Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Vraag om uitleg over het project BE-REEL! (Belgium Renovates for Energy Efficient Living)
Verslag
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, op 29 mei werd de aftrap gegeven voor de lancering van het project BE REEL!, dat staat voor ‘Belgium Renovates for Energy Efficient Living’. Dit project werd geselecteerd voor ruim 8,3 miljoen euro aan financiële steun uit het LIFE-fonds van de EU. Het project zou bestaan uit meer dan 50 deelprojecten onder andere op het vlak van de ontwikkeling van tools, diepgaande renovaties van bijna 8600 woningen, het opbouwen en breed verspreiden van kennis en methodieken voor renovaties, het uitwerken van nieuwe modellen voor de uitvoering en financiering van renovaties en het voeren van grootschalige communicatie- en marketingcampagnes. De bedoeling is te komen tot meer kennis en capaciteit bij verbouwers, bouwprofessionals en adviesverleners.
De partners in dit BE REEL!-verhaal zijn het Vlaams Energieagentschap (VEA),het Departement Omgeving, het département de l’Energie et du Bâtiment durable, de steden Gent, Antwerpen, Mechelen, Moeskroen en La Louvière, het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) en het Kenniscentrum Vlaamse Steden.
Minister, over de lancering en de inhoud van het project had ik u graag een aantal vragen gesteld. Het Renovatiepact, dat drie jaar geleden gelanceerd werd, en het BE REEL!-project beogen dezelfde doelstellingen. Hoe situeren beide zich ten aanzien van elkaar? Met andere woorden: blijven ze naast elkaar bestaan of wordt dat een geheel? Ik had daar graag van u wat toelichting over gekregen. Een van de deelprojecten van BE REEL! behelst de diepgaande renovatie van bijna 8600 woningen in de geselecteerde partnersteden. Voor Vlaanderen zijn dat Antwerpen, Gent en Mechelen. Op welke manier werden deze drie steden geselecteerd? Welke actoren waren hierbij betrokken? Hoe zullen deze renovaties concreet worden aangepakt en hoe ziet de timing eruit? In de marge daarvan wil ik u vragen wat uw motivatie is om in dit kader enkel te focussen op woningen in die drie grote steden en waarom er geen enkele meer landelijke gemeente in het project vervat zit. Op welke manier wordt het aanbod aan ontzorgingsinitiatieven dat op dit moment bestaat en reeds meer dan zijn nut bewezen heeft, betrokken in het BE REEL!-project, bijvoorbeeld bij het uitwerken van methodieken voor renovaties en modellen voor de uitvoering en financiering van renovaties? Het BE REEL!-project loopt van 2018 tot 2024. Is het de bedoeling om ook tussentijds te evalueren? Kunt u dit toelichten? Mijn laatste vraag is een opvolgvraag. Ik heb er al eerder naar verwezen dat er zou worden gewerkt aan een rollend renovatiefonds voor de meest kwetsbare eigenaars. Ik wil eens polsen of u klaar bent met de modaliteiten rond dit rollend renovatiefonds.
De heer Gryffroy heeft het woord.
Om de klimaatdoelstellingen te halen, kunnen we nog een tandje bij steken om het woningpatrimonium energiezuiniger te maken. Onze woningen verbruiken immers meer dan het Europese gemiddelde. Het energiezuinig maken van het verouderde woningbestand is daarbij een belangrijke ambitie. Momenteel wordt jaarlijks in Vlaanderen minder dan 1 procent van het gebouwenbestand gerenoveerd.
De Europese Commissie heeft het LIFE-project BE REEL! goedgekeurd. De afkorting staat voor ‘Belgium Renovates for Energy Efficient Living’. Daardoor kan men tijdens de projectperiode van zeven jaar tot 31 december 2024 rekenen op een financiering vanuit het Europese LIFE-fonds, meer bepaald binnen het onderdeel van de energie-efficiëntie. Daarmee geeft de Europese Unie een stevige duw in de rug voor de renovatie in Vlaanderen en Wallonië. Het Vlaams Energieagentschap is de trekker van het project en werkt daarvoor samen met onder andere Gent, Mechelen en Antwerpen, het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf en het Kenniscentrum Vlaamse Steden.
Het BE REEL!-project formuleert een aantal doelstellingen, waaronder: het ontwikkelen, testen en uitrollen van nieuwe beleidsinstrumenten; kennisopbouw en training om nieuwe beleidsinstrumenten te implementeren; het opzetten van lerende netwerken en demonstratieprojecten en het verspreiden van goede praktijken; het grondig renoveren van meer dan 8500 zeer diverse woningen in de partnersteden als praktische demonstratie van de regionale renovatiestrategieën; communicatie- en sensibiliseringsacties; het activeren van lokale overheden, stakeholders en burgers via verschillende communicatie- en sensibiliseringsacties om bij te dragen tot een drastische verhoging van de renovatiegraad van het Vlaamse en Waalse woningpark van 4,1 miljoen woningen; het ontwikkelen, testen en uitrollen van nieuwe beleidsinstrumenten.
Er wordt een budget vooropgesteld van ruim net geen 14 miljoen euro, daarvan kan men rekenen op een bijdrage van LIFE van 8,3 miljoen euro.
Daarom heb ik de volgende vragen: welke doelstellingen en voorwaarden worden gekoppeld aan de vijftig projecten die hier deel van gaan uitmaken? Zijn alle projecten reeds toegekend? Op welke manier worden bijkomende partners betrokken in het project? Welke rol zullen de verschillende partners opnemen?
Het Vlaams Energieagentschap neemt de coördinatie op zich. Op welke manier wordt het proces begeleid? Zijn er tussentijdse evaluaties en is er ruimte voor bijsturing?
Wordt in dit project ook het institutionele luik bekeken en geëvalueerd hoe de overheid zelf de renovatie van woningen kan stimuleren door een meer verstaanbare en gemakkelijker toepasbare regelgeving, bijvoorbeeld door een eengemaakte premie?
Hoe wordt gerapporteerd aan Europa?
Minister Tommelein heeft het woord.
Het doel van het Renovatiepact is duidelijk: het gezamenlijk uitwerken en uitvoeren van een coherent actieplan dat leidt tot een sterke verhoging van de renovatiegraad van ons Vlaams woningpatrimonium en de energieprestatie ervan optimaliseert. Het BE REEL!- project wil een impuls zijn voor een snelle lancering van de tools, zoals de woningpas en het EPC+, wil via demonstratieprojecten de zichtbaarheid vergroten en de haalbaarheid aantonen en wil een aanzet geven tot een verhoging van de capaciteit in de bouwsector, zowel kwantitatief als kwalitatief. Het project is eerder te zien als een versterking van het Vlaamse Renovatiepact dan als een versmelting ermee. Ook na de afloop van dit project zal de renovatiestrategie nog lang blijven bestaan.
Het BE REEL!- project omvat ruim vijftig deelacties, die zijn onderverdeeld in de volgende categorieën: voorbereidende acties, acties die de strategische doelstellingen op het vlak van diepgaande renovatie implementeren en demonstreren, monitoringacties, communicatie en projectmanagement. Voor meer informatie kan ik u verwijzen naar de net gelanceerde website www.be-reel.be, waarop de ruim vijftig deelprojecten worden omschreven. Alle projecten werden in de aanvraagfase gedefinieerd. Er worden geen bijkomende projecten toegekend.
Bij de zoektocht naar geïnteresseerde partnersteden zijn geen specifieke criteria vooropgesteld. De keuze is gebaseerd op de voorstellen voor demonstratieprojecten, de bestaande goede contacten, interesse in deelname en een aantoonbare voortrekkersrol op het vlak van renovatie. De projectpartners engageerden zich tot een cofinanciering van 40 procent. Het totale projectbudget is bepaald in een contract tussen de subsidieverstrekker en het VEA. In principe is er geen ruimte voor bijkomende projectpartners die financieel participeren in het project. Vanuit verschillende deelprojecten zal er echter samenwerking worden gezocht met bestaande projecten en actoren. Voor elk project is een van de partners eindverantwoordelijke. Afhankelijk van de aard en inhoud van het project zijn er andere BE REEL!- partners betrokken in de uitvoering van de projecten.
De uitwerking van het projectvoorstel naar Europa toe gebeurde door het Vlaams Energieagentschap, het Departement Omgeving en het Waalse Gewest. Ik, noch mijn kabinet zijn hierbij betrokken geweest. De demonstratieprojecten vormen een uitgebreid programma, gericht op verschillende types woningen en appartementsgebouwen en elk met hun accenten. Voor meer informatie kan ik u opnieuw verwijzen naar de net gelanceerde website waarop die projecten worden omschreven. Elk project heeft ook zijn eigen tijdslijn, elk met zijn eigen financiering, doelstellingen en mijlpalen. Ik kan dat hier onmogelijk allemaal toelichten. Het VEA finaliseert momenteel als projectcoördinator een aanpak en een tool voor het centraal projectmanagement. Vanuit het project zelf zal regelmatig worden gerapporteerd over de voortgang. Het VEA staat ook in voor de coördinatie. Er is een projectmanagementteam samengesteld, geleid door een coördinator. Er is een directe link met de gewestelijke renovatiestrategieën. Aan de basis van het project ligt een contract tussen het VEA en European Agency for Small and Medium Businesses (EASME), dat als EU-agentschap het LIFE-subsidieprogramma beheert.
Een gespecialiseerd monitoringbedrijf volgt het project continu op. Om de twee jaar is in een grondige rapportage voorzien. Op dat moment kunnen in overleg eventuele bijsturingen worden vastgelegd. Aangezien het project bijdraagt tot een versnelde implementatie van de gewestelijke renovatiestrategieën, spreekt het voor zich dat er ook beleidsadviezen worden geformuleerd, onder meer voor de in te zetten tools en ondersteunende maatregelen en voor de opschaling van te ontwikkelen businessmodellen en best practices voor diepgaande renovatie. Het is voorbarig om daar nu al concreet op in te gaan. Ik stel voor dat we in de komende periode het partnerschap toelaten om het project verder op de rails te zetten.
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Ik heb begrepen dat BE REEL! als versterking dient van het Renovatiepact, wat goed is, zodanig dat beide toch niet van elkaar worden losgekoppeld. Ik zal eens kijken naar de vijftig deelprojecten die op de site vermeld staan. Ik begrijp dat ze hier nu niet direct allemaal moeten worden opgesomd.
Een bijkomende vraag. U hebt het over de bedoeling dat er demonstratieprojecten, bijvoorbeeld EPC+, zullen worden georganiseerd. Het is toch nog altijd de bedoeling om op 1 januari 2019 te starten met het opgewaardeerde EPC+? Ik weet niet goed wat ik me moet voorstellen bij die demonstratieprojecten. Is het de bedoeling dat er over de nieuwe modaliteiten van EPC+ uitleg zal worden gegeven aan verhuurders of energiedeskundigen? Ik had daar graag een woordje uitleg over gekregen. Ik ga er ook van uit dat we nog altijd op schema zitten voor het nieuwe EPC+, namelijk 1 januari 2019.
Tot slot, tenzij ik het niet goed heb gehoord, hebt u niet geantwoord op mijn vraag over het rollend renovatiefonds.
De heer Gryffroy heeft het woord.
Minister, ik dank u voor het uitgebreide en volledige antwoord. Over het institutionele luik heb ik onvoldoende gehoord. Mijn vraag was of er via die projecten ook aanbevelingen zouden kunnen komen over wat er moet gebeuren op het institutionele vlak inzake wetgeving, decreetgeving of besluitvorming om een aantal zaken te versnellen. Hoe zal de evaluatie gebeuren? Zijn er ondersteunende projecten?
Wat betreft dat rollend renovatiefonds staan de modaliteiten nog altijd niet definitief vast. We zijn ze nog altijd aan het onderzoeken.
De demonstratieprojecten gaan niet alleen over EPC+ en woningpas. In mijn antwoord stond nog een komma, waarachter stond “demonstratieprojecten”. Met andere woorden, het zijn EPC+, woningpas en andere demonstratieprojecten.
Mijnheer Gryffroy, u vroeg of er via evaluatie impact kan zijn op het beleid. U kent mij. Ik vind dat alles wat je doet geëvalueerd moet worden en op tijd moet worden bijgestuurd. Met andere woorden, het antwoord is: altijd.
De heer Gryffroy heeft het woord.
De vraag is dan of dit prioriteit zal krijgen. (Gelach)
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.