Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Innovatie en Wetenschapsbeleid
Verslag
De heer Gryffroy heeft het woord.
Op 8 maart 2018 gaf het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) groen licht voor een zesde speerpuntcluster in Vlaanderen, gekend als de Blauwe Cluster. Het was misschien mooier geweest in een andere kleur. (Gelach)
Het initiatief ontstond eind 2017 bottom-up met de oprichting van de gelijknamige vzw.
De Blauwe Cluster zal vooral focussen op vernieuwende onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten die zullen bijdragen tot duurzame en beloftevolle economische activiteiten en investeringen in de Noordzee en daarbuiten. Concreet vertaalt zich dat in de zoektocht naar oplossingen met betrekking tot kustverdediging, hernieuwbare energie op zee, aquacultuur, mariene verbindingen en het opschonen van oceanen en zeeën.
Maar deze cluster biedt ook een zee van onderzoek- en exploitatiemogelijkheden in tal van niet-mariene sectoren, van energie tot onder andere, zoals voeding, transport, cosmetica en gezondheid. Dit creëert heel wat kansen voor onze Vlaamse economie.
Op 28 juni 2018 werd de Blauwe Cluster in Oostende aan het publiek voorgesteld. Naar verluidt hebben ruim vijftig Vlaamse bedrijven, havens en universiteiten zich reeds aangemeld en worden de eerste projecten opgestart.
Minister, wat is het verdere verloop voor de opstart van deze nieuwe cluster? Op welke manier wordt het clusterpact vormgegeven?
Volgens het concept van speerpuntclusters is er een subsidiëring van 50 procent vanuit de overheid. Welke budget wordt nominatief uitgetrokken voor deze Blauwe Cluster?
Welke projecten zijn reeds opgestart en welke projecten zitten in de pijplijn? Wat zijn de concrete doelstellingen van elk?
De scope van de Blauwe Cluster is ruim en de verwachtingen zijn zeer hooggespannen. Waarop mogen we deze nieuwe speerpuntcluster op termijn afrekenen?
In welke mate kan deze cluster een hefboom zijn voor jobcreatie in West-Vlaanderen, en voor een stukje ook in Oost-Vlaanderen?
Hoe schat u het potentieel van de blauwe economie in Vlaanderen in?
Ik had die vraag eigenlijk niet goed beoordeeld, want Limburg wordt er niet in vermeld.
Minister Muyters heeft het woord.
Ik zal Limburg meenemen, voorzitter.
Mijnheer Gryffroy, wat is de huidige situatie? De uitbouw van de clusterorganisatie is de volgende stap. De clusterorganisatie is gestart, maar moet nu worden uitgebouwd via het uitwerken van een clusterpact. In dat clusterpact moeten de wederzijdse engagementen worden beschreven. De doelstelling tussen het agentschap en de cluster is om eind dit jaar zo’n clusterpact te kunnen ondertekenen.
Wat we hebben gepland qua financiering is dat de clusterorganisatie een beroep zou kunnen doen op 1.489.392 euro in de eerste drie jaar. Dat werd beslist door het Hermes-beslissingscomité. Dat is grosso mode 500.000 euro per werkjaar, uiteraard met minimaal eenzelfde bedrag van hun kant. De 50 procent die u noemt, mag meer zijn, maar niet minder.
Gezien de recente start van de Blauwe Cluster zijn er nog geen projecten gestart binnen de eigen projectwerking. Maar de stichtende leden zijn betrokken bij verschillende projecten. Coastbusters gaat voor kustbescherming, de Noordzee Aquacultuur voor kweektechnieken van schelpdieren en zeewier, het ruimtegebruik van de Belgische Noordzee en de ontwikkeling van een nieuwe markt voor streekproducten. Inn2POWER wil kmo's uit het Noordzeegebied ondersteunen bij het opzetten van innovatieve samenwerkingsverbanden. Er is ook Europe Leading Blue Energy, rond golfenergie. Er is SeaConomy, dat zich richt op de teelt van zeewier. U merkt dus dat die partners wel al betrokken zijn bij andere projecten waarbij er wordt samengewerkt met andere bedrijven, met onderzoekinstellingen. In de filosofie die we in de cluster willen opzetten, zitten er dus partners die die werking wel kennen.
Er zijn bovendien diverse projecten in voorbereiding binnen de focusdomeinen van de Blauwe Cluster die u al aangaf in uw vraag. Er wordt verwacht dat in 2018 een vijftal projecten zullen worden ingediend bij VLAIO voor evaluatie. Maar daarover kan ik uiteraard nog geen verdere details geven.
De Blauwe Cluster zal Vlaamse bedrijven aanzetten innovatieve projecten op te zetten die tot duurzame oplossingen en toepassingen op zee leiden. Veel van deze projecten zullen wat economisch potentieel betreft, schaalbaar zijn tot ver buiten de grenzen van de Belgische Noordzee. Ik heb daarover met mijn Argentijnse collega een gesprek gehad. Zij zijn ook bezig met het idee om een Blauwe Cluster op te zetten. We gaan na of het tot een memorandum of understanding (MoU) zou kunnen komen rond informatie-uitwisseling enzovoort. Ik denk dat we ons niet moeten beperken tot de Belgische Noordzee.
Concreet zal de Blauwe Cluster, zoals andere speerpuntclusters, bijdragen tot het genereren van samenwerkingsinitiatieven tussen bedrijven onderling en bedrijven en kenniscentra, de verhoging van de onderzoeksinspanningen in het domein van de Blauwe Cluster. Dit kan leiden tot een verhoging van de competitiviteit, de omzet, de investeringen en de werkgelegenheid bij de Vlaamse bedrijven en de verhoging van de internationale activiteiten van de clusterleden. Een aantal van de clusterleden die actief zijn, zijn ook actief in Argentinië. Ik denk aan de baggeraars om een voorbeeld te geven.
De cluster zal bijdragen aan jobcreatie door de ondersteuning van nieuwe opkomende activiteiten zoals bijvoorbeeld de bouw en het onderhoud van kust- en offshore- infrastructuur, het kweken en verwerken van aquacultuurproducten, het ecologisch-educatief kusttoerisme enzovoort. De ledenbedrijven van de cluster zijn evenwel over heel Vlaanderen gevestigd, waardoor het effect op de jobcreatie zeker niet exclusief aan de kust maar over het hele Vlaamse grondgebied zal plaatsvinden. De cluster zal ook de vertaling van Vlaamse kennis in ondernemerschap versterken, waarin niet alleen de Oostendse kennisbasis rond het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ), het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) en GreenBridge betrokken wordt, maar alle andere onderzoeksorganisaties.
De blauwe economie wordt voor 2015 ruw geschat op 25,5 miljard euro omzet, een meerwaarde van 7,7 miljard euro en de werkgelegenheid op ruim 47.000 vte’s. Een nauwkeurige inschatting en verfijning naar de subsectoren op basis van de gebruikelijke economische statistieken heb ik nog niet. De Blauwe Cluster zal in 2019 een verfijnde schatting van de omvang van de blauwe economie en zijn subsectoren bepalen, en jaarlijks actualiseren met het oog op het zichtbaar maken van de impact van de clusteractiviteiten.
Het is een mooi voorbeeld van een bottom-uprealisatie die de filosofie verlaat van in een koker te denken en multidisciplinair en multisectoraal een cluster opzet met als ‘blauwe’ draad de zee.
De heer Gryffroy heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord.
Ik heb in de media gelezen dat u tijdens uw missie naar Argentinië in Uruguay gesproken hebt met de minister van Argentinië om een MoU op te maken. Het is nog niet getekend. Is er een timing voor? Is er een vervolg afgesproken?
Is er bij de deelnemers aan deze cluster ook een strategisch onderzoekscentrum (SOC) betrokken?
We zijn de MoU met Flanders Investment & Trade (FIT) aan het onderzoeken. Omdat het internationaal is, ga ik ook collega Bourgeois betrekken. We gaan na of we snel tot iets kunnen komen. De basis van de MoU is eigenlijk informatieuitwisseling en de mogelijkheden creëren dat bedrijven met elkaar samenwerken. Het is een MoU tussen overheden. U kent mijn filosofie en die van mijn collega in Argentinië was dezelfde: wij moeten niet in de plaats treden van bedrijven, maar faciliteren dat de bedrijven samenwerken. Dat is de basis van de MoU.
Er zijn inderdaad SOC’s bij betrokken. De Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) is al zeker betrokken. Vanuit hun kennis over energie zijn ze erbij. Als ik me niet vergis, is ook imec erbij. Bij de zeewieractiviteiten zijn nog andere betrokken. Ook voor textiel zijn er SOC’s betrokken.
Minister, ik dank u voor het antwoord op de laatste vraag om uitleg van dit parlementair jaar.
De vraag om uitleg is afgehandeld.