Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking, Toerisme en Onroerend Erfgoed
Verslag
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Minister-president, we hebben in deze commissie en in de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement al heel wat debatten gevoerd over het handelsakkoord met Canada, het gekende Comprehensive Economic and Trade Agreement (CETA). De Vlaamse Regering heeft vorige week definitief het licht op groen gezet voor de voortuitgang van dat CETA-akkoord. Het zal wellicht binnenkort opnieuw in deze commissie en in de plenaire vergadering worden besproken. We hebben in deze commissie ook meerdere hoorzittingen georganiseerd, niet alleen over CETA maar eveneens over het ontwerp van Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). Door de politieke omstandigheden in de Verenigde Staten zijn deze besprekingen jammer genoeg on hold gezet.
Nadat de Europese Unie en Mexico ongeveer 21 jaar geleden een handelsdeal sloten, lijken de onderhandelingen voor een vernieuwd handelsakkoord in een finaal stadium te geraken. De Mexicaanse minister Carlos Alberto de Icaza zou hebben verklaard dat er wordt gemikt om de deal in maart 2018 af te ronden.
In de loop van de maand februari waren er onderhandelaars van Mexico in Brussel, eind februari-begin maart zijn de onderhandelingen voortgezet in Mexico. Volgens een Mexicaans diplomaat zouden eind februari de onderhandelingen een extra duwtje in de rug krijgen door mevrouw Cecilia Malmström, eurocommissaris voor Handel, die we hier in onze commissie hebben mogen verwelkomen in het kader van CETA en TTIP, maar alleen wanneer er effectief een deal binnen handbereik is. De grootste uitdaging is de vraag hoever markten moeten worden opengesteld voor voeding en drank. Daarbij werd vooral gedacht aan tequila, kip en asperges uit Mexico, en uiteraard ook aan bepaalde producten van bij ons, en aan de zuivelproducten uit de Europese Unie. Een punt van discussie is de Europese eis om de geografische indicaties te blijven erkennen. Deze indicaties beschermen verschillende landbouwproducties en stellen bijvoorbeeld dat de term ‘champagne’ alleen mag worden gebruikt voor de bruiswijn uit het noorden van Frankrijk. Ook voor ons land zijn er bepaalde geografische beschermingen.
Volgens Reuters wil de Europese Unie ook dat Europese bedrijven mogen meedingen in overheidsaanbestedingen in Mexico. Dat is een beetje gelijkaardig aan de besprekingen die we hebben gekend in het kader van TTIP met onze bekende baggerbedrijven die niet op de Amerikaanse markt binnen geraken.
Voor Mexico is de handelsovereenkomst onderdeel van de strategie om minder afhankelijk te zijn van de Verenigde Staten, de bestemming van 80 procent van de export van Mexico. Met de bedreiging van de Amerikaanse president Trump om het North American Free Trade Agreement (NAFTA), het bestaande handelsakkoord tussen de Verenigde Staten, Mexico en Canada op te zeggen, is dit voor Mexico dan ook een urgent probleem geworden.
Naar aanleiding van deze recente ontwikkelingen heb ik een aantal vragen voor u, minister-president.
Wat is op dit ogenblik de stand van zaken in de onderhandelingen, wetende dat in de maand februari een voortuitgang werd geboekt waarbij eurocommissaris Malmström zich effectief heeft geëngageerd in deze onderhandelingen?
Kunt u ook toelichting geven over de impact van dit akkoord op de Vlaamse economie, meer bepaald voor de landbouw? Moeten zij bevreesd zijn? Er is op gewezen dat er ook zuivelproducten uit Vlaanderen en uit de Europese Unie zouden kunnen worden afgezet in Mexico.
Op welke manier kan Vlaanderen blijven wegen op de onderhandelingen om de belangen van onze ondernemers en van onze landbouwproducten te blijven verdedigen?
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
Wij zitten in de eindfase van deze onderhandelingen. De Raad verleende al een mandaat voor de modernisering van dit akkoord in juni 2016. Voor de signalen die wij nu krijgen dat het de komende weken of maanden erop of eronder is om tot een akkoord te komen, bestaan er een aantal redenen. Het is inderdaad zo dat Mexico momenteel zeer sterk afhankelijk is van de export naar de Verenigde Staten. Trump zegt niet dat hij NAFTA wil opzeggen maar wel dat hij er over wil heronderhandelen. De Mexicanen zijn er dan ook op uit om een breder akkoord te sluiten.
Heel binnenkort zijn er grote verkiezingen in Mexico. De campagne startte op 1 maart 2018. Op 1 juli verkiest Mexico niet alleen een nieuwe president, maar ook 128 senatoren, 500 leden van de Huis van Afgevaardigden, 9 gouverneurs van 9 deelstaten en 2768 lokale gedeputeerden, burgemeesters en schepenen. Dat wordt de grootste verkiezingen uit de geschiedenis van Mexico. Naarmate die datum dichterbij komt, zal het moeilijker zijn om tot een akkoord te komen. Vandaar dat er binnen de Europese Unie een licht verwachtingspatroon bestaat dat we misschien zullen kunnen landen. Anderzijds moet ik erop wijzen dat er niet zoveel discussiepunten zijn, maar dat het wel vaak principiële discussiepunten zijn. Mijnheer Vanlouwe, u hebt er al naar verwezen met geografische aanduidingen en oorsprongregels. Dat zijn twee van de belangrijkste knopen die nog moeten worden doorgehakt.
Het is evident dat een goed akkoord een positieve impact kan hebben op de Vlaamse economie. Ik verwijs naar een studie van de KU Leuven die aantoont dat handelsakkoorden voor Vlaanderen een positieve impact hebben, zowel op de import als op de export. Naarmate de akkoorden diepgaander zijn, wordt de impact ook groter.
Mexico is de voorbije twintig jaar een middeninkomensland geworden en heeft dus een zeer grote markt van consumenten. Men consumeert er ook meer en meer luxegoederen. Het is uiteraard ook een toeristisch attractieve pool. Verder heeft Mexico ook een investeringsplan van 500 miljard dollar aangenomen wat ontzettend grote opportuniteiten met zich meebrengt. Op economisch vlak bestaat er dan ook weinig discussie over dat daar een potentieel in zit. Naast die economische mogelijkheden zijn er ook geopolitieke factoren, ik heb daar al op gewezen. Het CETA is afgerond, het TTIP zit in de ijskast en president Trump wil heronderhandelen over het NAFTA. Om geopolitieke redenen is het dus ook een opportuniteit wanneer er akkoord tot stand zou kunnen komen tussen die grote sterke en groeiende economie die Mexico is en de Europese Unie.
Vlaanderen weegt door op deze onderhandelingen. We kennen de markt zeer goed. Daarnaast hebben we een Vlaamse Economische Vertegenwoordiger in Mexico die een uitstekende kennis van de Amerikaanse markt heeft. Via de intrafederale coördinaties wegen wij op het Belgische standpunt dat vertolkt wordt in de Raad. Wij hebben via onze algemene afvaardiging bij de EU rechtstreekse contacten met de onderhandelaars van de Europese Commissie.
Ik laat natuurlijk niet na om bij elk contact dat ik met EU-commissarissen heb, te wijzen op de grote handelsbelangen die Vlaanderen heeft. Wij hebben zelf ook een nauwe band met Mexico. We hebben een memorandum of understanding, waarin we onder andere onze bilaterale economische relatie willen uitdiepen. De Mexicanen kennen ook de positie van Vlaanderen en kennen de bevoegdheid van Vlaanderen intra-Belgisch en intra-Europees. Ze zijn zich dus zeer goed bewust van het belang van de goede contacten met Vlaanderen.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Bedankt, minister-president. U hebt er terecht op gewezen dat er verkiezingen op komst zijn in Mexico. Dat heeft natuurlijk telkens een impact op het politieke handelen van bestuurders. Het lijken ook wel bijzonder belangrijke verkiezingen, met een nieuwe president en verkozenen voor de twee kamers in Mexico.
Anderzijds blijven we natuurlijk zitten met die onzekerheid ingevolge het protectionisme van de Verenigde Staten, met protectionistische maatregelen of toch minstens het dreigen met bepaalde protectionistische maatregelen, en inderdaad het heronderhandelen van het NAFTA-akkoord tussen de Verenigde Staten en Mexico.
In ons land hebben we het CETA-akkoord, dat een laatste fase begint in te gaan. Het TTIP-akkoord staat ‘on hold’ en is in de diepvries gestoken. We hebben wel gezien dat er een bepaalde vrees in ons middenveld geslopen is, al dan niet terecht, wat aangewakkerd door ngo’s, soms ook met onduidelijke informatie of misschien zelfs wat desinformatie. We hebben vastgesteld dat er een hetze is ontstaan tegen bepaalde handelsakkoorden, waarover er toch lang onderhandeld is door de Europese Unie en waarbij er ook bepaalde voordelen zijn, maar waar tegelijkertijd een bepaalde vrees voor bestond. Die vrees bestaat bij sommigen nog steeds.
Op welke manier kunnen wij voor dit handelsverdrag tussen Europa en Mexico een bepaalde vrees wegnemen? Ik herinner mij dat een van de argumenten steeds was dat wij geen afstand willen doen van de normen die we in Europa hebben op het vlak van leefmilieu, arbeidsvoorwaarden en dergelijke. Wij willen niet nivelleren naar omlaag. Wij willen dat die Europese standaardnormen behouden blijven. Ik kan mij inbeelden – maar ik heb daar geen bewijzen of stukken van – dat er in Mexico toch ook wel andere normen bestaan op het vlak van arbeidsvoorwaarden, leefmilieu en dergelijke, die misschien zelfs minder zijn dan in de Verenigde Staten of Canada. Kunnen wij op een of andere manier anticiperen en die vrees wegnemen die misschien te verwachten valt, wanneer ngo’s, maar ook beroepsfederaties, beginnen te ageren tegen dergelijke handelsakkoorden of tegen onderdelen ervan, zodat er hopelijk op korte termijn vooruitgang kan zijn in dit handelsakkoord?
U hebt er in uw antwoord op gewezen dat in Vlaanderen slechts een paar sectoren de gevolgen zouden dragen van dit akkoord. Het is een beperkt karakter van het bestaande vrijhandelsakkoord. Kunt u toelichten welke sectoren effectief impact zullen kennen van deze mogelijke wijzigingen of van dit nieuwe handelsakkoord tussen de Europese Unie en Mexico?
De heer Kennes heeft het woord.
In het kader van andere onderhandelingen met Latijns-Amerika, vooral Mercosur, zijn er heel veel bezorgdheden in de landebouwsector. Zijn die er ook, voor zover de minister-president weet, met betrekking tot het Mexicaanse dossier? Of zijn er op dat punt geen vergelijkbare of andere bezorgdheden?
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
Ik zal proberen bijkomende antwoorden te geven, maar ik heb dit natuurlijk niet in detail kunnen voorbereiden, collega’s, dus mijn excuses. Wat de basisposities van de Europese Unie betreft: dat zijn basissen die altijd gehanteerd worden. U kunt het mandaat van de Europese Commissie terugvinden. Dat is gepubliceerd in 2016. Na elke ronde wordt er ook een rapport gepubliceerd. U vindt die ook op het net. Ik heb die nu niet in detail bestudeerd, omdat de vragen niet in die richting gingen.
We zitten nu in de achtste ronde. Bij de vorige zeven ronden zit ‘sustainability’, ‘anti-corruption’, en een aantal offensieve en defensieve belangen die u kent. Op dat vlak denk ik dat de Commissie altijd handelt, en ook moet handelen, in het licht van het mandaat dat ze gekregen heeft van de lidstaten, dat ook gepubliceerd wordt en waarover ook teruggekoppeld wordt.
Wat landbouw betreft, antwoord ik met een klein voorbehoud, collega Kennes, omdat ik dit ook niet vooraf heb kunnen bekijken. Maar volgens mijn informatie is dat minder het geval. Er is de discussie met Mexico. Dat gaat inderdaad meer in het kader van Mercosur. Ik denk dat bij Mexico – maar ik zeg het met groot voorbehoud – de export van landbouwgoederen minder aan de orde is. Mexico is een sterke industriële producent, vandaar ook de discussies met president Trump over de invoer van wagens en dergelijke meer. Naar mijn aanvoelen is dat minder of iets minder aan de orde. Maar nog eens: dat is met het nodige voorbehoud gezegd.
De vraag om uitleg is afgehandeld.