Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
Mevrouw Wouters heeft het woord.
Om bepaalde producten meer uitstraling te geven of ze beter te beschermen, wordt er vaak gebruik gemaakt van zogenaamde sleeves. Deze lijken op het eerste gezicht een voordeel op te leveren, omdat de producent geen lijm of kleurpigment nodig heeft om de verpakking er aantrekkelijk te laten uitzien. Toch zorgen deze verpakkingen ook voor problemen, met name bij het sorteren. Vooral bij flessen en flacons blijken er aanzienlijke moeilijkheden te zijn, omdat de sleeve de fles vaak volledig bedekt, waardoor de optische sorteermachine het materiaal van de fles niet herkent. Bovendien kan ook de kwaliteit van het gerecycleerde materiaal aangetast worden. Rond een petfles kan een sleeve een donderbruine kleur nalaten. In sommige gevallen, volgens het Recover-onderzoek, maakt dit pvc het gerecycleerde product zelfs onbruikbaar. Tot slot is het ook erg moeilijk om pvc visueel en mechanisch te onderscheiden van pet.
Tegen 2025 dienen alle plastic verpakkingen recycleerbaar te zijn. Dat vereist uiteraard dat al die verpakkingen detecteerbaar zijn bij de sorteerinstallaties. Het probleem van verhullende sleeves dient met andere woorden uiterlijk in 2025 opgelost te zijn. Omdat productnormering op federaal niveau wordt behandeld, kunt u geen sleeves verbieden. Maar u kunt wel stellen dat het de sector zelf is die dit probleem zal moeten oplossen om de doelen te halen.
Dat oplossen hoeft geen verbod te impliceren, als we erin slagen om sorteermachines te ontwikkelen die een meervoudig samengestelde verpakking – zoals een voorwerp dat met een sleeve is omhuld – perfect uit elkaar kunnen halen. Een andere incentive voor verpakkers die sleeves op de markt brengen, is de differentiatie die Fost Plus zal doorvoeren op de heffing op verpakkingen op basis van de recyclagemogelijkheden.
Er zijn problemen bij het sorteren van verpakkingen met een volledig bedekkende sleeve. Wordt er gewerkt aan een oplossing? Loopt hierover een onderzoek? Wie financiert dit onderzoek? Zijn er in Vlaanderen al installaties waar dit geen problemen meer geeft?
Bent u van mening dat er binnen de erkenning van Fost Plus en het verpakkingsplan voldoende handvatten zitten om het sleeveprobleem tegen 2025 op te lossen?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Ik kan uw verhaal bevestigen, mevrouw Wouters. Uit onderzoek blijkt dat sleeves inderdaad voor problemen zorgen bij de recyclage van huishoudelijke verpakkingen. Er is nog geen geautomatiseerde oplossing voor sleeves die uit een andere kunststof dan de fles vervaardigd zijn. De sleeves zijn heel moeilijk te verwijderen omdat ze krimpen door de warmte die gebruikt wordt bij de voorwas. Een nieuwe benadering voor dergelijke sleeves moet volgens mij een oplossing bieden. Dat is namelijk door geen sleeves te gebruiken, maar door bijvoorbeeld de fles zelf rechtstreeks te bedrukken met wasbare en niet-giftige inkt.
In de nieuwe erkenning van Fost Plus wordt via de Groene Punt-tarieven een sterk ontradend effect ingevoerd, dat onder andere het gebruik van storende sleeves ontmoedigt. Concreet wordt gesteld dat het tarief voor verpakkingstypes die hinderlijk zijn voor de selectieve inzameling of de sortering minstens het dubbele moet bedragen van het hoogste tarief voor de verpakkingstypes die selectief ingezameld worden. Dit zal effectief leiden tot een zeer gevoelige verhoging van de tarieven voor deze verpakkingstypes. De identificatie van dergelijke verpakkingstypes wordt bepaald door de Interregionale Verpakkingscommissie, na advies van de werkgroep Materialen. In deze werkgroep zijn alle betrokken stakeholders vertegenwoordigd. Deze werkgroep zal zeker rekening houden met de problematiek van de sleeves. Dat wordt ook zeker verder opgevolgd.
Mevrouw Wouters heeft het woord.
Bedankt voor uw antwoord. Als ik het goed begrijp, dan is er op dit moment nog geen oplossing, maar wordt daar in die werkgroep verder naar gezocht. Ik denk dat dat wel nodig is, want pvc is als materiaal nefast voor de kwaliteit van gerecycleerd pet. Die sleeves winnen wel aan populariteit, maar er gaat dagelijks meer en meer recycleerbaar materiaal verloren. Ik denk dus dat we de technologie wat tijd moeten geven, maar toch ook niet te lang mogen blijven wachten.
Ik begrijp dat er via Fost Plus financieel wel een actie gevoerd wordt, maar ik denk dat de producent toch ook nog altijd zelf verantwoordelijk is, los van al het financiële. Mijn bijkomende vraag is of u weet hebt van belangrijke producenten die al onderzoeken doen naar sorteertechnologieën en de nieuwe soorten verpakkingen waarover u sprak, of er in het buitenland al slimmere installaties zijn die die producten met sleeves wel doeltreffend sorteren en of er afval van bij ons wordt uitgevoerd naar installaties in het buitenland.
De heer Sanctorum heeft het woord.
Ik heb een korte opmerking. Collega Wouters omschreef dit als een probleem dat niet direct een verbod hoeft, maar de sector zou dan wel een inspanning moeten leveren. Dat deed me eigenlijk heel hard denken aan de discussie over het afvalplan of het plan rond verpakkingen. Is het misschien een gemiste kans geweest om sleeves daar ook een plaats in te geven? Bij mijn weten staat daar niets over in het verpakkingsplan. Misschien kan er een addendum opgemaakt worden?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Ik begin misschien met de laatste opmerking. De sleeves staan niet letterlijk vermeld in het verpakkingsplan, maar de doelstelling die in dat plan is vastgelegd, heeft natuurlijk betrekking op alle plastics, en daar horen de sleeves bij. Dat is een eerste punt.
De nieuwe installaties die het mogelijk moeten maken dat de uitgebreide pmd-zak, waar ook alle folies in terechtkunnen, wordt ingevoerd, die installaties zullen wel overweg kunnen met die sleeves, omdat ze daarvoor gebouwd zijn. Dat is dus een goede zaak, denk ik.
Uitvoeren is volgens de informatie die wij hebben geen probleem, maar het is wel belangrijk dat er in de erkenning van Fost Plus, die nu definitief rond is, rekening wordt gehouden dat er wel hogere tarieven zijn, wanneer het gaat om iets wat moeilijker te verwerken is. Ik denk dat dat ook een goede zaak is die resultaat zal opleveren.
Mevrouw Wouters heeft het woord.
Ik ben blij te horen dat die sorteermachines daar inderdaad mee om kunnen. Anders zou er veel waardevol materiaal verloren gaan, en dat kunnen we op deze manier toch nog redden.
De vraag om uitleg is afgehandeld.