Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
De heer Annouri heeft het woord.
Minister, deze vraag kan beschouwd worden als een vervolgvraag. We hebben enkele maanden geleden al een debat gehad over de ‘equal pay’ voor vrouwelijke topsporters die voor nationale ploegen uitkomen. Ik stel de vraag nu opnieuw, omdat er onlangs een nieuwsfeit is geweest dat ik wel interessant vond. Net voor de bekendmaking van de selecties voor het WK veldrijden in Valkenburg deelde de Koninklijke Belgische Wielrijdersbond (KBWB) namelijk mee dat hij de premies voor mannen en vrouwen in alle WK-disciplines gelijk zou trekken. Dat is wat mij betreft een belangrijke doorbraak in het ‘equal pay’-debat in de sportwereld.
Eind vorig jaar beslisten de Noren ook al om hun vrouwelijke voetbalinternationals evenveel te vergoeden als hun mannelijke collega’s. Ook in landen als Denemarken en de Verenigde Staten leeft de discussie. En bij onze eigen Red Flames vroeg Tessa Wullaert zich openlijk af of gelijk loon voor gelijk werk ook in het Belgische topvoetbal zou kunnen.
We hebben hier uiteraard de hele discussie gehad over de commerciële logica en de afzetmarkten van competitiesport. We hebben ook al het debat gehad over het verschil tussen mannelijke topvoetbalcompetities en vrouwelijke topvoetbalcompetities, en hoe dat ervoor zorgt dat de lonen daar natuurlijk en logischerwijs helemaal anders liggen. Maar mijn pleidooi is altijd geweest dat voor symbolische zaken, zoals een nationale ploeg waar je voor uitkomt, als de prestatie dezelfde is, er een gelijke verloning zou moeten zijn voor mannen en vrouwen. De KBWB blijkt het met mij eens te zijn.
Minister, wat is uw visie als minister van Sport op ‘equal play, equal pay’, dat de KBWB hier gebruikt? Hebt u er zicht op hoeveel de loonkloof tussen mannen en vrouwen bedraagt in de Belgische topsportwereld? Hebt u daar een overzicht van per sporttak? Als u dat nu niet hebt, mag dat ook schriftelijk.
Welke hefbomen hebt u als minister om tot een gelijkmatigere loonverdeling tussen mannen en vrouwen in de sportwereld te komen? Was u als minister van Sport betrokken bij de beslissing van de KBWB over de gelijkschakeling van de premies voor het WK? En gaat u, naar aanleiding van het voorbeeld van de KBWB, andere sportdisciplines aansporen om hetzelfde te doen? Waarom wel? Of waarom niet?
Minister Muyters heeft het woord.
Voor uw eerste vraag verwijs ik naar de twee vragen die ik hier in het verleden al over gehad heb. Ik herhaal wel nog eens dat het voor mij niet kan dat vrouwen minder verdienen, enkel omdat ze vrouw zijn. In het debat dat we toen hebben gehad, hebben we ook naar voren gebracht dat de problematiek complexer is en dat het niet alleen is om het feit dat ze vrouw zijn, en enkel daarom, dat ze minder verdienen. Er zijn veel meer factoren die dat loonverschil beïnvloeden dan enkel het genderverschil. Op 12 oktober 2017, bij de vraag van collega Poschet, heb ik mijn visie daarop naar voren gebracht.
Wat betreft de lonen en premies, moet ik u zeggen dat daar heel wat verschillen in zitten. Je hebt de premies die bijvoorbeeld door federaties worden bepaald voor EK’s en WK’s. De lonen van topsporters worden meestal door de clubs betaald. Vraag maar aan de heer Wynants of elk van zijn spelers op dezelfde manier vergoed wordt, binnen één club, van hetzelfde gender. Laat staan dat het dan bij verschillende genders hetzelfde zou zijn. Ik denk dat je daar helemaal niets rond kunt doen. U vraagt een lijst van de verschillen in lonen voor de Vlaamse topsport, maar ik kan dat zelfs niet geven binnen een en dezelfde club, binnen een en dezelfde sport en binnen een en hetzelfde gender, laat staan dat ik het als een overzicht kan geven.
Wij hebben ook geen meldingsplicht met betrekking tot de verloning van individuen. Ik denk dat ik die zelfs niet mag opvragen of kan krijgen. Ik zou dat ook niet doen, want er is binnen een club al veel verschil tussen de spelers onderling.
Tijdens de bespreking in oktober is onder meer door de heer Bajart aangehaald dat de hefbomen die de Vlaamse overheid heeft in deze materie, beperkt zijn, en dat we daar realistisch in moeten zijn. Geslacht is in mijn beleid nooit een parameter in het toekennen van topsportmiddelen. Sport Vlaanderen zorgt wel voor gendergelijkheid in de verloning van topsporters onder contract bij Sport Vlaanderen. De loonbarema’s voor mannelijke en vrouwelijke topsporters zijn logischerwijze gelijk. Ook de instapcriteria zijn voor alle topsporters gelijk op basis van de doelprestaties. Daarop hebben we invloed, en dat is volgens mij wel essentieel.
Daarnaast gaf ik vorig jaar aan dat ik via het evenementenbeleid zou aanzetten tot het bewuster omgaan en het ‘comply or explain’-principe zou toepassen. Sport Vlaanderen zal dat ook monitoren bij de relevante sportevenementen die subsidies ontvangen via het sportevenementenbeleid. Ik heb dat toen aangekondigd, en we gaan dat ook uitvoeren.
We kunnen sport en topsport voor vrouwen beter onder de aandacht brengen door dit gericht te stimuleren en te promoten. Dat kan een hefboom zijn, maar het resultaat blijft natuurlijk altijd afhankelijk van het gevolg dat eraan wordt gegeven door de media.
Ik was niet betrokken bij de beslissing van de KBWB, maar ik juich uiteraard toe dat de filosofie om gelijk prijzengeld voor mannen en vrouwen toe te kennen, door de sportfederatie wordt gehanteerd.
Zoals al gezegd, is het niet aan mij om de federaties te verplichten om premies voor mannen en vrouwen gelijk te schakelen, net ook omdat er andere marktmechanismen spelen, ook op internationaal vlak. Ik vind het anderzijds wel een belangrijk signaal dat de KBWB hiermee geeft, en hoop dat andere federaties dat voorbeeld kunnen volgen. Ik roep tot slot de Vlaamse sportfederaties en de evenementorganisatoren op om mee het debat te voeren. Het is belangrijk dat dat debat gevoerd wordt, zeker met de manier waarop we het nu bij evenementen ook zullen vragen: geef dezelfde premies, of leg uit waarom je niet dezelfde premies geeft. Op die manier zullen we het debat zeker blijven voeren.
De heer Annouri heeft het woord.
Minister, dank u voor uw antwoord. Ik onthoud vooral dat u zegt dat u toejuicht dat de KBWB deze beslissing heeft genomen. U hebt gelijk dat mijn vraag misschien niet duidelijk genoeg was. Als ik vraag om de loonkloof of het loonverschil in kaart te brengen, heb ik het uiteraard niet over wat mensen verdienen in competitieverband. Die discussie hebben we vorige keer al gehad. Daar speelt het marktmechanisme voor een heel groot deel. Maar ik heb toen ook gezegd dat ik vind dat mensen voor gelijke prestaties gelijk moeten worden verloond. Daarom vind ik het goed dat de KBWB zegt dat de premies gelijk moeten zijn voor mannen en vrouwen. Ik vind dat een mannelijke nationale ploeg die zich kwalificeert voor een WK-poule en een vrouwelijke nationale ploeg die hetzelfde doet, dezelfde premies moeten krijgen. Dat is mijn mening. U zegt dat u toejuicht wat er gebeurt bij de KBWB. Kunt u in kaart brengen wat de premies zijn voor onze nationale ploegen en welke verschillen er bestaan tussen mannen en vrouwen? U zegt dat u dat toejuicht en dat u hoopt dat die gesprekken daar zullen worden gevoerd. Zult u er dan zelf ook actief stappen ondernemen zodat erover wordt gesproken of hoopt u daar gewoon op en blijft het daartoe beperkt?
De heer Wynants heeft het woord.
Ik ondersteun sowieso wat u, minister, destijds hebt geantwoord op de vraag van de heer Poschet. Het verschil tussen die premies is zeer moeilijk uit te drukken, maar het is ook wel te rechtvaardigen als je het in clubverband ziet. Zo heb je in mijn club vrouwenvoetbal en mannenvoetbal. Maar geen enkele van die vrouwen heeft een contractovereenkomst. Dat wordt ook niet gevraagd. Alles wordt verdeeld naargelang van de inkomsten. Naar de eerste ploeg van de mannen komen tienduizend mensen kijken en naar de vrouwen vijfhonderd. Je moet de gelden altijd op die manier een beetje eerlijker kunnen verdelen. Die vrouwen kunnen in hun reeks ook kampioen spelen, maar alles moet verdeeld worden. De tv-rechten voor de nationale mannenploeg zijn honderd keer hoger dan die voor de vrouwen. Hoever kun je dat gelijkschakelen? Dat is zeer moeilijk te berekenen.
Mijnheer Annouri, als u dat wenst, wil ik die berekening voor u wel eens maken voor wat betreft de nationale ploeg. Het is prestatiegericht. Dan geldt misschien de filosofie zoals die vorige week door de Nederlandse bondscoach werd afgesproken: misschien is er, zeker bij een kampioenschap, wel een andere oplossing. Premies zijn ook een beetje onzin. Ik denk niet dat een renner die geen premie krijgt, minder gemotiveerd zal zijn om wereldkampioen te worden. Misschien moeten we daar voor de toekomst wel een les uit trekken.
Minister, ik heb nog een vraag voor u, maar misschien is het een vraag voor het federale niveau. Als er dan toch staatssteun komt, bijvoorbeeld voor Lotto, moet dat dan zo verdeeld worden? Lotto sponsort een of twee ploegen met staatsgeld.
Minister Muyters heeft het woord.
Mijnheer Wynants, de directie van Lotto voert onderhandelingen met een club. Die betaalt voor de sponsoring. Ik heb daar inderdaad niets mee te maken. Sommige federale collega’s kunnen dat wel. We hebben er zulke gekend: de basketbalploeg van de ene in de voetbalploeg van de anderen.
Mijnheer Annouri, ik kan die premies niet opvragen. Dat is meestal een onderhandeling van de nationale Belgische koepel met de spelers zelf. Het is vanzelfsprekend dat die in heel wat sporten verschillend zijn en zullen blijven omdat de inkomsten die de federatie krijgt van bijvoorbeeld tv-rechten of van andere zaken verschillen. We hebben nu een WK in Rusland. De inkomsten die de voetbalbond daarvoor zal krijgen, zullen totaal verschillend zijn van de inkomsten die de Voetbalbond gekregen heeft bij het WK van de vrouwen in Nederland. Hoe kun je dan komen tot dezelfde premies? We hebben het de vorige keer al gezegd: de vraag is wat gelijke prestaties zijn. Als het alleen zou zijn op basis van het feit dat je een vrouw bent en dus minder hebt, dan heb je een heel andere situatie. Ik heb dat toen naar voren gebracht. Ik ben voorstander van zoveel mogelijk gelijkheid. Maar je moet de marktsituatie in haar totaliteit bekijken. Het is ook op basis van wat de spelers weten over wat de inkomsten zouden kunnen zijn van de Voetbalbond. We moeten eerlijk zijn: de sponsors zullen bij de enen misschien wat minder en bij de anderen misschien wat meer willen betalen. Je moet met dat alles rekening houden. Je kunt alles willen egaliseren, maar zo werkt het niet. Het blijft een moeilijke zaak. Ik denk niet dat het veel zin heeft dat ik premies opvraag. Dat zou alleen de geschiedenis opleveren van het verleden en nooit de toekomst. Het heeft in de kranten gestaan: de onderhandelingen zijn gevoerd tussen de spelers en de Voetbalbond, over de mogelijke premies bij het WK bij het behalen van weet ik veel wat.
De heer Annouri heeft het woord.
Inderdaad, de premies worden elke keer opnieuw onderhandeld. Af en toe lekken daarover de details uit in de krant en heeft iedereen er een mening over. Ik zal proberen zelf eens te achterhalen wat die premies in het verleden waren. Dat kan een interessant beeld geven voor zowel de mannen als voor de vrouwen. Ik vind het goed wat de KBWB heeft gedaan. Ik vind dat symbolisch zeer belangrijk, zeker als we weten dat we heel veel vrouwen hebben die enorme topprestaties neerzetten in België. Maar tegelijkertijd is er een probleem om die vrouwen professioneel te ondersteunen. Een van mijn volgende vragen gaat daarover. We moeten dergelijke zaken maximaal benutten. Ik kan het er in sommige gevallen nog mee eens zijn dat je niet iedereen altijd een symbolische ‘equal pay’ kunt geven. Maar dan moet je voor een absoluut minimum zorgen, zodat de vrouwen die op topniveau aan sport doen en ons land vertegenwoordigen, daarvoor op een correcte manier worden verloond. Ook daar zijn we nog altijd niet waar we zouden moeten zijn. Ik blijft het dus opvolgen. Ik zal er ongetwijfeld de volgende keer opnieuw met u over in debat gaan. Dit is iets waar we niet te gemakkelijk mogen redeneren dat het een commerciële logica is en dat het dus zo moet zijn. We moeten erover blijven waken dat de vrouwen die de tenue aandoen van ons land en ons land verdedigen, op een correcte en eerlijke manier worden verloond, en dat ze het gevoel krijgen dat ze op dezelfde manier worden gewaardeerd voor hun prestaties als hun mannelijke tegenhangers.
Minister Muyters heeft het woord.
Ik denk dat het belangrijkste signaal is dat men bij Sport Vlaanderen mannen en vrouwen op dezelfde manier vergoedt. Dat is een heel correcte zaak. Laten we zelfs de KBWB nemen, het voorbeeld dat u geeft van de veldrijders die hetzelfde krijgen. Dat wil echt niet zeggen dat de inkomsten van Wout van Aert en van Sanne Cant gelijk zijn. Dat wil alleen zeggen dat de premie die ze krijgen voor die ene wedstrijd dezelfde is, wat ik toejuich. Al de rest is daarom niet hetzelfde.
De heer Annouri heeft het woord.
Gewoon ter afsluiting, ik wil niet dat Kevin De Bruyne en Tessa Wullaert dezelfde lonen krijgen, helemaal niet. Ik wil wel dat, als ze allebei het truitje aandoen van de nationale ploeg, ze dezelfde symbolische premie krijgen. Dat is voor mij van ongelooflijk belang, omdat dat iets symbolisch is, als je uitkomt voor de kleuren van je land. Dat is iets anders dan uitkomen voor een ploeg en de commerciële logica die daaraan is verbonden. Dat is uiteraard de inzet van het debat.
We kunnen daar nog een tijdje over discussiëren. Ik vermoed dat er nog opvolgingsvragen zullen zijn in de toekomst. Ik vind het ook fijn om te zien dat steeds meer vrouwen in diezelfde sporten waar vroeger sprake was van exclusieve uitzendrechten als het ging over de mannen, op televisie vandaag ook veel meer aandacht krijgen, en vaak evenveel. Ik denk dat dat eigenlijk een symbolische uiting is van dezelfde kwestie, de waardering ervoor. Volgens mij wordt bijvoorbeeld het veldrijden bij vrouwen even druk bekeken als veldrijden bij de mannen. (Opmerkingen van Herman Wynants)
Het is ook slim als format. We gaan die discussie niet voeren, maar het is slim uitgezet als systeem. Dat is het voordeel van een cross die een uur duurt.
De vraag om uitleg is afgehandeld.