Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Innovatie en Wetenschapsbeleid
Vraag om uitleg over het op 15 september 2017 door de Vlaamse Regering goedgekeurde wijzigingsbesluit Lokale Diensteneconomie
Verslag
Mevrouw Talpe heeft het woord.
Het uitvoeringsbesluit van de Vlaamse Regering van 19 december 2014 legt een minimale schaalgrootte op van vijf VTE-doelgroepwerknemers per LDE-onderneming tegen 1 januari 2018.
In het verleden werden in deze commissie meerdere keren vragen gesteld over de praktische haalbaarheid van de gestelde deadline, in het bijzonder voor een aantal kleinschalige initiatieven.
Het leek er immers op dat het schaalvergrotingsproces niet overal even snel vorderde.
Minister, een aantal Vlaamse volksvertegenwoordigers en ikzelf hebben u in deze commissie gevraagd om uw kabinet de betrokken ondernemingen op de nakende deadline te wijzen en hen tot actie aan te zetten.
Vervolgens heeft de Vlaamse Regering tijdens de begrotingscontrole beslist om te voorzien in 200 bijkomende vte’s. Dit sluit aan bij de vraag om uitleg van de heer Beenders van 12 juni 2017. Ik heb nogmaals bij u gepolst naar een stand van zaken met betrekking tot het bereiken van de nieuwe grens. U hebt toen geantwoord dat de kleine initiatieven de bijkomende oproep met veel enthousiasme hebben onthaald. Voor hen is dit immers een mogelijkheid om de grens tegen het begin van 2018 te halen. Volgens uw medewerkers zijn voor het overige geen signalen van LDE-ondernemingen ontvangen waaruit zou blijken dat ze de deadline niet zouden halen.
Nu wordt voorgesteld de deadline, 1 januari 2018, met een jaar uit te stellen. Eind 2016 is gebleken dat meer dan de helft, 132 van de 226 bestaande LDE-ondernemingen, op 1 januari 2018 niet aan het criterium zouden voldoen. Samen vertegenwoordigen ze 15 procent van het totale aantal toegekende inschakelingstrajecten.
Minister, welke initiatieven heeft uw kabinet in navolging van de verschillende vragen om uitleg in deze commissie genomen om de betrokken LDE-ondernemingen op de deadline van 1 januari 2018 te wijzen en om hen tot spoed aan te manen?
Wat is de stand van zaken? Hoeveel LDE-ondernemingen voldoen nog niet aan de norm? Wat zijn de vooruitzichten voor het einde van dit jaar? Hebt u er zicht op hoeveel ondernemingen de verlenging van de deadline zullen benutten?
Waarom hebt u zich genoodzaakt gezien om de deadline alsnog met een jaar te verschuiven? Hebt u dan toch signalen of expliciete vragen ontvangen?
Welke initiatieven zult u nemen om er actief op toe te zien dat op het werkveld in de loop van het komende jaar effectief actie zal worden ondernomen om de deadline van 1 januari 2019 te halen?
De heer Beenders heeft het woord.
Voorzitter, de inleiding van mevrouw Talpe was al zeer volledig. Ik had eerst een vraag om uitleg opgesteld met een overzicht van al onze interventies in verband met de LDE sinds het begin van de legislatuur, maar eigenlijk vond ik dat nogal belachelijk. Het lijkt dan wel alsof we geen andere inhoud naar voren kunnen brengen. Het komt er echter wel op neer dat we de problematiek van de LDE in deze commissie de afgelopen twee jaar regelmatig ter sprake hebben. We hebben zelfs constructieve voorstellen gedaan om oplossingen te bieden. We hebben een voorstel van resolutie ingediend om de fusievorming prioritair te maken. We hebben een oproep voor een groeipad gedaan. Kortom, we hebben al het mogelijke gedaan om het goedgekeurde decreet binnen de afgesproken termijn uit te voeren.
Minister, keer op keer zijn we enigszins tegen de muur geplaatst. Er was geen probleem. Alles zou in orde komen. We moesten ons geen zorgen maken. De ondernemingen wisten dat ze volgens het decreet binnen een periode van drie jaar in orde moesten zijn. Ik heb nu de beslissing van de Vlaamse Regering en uw motivering gelezen. Volgens mij hebt u dit zelfs bijna letterlijk gekopieerd uit een van mijn vragen om uitleg.
U wilt dit nu met een jaar uitstellen, want anders verliezen we heel wat waardevolle initiatieven. U hebt gelijk. Het zou jammer zijn een aantal van die waardevolle initiatieven te verliezen. U hebt de Vlaamse Regering gevraagd dit met een jaar uit te stellen.
Ik herhaal dat we echt geen probleem mee hebben met de groei naar vijf vte’s of met de inhoud van het decreet – dat zou maar raar zijn. Tijdens de vorige regeerperiode heeft voormalig minister Van den Bossche dit nog naar voren gebracht. We hebben daar geen probleem mee, maar we hebben wel een probleem met de overgangsperiode. We zagen weinig hulp met betrekking tot de fusievorming, en er was op dat ogenblik ook geen groeipad.
U hebt beslist dit met een jaar uit te stellen. Hierdoor kunt u ervoor zorgen dat de meeste initiatieven kunnen blijven bestaan. Dat is een plotse ommezwaai. Op zich is het een goede zaak dat die ondernemingen kunnen blijven bestaan. Misschien hadden we de problematiek beter een tijdje geleden aangepakt. Als we alles hadden opgelost, hadden we nu geen uitstel moeten verlenen.
Minister, wat heeft er u eigenlijk toe aangezet plots naar de Vlaamse Regering te stappen met het voorstel dit met een jaar uit te stellen? De afgelopen twee jaar was er blijkbaar nooit een probleem. Wat is de structurele verwijzing waarnaar u in uw nota voor de Vlaamse Regering verwijst? Betreft het hier enkel het voorzien in een bijkomend groeipad of denkt u nog aan andere mogelijkheden? Op welke termijn wilt u een structurele oplossing voor het gestelde knelpunt vinden?
Minister Homans heeft het woord.
Mijnheer Beenders, u weet dat ik uw werk in deze commissie apprecieer en u veel eer wil geven, maar nu neemt u zelf een beetje te veel eer. Ik zal proberen dat te verduidelijken.
Er is me gevraagd welke initiatieven mijn kabinet heeft genomen of ontwikkeld om de betrokken LDE-initiatieven op de deadline van 1 januari 2018 te wijzen en tot spoed aan te manen.
Het siert u dat u hebt vermeld dat deze regelgeving al in 2013 onder mijn voorgangster, voormalig minister Van den Bossche, tot stand is gekomen. U verzet zich niet principieel tegen een schaalgrootte van vijf vte’s, maar u hebt steeds veel vragen gesteld. Indien u onrechtstreeks impliceert dat er heel weinig is gebeurd, wil ik toch even verwijzen naar de commissievergadering van 27 april 2017. Toen zijn me een hele reeks vragen om uitleg gesteld. Er is me gevraagd wat ik ondertussen al had gedaan. Gezien uw opmerking lijkt het me belangrijk hier nog even op terug te komen.
Door middel van de collectieve ondersteuning hebben we, bijvoorbeeld, ingezet op de professionalisering en op de samenwerking. We voorzien in opleidingen voor de professionalisering van de LDE. Samenwerkingen en fusies zijn in de opleidingsmodule opgenomen. Er is de logistieke en financiële ondersteuning van de lokale regierol, wat ook zeer belangrijk is. We hebben 1,8 miljoen euro in de lokale regierol geïnvesteerd. De lokale regisseurs die zijn aangesteld, zijn bij uitstek absoluut het best geplaatst om mogelijke partners vanuit de lokale dynamieken met elkaar in contact te brengen. Een fusie, zowel op het vlak van de gemeenten als op het vlak van de LDE-ondernemingen, kan het best van onderuit komen. Dat is de beste garantie op succes. Er is de ondersteuning door de projectadviseurs van het Departement Werk en Sociale Economie. Zij volgen de LDE-ondernemingen nauw op en geven advies als promotoren vragen hebben over fusies en overhevelingen. De projectadviseurs staan in zeer nauw overleg met de organisaties voor de lokale regierol en met de verantwoordelijken voor de sociale economie. Ze leveren maximale inspanningen om de organisaties bij eventuele fusies en overhevelingen bij te staan.
Mijnheer Beenders, ik wil hier nog iets aan toevoegen. Het wordt in deze commissie regelmatig herhaald en ik volg u op dit punt. Dit is iets wat we absoluut moeten doen. Dit is altijd gebeurd en zal altijd blijven gebeuren in nauwe samenwerking met de sector en met de koepels. Dat is een goede zaak. De verstandhouding zit goed. Ik ben van plan dat zo te houden.
Mijnheer Beenders, u hebt me gevraagd wat mijn drijfveer is om de deadline van 1 januari 2018 naar 1 januari 2019 te verlaten. U en anderen hebben hierover in het verleden al een aantal vragen om uitleg gesteld. Eerlijk is eerlijk, het heeft niets met uw vraagstelling te maken. Het antwoord is eigenlijk heel simpel.
Tot de begrotingscontrole van 2017, die vlak voor de zomer heeft plaatsgevonden, had ik eigenlijk geen zicht op een groeipad. Tijdens die begrotingscontrole 2017 heb ik voor de LDE 200 vte’s kunnen binnenhalen, meer bepaald 170 vte’s door middel van een open oproep en 30 vte’s door middel van een gesloten oproep. Twee maanden nadien, bij de begroting voor 2018, heb ik nog eens 12 miljoen euro binnengehaald. Mijn stoutste dromen werden werkelijkheid. Ik had er nooit op gerekend dat ik dat zou kunnen binnenhalen en dat er voldoende geld beschikbaar zou zijn om me dit te gunnen.
Alle ministers van de Vlaamse Regering hebben me dat, in alle eerlijkheid, gegund. Ze vinden dit een zeer sociale en noodzakelijke maatregel. Ik heb geen tegenkanting gehad. Het is echter niet evident 12 miljoen euro en voordien ook nog eens 1,5 miljoen euro te krijgen.
Ik was ervan overtuigd dat ik geen of althans geen uitgebreid groeipad zou kunnen realiseren. Aangezien we nu een zeer uitgebreid groeipad voor de LDE hebben, lijkt het me niet meer dan normaal dat we de bestaande LDE-initiatieven de kans geven om nog te groeien tot ze vijf vte’s hebben.
Wat ik momenteel heb, in september 2017, is al een veel groter groeipad dan er is gerealiseerd in de volledige vorige legislatuur. Mijnheer Beenders, ik ben blij dat u dat toegeeft. Als u dat straks nog wilt zeggen in de microfoon, dan staat het ook in het verslag en dat is altijd leuk
Alle gekheid op een stokje, ik heb u uitgelegd waarom ik de verschuiving heb gedaan van de minimale schaalgrootte naar 1 januari 2019. Dat is in september al principieel goedgekeurd door de Vlaamse Regering en het is nu weg voor adviesvragen naar de SERV.
Wat ook heel belangrijk is, is dat de sector en de organisaties hierbij betrokken zijn geweest. Alle LDE-ondernemingen zijn voor de zomer op de hoogte gebracht door de regisseurs. We hadden wel al een akkoord in de regering, maar dat was nog niet formeel goedgekeurd. We hebben wel gezegd dat we dit pas in september principieel kunnen goedkeuren, maar het zou toch goed zijn als al die LDE-ondernemingen die nu misschien wanhopig zijn, toch al te weten komen dat het met een jaar is verschoven.
Dat is allemaal gebeurd. Als er een LDE-onderneming niet van deze plannen zou hebben af geweten – ik weet het niet, ik geef maar een voorbeeld –, dan ligt dat zeker niet aan ons. Dat is niet onze verantwoordelijkheid, want iedereen is op tijd ingelicht: de regisseurs, de koepels en de sector. Wat dat betreft, hebben we echt wel gedaan wat we moesten doen.
Mijnheer Beenders, een structurele oplossing voor het bijkomend groeipad, daar heb ik al uitgebreid op geantwoord. Welke structurele oplossingen zie ik nog voor het gestelde knelpunt? U weet dat er een vorige oproep is geweest van die 200 vte’s, de 170-30. Op basis van die vorige oproep en analyse van de situatie gaan we in kaart brengen wat de oproepen hebben betekend voor de sector en voor de schaalgrootte, en voor wie er heeft ingediend en wie niet, waarom niet, wat de motieven zijn waarom men al dan niet heeft ingediend enzovoort. Ik overleg hier natuurlijk ook met de betrokken stakeholders, de sector en de koepels. Daar is het overleg natuurlijk essentieel.
Collega's, het groeipad is een zeer mooie zaak. We zijn het er kamerbreed over eens dat het zeer goed is. We moeten natuurlijk ook wel weten van LDE-initiatieven die bij de vorige oproep niet hebben ingetekend en nog altijd de schaalgrootte van vijf niet hadden, waarom ze dat niet hebben gedaan. Het zou goed kunnen dat ze bijvoorbeeld al vergevorderd waren in gesprekken met andere initiatieven uit de buurt om toch tot die schaalgrootte te komen. Het zou natuurlijk ook kunnen dat ze het niet meer zien zitten of dat ze ermee willen stoppen. Dat willen we weten voor we de oproep voor een nieuw groeipad gaan lanceren.
Mevrouw Talpe, u vraagt naar de huidige stand van zaken aangaande het aantal LDE-ondernemingen die nog niet voldoen aan de 5 voltijdequivalentennorm en welke de vooruitzichten zijn voor het einde van dit jaar. Er zijn op dit moment 217 LDE-organisaties waarvan er voor de oproepen 126 met minder dan 5 vte’s waren. Na de oproepen gaat het over 101 organisaties. Dat zijn er dus 25 minder. Concreet betekent dit dat 25 LDE-ondernemingen hebben geprofiteerd, in de positieve zin, van het groeipad van die 170, of eigenlijk die 200 voltijdse equivalenten die we voor de zomer van dit jaar hebben gelanceerd.
Mevrouw Talpe heeft het woord.
Minister, uitstellen was de juiste beslissing. Het was voor velen begrijpelijk en voor anderen ook noodzakelijk. Anders mag dat natuurlijk niet worden geïnterpreteerd. Ik ben er zeker van dat ondernemingen zich er bewust van zijn dat we niet mogen talmen. Het is uiteraard een eenmalig uitstel. We zetten alles op alles om in overleg met de sector zo snel mogelijk de bedrijven tot die schaalvergroting te laten komen. We moeten toch proberen de oorspronkelijke deadline zo veel mogelijk voor ogen te houden, en dat we dus niet in het vierde kwartaal volgend jaar moeten vaststellen … We moeten heel kort op de bal spelen.
Ik had nog een vraag over de invulling van die 200 vte’s, maar daarop hebt u al een antwoord gegeven. Laten we dit op de voet volgen, want het is heel belangrijk.
De heer Beenders heeft het woord.
Minister, ik begrijp dat het groeipad voor u de structurele oplossing is voor de gestelde problemen binnen de LDE-ondernemingen. Ik interpreteer dat zo omdat ik geen andere structurele maatregelen heb vernomen. De dingen die u hebt opgenomen, zijn dingen die al heel lang bestonden. Er zijn geen nieuwe zaken bij om de problemen bij de LDE-ondernemingen op te vangen. Het ontbreken van het groeipad was net de reden waarom we in het verleden ook altijd de vraag hebben gesteld. We wisten toen dat er geen groeipad was. Net om die reden vroegen we oplossingen. Nu zegt u dat het groeipad de structurele oplossing is. Op zich is dat een bizar antwoord. Op het moment dat u wist dat er geen groeipad was, hadden we beter gezegd dat we het een jaar vooruit zouden schuiven. Dan waren de ondernemingen niet ongerust moeten zijn, wat ze in die periode wel zijn geweest.
Minister, ik heb geen enkele kritiek gegeven op het groeipad dat u hebt gegeven. Helemaal niet. U mag zich alle eer toebedelen die u wilt. Hoe meer groeipad, hoe meer we u zullen bedanken. Daar gaat de discussie niet over. Hadden we in de afgelopen jaren het groeipad al geleidelijk kunnen opstarten, dan zaten we hier vandaag misschien niet met deze vraag om uitleg. Dan hadden we die overgangsperiode van drie jaar gewoon kunnen overbruggen en dan konden we van start gaan vanaf 1 januari 2018. Daar gaat het om, niet meer en niet minder.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Mijnheer Beenders, ik ben het niet helemaal met u eens. Ik ben ook wat verbaasd over de cijfers. Als er vandaag 100 LDE-bedrijven zijn die niet aan de 5 vte's komen, dan zijn er eigenlijk maar 25 die in het vorige groeipad … Stel dat ze er 4 – wat niet het maximum is – bij hebben gekregen, dan zijn er maar 100 op deze manier verdeeld. Dan zijn er heel weinig LDE-initiatieven die een aanvraag hebben gedaan om uitbreiding te krijgen.
Minister, het is dan toch belangrijk dat uw diensten heel goed analyseren wat de reden is waarom men geen aanvraag heeft ingediend. Kun je niet doorgroeien? Je moet natuurlijk ook andere middelen hebben dan de middelen die van hieruit komen. We zullen de evaluatie in de komende maanden heel goed moeten maken.
Als ik die cijfers beluister, dan is er iets meer aan de hand. Anders had men de aanvraag ingediend, en gaat het niet alleen over uitbreiding tout court. Ik ben dus wel benieuwd naar de evaluatie.
Mevrouw Vermeulen heeft het woord.
Mijnheer Beenders, het blijft ongelukkig en dat is jammer. Ik denk dat we nu beter de verlenging doorschuiven naar een focus op groei, want dat is het doel. Meer heb ik hier niet op aan te vullen.
Minister Homans heeft het woord.
Mevrouw Claes, ik ben het volmondig met u eens. Ik heb in mijn antwoord gezegd dat, als we zien hoeveel LDE-ondernemingen er hebben ingeschreven op de initiële oproep van voor de zomer, we natuurlijk moeten weten waarom ze hebben ingeschreven of, nog belangrijker, waarom ze niet hebben ingeschreven op die oproep. Dat is zeer belangrijk. Dat gaan we nu bekijken in samenspraak met de koepels en de organisaties.
Ik ben blij, mijnheer Beenders, dat u erkent dat dit een historisch ongezien groeipad is.
De heer Beenders heeft het woord.
Dit is een bizarre vragenronde, omdat iedereen voor elkaar antwoordt en interpreteert wat hij van de ander hoort. Mij niet gelaten. Het debat gaat niet over kritiek op het groeipad. Breng dit dan ook niet in het debat, want dat is het probleem niet.
Het is niet de enige oplossing.
Zo is het. Dat is het punt waartoe ik wil komen. Dit is niet het enige verhaal. Ik wil met veel plezier deze politieke discussies voeren over wat vroeger was en wat vandaag.
Minister, ik ben blij dat er een groeipad komt. Dat heb ik ook altijd gezegd. Ik ben daar echt blij om. Het is alleen jammer dat er in de voorbije jaren niet al geleidelijk een groeipad is gekomen om bepaalde zaken op te lossen. U kunt de klok niet terugdraaien. Daar zal ik het ook niet meer over hebben.
Daarom, minister, als u dat wilt horen: dank u minister, dat u een groeipad hebt gepland voor de sector. Dat meen ik. Ik wil die interpretatie niet wegtoveren.
Het proces dat we in de afgelopen jaren hebben gevoerd rond LDE, hadden we anders kunnen doen. Dat is het punt dat ik vandaag wil maken. Laat ons alstublieft vooruitkijken. Ik hoop uit de grond van mijn hart dat dit een voorsprong is voor LDE, dat ze nog heel lang kunnen blijven bestaan, dat ze zich kunnen versterken, en dat we die honderd ondernemingen die vandaag in de problemen zitten, zo snel mogelijk kunnen ondersteunen, ook met begeleiding bij de fusievorming, ook met het groeipad dat er nog komt, zodat die honderd ondernemingen kunnen worden herleid naar nul, en dat we binnen dit en een jaar volledig rond zijn met die operatie. Dat is de enige oproep die ik doe.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.