Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
De heer Van de Wauwer heeft het woord.
Mijn vraag was initieel een schriftelijke vraag omdat ik vraag naar een aantal specifieke cijfers, maar ze is omgezet naar een vraag om uitleg.
In de mediacampagne ‘Slim naar Antwerpen’ worden alternatieven aangereikt om op een vlotte manier met het openbaar vervoer en de fiets in Antwerpen te geraken. De fiets blijkt in de praktijk niet altijd een volwaardig alternatief. Iedereen was heel lovend over de aangekondigde fietsinvesteringen. Ze werden overal luid toegejuicht, maar in tussentijd blijven veel fietsers met hun handen in het haar zitten om in de stad of op hun werk te geraken, of ze bekijken de uitvoering van de werken met lede ogen omdat de investeringen geen veiligere of meer comfortabele route creëren.
Meerdere fietsinvalswegen vanuit de districten of de stadsrand zijn opgebroken of worden in tussentijd op een slechte manier aangelegd. Er zijn protesten geweest rond de fietsbrug in Merksem, er is een gebrek aan fietsaansluitingen op de Noorderlaan in de Luchtbal, een gebrek aan een duidelijk alternatief bij de werken op de Singel in Deurne en Borgerhout, geen duidelijk alternatief op de Slachthuislaan in Antwerpen Noord enzovoort. De alternatieven die worden gepromoot, worden door fietsend Antwerpen niet altijd als voldoende bevonden.
Minister, hierover heb ik twee clusters van vragen. Wat zult u doen aan de verzuchtingen van de fietsers in het noorden van Antwerpen? Hoe zal de fietsbereikbaarheid van de stad verzekerd en geoptimaliseerd worden binnen de huidige grote infrastructuurwerken?
In Antwerpen staan er meerdere vaste telpalen, en daarnaast wordt het aantal fietsers op de route vanuit het noorden van Antwerpen sinds kort ook gemeten met mobiele infrastructuur. Wat is de evolutie van het aantal fietsers sinds de start van de werken, tegenover de voorgaande periode? Ik vermoed dat verschillende van die wegen geen gewestwegen zijn, maar ik denk dat u de cijfers ter beschikking hebt.
Minister Weyts heeft het woord.
Ik moet eerlijk zeggen dat ik de fietsinvesteringen die wij plannen in Antwerpen redelijk indrukwekkend vind. U verwees naar protest, maar ik zal wat exhaustiever zijn. Voor alle duidelijkheid, het protest rond de fietsbrug in Merksem ging over de wens tot een andere werfinrichting met de argumentatie van veiligheid, niettegenstaande dat volgens onze veiligheidsexperten de meest veilige optie was. Er waren ook geen ongevallen. Ondertussen is die omleidingsweg voor fietsers trouwens al buiten dienst. Dus dat probleem stelt zich nu niet.
Ook de fietsaansluitingen op de Noorderlaan in Luchtbal gaan om een werfsituatie. In het plan dat je kunt bekijken op www.noorderlijn.be zul je zien dat er in veel fietsaansluitingen voorzien is. We hebben de aannemer trouwens gevraagd om nog in meer werfdoorgangen te voorzien, dus dat zit ook goed.
Er was wel degelijk een alternatieve fietsverbinding voor de Singel in Borgerhout en in Deurne door Spoor Oost aangeduid, maar ondertussen zijn die nieuwe fietspaden geheel opgeleverd en is de omweg van een kilometer op het ringfietspad weggewerkt door een ongelijkvloerse kruising met de afrit van de E313.
Geen alternatief op de Slachthuislaan in Antwerpen Noord, is niet correct. Er is een volledig geasfalteerde fietsloper aangelegd op de kaderand en alle toekomende fietspaden zijn daar met een doorlopend gesloten werfhekken op aangesloten.
Ten aanzien van de geplande fietsinfrastructuur in het kader van Oosterweel, geef ik toe dat er wat frustratie is van mijnentwege omdat ik betreur dat het Oosterweelverhaal volledig gereduceerd wordt tot weginfrastructuur, terwijl dat natuurlijk veel meer is. Het gaat maar over een beperkte aanpassing van de weginfrastructuur, namelijk 16 kilometer weginfrastructuur, waar 60 kilometer fietsinfrastructuur tegenover staat. Dan laat ik nog de 30 hectare extra groen en 39 hectare extra bos – of omgekeerd – buiten beschouwing. Het gaat in elk geval over veel nieuw groen, veel nieuw bos en veel nieuwe fietsinfrastructuur, terwijl in de communicatie en de publieke discussie het altijd ging over de weginfrastructuur, maar het is veel meer dan dat.
Zoals u weet, heeft de mediacampagne ‘Slim naar Antwerpen’ een meervoudig doel en laat het bezoekers van de stad toe zich te informeren over de infrastructuurwerken, de flankerende maatregelen en de alternatieven. Hierbij wordt inderdaad niet alleen ingezet op het openbaar vervoer maar ook op de fiets. De realisatie van nieuwe fietsinfrastructuur in en rond Antwerpen is een gedeelde taakstelling van het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV), de Vlaamse Waterweg, de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM), de provincie en de stad. Er gaat hierbij toch veel aandacht naar een veilige fietsinfrastructuur, waar ik zonet enkele voorbeelden van heb gegeven.
Er is het project Turnhoutsepoort, waarbij door AWV een volledig nieuw fietspad wordt aangelegd, en dat ongelijkvloers kruist met de op- en afrit van de snelweg. De fietsers kunnen op die manier niet gelijkgronds in conflict gaan met het drukke verkeer op het Singelkruispunt. Tegelijkertijd worden verschillende fietspaden daar breder gemaakt en aangepast zodat fietsers deze in de dubbele richting kunnen gebruiken.
De Vlaamse Waterweg voorziet in een vernieuwing van de Theunisbrug, waarbij in een apart brugdek wordt voorzien voor fietsers en voetgangers, die zo comfortabel en veilig via een fietsverbinding het kanaal kunnen oversteken. Aansluitend zal AWV in samenwerking met De Lijn, rio-link en de stad Antwerpen het kruispunt van de Minister Delbekelaan aanpakken en ook hier veilige en comfortabele fietspaden aanleggen.
Naast de grote werken die nog gepland zijn, focust AWV samen met de stad Antwerpen op verschillende missing links in het fietsnetwerk. In het kader daarvan komt er op de Ekersesteenweg een nieuw fietspad dat conform de huidige eisen is en dat fietsers op comfortabele en veilige wijze vanuit Ekeren laat aansluiten op de nieuwe fietspaden die op de Noorderlaan worden aangelegd in het kader van het project Noorderlijn.
Bij grote wegenwerken is er natuurlijk altijd enige vorm van hinder. Ik heb daarstraks ook geduid wat we allemaal plannen en doen. Vanzelfsprekend proberen we die hinder maximaal te beperken. Dat geldt voor alle weggebruikers en alle vervoersmodi, waarbij we werf per werf gaan kijken welke maatregelen we kunnen nemen. Ook naar fietsers nemen we heel specifieke maatregelen. Ik heb er daarstraks enkele van opgesomd. De veiligheid en de doorstroming van fietsers is sowieso een blijvend aandachtspunt bij investeringswerken en is een aparte rubriek in de aanbestedingen, waarbij men moet zorgen voor veiligheid en doorstroming voor de fietsers.
In welke mate heeft de aanpak in Antwerpen tot dusver ook effectief geleid tot een verhoogd fietsgebruik? De indruk is alleszins van wel, maar voor concrete cijfergegevens moet ik u doorverwijzen naar de stad. U kent de weg daarnaartoe.
De heer Van de Wauwer heeft het woord.
Minister, dank u wel. U hebt op heel veel van de concrete locaties die ik heb aangehaald, een uitgebreid antwoord gegeven. Een aantal zaken zijn inderdaad opgelost. Mijn vraag dateert dan ook van medio september.
U gaat eerst in op de fietsbrug in Merksem. Daar waren het niet enkel tijdelijke werkzaamheden die het gebruik ervan niet ideaal maken. Vooral voor oudere mensen is die brug nog altijd ontoegankelijk. Er is een gladde ondergrond, ze is veel te steil, ook op het stuk dat reeds definitief is. Er zijn zeker nog wat aandachtspunten op het definitieve stuk. In vergelijking met de oude fietsbrug is de reistijd voor de fietsers op dit moment meer dan verdubbeld, maar dit terzijde.
Voor de rest hebt u een heel uitgebreid antwoord gegeven. Ik hoop dat ik op mijn volgende schriftelijke vragen even uitgebreide antwoorden krijg zoals nu. Wat het aantal fietsers betreft, heb ik aangegeven dat het niet over gewestwegen gaat. Ik had toch gehoopt op iets meer cijfers. Spreek mij tegen als het niet zo is, maar ik vermoed wel dat uw diensten op basis van die cijfers de flows in kaart proberen te brengen en in de juiste omleidingen proberen te voorzien.
De heer Schiltz heeft het woord.
Ik kan het pleidooi en de vraag van de heer Van de Wauwer zeker onderschrijven. Minister, niet alleen in de noordelijke rand van Antwerpen zijn er nogal wat problemen met de werken en de fietsroutes, ook in het zuiden en het oosten van de stad is dat zo. Bijvoorbeeld aan de Posthofbrug is er een enorm grote werf waar fietsers regelmatig bijna van hun sokken worden gereden en de weginrichting allesbehalve evident is. Ik wil ervoor pleiten om bij AWV aan te dringen op een echte fietsreflex wanneer het gaat over de inrichting van werven. U zegt dat er bij de aanbestedingen een alinea is die zegt dat degene die op de aanbesteding intekent, daarvoor moet zorgen. Ik wil vragen om zeker en vast te controleren of dat segment van de aanbesteding steevast correct wordt uitgevoerd.
Mevrouw De Ridder heeft het woord.
Dit is een omgezette schriftelijke vraag, collega Van de Wauwer. Het is dus geen verwijt, maar het is een debat over cijfers, dat eerder schriftelijk moet worden gevoerd.
Ik wil toch het volgende benadrukken. Of het nu over de Posthofbrug gaat of over de fietsbrug in Merksem, het kan zijn dat er verbeteringen moeten gebeuren tijdens de werkzaamheden. Maar het belangrijkste blijft voor mij dat die fantastische investeringen gebeuren en dat men werk maakt van fietsbruggen waardoor het oversteken van kruispunten voor fietsers volledig conflictvrij zou kunnen gebeuren. Dat is waar zowel de stad werk van maakt als de minister met zijn budgetten. Dat wil ik hier toch wel benadrukken.
Minister, ik wil me ook aansluiten bij de vraagstelling. Onlangs ben ik uitgedaagd door een Brasschaatse inwoner om eens mee de fiets op te springen richting Antwerpen. Ik heb dat gedaan met mijn gewoon ‘fietske’. Ik heb gemerkt dat die Brasschaatse burger een speedpedelec had. Het was dus wel even trappen. Het was de bedoeling om vervolgens gebruik te maken van de trein om naar Brussel te komen, maar ik was kletsnat van het zweet en ben terug naar Brasschaat gefietst.
De ervaring die ik onderweg heb gehad met het fietsen – we hebben ook in onze gemeente Brasschaat al maatregelen genomen – was dat je aan de werken in Antwerpen als fietsers echt de weg moest zoeken. Aan de werken aan de Noorderlaan ontbrak het gewoon aan duidelijkheid. Dat is spijtig, want we merken in het Antwerpse dat mensen veel meer de fiets nemen ingevolge de files. We zouden de mensen meer moeten kunnen verleiden in plaats van door de werken bijkomende hinder te veroorzaken. Daarom denk ik dat het goed is dat deze vraag effectief gesteld is kunnen worden.
De vraag om uitleg is afgehandeld.