Verslag vergadering Commissie voor Wonen, Armoedebeleid en Gelijke Kansen
Verslag
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Minister, het is een klassieker dat ik elk jaar cijfers opvraag over hoeveel Vlamingen zijn ingegaan op het aanbod van de verzekering gewaarborgd wonen. Dat is toch een heel interessant instrument. Ter verduidelijking: wie een hypothecaire lening afsluit voor de aankoop, bouw of verbouwing van een woning, kan onder bepaalde voorwaarden een verzekering gewaarborgd wonen afsluiten. Hiermee wordt hij verzekerd tegen inkomensverlies door plotse werkloosheid of arbeidsongeschiktheid of ziekte. De verzekering gewaarborgd wonen is gratis. De Vlaamse overheid betaalt de aansluitingskosten. Het is dus een mooi instrument voor mensen die een lening afsluiten.
Uit recente cijfers blijkt dat het aantal toegekende verzekeringen in vijf jaar tijd sterk gedaald is, van 14.427 in 2014 tot 8700 aanvragen in 2018. Dat is een daling met bijna 40 procent.
Minister, in januari 2019 werd een openbare procedure voor diensten, met andere woorden een aanbesteding, opgestart omdat de vijfjarige overeenkomst met Ethias voor de verzekering gewaarborgd wonen afliep. Daarom moest er een nieuwe aanbesteding gebeuren. Is er al een nieuwe verzekeraar bekend die de komende vijf jaar de verzekering gewaarborgd wonen zal aanbieden?
Mijn tweede vraag gaat over de daling van het aantal toegekende verzekeringen gewaarborgd wonen. Ik wou even polsen naar wat daar volgens u de oorzaak van is. Een mogelijke verklaring is het feit dat de verzekering gewaarborgd wonen een weinig gekend instrument is. Ik wou ook vragen of die verzekering in de toekomst wat meer zal worden gepromoot, en dus wat meer bekendheid zal krijgen.
Wat mijn derde vraag betreft: er staat ook een voorstel van decreet op de agenda van de commissie, waarmee deze vraag dus al beantwoord is.
Een vierde vraag is eigenlijk een opmerking van de Confederatie Bouw. De Vlaamse Confederatie Bouw was twintig jaar geleden een beetje de inspirator van de verzekering gewaarborgd wonen. Zij kaarten nu aan dat het maximale plafond om in aanmerking te komen voor die verzekering, 320.000 euro bedraagt. Zij zeggen dat dat bedrag de voorbije tien jaar niet geïndexeerd is. Maar in tussentijd zijn de prijzen van nieuwbouwwoningen wel omhooggegaan. Wordt dat bedrag geïndexeerd, of wordt er de komende vijf jaar nog iets aangepast aan dat maximale plafond?
Minister Homans heeft het woord.
Mevrouw Taeldeman, ik hoop u blij te maken met mijn antwoorden. Er is vandaag nog geen nieuwe verzekeraar bekend. Op 16 maart heeft de opening van de offertes plaatsgevonden, en die zijn natuurlijk ook al afgesloten. Het bestek bevat meerdere uitbreidingen waarop kon worden geboden. Die biedingen lopen momenteel, maar u begrijpt dat ik daar nu verder niets over kan zeggen, om geen fouten te maken.
U stelt dat het aantal toegekende verzekeringen gewaarborgd wonen sterk is gedaald. Maar dat klopt niet, en dat leid ik ook niet af uit de cijfers die ik heb gegeven. Het aantal toegekende verzekeringen is de laatste jaren absoluut niet gedaald, maar stabiel gebleven.
Er was in 2014 en 2015 wel een opstoot, die wij – het kabinet en de administratie – linken aan de wijziging van de woonbonus. En dat is eigenlijk ook niet zo heel vreemd. In 2014 en 2015 was er wel een opstoot, maar nadien is dat aantal stabiel gebleven. In 2016 waren er 9242 aangevraagde verzekeringen, in 2017 waren dat er 9592, en in 2018 ging het om 9506 verzekeringen. Er zijn ook nog 272 dossiers die in 2018 werden aangevraagd, en die momenteel nog in behandeling zijn.
Volgens de studie van 2 september 2016 door het Centrum voor Economische Studiën van de Katholieke Universiteit Leuven blijkt dat het bereik van de verzekering gewaarborgd wonen goed is. En dat lijkt mij een goede zaak.
Als de verzekering gewaarborgd wonen in gewijzigde vorm van start gaat – dan verwijs ik naar het voorstel van decreet dat straks nog op de agenda van deze commissie staat – en wordt uitgebreid naar zelfstandigen en mensen die via een interimkantoor werken, dan wordt er ook een informatiecampagne opgezet en gevoerd.
Voor uw derde vraag verwijs ik naar het voorstel van decreet dat hier voorligt. Ik wil wel nog meegeven dat ik, naar aanleiding van het voorstel van decreet, al een besluit van de Vlaamse Regering (BVR) heb laten goedkeuren door de Vlaamse Regering. Wij moeten natuurlijk ook ons werk doen, en anders verliezen we te veel tijd. Dat BVR ligt momenteel bij de Raad van State, en het voorziet inderdaad ook in een uitbreiding naar interims en naar zelfstandigen.
Ik wil jullie natuurlijk niet onder druk zetten, maar ik neem aan dat niemand ertegen kan zijn dat deze verzekering wordt uitgebreid naar die twee doelgroepen. Een goedkeuring van dit voorstel van decreet zou een goede zaak zijn, niet alleen vanwege die uitbreiding, maar ook omdat de Raad van State mijn BVR dan niet onontvankelijk kan verklaren wegens het ontbreken van een decretale rechtsgrond. Ik hoop dat hier zo meteen voldoende collega’s aanwezig zijn om te stemmen, en dat dat voorstel van decreet wordt goedgekeurd.
Uw vierde vraag gaat over die 320.000 euro en het te lage maximale plafond voor een woning om in aanmerking te komen voor de verzekering. Collega Taeldeman, ik ga u blij maken, of ik ga dat alleszins proberen.
In het net vermelde ontwerpbesluit van de Vlaamse Regering, dat op 1 maart 2019 principieel is goedgekeurd, wordt voorzien in een indexering van de maximale verkoopwaarde en in een verhoging van de verkoopwaarde. In het huidige besluit van de Vlaamse Regering is enkel voorzien in een verhoging voor de woningen die zijn gelegen in het gebied van het Investeringsfonds voor Grond- en Woonbeleid voor Vlaams-Brabant (Vlabinvest). In het ontwerpbesluit van de Vlaamse Regering, dat nu bij de Raad van State ligt en waarvoor ik van het Vlaams Parlement een decretale grondslag nodig heb, wordt dat bedrag van 320.000 euro geïndexeerd, wat vroeger ook niet gebeurde, maar ook met 15 procent verhoogd als de woning gelegen is in een gemeente met hogere verkoopwaarden. Als ik goed kan rekenen, betekent dit dat er een maximumplafond van 368.000 euro komt. Op basis van een onderzoeksopdracht naar de regionale differentiatie in de maximale verkoopwaarde in het stelsel van de sociale leningen en de erkende kredietmaatschappijen, die ik voor het Steunpunt Wonen in 2017 heb laten uitvoeren, is een lijst van deze gemeenten opgesteld. Dit zal in het eengemaakte besluit met betrekking tot de leningen worden ingevoerd.
Het ontwerpbesluit van de Vlaamse Regering bevat de basis voor de verhoging van de verkoopwaarde. We hebben natuurlijk ingezien dat dit niet meer van deze tijd was. De prijzen stijgen. Het is niet enkel een indexering, maar ook een verhoging van het maximumplafond van 320.000 euro tot 368.000 euro in bepaalde gemeenten. Volgens mij is dat een substantiële verhoging. Meer mensen zullen in aanmerking komen voor die lening, die wij vanuit de Vlaamse overheid met plezier ter beschikking stellen.
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik ben blij, maar er moet al veel gebeuren om mij ongelukkig te maken. (Opmerkingen)
Ik begrijp dat de aanbestedingsprocedure nog loopt en dat u nog niet kunt bekendmaken wie de volgende vijf jaar de verzekering gewaarborgd wonen zal verstrekken. Daar moeten we nog even op wachten. Eens die verzekeraar bekend is, is dat natuurlijk het moment bij uitstek om die verzekering weer wat bekend te maken. Zowel de banken als de Vlaamse overheid kunnen daar dan promotie voor voeren. Het is dan ook mijn oproep hiermee communicatief aan de slag te gaan.
U hebt net verklaard dat de verzekering gewaarborgd wonen de voorbije vijf jaar stabiel is gebleven en dat er in de periode 2014-2015 een piek was. U hebt dat aan de Vlaamse woonbonus gekoppeld, maar tijdens die periode is heel actief promotie voor die verzekering gewaarborgd wonen gevoerd. Ik denk dat verschillende zaken voor een piek in 2014 en 2015 hebben gezorgd.
Eens de nieuwe verzekeraar gekend is, hoop ik dat meer mensen een beroep op die gratis verzekering zullen doen. Het is een gratis verzekering en een degelijk vangnet voor al die mensen die een hypothecaire lening afsluiten en dan jammer genoeg om een of andere reden arbeidsongeschikt of ziek worden. Het is echt een duwtje in de rug om die lening toch elke maand te kunnen blijven afbetalen. Het is een zeer belangrijk instrument voor de woonzekerheid.
Ik ben tevreden en de Vlaamse Confederatie Bouw is tevreden met de stijging van het bedrag. Voor het eerst in lange tijd wordt het bedrag van 320.000 euro geïndexeerd. In bepaalde regio’s zal het plafond worden opgetrokken. De lijst van de regio’s is dezelfde lijst die u wilt invoeren met betrekking tot de differentiatie voor sociale leningen.
De heer Engelbosch heeft het woord.
Voorzitter, aangezien dit punt straks, tijdens de bespreking van het voorstel van decreet, ook aan bod zal komen, zal ik het nu kort houden. Ik wil even herhalen dat het belangrijk is promotie te voeren. Iedereen moet weten dat die gratis verzekering bestaat. Misschien moeten we ons nu focussen op de banken en de notarissen. Zij kunnen hun klanten informeren als ze een lening afsluiten of als een hypotheekakte wordt ondertekend, dat er zoiets bestaat als een verzekering tegen inkomensverlies.
Daar zijn nog winsten te boeken om het nog breder ingang te doen vinden.
Minister Homans heeft het woord.
Ik ben het daarmee eens en ik heb dat ook gezegd in mijn antwoord op de vraag van collega Taeldeman. We zullen vanuit de overheid, via het agentschap Wonen-Vlaanderen, een campagne opzetten. We kunnen heel veel campagne voeren maar het is wel aan de banken en de notarissen om hun verantwoordelijkheid te nemen en aan een potentiële koper het systeem van de verzekering bekend te maken. Het is een zeer sociale dienstverlening voor iedereen die in Vlaanderen wel eens met pech kan te kampen hebben, en jammer genoeg gebeurt dat wel eens.
En, succes met het voorstel van decreet.
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Ik vind het een goede suggestie van collega Engelbosch dat het eigenlijk een automatisme zou moeten zijn bij de banken om die verzekering aan te bieden. Wellicht zal overleg met de banksector ook aangewezen zijn zodat iemand die een hypothecaire lening afsluit, automatisch die verzekering aangeboden krijgt.
De vraag om uitleg is afgehandeld.