Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Vraag om uitleg over de toekomstvisie van de VRT omtrent haar cultuuraanbod en de rol van Klara hierin
Verslag
Mevrouw Segers heeft het woord.
Minister, cultuuraanbod is een van de kernopdrachten van de VRT en staat dan ook centraal in de strategische doelstellingen van de beheersovereenkomst. Daarin worden een aantal krachtlijnen gedefinieerd, op bladzijden 19, 20 en 54 om – terecht – de ambitieuze verwachtingen te duiden: de VRT is een sleutelspeler in het toegankelijk maken van cultuur, er is aandacht voor diverse culturele domeinen enzovoort. We kennen die verwachtingen allemaal.
Uit het antwoord op mijn schriftelijke vraag 239 van 24 mei blijkt dat de VRT hiertoe een tweeledige aanpak verkiest – specifieke culturele programma’s in combinatie met het cultureel aanbod verweven in het volledige aanbod van een aanbodsmerk – en dat de performantiemaatstaf van de beheersovereenkomst wat betreft het aantal cultuuritems in Het Journaal – minimum 365 – ruimschoots behaald wordt. Toch wordt er vaak gemord over het cultuuraanbod van de VRT.
Die discussie is de afgelopen weken opnieuw opgeflakkerd, toen bekend werd dat Klara het voortaan met vijf personeelsleden minder moet stellen: voor de laatste redacteur op de klassieke muziekredactie, een administratieve kracht, een musicoloog-samensteller, een technicus en een presentator is er wegens de besparingen in kader van het sociaal plan niet langer een plaats bij de VRT. “Klara is 100 procent cultuur”, zo stelde de openbare omroep met stip in antwoord op mijn schriftelijke vraag. Maar dat uitgerekend deze zender opnieuw zo hard getroffen wordt door de besparingen, doet de vraag rijzen of er in de toekomst nog wel kan worden voldaan aan de cultuuropdracht van de openbare omroep. “Als men Klara geen injectie geeft, wordt dat een aflopend verhaal”, zo vat Kurt Van Eeghem het samen. Net als vele fervente luisteraars van de zender kan ik hem enkel bijtreden.
Verontrustend is ook wat in de berichtgeving van De Morgen te lezen staat, namelijk dat volgens de vakbond deze ontslagen niet correct zouden zijn verlopen. Ik kan enkel vaststellen dat de betrokken personen wellicht ook niet zijn opgenomen in de cijfers rond hertewerkstellingstrajecten die de VRT in antwoord op mijn schriftelijke vraag 274 van 21 juni 2018 recent doorgaf. Ik heb de tabel met die cijfers toegevoegd.
Minister, mijn vragen aan u zijn dan ook van tweeërlei aard. Hoeveel mensen werken er momenteel nog bij Klara?
Hoe schatten de leiding en de ploeg van Klara de huidige situatie in na het verlies van vijf mensen opdat de hoge kwaliteit die de luisteraars van Klara verwachten, gegarandeerd kan blijven? En op welke manier ondersteunt de algemene directie van de VRT de leiding en de ploeg van Klara om hen hierin te helpen?
Deelt u de overtuiging dat het aanbieden van een nichezender als Klara tot de opdracht van de openbare omroep behoort? Ziet u nog een toekomst weggelegd voor Klara?
Hoe kan in de toekomst beter worden gemonitord dat de VRT aan haar cultuuropdracht voldoet? Want tijdens de hoorzitting van 27 april 2017 over de samenwerking tussen de VRT en de culturele sector gaf de algemeen directeur Media en Productie van de VRT aan dat de monitoring van cultuuritems nog verder zou worden geoptimaliseerd, wat een vergelijking tussen opeenvolgende jaren mogelijk zou maken. Uit het antwoord op mijn schriftelijke vraag 239 van 24 mei 2018 kan ik concluderen dat dit nog steeds niet optimaal verloopt en durf ik te vermoeden dat het de VRT ook niet wenselijk lijkt om het aantal cultuuritems systematisch te registreren.
Is voor de ontslagen medewerkers van Klara een hertewerkstellingstraject uitgetekend? Zo ja, waarom is voor hen geen nieuwe functie binnen de VRT gevonden? Zo neen, waarom is dat niet gebeurd? Zijn deze personen opgenomen in de cijfers die de VRT midden juli 2018 heeft doorgegeven? Dat is de tabel die ik in mijn vraag om uitleg heb opgenomen (zie bijlage).
Tot slot, hoe weerlegt de VRT de vaststelling van de ACOD dat het proces dat aan de ontslagen is voorafgegaan niet transparant is verlopen?
Mevrouw Van Werde heeft het woord.
Mevrouw Segers, ik kan me eigenlijk alleen maar aansluiten bij uw vraag om uitleg en dan zeker bij uw vraag om een specifieke monitoring van de cultuuritems op te zetten. Indien de VRT daar zelf niet in slaagt, zullen we in de volgende beheersovereenkomst nog meer performante maatstaven moeten hanteren en in detail uitwerken.
De afgelopen weken is duidelijk gebleken dat de besparingen bij Klara heel wat mensen hebben beroerd. Mijn punt blijft dat vijf mensen moesten vertrekken, en dat brengt het totale aantal mensen die moesten vertrekken op 24 personen. Sinds september 2018 zijn ook heel wat wijzigingen aan de najaarsprogrammatie doorgevoerd. Hierdoor is de zendtijd voor verdiepende duiding nog eens ingeperkt. De VRT heeft tevens aangekondigd dat de zendtijd van het journaal om 18 uur zal worden ingeperkt. Volgens mij zal dat een invloed hebben op de aandacht voor cultuur op onze openbare omroep.
Minister, hebt u een duidelijk zicht op de toekomstvisie van de VRT op zijn cultuuraanbod? Welke weg wil de VRT op met Klara als exclusieve cultuurzender? Welke stappen kunt en wilt u zetten om de VRT te wijzen op het belang van culturele verdieping en op zijn verantwoordelijkheid in het licht van de beheersovereenkomst?
Minister Gatz heeft het woord.
Voorzitter, bij de VRT werken momenteel 42,3 voltijdse equivalenten die uniek voor Klara worden ingezet. Net als de andere radiozenders, heeft Klara een pool van freelance medewerkers die vanwege hun expertise worden ingezet. Enkele freelancers worden op piekmomenten of tijdens de vakantieperiodes ingezet. Daarnaast maakt Klara in een genetwerkte organisatie als de VRT gebruik van de diensten van andere afdelingen. Op die manier wordt een gedeelte van het werkvolume van Klara ingevuld. Een aantal van deze diensten worden centraal georganiseerd. Hun capaciteit wordt voor alle radiomerken en dus ook voor Klara ingezet.
Ik geef enkele voorbeelden. Klara werkt samen met operationele afdelingen voor de captaties van muziekoptredens en evenementen. Klara werkt samen met de digitale profielen van het digitaal productiecentrum en met de marketingafdeling.
De leiding van Klara en van de VRT hebben me laten weten dat de hoge kwaliteit van het aanbod van Klara verzekerd blijft. Ik zal wat meer toelichting geven bij het vertrek van vijf medewerkers van Klara. Vooreerst is wat nu in de media naar voren komt, op zich geen nieuws. Dit gaat terug op de gekende afspraken die twee jaar geleden zijn gemaakt in het licht van het Toekomstplan dat de raad van bestuur van de VRT heeft goedgekeurd. Ook toen is de impact op Klara, waarover nu opnieuw wordt bericht, onder de aandacht gekomen. Het uitstroomplan bij Klara is een onderdeel van het Toekomstplan. Voor alle radionetten samen moesten 30 voltijdse equivalenten afvloeien. Het vertrek van deze vijf personen komt neer op 3,6 voltijdse equivalenten.
Klara heeft dit op een aantal manieren opgevangen. Er is een herschikking van taken geweest. Presentatoren moeten voortaan zelf de techniek van hun uitzendingen verzorgen. Dit is op de andere radionetten al langer gangbaar. Klara kan op verschillende vlakken rekenen op de ondersteuning van andere afdelingen, zoals voor captaties, digitale ondersteuning enzovoort. Net zoals de andere netten, werkt Klara ten dele ook met mensen die op freelance basis werken.
Klara is proportioneel niet meer of niet minder getroffen dan de andere netten of afdelingen van de openbare omroep. Indien we de totale besparingen bij de radiozenders van de VRT in beschouwing nemen, is de grootste besparing gerealiseerd bij de grootste zender, Radio 2. Dat zal niemand verwonderen.
Zoals al vermeld, zijn de personeelsbesparingen bij Klara twee jaar geleden afgesproken in het sociaal plan. Hierdoor heeft Klara tijd gehad om zich aan de nieuwe context aan te passen en om het aanbod te vrijwaren. De VRT heeft het aanbod van Klara aangepast en aangevuld.
Klara zet nog meer in op liveconcerten. Dat gebeurt ook tijdens het weekend. De cultuurkalender komt nu ook tijdens het weekend aan bod op Klara. Hierdoor kan de zender nog korter op de bal spelen en zelfs nog meer cultuur coveren. ‘Music Matters’ vervangt ‘Boetiek Klassiek’. ‘Vrijdag’ vervangt ‘Trio’. ‘Pompidou’ zal nog meer live uitzenden.
Klara is meer dan enkel radio. Het voorbije anderhalf jaar heeft Klara steeds meer ingezet op de creatie van digitale content. Zo heeft de VRT onder andere het aanbodsmerk ‘Van A tot Z’ gelanceerd. Dat betekent dat op VRT NU tot vijf uur durende gesprekken met inspirerende persoonlijkheden worden aangeboden. Ik wil hier ook ‘Dagelijkse kunst’ ten huize van bekende persoonlijkheden en het Youtubekanaal ‘Iedereen Klassiek’ vermelden. In 2019 zal het digitaal cultureel aanbod nog verder worden uitgewerkt, onder meer door de samenwerking met freelance medewerkers en met mensen met culturele expertise in andere afdelingen van de VRT. Dat plan wordt momenteel voorbereid.
De volgende vraag betreft de afvloeiingen bij Klara in het licht van de cultuuropdracht van de VRT en de monitoring van de cultuuritems. Hier is terecht de nadruk op gelegd. Het klopt dat de monitoring van alle cultuuraandacht, dat zijn de cultuuritems, van de VRT nog niet optimaal verloopt. In het cultuuroverleg van de VRT wordt besproken welke cultuuronderwerpen in het aanbod van de verschillende aanbodmerken aan bod kunnen komen. De integratie van een omroepbreed redactiesysteem, Pluxbox geheten, heeft vertraging opgelopen. Dat systeem zou een betere datatagging toelaten. Met de operationele uitrol van dit systeem kan ook aan de tagging van cultuuritems worden gewerkt. In afwachting maken alle netten manueel werk van een interne rapportering. Het gebeurt nog niet vanwege ICT-redenen, maar het is niet zo dat dit niet zal gebeuren en het is zeker niet zo dat de VRT dit niet wil doen.
Dan zijn er de hertewerkstellingstrajecten. Wat daarmee? Drie van deze vijf medewerkers verkozen om niet in een hertewerkstellingstraject in te stappen. Voor de twee andere medewerkers werd een hertewerkstellingstraject uitgeschreven. Aan beiden werd ook een alternatieve job voorgesteld. Daar gingen ze helaas niet op in, maar dat is hun volste recht. Een van beiden heeft de VRT ondertussen verlaten. De andere persoon zit momenteel nog in een hertewerkstellingstraject, dat nog niet ten einde is. In de cijfers van voor het reces werden niet alle medewerkers opgenomen die door het sociaal plan werden geïmpacteerd. Enkel de medewerkers met wie we nog in gesprek waren en voor wie het dossier nog niet afgerond was, werden erin opgenomen. De cijfers bevatten dan ook de betrokken medewerkers die een hertewerkstellingstraject hadden.
Dan was er een vraag gesteld over ongenoegen bij een vakbond omdat deze ontslagen niet transparant verlopen zouden zijn. Ik ontvang daarover niet dezelfde signalen. Dat is alles wat ik kan zeggen. Ik zoek daarover niet de polemiek op, maar ik geef aan wat mijn informatie is. De VRT-directie geeft aan dat het hele hertewerkstellingstraject samen met de vakbonden is uitgerold. De individuele trajecten werden besproken in de hertewerkstellingscel. De VRT geeft aan aldus volledige transparantie te hebben geboden, zowel tegenover de betrokken medewerkers als tegenover de sociale partners. De hertewerkstellingtrajecten verlopen voor alle merken op dezelfde manier, dus ook voor Radio 1 en Radio 2, en trouwens heel de VRT. De VRT-radiodirectie werkte samen met de humanresourcesdirectie, de personeelsdirectie, zullen we dan maar zeggen, met veel zorg aan die trajecten. Voor alle betrokken medewerkers is wel degelijk naar oplossingen en dus ook naar hertewerkstelling gezocht. Voor een aantal is dat gelukt, voor een beperkt aantal anderen niet, en dat betreurt de VRT.
Hoe kijk ik aan tegen de besparing op culturele verdieping? Dat was een vraag van mevrouw Van Werde. Ik besef de gevoeligheid over dit thema. Ik ben het thema uiteraard ook niet ongenegen. Ik kom daar zeker op het einde nog verder op terug. Waar het mij als minister echter in de eerste plaats om gaat, is of dit alles op dit moment conform het Mediadecreet en de beheersovereenkomst gebeurt. De gedelegeerd bestuurder is conform artikel 14 van het Mediadecreet belast met de dagelijkse leiding van de VRT, en daar is dus ook het personeelsbeleid bij inbegrepen. Deze beslissing lijkt me geen aantasting in te houden van de opdracht van de VRT inzake cultuurbeleid zoals die geformuleerd is in de beheersovereenkomst. Maar nogmaals, ik kom daar straks op terug.
Over de toekomstvisie van de VRT in verband met het cultuuraanbod waren er ook vragen. We hebben permanent overleg met de VRT over haar werking en beleid, dus ik word inderdaad op de hoogte gehouden van de evoluties en ook de toekomstvisie van de VRT. Gezien het belang van de vraagstelling en de thematiek ga ik hier graag dieper op in. De VRT volgt een cultuurplan, zoals geformuleerd in 2016. De missie van het VRT-cultuurbeleid werd daarin beschreven als volgt, zoals u weet: “De VRT zet in op een actieve en geïntegreerde cultuuraanpak die de mediagebruiker met kennis van zaken informeert over het culturele landschap met als doel de participatie aan cultuur te stimuleren.” De VRT heeft aandacht voor cultuur, uitgaande van de volgende zes principes: met kennis van zaken; geloofwaardig; enthousiasmerend maar kritisch; mediamiek; met synergie en uitwisseling van expertise en ideeën tussen de redacties; met airplay voor VRT-ambassadeurs. Ik dacht dat ‘mediamiek’ een fout was in het ontwerpantwoord van mijn kabinet, maar ‘mediamiek’ betekent het vermogen om cultureel aanbod te kunnen overbrengen op derden. Dat is dus wel degelijk een Nederlands woord. Dat is zeer belangrijk. Wij zijn daar allemaal uiteraard ook bij betrokken.
De VRT zet in op een actieve en geïntegreerde cultuuraanpak: de omroep informeert met al zijn aanbodsmerken de mediagebruikers over wat er gebeurt in het culturele landschap. Elk merk doet dat op zijn eigen manier voor zijn eigen doelpubliek. Cultuur komt dan ook aan bod in zowel informatieprogramma’s – zo waren er bijvoorbeeld 677 cultuuritems in Het Journaal in 2017 – als algemene programma’s en specifieke cultuurprogramma’s. Tegelijk stimuleert de VRT de Vlaming om te participeren aan cultuur. Ik geef nu aan wat de aanbodsmerken zoal doen.
Canvas wil mensen inspireren met en warm maken voor cultuur. Cultuur zit verweven doorheen het hele aanbod: in dagelijkse actua-afspraken zoals De Afspraak, in de Vlaamse primetimeproducties en in de aankoop van internationale documentaires, in online mobiliserende acties. Canvas doet dat waar mogelijk en in samenwerking met de culturelesectorpartners. In de praktijk biedt Canvas wekelijks ook een forum, ruimte voor auteursdocumentaires en films, waaronder de cinefiele film. Tegelijk wil Canvas met aantal projecten een breed publiek bereiken, zoals met ‘Thomas speelt het hard’, dat u zich ongetwijfeld nog herinnert, of nu met ‘Hanne danst’.
Radio 1 legt voor zijn cultuuraanbod het accent op beleving en ontdekking. Hiervoor wordt samengewerkt met interne partners, zoals Klara en Canvas, en externe partners, om zo het culturele middenveld te stimuleren. Radio 1 blijft zijn culturele gidsfunctie ook uitdragen op culturele evenementen en locaties in Vlaanderen. In het aanbod wordt onder andere in de duidingsprogramma’s aandacht besteed aan de culturele agenda, en zoals u weet, zendt dit net ook het twee uur durende cultuurprogramma Culture Club uit.
Ook de andere aanbodsmerken hebben aandacht voor cultuur, maar dan op hun eigen manier en in overeenstemming met hun netprofielen. Klara is uiteraard dé cultuurzender van de VRT. Ik kom daar meteen op terug. Klara verbreedt zijn aanbod ook meer op digitaal vlak. Dat zei ik al. De digitale platformen worden meer ingezet voor het coveren van de culturele agenda. Vanaf het najaar zal men, ik herhaal het nog even, meer Klara Live brengen. Klara Live is er vanaf begin september elke weekdag en bij grote concerten op zaterdag. Klara volgt dus toch meer dan vroeger het aanbod van grote concertzalen in binnen- en buitenland. Men is daar meer live bij. Er zijn bovendien ook een aantal grote projecten, zoals Iedereen Klassiek, de aandacht voor Bernstein in oktober, een special rond Tsjaikovski in december en de onlineverhalen. De merken coveren en organiseren ook cultuurevenementen in Vlaanderen. Dit jaar werd bijvoorbeeld, zoals u weet, een omroepbreed leesproject gelanceerd met het oog op de leesbevordering, LangZullenWeLezen. Alle VRT-netten werken daar al aan mee. De komende weken komt het project in een verkiezingsfase. Niet die van ons, een andere.
Welke weg wil de VRT op met Klara als exclusieve cultuurzender? Is het een nichezender, en hoe moeten we dat allemaal in de toekomst en nu bekijken? De rol en de missie van Klara blijven op dit ogenblik natuurlijk onveranderd, conform de beheersovereenkomst voor 2016-2020. Het profiel en het aanbod van Klara wordt binnen de VRT als volgt geformuleerd. Rust opzoeken in een wereld vol hectiek is meer dan ooit een behoefte van de mediagebruikers. Klara is de ‘slow zone’ binnen het radiolandschap, en biedt mediagebruikers een vluchtheuvel van schoonheid en genot. Klara wil de beleving van cultuur, klassieke muziek en jazz stimuleren, en biedt ook ruimte voor verdieping op het gebied van geschiedenis, kunst, muziek en maatschappelijke thema’s.
Men wil open en inspirerend zijn. Men wil luisteraars een open en inspirerende plek bieden waar men tot rust kan komen, een ‘slow zone’ die vertrekt vanuit de realiteit, het ritme en de leefwereld van de luisteraar. Via een emotieve benadering van muziek en content wil men mensen kunnen bereiken.
Wat betreft acties, evenementen en muziek investeert Klara in spraakmakende en uitnodigende acties en events rond klassieke muziek. Naast een uitgesproken klassiek muzikaal aanbod zet Klara in op een brede muziekprogrammering. Dat gaat over jazz, maar ook over elektronica, hedendaagse muziek, chanson, wereldmuziek, filmmuziek. Klara wil ook een belangrijke culturele gidsfunctie waarmaken. Het wil de ultieme gids zijn als het gaat over klassieke muziek, jazz en cultuur in het algemeen en speelt ook een grote rol in het ontdekken van jong talent, zowel op het gebied van muziek, podiumkunsten, literatuur, film, architectuur als beeldende kunst. Klara wil die gids- en scoutingfunctie de komende jaren nog meer benadrukken als duidelijk culturele wegwijzer voor de mediagebruiker.
Klara wil ook de cultuurkatalysator voor de VRT zijn en vanuit zijn content en via zijn ambassadeurs het cultuuraanbod doorheen de VRT, en op die manier zijn impact op de cultuurbeleving in Vlaanderen, verhogen. Klara wil zijn expertise uitdragen bij andere zenders, programma’s en diensten van de VRT.
Tot slot is er het digitale aspect. Men gaat steeds meer op sociale media inzetten om acties te versterken en te promoten. Klara investeert ook op een goede manier in goed gekozen podcasts en heeft ook een eigen YouTube-kanaal, waar klassieke muziek voor een breed publiek uit de doeken wordt gedaan. En uiteraard is er ook de aparte video-content op Klara.be en VRT NU.
Wat dan met het spanningsveld tussen de gebeurtenissen die wij vandaag bespreken en de cultuuropdracht van de VRT? Ik ben minister van Cultuur – dat hoef ik u in mijn vijfde mandaatjaar niet te herhalen – dus uiteraard vind ik cultuur op de VRT een belangrijk item. Uiteraard moet ik me binnen de beleidslijnen van de afspraken houden zoals die neergelegd zijn in het Mediadecreet en de beheersovereenkomst. De hefbomen zijn dus de huidige beheersovereenkomst en de parameters die daarin vervat zitten. Wil men verder gaan, dan is dat voor een herziening van de beheersovereenkomst of voor een volgende beheersovereenkomst.
We hebben een aantal beperkte zaken die we met de VRT gaan bespreken voor herziening van de beheersovereenkomst – dus geen fundamentele zaken. Die liggen nu de komende weken en maanden voor. Uiteraard zal het parlement daarover ingelicht worden. Ik denk dat dat een goede aanleiding is om deze problematiek opnieuw met de VRT te bespreken, in het kader van de culturele opdracht van de VRT, zowel verbreding als verdieping.
Ik heb u willen meegeven dat Klara nog altijd heel veel goede dingen doet, en soms ook nog meer dingen doet dan vroeger. Het is dus zeker niet al kommer en kwel, dat wil ik benadrukken. Toch wil ik de problematiek en de gevoeligheid die hier geuit worden door de vraagstellers, mee op tafel leggen in de gesprekken met de VRT. Dat zal dus vervolgd worden. Ik ga geen uitspraken doen over waar dat dan exact toe zal leiden, maar dat engagement wil ik zeker aangaan.
Dat zijn de twee boodschappen die ik wilde geven. Er is geen reden tot fundamentele bezorgdheid, maar het is goed dat we de problematiek van deze 5 afvloeiingen – 3,6 voltijdse equivalenten – meenemen in het gesprek in de komende weken en maanden. Ik ga ervan uit dat dat voor het einde van het jaar zijn beslag moet kunnen krijgen.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Bedankt voor het bijzonder uitgebreide antwoord, minister. Dat is ook terecht, want het gaat echt over het hart van waar een openbare omroep het verschil maakt, zijnde die culturele opdracht die de markt niet evidenterwijze opneemt.
Met 42,3 voltijdse equivalenten realiseert Klara ongelooflijk veel. Ik wil daar vooreerst zeker mijn appreciatie voor uitdrukken. Ook de opsomming van wat via de andere kanalen van de VRT aan cultuur gebeurt, is indrukwekkend. Maar met de aankondiging nu van die 5 bijkomende ontslagen bij Klara, moeten we toch wel vaststellen dat de zware besparingen in 2014 wel degelijk hun impact blijven hebben. Het is dan belangrijk dat wij onze bezorgdheid daarover uitdrukken.
Het lijstje dat u opsomt van wat er bij Klara en de VRT gebeurt qua aandacht voor cultuur, is indrukwekkend, maar blijkbaar zit er toch wat ruis op wat enerzijds de VRT zegt te doen en wat anderzijds de sector ervaart. Daar zijn toch andere geluiden te horen. Het cultuuroverleg dat de VRT in 2017 heeft opgestart, ook naar aanleiding van onze gedachtewisseling hier, is, zo hebben we kunnen lezen in het jaarverslag van 2017, één keer bijeengekomen. Er is wel veel bilateraal overleg geweest, zo staat ook in het verslag. Mij lijkt dat cultuuroverleg met de ruime culturele sector, en niet alleen met de kunsten, een heel belangrijk forum. Het is goed te weten hoeveel keer dat in 2018 al is bijeengekomen, want dat is natuurlijk het moment waarop de VRT kan afstemmen met de ruime culturele sector of wat zij doet, concordeert met wat de sector verwacht.
Gisteren hebben we bijvoorbeeld een persbericht gekregen over het nieuwe digitale initiatief voor cultuurparticipatie. Schitterend, denk ik dan. Ik was heel enthousiast, ik heb het ook direct getweet. Maar ook daar is het belangrijk dat de hele ruime culturele sector wordt meegenomen en dat er niet alleen aandacht is voor de kunsten. Ik zou willen weten in welke mate dat met het cultuuroverleg tot stand is gekomen. Zijn ze daarbij betrokken? Hebben ze daar mee over kunnen nadenken? Hebt u daar zicht op, minister?
Dan is er nog het punt van het personeel. De tabel die u mij doorgestuurd hebt in antwoord op mijn schriftelijke vraag, was nog niet volledig. Toen stonden er 4 in bespreking. Het zijn er 5 geworden. Het waren 3,1 vte’s, het zijn er 3,6 geworden.
Dan rijst bij mij de vraag of er nog zullen volgen bij Klara en bij de andere zenders. Dat is een belangrijke vraag.
Het feit dat ook de ACOD aangeeft dat die ontslagen niet transparant zijn verlopen terwijl de VRT zegt dat dit wel het geval is, geeft ook aan dat er opnieuw ruis zit op de communicatie.
Mevrouw Segers, u maakt het me heel moeilijk want u hebt me het gras voor de voeten weggemaaid. Ik wilde het ook hebben over de vraag of de ruime culturele sector eveneens geconsulteerd wordt. Gisteravond kwam dan het persbericht van de VRT, zeer strategisch gelanceerd, denk ik dan met mijn slecht karakter.
Met die verbreding ben ik alleszins heel blij. De mooie initiatieven die daarop staan, zijn prima. Klara staat echter wel voor verdieping, en die is er toch nog niet genoeg. Ik blijf op diezelfde nagel kloppen. Instagramaccounts en de digitale ontwikkeling zijn allemaal prima, maar wijzen bij Klara niet echt op verdieping. Ze zijn nodig, maar de rest mag niet ontbreken.
Die culturele agenda wordt dus nauwgezet gevolgd, maar wordt er ook wel eens een voorzet gegeven vanuit Klara? Het lijkt me belangrijk dat zij iets in gang zetten, iets bewegen.
Ik heb nog een laatste, zeer cynische vraag. Legt de VRT zich er gewoon bij neer dat er vijf mensen zijn ontslagen? Daar is een hoop rumoer over geweest en niemand is daar echt gelukkig mee, maar blijft dat zo?
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Ik dank de collega’s voor de vragen, want we moesten het de afgelopen weken ook stellen met wat we daar in de media over konden lezen. Ik heb ook even gereageerd dat het tot de autonomie van de VRT behoort om na te gaan hoe zij dat toekomstplan verder invullen. Voorzitter, ik weet dat dit misschien allemaal heel soft klinkt, maar dat is wel zo. De minister heeft ook duidelijk gezegd dat dit op een proportionele manier gebeurt.
Maar wat veel belangrijker is in heel deze discussie, en dat is hier gelukkig ook aan bod gekomen, is de vraag hoe de VRT op al haar kanalen en zeer specifiek ook op Klara, het culturele aanbod invult. We hebben daar in het verleden al discussies over gehad, dit moet immers goed verder worden opgevolgd. De minister heeft dat ook gezegd, maar wij zullen het ook verder opvolgen. Dat is eigenlijk het belangrijkste aan heel de discussie, los van het feit dat het gaat over personen die daarmee worden geconfronteerd in hun professionele leven, wat altijd heel erg is. Versta me dus niet verkeerd. Wat het aanbod aan cultuur op alle VRT-kanalen betreft, mag er gerust nog een tandje bij worden gestoken.
Ik wil nog een aantal elementen toevoegen aan het debat. Ik wil het ook een beetje verbreden. Sinds 2010 zijn er bij Klara 28 mensen vertrokken, 15 plus 4 mensen zijn met pensioen, 5 mensen zijn vrijwillig vertrokken, 1 is geheroriënteerd, 3 zijn ontslagen en 1 is langdurig ziek. Die 28 mensen zijn vervangen door 4 mensen. Dus die 5 mensen zijn de laatste rit van het toekomstplan.
Het budget voor alle radiostations in 2006 bedraagt 88,1 miljoen euro. In 2016 was dat 99 miljoen euro. Van die 88 miljoen euro in 2006 was 14,6 miljoen euro voor Klara, en van de 99 miljoen euro in 2016 was 13,2 miljoen euro voor Klara. Het is duidelijk dat zowel het budget als de personeelsbestaffing van Klara in tien jaar tijd ernstig is gedaald. Het zijn geniale mensen die er werken en zij maken ook heel goede radio, dat moeten we eerlijk zeggen. Ze verdienen mijn grootste waardering maar net daarom er nog eens zo diep in snijden, vind ik echt niet verdedigbaar. Dat is ook de reden waarom ik daar altijd op gereageerd heb, deels ook trouwens met collega’s die hier vandaag aanwezig zijn.
Onze norm moet France Culture of BBC Radio 3 zijn, we hebben dat ooit samen gezegd en geschreven in deze vergadering, en niet een soort van achterkamertje van de VRT, als ik het in die termen mag zeggen.
Minister, ik heb nog een vraag voor u die u vandaag niet moet beantwoorden. Ik kan ze ook schriftelijk stellen als u dat liever wilt. In april 2017 is er overleg geweest met de cultuursector ten gevolge van de belofte om dat op regelmatige basis te doen. Ik zou willen weten hoe vaak dat overleg sindsdien is samengekomen.
Ik heb het vermoeden dat een en ander ons een beetje als een soort van ‘slow zone’ is voorgesteld, ‘we gaan dit en dit en dat doen’, terwijl een aantal engagementen slechts beperkt zijn nagekomen. Ik heb er alle begrip voor dat dat moeilijk is in een dergelijk groot huis. Klara vraagt vergoedingen als men met een reportageploeg of zeker bij een uitzending op locatie wil uitzenden bij een culturele of artistieke manifestatie zoals een belangrijke tentoonstelling. Ik vind dat men daar eens over moet nadenken. De cultuurzender die de cultuurgesubsidieerde sector om geld vraagt waardoor een onderscheid des dingen ontstaat dat niet gebaseerd is op artistieke of culturele beoordelingen maar op de meest betalende, krijgt zendtijd op Klara. Is dat zo? Klopt dat? En welke strategie wordt daarin gevolgd? Als u liever hebt dat ik die vraag schriftelijk stel, wil ik dat gerust doen. Ik ben door de verschillende mensen uit de cultuursector die bij dat overleg betrokken zijn, persoonlijk aangesproken, en die schreeuwen om een opvolging daarvan. Dat gebeurt niet maar zou echt moeten gebeuren. Die strategie die toen is uitgewerkt, wil ik verwerkelijkt zien, zowel in de verbreding als in de verdieping van Klara. De vragen die op tafel liggen, wijzen allemaal op een gebrekkige opvolging van de afspraken die daar zijn gemaakt.
Ik ben het niet eens met de mensen in de zaal die zeggen of gezegd zouden hebben dat de VRT te weinig voor cultuur doet en te weinig aan cultuurverbreding doet. Natuurlijk, het kan altijd beter, het mag altijd beter, maar qua verbreding komt de zender volledig aan haar afspraken tegemoet. Dat kan ze ook bewijzen met de verhoging van het aantal items in de journaals enzovoort. Ik denk dus niet dat verbreding de eerste problematiek is. Verdieping is een ander spanningsveld.
Sommigen hebben dit wat raar bekeken. Het is niet verkeerd dat de VRT proactief communiceert voor een commissie of op haar eigen communicatieritme over wat ze van plan is om qua investeringen digitaal in cultuur allemaal te doen. Daarop zouden we ons toch allemaal moeten verheugen, dacht ik zo.
Inzake de cultuurspecifieke zender en de cultuurverdieping is het niet zo dat Klara geen acties lanceert, zoals sommigen hier hebben gezegd. Langzullenwelezen is nog te bekijken, maar Iedereen Klassiek is toch meer dan een schot in de roos. Laten we onze kritiek dus toch maar een beetje scheiden van feiten waar we niet naast kunnen kijken.
Ik begrijp wel dat als het Vlaamse publiek wat kan meepikken, kan profiteren en blij kan zijn met de cultuurverbreding, de sector kritisch en op zijn honger blijft inzake cultuurverdieping. Dat is het debat dat we met hen moeten hebben, dat is het debat dat ik in de komende maanden met hen wil hebben naar aanleiding van de herziening van de beheersovereenkomst, maar in alle constructiviteit.
We zullen ook vragen hoe vaak het cultuuroverleg sinds de start is bijeengekomen. Die cijfers moeten we doorgeven. Het is niet de bedoeling dat er nog bijkomende afvloeiingen zijn bovenop het toekomstplan. Dat wil ik wel benadrukken. Ik wil – dat zal ik in algemene termen zeggen – ook het afvloeien van de vijf personen waarover we het hadden in de gesprekken over de herziening van de beheersovereenkomst met de VRT, herbekijken. Het is niet aan mij om te zeggen: je moet die of die mensen ontslaan of in dienst nemen. Daarmee zou ik mijn boekje volledig te buiten gaan.
Ik wil wel in debat gaan over hoe we de cultuurverdieping op de VRT behouden of versterken. Dat is toch een engagement dat als positief kan worden gezien ter afsluiting van dit debat, dat ik graag voortzet als we nog eens een gedachtewisseling hebben met de VRT in de komende maanden of na nieuwjaar, wanneer de datatagging van een aantal culturele items in orde is, omdat dat ons toch weer een basis zal geven. Ik zal ook vragen wanneer dat kan. Ik vermoed dat het geen kwestie van maanden meer zal zijn en dat het binnenkort kan worden verwacht.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Mijnheer Caron, de cijfers die u gaf over de evolutie over tien jaar, tonen dat de VRT meer dan proportioneel inspanningen heeft gedaan inzake besparingen. Daar zit nu wel een ondergrens op. Het zijn stuk voor stuk allemaal schitterende mensen die keihard werken en veel moeten realiseren.
Minister, ik ben blij te horen dat u zegt dat de monitoring beter kan. Die moet beter. Ik hoop dat u in dat overleg de oproep zult meenemen die collega Caron en ikzelf hebben gedaan om dat cultuuroverleg op regelmatige basis te laten plaatsvinden. Het kan niet zijn dat de VRT zegt: we zijn er voor de cultuursector, maar dat die cultuursector zich niet betrokken voelt bij initiatieven die worden genomen, hoe schitterend ook. Dat overleg is cruciaal.
Mevrouw Van Werde heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw uitgebreid antwoord. Ik denk niet dat iemand hier heeft gezegd dat er geen verbreding is. Toen ik zei dat ze geen initiatieven nemen en alleen de culturele agenda volgen, dan bedoelde ik dat dat ze bijvoorbeeld een maatschappelijke discussie kunnen aangaan. Het ging niet echt over nieuwe initiatieven.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.