Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
De heer Danen heeft het woord.
Ook deze vraag dateert van enkele weken geleden. Ze handelt over het proefproject op de Balmatt-site in Mol. Voor alle duidelijkheid: dit is een project dat ik op zich een warm hart toedraag en waarvan ik ten volle hoop dat het zal slagen in zijn opzet. Daarom was ik ook een beetje bezorgd over de titel waarmee De Standaard op 16 oktober opende: Koude douche voor geothermiecentrale.
Aanleiding voor deze titel is de onvoorziene vertraging die het project heeft opgelopen. De vertraging op de proefsite is een gevolg van de falende werking van de bovengrondse pompinstallatie, die er niet in slaagt om het water van 130 graden aan de oppervlakte te brengen. Bovendien heeft VITO al 2,2 miljoen euro extra betaald, bovenop de voorziene 7 miljoen euro, aan het installatiebedrijf van de pompinstallatie.
Onverwachte budgetverhogingen en technische problemen kunnen nog toegeschreven worden aan het proefstadium waarin deze site zich bevindt. Een tegenslag die een grotere impact kan hebben op het slagen van dit project, is de derde boring die resulteerde in een droge put. Deze tegenslag betekent meteen dat de plannen voor de aanleg van een warmtenet in de ruime omgeving van Dessel en Mol voor een tijdje terug in de koelkast zal verdwijnen.
Minister, de opstart van de eerste diepe geothermiecentrale is gedeeltelijk afhankelijk van het oplossen van de technische problemen, maar anderzijds ook van de juridische strijd tussen VITO en het Franse installatiebedrijf. Wanneer wordt de opstart van de eerste diepe geothermiecentrale verwacht? Hebt u daar een zicht op?
De derde boring resulteerde in een droge put, onbruikbaar voor het winnen van warmte uit diepe waterlagen. Wat betekent deze tegenslag voor het verdere verloop van dit project? Wat zijn de volgende stappen die gezet zullen worden in de uitrol van een warmtenet in de omgeving van Dessel en Mol?
Het doel van dit proefproject was om in een eerste fase de site in de nabije omgeving van de Balmatt-site van elektriciteit en warmte te voorzien tegen een lagere kostprijs dan de reguliere energievoorziening. Wat betekenen deze tegenslagen voor de toekomst van het project?
Minister Tommelein heeft het woord.
Mijnheer Danen, zoals u net stelde, is de opstart van de eerste diepe geothermiecentrale gedeeltelijk afhankelijk van het oplossen van de technische problemen en ook van het juridische overleg tussen VITO en het Franse installatiebedrijf. Er is bij mijn weten nog geen datum overeengekomen tussen VITO en ENGIE.
De derde boring resulteerde inderdaad in een droge put, voorlopig onbruikbaar voor het winnen van warmte uit diepe waterlagen. VITO schrijft de derde put echter nog niet af. Samen met externe collega’s onderzoeken hun experten momenteel waarom het niet mogelijk bleek heet water te produceren uit de derde put. Hiervoor werden de afgelopen maanden bijkomende onderzoeken uitgevoerd. Momenteel worden alle gegevens met elkaar vergeleken en wordt het model van de ondergrond aangepast en verbeterd. Op basis van dit model wordt gekeken of het mogelijk is om vanuit de derde put een ‘sidetrack’ te boren die een reële kans op warm water geeft. Indien men op grond van geologische en boortechnische argumenten kan veronderstellen dat er een dergelijke kans is, zal aan de raad van bestuur van VITO worden voorgesteld om een ‘sidetrack’ te boren gekoppeld aan een sluitende overeenkomst met Eandis voor de aanleg van een geschikt warmtenet.
Zodra de geothermiecentrale operationeel is, zullen de doelstellingen van het proefproject behaald zijn. Put 1 en put 2 zijn voldoende om de site nabij Ballmat van warmte te voorzien. Meer nog, er zal tevens nog genoeg warmte beschikbaar zijn om een warmtenet in Mol Donk te voeden.
De heer Danen heeft het woord.
Ik begrijp uit uw antwoord dat men momenteel nog geen garanties of indicaties kan geven wanneer de derde put operationeel zal zijn. Ik ben blij om te horen dat put 1 en put 2 voldoende zullen zijn om de eerste fase van het project in gang te zetten.
De heer Gryffroy heeft het woord.
Ik heb vernomen dat niet enkel de derde put een probleem vormt, maar ook de ORC-machine (organische rankinecyclus) waarvoor nog geen oplossing is. Is er een plan B? Desnoods moeten we VITO hier in de toekomst eens uitnodigen. Ze hebben hier al een aantal presentaties gegeven waarin alles fantastisch goed ging: ‘we hebben de gouden aders gevonden in onze onderbodem’. Het was dan ook schrikken om te horen dat het voor onbepaalde tijd is uitgesteld.
Minister, bij proefprojecten en onderzoeken mogen we niet achterovervallen als er moeilijkheden naar boven komen. Het is wel de kunst om na te gaan op welke manier er met de kennis en de resultaten vooruitgang kan worden geboekt en nog extra kennis kan worden opgedaan. Dat dit moeilijk is, is eigen aan nieuwe technieken. We hebben de plicht om te kijken hoe er vooruitgang kan worden geboekt en hoe we kunnen leren uit wat naar boven komt.
De link naar het warmtenet houdt me wel bezig en de vraag of alles nu moet worden stilgelegd. Deze vraag is hier ook gesteld, maar wordt niet enkel gesteld bij dit proefproject. Verschillende onderzoeken zijn lopende en gemeenten gaan na of ze al dan niet kunnen investeren in warmtenetten.
Ik maak de link naar de koppeling van de groene bron. We hebben er vertrouwen in dat we in de toekomst kunnen overschakelen naar groene bronnen, maar er is de verplichting van vijf jaar. Dat strakke kader staat onder druk en zorgt ervoor dat sommige gemeenten of investeerders een sprong moeten maken in het duister. Dit geeft onzekerheid op het vlak van de effectieve wil om te investeren in warmtenetten.
Kan nog eens worden bekeken om daar meer soepelheid in te brengen zodat de keuze voor warmtenetten niet te veel wordt afgeremd of afgeblokt en zodat er niet te veel risico wordt gelegd bij partners die dat risico niet kunnen dragen? Ook de overheid weet en beseft dat ze dat risico zelf niet kan dragen. We moeten nagaan of we daar meer flexibiliteit in kunnen brengen. Staat u daarvoor open?
Minister Tommelein heeft het woord.
Mijnheer Gryffroy, uw vraag is een technische vraag waar ik niet onmiddellijk op kan antwoorden. Eventuele problemen met de installatie zelf behoorden niet tot uw vraag, dus ik heb het antwoord ook niet bij mij. Ik wil dat wel eens nagaan en onderzoeken of dat effectief het geval is. Ik zal u het resultaat daarvan laten weten, maar blijkbaar hebt u daar meer informatie over dan ikzelf.
Voorzitter, wat uw vraag betreft: dit is natuurlijk een beslissing die recent is genomen. Dat criterium van die vijf jaar kunnen we wel evalueren, maar op basis van welke parameters zouden we een recente beslissing nu al in vraag stellen? Je kunt natuurlijk altijd een beslissing herzien en er een debat over voeren of er een voorstel rond formuleren, maar dat criterium van die vijf jaar is een recente beslissing, die genomen is na afweging van een aantal elementen.
De heer Danen heeft het woord.
Minister, ik denk dat uw antwoorden weer nieuwe vragen oproepen, dus het lijkt me een goed voorstel om VITO uit te nodigen en hier bijkomende vragen over te stellen. (Opmerkingen van Andries Gryffroy)
De vraag om uitleg is afgehandeld.