Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking, Toerisme en Onroerend Erfgoed
Verslag
Mevrouw Van Werde heeft het woord.
Voorzitter, minister-president, in 2015 sloten vzw Herita en de Vlaamse overheid een samenwerkingsovereenkomst af voor de periode 2015-2019. Die samenwerkingsovereenkomst bepaalt de wederzijdse langetermijnengagementen met het oog op een duidelijke positionering en taakstelling binnen het Vlaamse onroerenderfgoedbeleid. De samenwerkingsovereenkomst vormt ook de basis voor de subsidiëring van Herita.
De opdracht die Herita toegekend kreeg en de manier waarop de organisatie die vervult, is in deze regeerperiode al vaker onderwerp van discussie geweest in deze commissie. In 2016 vroeg het Vlaams Parlement bij motie aan de Vlaamse Regering om na te gaan in hoeverre een aanpassing aan de samenwerkingsovereenkomst noodzakelijk was.
Minister-president, u en het toezichthoudend agentschap, het agentschap Onroerend Erfgoed, vroegen om op korte termijn met een plan van aanpak te komen voor een doorstart van Herita.
Tijdens de eerste helft van 2017 heeft Herita een hernieuwde strategie uitgewerkt, met nieuwe strategische doelstellingen, die zich richten op de periode 2017-2021. Recent heeft Herita deze nieuwe visie en strategie in de commissie toegelicht. Het is de bedoeling dit te verankeren door middel van een addendum aan de bestaande meerjarige samenwerkingsovereenkomst.
Minister-president, op welke wijze zult u de samenwerkingsovereenkomst en het addendum verder opvolgen? Welke resultaatsverbintenissen zijn in het addendum opgenomen? Zijn bijkomende afspraken gemaakt met betrekking tot de financiering? Zijn in de samenwerkingsovereenkomst en het addendum voldoende garanties opgenomen om te verzekeren dat de vzw Herita haar basisopdrachten blijft vervullen? Wat het sitebeheer betreft, moet Herita een rol vervullen als hefboom voor het Vlaams onroerenderfgoedmiddenveld. Herita moet tevens een draagvlak voor onroerend erfgoed creëren.
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
Voorzitter, mijn administratie zorgt voor de opvolging van de samenwerkingsovereenkomst en het addendum. De toezichtfunctie van het agentschap staat omschreven in artikel 5 van de samenwerkingsovereenkomst. Het addendum verandert hier niets aan. Het zorgt voor een aanpassing van de strategische doelstellingen in artikel 2. De overige bepalingen blijven onverminderd van kracht.
Het toezicht zal uiteraard plaatsvinden op basis van de nieuwe doelstellingen. We hebben afgesproken dat het agentschap er vierjaarlijks op zal toekijken. Er komt een concrete uitwerking van de doelstellingen in een jaarlijks actieplan. Het eerste actieplan is ingediend en ligt voor ter bespreking en desgevallende goedkeuring of wijziging.
Ik heb het agentschap gevraagd erop toe te zien dat in het volgend jaaractieplan uitdrukkelijk een aantal punten worden opgenomen. Voor elke site die Herita beheert, moeten per strategische doelstelling concrete doelstellingen en meetbare indicatoren worden opgenomen. Er moeten concrete doelstellingen en indicatoren zijn voor het beheer en de ontwikkeling van de sites. Er is een herhaling van de mogelijkheid tot budgettaire correctie. Er komt een aparte doelstelling en meetbare indicator betreffende de aanvullende financiering door middel van eigen inkomsten. Het jaaractieplan 2018, met de concrete doelstellingen en meetindicatoren, wordt nu gevalideerd. Zoals ik daarnet heb meegedeeld, loopt dat proces momenteel.
Herita heeft in de hernieuwde strategie bevestigd dat de basisopdrachten erin bestaan een draagvlak voor erfgoed in Vlaanderen te creëren, het middenveld te versterken en te ondersteunen en ook de verantwoordelijkheid op te nemen voor het beheer en de ontwikkeling van de erfgoedsites. Dat zijn de basisopdrachten. Bijgevolg zijn dit ook de strategische doelstellingen in het addendum. In het jaaractieplan worden aan die strategische doelstelling concrete jaardoelstellingen gekoppeld, die aan de hand van meetbare indicatoren kunnen worden opgevolgd. Mijn administratie houdt hier nauwgezet toezicht op.
Mevrouw Van Werde heeft het woord.
Minister-president, ik dank u voor uw antwoord. Uit de communicatie van Herita en uit de informatie die u net hebt gegeven, kan ik enkel opmaken dat het, in vergelijking met een jaar geleden, de goede kant uitgaat. Ik houd de vorige periode in het achterhoofd. Tijdens de uiteenzetting die hier is gegeven, hebben we gehoord dat de intenties van Herita goed zijn. Meetindicatoren en strategische doelstellingen zijn natuurlijk nodig. Ik ben blij dat dit hier concreet in is opgenomen en dat we dit kunnen opvolgen.
Mevrouw Soens heeft het woord.
Minister-president, het Vlaams Parlement heeft, over de partijgrenzen heen, een motie goedgekeurd. In welke mate is hiermee rekening gehouden in het addendum? Ik denk dan vooral aan de vraag om de uitbouw van bijkomende expertise inzake publiekswerking, educatie, erfgoedinterpretatie en de ontsluiting samen met het partnernetwerk.
Voorzitter, ik sluit me aan bij de vorige sprekers. We hebben de mensen van Herita hier gezien en we hebben kennisgenomen van de plannen. Bij mij is minstens de basis van die plannen in goede aarde gevallen. Die plannen sluiten nauw aan bij de intenties die we tijdens de hoorzittingen en dergelijke hebben geformuleerd. Ik denk dat ze ook grotendeels aansluiten bij de motie die het Vlaams Parlement kamerbreed heeft goedgekeurd. Dat is belangrijk. Ik ben blij dat dit allemaal zo goed bij elkaar aansluit.
Minister-president, het enige wat ik durf te stellen, is dat ik soms de indruk krijg dat de transitie wat traag verloopt. We komen uit een moeilijke periode. De organisatie heeft veel tijd verloren. Ik wil hoe dan ook positief zijn. We kijken met een vernieuwde blik. Ik wil u danken voor de doorgevoerde aanpassingen, voor het addendum dat is opgesteld en voor de nieuwe koers die is uitgezet.
We moeten met zijn allen hopen dat het draagvlak voor het onroerend erfgoed echt wordt versterkt. Daar gaat het echt om. De middenveldorganisaties moeten opnieuw aansluiting bij Herita vinden. Ik hoop dat de moeilijke sites van de Vlaamse overheid, waarvoor zij moeten zorgen, een mooie toekomst tegemoet gaan.
De heer De Gucht heeft het woord.
Voorzitter, de wijze waarop wordt geprobeerd Herita verder uit te bouwen, vormt een interessant denkspoor. Die sites spelen daar een belangrijke rol in. Laat ons hopen dat we in de toekomst kunnen evolueren naar een vzw Herita die volledig losstaat van de overheid, zoals het geval is met de National Trust. Maar aangezien dat nog niet voor meteen zal zijn, moeten we nu proberen het met Herita zo goed mogelijk te doen.
Zijn er nu meer handvatten voorzien die het mogelijk maken om dat sitebeheer ruimer te bekijken? Daardoor zijn er op die sites, die, zoals de vorige spreker zei, niet altijd even gemakkelijk op de juiste manier naar buiten zijn te brengen, meer mogelijkheden, waardoor je dat beter kunt commercialiseren… (Opmerkingen van Bart Caron)
…of exploiteren, vanuit commercieel oogpunt gezien. Daardoor heeft het een meerwaarde voor zowel de gebruikers als voor de beheerder.
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
Collega’s, ik weet dat er – terecht – heel wat aandacht is voor Herita. Dat is hier al een paar keer het voorwerp van gesprek geweest. Er is al veel geduld uitgeoefend, en er zal nog geduld moeten worden uitgeoefend. Ik heb hier vroeger al gezegd dat het voor Herita nu of nooit is. Alle signalen zijn gegeven. Er is getrokken aan alarmbellen, zowel door u als door mij als door andere actoren. Met dit addendum ontwikkelen we alle mogelijkheden en maken we alle afspraken die noodzakelijk zijn. Ik zal het addendum laten bezorgen. Ik heb er hier enkel een met de aanpassingen die destijds zijn gebeurd. Ik dacht dat het al gebeurd was, maar blijkbaar is dat niet het geval. Maar goed, het is een publiek document. Ik zal het laten bezorgen. U kunt het eigenlijk vinden op onze website. Het is goedgekeurd. Dat addendum komt tegemoet aan de vragen die hier zijn gesteld. Het gaat onder andere uitdrukkelijk over dat expertisecentrum. Mevrouw Margit Bal heeft hier meegedeeld dat ze binnen haar organisatie een cel opricht om vorm en inhoud te geven aan die opdracht. Hetzelfde geldt voor wat betreft de vragen van de heer De Gucht. Natuurlijk wordt alles nog geconcretiseerd in het actieplan, met de monitoring die moet gebeuren en de heel concrete afspraken. Zodra het actieplan gevalideerd is, zal het aan de commissie worden bezorgd. Het addendum bij de overeenkomst, dat de wijzigingen van die doelstelling inhoudt, kunt u nu al raadplegen.
Mevrouw Van Werde heeft het woord.
Ik zou willen toasten op de toekomst van Herita.
De vraag om uitleg is afgehandeld.