Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
De heer Danen heeft het woord.
Midden in de zomer van 2018 verschenen er alarmerende berichten in de pers over de handhaving door inspecteurs van de Vlaamse Milieu-inspectie dat zelf een onderdeel is van het Vlaamse Departement Omgeving. De Vlaamse Milieu-inspectie controleert of bedrijven de milieuwetgeving respecteren. Deze inspecties dienen echter door steeds minder inspecteurs te gebeuren: in 2017 telde de afdeling Milieu-inspectie namelijk zeventien personeelsleden minder dan in 2015.
Uit de cijfers bleek dat deze inkrimping van het personeelsbestand niet zonder gevolgen bleef. Het aantal uitgevoerde inspecties daalde van 13.000 in 2015 naar 10.738 inspecties in 2017. Het aantal controles bij Sevesobedrijven daalde met 15 procent op 2 jaar tijd. Hoewel het aantal milieuklachten in 2017 20 procent hoger was, daalde het aantal milieu-inspecties tussen 2015 en 2017 met 18 procent. In dezelfde periode daalde ook het aantal gecontroleerde bedrijven met 16 procent.
Hoewel het Departement Omgeving deze dalingen verklaarde door te verwijzen naar de nieuwe richtlijnen van de Europese Commissie, meldde de pers – op basis van bronnen binnen dat Departement Omgeving – dat deze dalingen voor een deel toe te schrijven waren aan besparingsmaatregelen.
Ook Natuurpunt trok in dezelfde periode aan de alarmbel. Volgens deze organisatie was er ook een tekort aan handhaving bij overtredingen in natuurgebieden. Deze handhavers vallen dan weer onder het Agentschap voor Natuur en Bos.
Minister, heeft de dalende tendens in het aantal uitgevoerde milieu-inspecties en in de handhaving bij overtredingen in natuurgebieden zich voortgezet in 2018?
Werden er maatregelen getroffen bij de Vlaamse Milieu-inspectie en het Agentschap voor Natuur en Bos om deze dalende tendens te keren? Welke maatregelen waren dat dan?
Is het personeelsbestand bij de Vlaamse Milieu-inspectie en bij de natuurinspecteurs verder afgenomen in 2018? Indien er een verdere afname was, wat was hiervoor dan de voornaamste reden? Wat zijn de verwachtingen voor 2019?
Minister Van den Heuvel heeft het woord.
Collega, gelet op de tijd zal ik zeer kort antwoorden. Op de eerste vraag: neen. Vragen twee en drie vallen weg. Grapje, mijnheer Danen. Ik zal even duiding geven. Een grapje mag af en toe, voorzitter.
Het aantal uitgevoerde milieu-inspecties is in 2018 niet verder afgenomen. Bij de afdeling Handhaving nam het aantal controles toe van 10.900 in 2017 naar 11.147 in 2018. Het aantal processen-verbaal steeg van 504 in 2017 naar 609 in 2018. Het aantal overtredingen op de natuurregelgeving zoals vastgesteld in aanmaningen, processen-verbaal en verslagen van vaststelling is in 2018 ongeveer stabiel gebleven ten opzichte van 2017. Voor overtredingen in natuurgebieden zijn 818 aanmaningen, 516 processen-verbaal en 84 verslagen van vaststelling opgesteld in 2018. Momenteel wordt door de Vlaamse Hoge Handhavingsraad voor Ruimte en Milieu het Milieuhandhavingsrapport 2018 opgesteld waarin een aantal cijfers meer in detail zullen worden voorgesteld en geduid. Dit rapport verschijnt over enkele maanden.
Zowel de afdeling Handhaving als het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) baseren hun inspectieopdracht op het principe van het zogenaamde ‘programmatisch handhaven’, waarmee ze een doelmatig en meer risicogericht handhavingsbeleid voeren. Daarbij hanteren ze een aantal prioriteiten.
Wat het Agentschap voor Natuur en Bos betreft, situeren de hoogste handhavingsprioriteiten zich bij de aanpak van het beschadigen of vernielen van habitats en leefgebieden van beschermde soorten. Dergelijke delicten hebben uiteindelijk de grootste impact op populaties van wild of beschermde diersoorten.
Voor de afdeling Handhaving creëert een doordachte invulling van de Europese verplichtingen ruimte voor het uitvoeren van milieu-inspecties waarbij een grotere milieuwinst kan worden gerealiseerd. Ik denk bijvoorbeeld concreet aan de opgelegde controles in het kader van de Richtlijn Industriële Emissies bij onze GPBV-bedrijven (Geïntegreerde Preventie en Bestrijding van Verontreiniging). Meer details over deze aanpak vindt u in het omgevingsinspectieplan van de afdeling Handhaving.
Zowel de afdeling Handhaving als het Agentschap Natuur en Bos zullen deze aanpak de komende maanden en jaren voortzetten.
De heer Danen heeft het woord.
Minister, ik zal met veel interesse over enkele maanden het geciteerde rapport lezen. Als we de kans hebben, zal ik daar nieuwe vragen over stellen. Maar dat zal allicht voor de volgende legislatuur zijn.
Een antwoord op mijn derde vraag, of het personeelsbestand van de Vlaamse milieu-inspectie nog verder is afgenomen, heb ik niet gehoord. Als dat zo is, wat is dan de reden? Wat zijn de toekomstperspectieven voor 2019 en verder?
De heer Vandaele heeft het woord.
Ik zal een open deur intrappen – we hebben dat al vaker gezegd naar aanleiding van andere beleidssectoren –: alles staat en valt natuurlijk met een correcte handhaving. Anders kunnen we hier als parlement van alles verzinnen, en kunt u als minister van alles naar voren schuiven, maar als dat niet wordt gehandhaafd, dan hebben we een probleem. Ik vraag daar dus graag aandacht voor, niet alleen in dit dossier, maar ook in andere beleidsdomeinen
Minister Van den Heuvel heeft het woord.
Collega Danen, uw derde vraag ging inderdaad over de milieutoezichthouders en de natuurinspecteurs. De cijfers daarover zijn nagenoeg gestabiliseerd. Het aantal milieutoezichthouders is bij de afdeling Handhaving in 2018 ietwat gedaald, van 103 naar 99. Dat is dus ongeveer hetzelfde gebleven. Het aantal natuurinspecteurs bij het ANB is gestabiliseerd op 28 in 2018. Daar is het hetzelfde gebleven.
De heer Danen heeft het woord.
Minister, dank voor uw antwoord. Het is inderdaad belangrijk dat we doen wat we moeten doen. Handhaven is belangrijk. Het is belangrijk dat binnen de diverse agentschappen en inspectiediensten de rust weerkeert en dat ze weten wat ze kunnen verwachten, dat we zeker niet verder moeten gaan naar dalingen, maar veeleer naar stabilisatie of misschien zelfs uitbreiding van de diensten, omdat de taken steeds moeilijker worden en de mensen die willen frauderen vaak inventiever worden. Daarom moeten we standhouden.
De vraag om uitleg is afgehandeld.