Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
Verslag
De heer Sintobin heeft het woord.
Minister, ik weet niet of u de vzw Humain kent. Ik heb dat even opgezocht op internet. Deze vzw bestaat uit vrijwilligers die de afgelopen tijd vooral actief zijn geweest in het tentenkamp in Calais. Vorige week heeft de vzw ervoor gepleit ook aan onze kust een gedoogzone, zoals de vzw dat noemt, voor illegalen te installeren. Daar zou dan een multidisciplinair hulpaanbod moeten worden georganiseerd, bestaande uit juridische begeleiding en uit medische en psychische zorg en bijstand. De gedoogzone zou tevens moeten voorzien in basismateriaal als kledij, voeding, bescherming en begeleiding met betrekking tot andere betrokken diensten.
Wat die vzw doet, is niet het onderwerp van mijn vraag om uitleg. Dat heeft niets te maken met uw beleid of met de Vlaamse overheid tout court. Het centrum algemeen welzijnswerk (CAW) Noord-West-Vlaanderen, dat door de Vlaamse overheid wordt gesubsidieerd, heeft dit pleidooi echter onderschreven en heeft zich bereid getoond het initiatief praktisch te ondersteunen.
In het voorjaar van 2016 heb ik een haast gelijkaardige actuele vraag gesteld over een identiek probleem. Toen was het CAW al een stap verder gegaan dan de loutere aankondiging het initiatief te zullen steunen. Toen ging het om Zeebrugge en nu gaat het om Oostende. We hebben daar toen een debatje over gevoerd. U hebt toen geantwoord dat het CAW dergelijke zaken eigenlijk zou moeten bespreken met alle actoren op het terrein, waaronder de provinciale en lokale overheden. Ik stel vast dat het CAW hier weer de vlucht vooruit heeft genomen en eigenlijk niemand heeft gecontacteerd in verband met de rechtstreekse steun aan het initiatief van de vzw Humain.
Dit staat los van het feit dat mijn fractie of mijn partij absoluut niet te vinden is voor een gedoogzone aan de Vlaamse kust. We zijn trouwens niet alleen. Dit zou enkel een aantrekkingspool worden. Het is nu al meer dan erg genoeg aan onze kust, maar dit zou enkel een extra aantrekkingspool voor illegalen worden.
Ik wil er toch bij zeggen dat het woord transmigranten hier eigenlijk wordt misbruikt om zogezegd een menselijke kant aan het verhaal te geven. Maar dat zijn mensen die helemaal geen asiel willen aanvragen in ons land. Zij hebben hier helemaal geen plannen, maar willen gewoon de oversteek maken naar Engeland.
Minister, hoe reageert u op het signaal dat het CAW Noord-West-Vlaanderen heeft gegeven op de oproep, het pleidooi van de vzw Humain?
Minister Vandeurzen heeft het woord.
Collega, op 31 januari 2018 werd in de reportage ‘Verdeelde reacties op gedoogzone voor vluchtelingen’ van Focus TV gesteld dat het CAW Noord-West-Vlaanderen wil meewerken aan het voorstel van vzw Humain om een gedoogzone te installeren in Oostende en dat het CAW er een infopunt wil openen. Er werd ook aangegeven dat het CAW in dat infopunt mensen wil stimuleren om toch asiel aan te vragen en de oversteek naar Groot-Brittannië wil afraden. Ten slotte werd aangegeven dat het CAW, samen met de stad Oostende, op zoek is naar een locatie voor het infopunt. De informatie die in deze reportage werd meegegeven, is niet helemaal correct en geeft alleszins niet het juiste beeld van de situatie.
Het CAW Noord-West-Vlaanderen opent zelf geen infopunt of is niet op zoek naar een locatie hiervoor. Wel heeft het CAW onderschreven dat er nood is aan zo’n infopunt en dat problemen van de transmigranten op een menselijke manier moeten worden aangepakt. Het CAW heeft hierbij verwezen naar de volgens hen goed lopende praktijk in Zeebrugge. Momenteel zijn er binnen de bestaande werking van het CAW al heel wat aanmeldingen van mensen in een kwetsbare situatie. Het is voor het CAW onmogelijk om nog extra middelen te investeren voor deze extra noden in Oostende.
De stad Oostende bekijkt samen met andere organisaties, waaronder het CAW Noord-West-Vlaanderen, hoe het probleem kan worden aangepakt.
Dat het CAW zich engageert in dit overleg met de stad Oostende lijkt ons vanzelfsprekend gezien hun expertise en opdracht, beschreven in het besluit van de Vlaamse Regering betreffende het algemeen welzijnswerk van 2013.
Onderafdeling 5, artikel 20, paragraaf 4 stelt: “Met het oog op de algemene toegankelijkheid van de hulp- en dienstverlening en de gerichtheid naar specifieke doelgroepen, maakt het centrum voor algemeen welzijnswerk samenwerkingsafspraken met relevante actoren binnen en buiten zijn werkgebied.” En verder: “In het kader van de ontwikkeling van het lokaal sociaal beleid verleent het centrum voor algemeen welzijnswerk zijn medewerking aan het overleg en de samenwerking met de lokale besturen binnen zijn werkgebied.”
Het is dus alleszins niet zo dat het CAW, in tegenstelling tot wat in de reportage wordt geïnsinueerd, op zoek is naar een locatie voor een dergelijk infopunt. Het is ook geen correcte voorstelling dat het CAW transmigranten aanraadt om asiel aan te vragen. Het CAW heeft de opdracht correcte informatie te geven over de mogelijke opties, waaronder vrijwillige terugkeer of een asielaanvraag. De polarisatie in de reportage waarbij veiligheid tegenover hulpverlening wordt geplaatst en dus tegengestelde belangen zijn, wordt vanuit de ervaring tegengesproken. Hulpverlening speelt in dezen een belangrijke rol in het verzekeren van veiligheid, voorkomt vaak dat problemen ontstaan en is complementair aan de opdracht van de politiediensten.
Het is dus niet zo dat het CAW Noord-West-Vlaanderen ‘de vlucht vooruit neemt’ zoals u insinueert. Integendeel, het CAW neemt zijn taak als hulpverleningsorganisatie op in een zeer moeilijke kwestie en werkt zoveel mogelijk samen met alle andere actoren.
De heer Sintobin heeft het woord.
Minister, uw antwoord is vandaag iets anders dan dat van twee jaar geleden, toen u zei dat het CAW contact moet opnemen met alle actoren.
Ik kan goed begrijpen dat ze contact hebben opgenomen met het stadbestuur van Oostende, gezien de samenstelling van dat stadsbestuur. Maar misschien moet u eens overleg plegen met de gouverneur van West-Vlaanderen en zijn mening vragen over het idee van een gedoogzone aan onze kust.
En u zegt wel dat het bij een infopunt blijft en dat het niet meer zal zijn, maar dat is natuurlijk een lachertje. En u maakt mij ook niet wijs dat ze al verschillende mensen hebben kunnen overtuigen om asiel aan te vragen. Deze mensen zijn enkel geïnteresseerd in een oversteek naar Engeland.
U zegt – misschien inderdaad terecht – dat het CAW zijn taak als hulpverleningsorganisatie moet uitoefenen. Maar u weet net zo goed als ik dat het verder gaat dan dat, als er eventueel zo’n gedoogzone of infopunt zou komen. Ik vraag u dus nogmaals formeel om inderdaad contact op te nemen met het CAW.
U zegt dat de reportage niet correct was. Nogmaals: in 2010 en 2011 hebben we dezelfde problematiek gekend aan de kust, in Oostende, en in 2016 in Zeebrugge. We zijn nu 2018 en we zullen opnieuw worden geconfronteerd met een toestroom van illegalen aan onze kust. Het is nu trouwens al zo. En wanneer men een infopunt en eventueel zelfs, als we nog verder gaan, een gedoogzone organiseren, dan wordt dat alleen maar een aantrekkingspool voor illegalen. Minister, kunt u dat formeel afwijzen?
Ik wil er u verder op wijzen dat in het voorjaar 2016 zelfs de minister-president met klem het idee van het CAW om het initiatief van een infopunt te organiseren, heeft veroordeeld. U hebt dat niet gedaan. U hebt gewoon vermeld dat er contact moest worden gezocht met alle actoren op het veld. Ik stel vast dat dat vandaag opnieuw niet is gebeurd, enkel met het stadsbestuur van Oostende. Ik heb gevraagd: waarom?
En ik blijf erbij dat een gedoogzone aan onze Vlaamse kust geen goed idee is. Waarvoor wij wél pleiten – maar dat moet natuurlijk op een ander niveau, hier aan de overkant, gebeuren – is het installeren van een gesloten asielcentrum voor illegalen, waar zij in afwachting van hun effectieve uitwijzing kunnen worden opgesloten.
Ik garandeer u dat er nu al problemen zijn in Zeebrugge met illegalen die daar rondlopen. Dat heeft zijn effect op de bevolking, op de samenleving aan onze kust. En dat zal alleen maar verergeren wanneer er een infopunt en een gedoogzone komt.
Ik sta hier niet alleen in. Ik heb verwezen naar de gouverneur van West-Vlaanderen, maar ik verwijs ook graag naar standpunten van meerderheidspartijen in het Vlaams Parlement.
De heer Anseeuw heeft het woord.
Voorzitter, in 2016 heb ik een actuele vraag gesteld over het onthaal- en infopunt in Zeebrugge.
Het gaat dus om migranten zonder geldige verblijfstitel die daar ook niet naar op zoek zijn, maar de oversteek willen maken naar het Verenigd Koninkrijk. Ze kiezen ervoor onze mogelijke bescherming niet te vragen. Een infopunt organiseren voor mensen die die info niet willen is op zijn minst vreemd te noemen. Wat hen wel interesseert, is het onthaal onderweg.
Ik weet heel erg goed dat het vaak over heel schrijnende verhalen gaat. Het gaat vaak over jongens die in opdracht van familie in het thuisland de halve wereld moeten oversteken richting een of ander beloofde land, in dit geval het Verenigd Koninkrijk. Toch dreigt zo’n info- en onthaalpunt vooral voor perverse effecten te zorgen. Daar wil ik voor waarschuwen, vooral omdat we dat vandaag al zien en in het verleden ook al geleerd hebben.
Als we het erover eens zijn dat het vaak over schrijnende verhalen gaat en we geven tegelijk trafficanten het signaal dat we hen faciliteren met info- en onthaalpunten onderweg, zal het fenomeen – en dus ook de ellende – alleen maar toenemen. Bij het CAW van Oostende komen er dagelijks 70 à 80 migranten zonder geldige verblijfstitel. Vorig jaar waren dat er nog maar 15.
U zegt met stellige zekerheid dat het CAW helemaal niet meewerkt of op zoek is naar een plek voor een info- en onthaalpunt voor deze groep mensen. Ik haal dan toch Tine Wyns aan van het CAW Noord-West-Vlaanderen met een uitspraak van eind vorige week. “In Oostende zijn we heel sterk aan het evolueren naar een onthaal- en infopunt waar de vluchtelingen ook medische hulp en juridische info krijgen.” Dat staat toch wel in contrast met uw initiële antwoord?
Komt daarbij dat de realiteit is wat ze is. 70 à 80 mensen per dag vinden al hun weg naar dat info- en onthaalpunt, elke dag opnieuw, in Oostende, tegenover 15 vorig jaar. Het verleden, ik verwijs naar de periode 2010-2011, leert ons dat die groeiende groep migranten – zonder geldige verblijfstitel en die geen asiel aanvragen in Oostende – voor een ernstig veiligheidsprobleem zorgen, lokaal, in Oostende. Een infopunt dat de aantrekkingskracht op deze groep vergroot, en de feiten bewijzen dat dat het geval is, is ook daarom niet wenselijk. Dit staat haaks op het veiligheidsbeleid dat door de federale en lokale overheden wordt gevoerd. Afstemming is hier heel erg broodnodig als het CAW op het veld treedt met een bepaalde actie.
Diezelfde periode, 2010-2011, leert ons bovendien, en dat zou u toch zorgen moeten baren, dat de reguliere werking van het CAW hierdoor in het gedrang komt. Dat was zo toen en dat is nu opnieuw het geval. Het CAW heeft dat toen heel duidelijk aangegeven en het zegt nu opnieuw dat de reguliere werking in het gedrang komt.
Om die twee redenen vind ik het info- en onthaalpunt – waar wel degelijk sprake van is, dixit het CAW Noord-West-Vlaanderen eind vorige week nog – een slecht idee, een zeer slechte zaak.
Minister, hoe valt zo'n info- en onthaalpunt van transmigranten te rijmen met het verzekeren van de reguliere werking van het CAW?
Hoe valt dat te rijmen met het kordate veiligheidsbeleid dat het federale niveau voert? Het ene staat haaks op het andere. Het lijkt me door de groeiende ellende en voor de veiligheid geen goede zaak. Er is blijkbaar echt wel sprake van een info- en onthaalpunt, vandaag al.
Collega's, ik zal het nog eens herhalen, het CAW, en dat is de informatie waarover ik nu beschik, gaat geen infopunt openen en is niet op zoek naar een locatie daarvoor. Maar uiteraard, en dat heb ik trouwens op aandringen van het parlement de vorige keer dat het onderwerp tot grote debatten heeft geleid, toegezegd, heb ik aan dat CAW gesuggereerd om deel te nemen aan het overleg zoals dat uitdrukkelijk in de regelgeving staat, want het is niet aan mij om op individuele hulpvragen aan CAW’s commentaar of instructies te geven, er is een regelgevend kader, ze hebben opdrachten en daarin is uitdrukkelijk opgenomen dat ze hun missie moeten uitvoeren in overleg met onder meer de lokale overheden. Dat overleg is uiteraard iets waar ik toen zeer stellig op aangedrongen heb, precies omdat ik het er uiteraard mee eens ben dat ze zoiets niet kunnen doen, dat ze zo niet kunnen opereren binnen de globale strategie die we rond deze thema's hanteren. Ik ga ervan uit dat het CAW aan dat overleg deelneemt.
Ik wil u niet schofferen, maar ik wil toch even reageren vanuit het perspectief van de hulpverleners. U hebt het terecht aangegeven. Het zal u maar overkomen dat u in de ogen kijkt van een zeer kwetsbare mens. Nu hier in het parlement daar grote uitspraken over doen, is niet moeilijk. Het is wel moeilijk, het is een verscheurende kwestie voor sommige mensen, op het terrein. Dat is niet evident.
Nog eens, men verzekert mij, zij gaan geen infopunt openen en zijn niet op zoek naar een locatie. Er is wel overleg met de stad Oostende om te bekijken hoe men een aantal zaken aanpakt. Ik ga ervan uit dat het CAW zich conform zijn opdracht daarin inschrijft.
Ik wil ook niet schofferen, maar we hebben natuurlijk wel gezien hoe kwetsbaar sommige van die illegalen zijn op de parking van Groot-Bijgaarden onlangs. Ik ga niet beweren dat ze allemaal zo zijn, er zijn natuurlijk schrijnende gevallen.
Alleen al het feit dat die mensen hier in Brussel toekomen, is raar. Ik heb de tweets gezien van de staatssecretaris. Ze zitten op 200 meter van een gebouw waar ze asiel kunnen aanvragen, maar dat doen ze niet. En dan zijn er partijen die durven zeggen dat ze daar in het Engels worden aangesproken, en dat ze dat niet verstaan. Maar ze maken dan wel de tocht naar West-Vlaanderen, naar de kust, met als enige bedoeling de oversteek naar Engeland te maken.
Ik zal het nog eens herhalen, en de heer Anseeuw bijtreden, het CAW heeft wel degelijk uitspraken gedaan over de ondersteuning van dat infopunt. Ze zijn inderdaad niet zelf op zoek naar een locatie in Oostende, maar ze zijn wel bereid om het infopunt op alle mogelijke manieren te ondersteunen. Het is onder meer uw taak om hen daarop te wijzen en ik hoop dat u dat in de toekomst zult doen.
Mocht het zich ontplooien tot een gedoogzone, dan kom ik zeker hier terug. Wij aan de kust hebben er genoeg van, minister. Een gedoogzone is een aantrekkingspool voor illegalen, en nog meer illegalen, en zal leiden tot een tentenkamp zoals we gezien hebben in Calais.
De vraag om uitleg is afgehandeld.