaatst, geresponsabiliseerd zullen worden voor het toegankelijk maken van de NMR in hun verzorgingsgebied en waarbij deze ziekenhuizen gezamenlijk het engagement aangaan om het globale aantal aan CT- en NMR- onderzoeken niet te laten stijgen. Idealiter vindt er zelfs een daling plaats van de CT-onderzoeken om de toename van het aantal NMR-onderzoeken te compenseren.
Wat de criteria voor toewijzing betreft, kan ik u zeggen dat de criteria voor de toewijzing van de zeven NMR-diensten en NMR-toestellen in 2019 werden opgenomen in het besluit van de Vlaamse Regering van 9 maart 2018 tot bepaling van aanvullende programmatienormen voor bijkomende diensten, waarin een magnetische resonantie tomograaf wordt opgesteld en deze dus transparant waren voor alle betrokkenen.
Ook toekomstige toewijzingscriteria zullen worden uitgevaardigd via een besluit Vlaamse Regering.
Deze passage in het regeerakkoord is geen eenmalige maatregel. Ook bij de toekomstige toewijzingen van onder andere de gespecialiseerde zorgprogramma’s acute beroertezorg met invasieve procedures, zullen de criteria worden opgenomen in een besluit Vlaamse Regering.
Op dit ogenblik is er nog geen beslissing genomen inzake de criteria die bijkomend zullen worden opgenomen. Het kader waarbinnen de aanvragen zich moeten situeren, is nog niet opgemaakt.
De heer Rousseau heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik hoor dat er nog niet echt een duidelijk kader is. Voor de nieuwe toewijzingen neem ik u daarom graag mee naar het verzoekschrift dat hier in januari is besproken, van het AZ Nikolaas, uit mijn eigen stad Sint-Niklaas. Daaruit blijkt dat de wachttijden er het langst zijn van heel Vlaanderen. Ik geef een voorbeeld. De MRI bij iemand met een erfelijke belasting voor borstkanker bleek tot twintig weken op zich te laten wachten.
Zoals u weet, is het Waasland een gebiedsdekkend netwerk en een van de beste leerlingen in de klas wat samenwerking betreft. U zei daarnet dat verschillende ziekenhuizen zullen moeten samenwerken. In Sint-Niklaas en in het Waasland gebeurt dat. Maar net door die historische fusies zijn ze daar al een paar keer uit de boot gevallen of zijn ze toch heel wat zaken misgelopen, bijvoorbeeld wat betreft het aantal MRI-scans. Zo hebben de andere zorgregio’s een aanbod dat vier keer zo groot is dan het Waasland. Momenteel draait de ene MRI-scan in het AZ Nikolaas zeven op zeven, dag en nacht. Dat houdt in dat sommige patiënten om drie uur ’s nachts of zelfs om vier uur 's nachts moeten langsgaan voor een scan. Dat lijkt ons toch niet optimaal. Ik hoor in uw antwoord dat er een grote bereidheid is om dat aanbod uit te breiden. Ik kan u alleen maar zeggen, minister: het Waasland rekent dan ook op u.
De heer Daniëls heeft het woord.
Collega Rousseau, ik ben blij dat u een aantal schriftelijke vragen van mij gevonden hebt: vraag 593 van 27 april 2017 en vraag 26 van 3 oktober 2016. En er is inderdaad ook de hoorzitting die we hier gehad hebben, en een aantal tussenkomsten van collega Sleurs. We delen uiteraard dezelfde bekommernis, namelijk wat op pagina 108 van het regeerakkoord staat, dat in Vlaanderen het aantal NMR-scanners zal worden toegewezen in functie van de zorgnood.
Minister, ik voeg nog een aantal cijfers toe, heel specifiek voor de zorgregio Sint-Niklaas. In Vlaanderen is er gemiddeld 1 NMR-toestel voor 95.000 inwoners. In Sint-Niklaas en het Waasland is dat 1 toestel voor 242.808 inwoners. En dat maakt natuurlijk dat de wachtlijsten daar gigantisch lang worden. Bovendien moeten de mensen zich dan in eerste instantie verplaatsen naar Antwerpen. Ik hoef u niet uit te leggen, met alle werken die daar aan het gebeuren zijn, dat dat verre van evident is. En wat gebeurt er dan? Er wordt dan toch gekozen voor een CT-scan, met alle gevolgen van dien in het kader van straling, waar collega Sleurs het in het verleden al meermaals over heeft gehad.
Minister, we zijn met de N-VA heel blij dat er een consensus is om die toestellen in Vlaanderen te doen stijgen. U schetst het terecht: Vlaanderen gaat de toestellen betalen, maar het is de federale overheid die gaat bepalen of we ze krijgen. Dat is een beetje een bizarre situatie. Als N-VA’er zeggen wij, en ik hoor bij collega Rousseau ook dat signaal: wie betaalt, bepaalt. Ik denk dat dat een gezond principe is.
Ik hoor u objectieve criteria naar voren brengen, minister. Wij zijn daar blij om. Als u al een criterium zoekt, denk ik dat ik u net een zeer goed criterium gegeven heb. Collega Rousseau sprak over de wachttijd, ik denk dat het aantal inwoners en het aantal bedden per NMR-toestel ook een zeer interessant criterium zou zijn.
Ik heb twee bijkomende vragen. Wat gaat u doen met het arrest van de Raad van State van 17 januari 2019, waardoor de debatten heropend zijn naar aanleiding van een aanhangig feit? Zult u ook rekening houden met historische fusies en de ziekenhuisnetwerken bij de verdeling van NMR-toestellen? Want als u zegt ‘één NMR-toestel per ziekenhuis’, dan wil dat zeggen dat er in het Waasland geen meer bij zal komen. Dat zou ik ten zeerste betreuren.
Minister Beke heeft het woord.
Ik denk dat we dat in de toekomst moeten bekijken. Ik ga daar nu niet op vooruitlopen. ‘Wie betaalt, bepaalt’: dat is een beetje dubbel, natuurlijk. Je hebt aan de ene kant de betaling van de NMR’s, maar aan de andere kant heb je ook wel de prestaties, de nomenclatuur. Dat zit nog ergens anders, op dit ogenblik toch.
We zullen dat allemaal naar hier halen. (Gelach)
Ik weet niet wat de toekomst zal brengen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.