Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, onze bossen verdienen een zo goed mogelijke bescherming en we moeten erop toezien dat ons bosareaal zeker niet afneemt. We hebben al stappen vooruitgezet, maar er is – zoals we al meermaals hebben gezegd – nog werk aan de winkel.
Ontbossen is via het Bosdecreet in principe verboden, maar er zijn een aantal uitzonderingen mits compensatie. Maar in 2009 is decretaal beslist dat als er ontbost wordt voor instandhoudingsdoelstellingen, er geen compensatieplicht is. Iedereen die een natuurbeheersplan opmaakt en die gaat ontbossen, hoeft dan ook niet te compenseren, en daar stelt zich het probleem van een ongelijke behandeling.
Naar aanleiding van uw uitspraken in het interview in Knack van 10 mei jongstleden en de debatten in de plenaire vergadering en de commissie Leefmilieu die hierop volgden, heb ik deze ongelijkheid aangekaart.
U hebt toen te kennen gegeven dat u bereid was om daar verder over te praten, maar dat het misschien zelfs niet nodig was om daar decretaal een initiatief voor te nemen. De terreinbeherende verenigingen kunnen immers vrijwillig overgaan tot compensatie, ook al hebben ze geen compensatieplicht.
Minister, op welke schaal compenseren de terreinbeherende verenigingen op vrijwillige basis bij het uitoefenen van hun instandhoudingsdoelstellingen?
Hoe effectief is de vrijwillige compensatie? Plant u eventueel toch nog een decretaal initiatief?
Hebt u reeds overleg gehad met Natuurpunt en andere terreinbeherende verenigingen over de intensivering van de vrijwillige compensatie? Zijn zij bereid om zonder decretaal initiatief hun verantwoordelijkheid te nemen?
Op welke manier zult u de organisaties en verenigingen sensibiliseren om meer in te zetten op vrijwillige compensatie?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Collega's, ik zal nog eens de principes duidelijk stellen, want er is veel verwarring rond. Ontbossen is verboden in Vlaanderen, maar er zijn vier uitzonderingen: ontbossing met het oog op handelingen van algemeen belang; ontbossing of verkaveling in zones met de bestemmingen woongebied of industriegebied in de ruime zin en zones die hiermee gelijk te stellen zijn; ontbossing van de uitvoerbare delen in een niet-vervallen vergunde verkaveling; ontbossing in functie van vastgestelde natuurdoelen op voorwaarde dat de ontbossing is opgenomen in een goedgekeurd natuurbeheerplan.
Voor alle andere ontbossingen voorziet de Vlaamse Regering in de mogelijkheid om op individueel en gemotiveerde verzoek een ontheffing van het ontbossingsverbod te verkrijgen.
Indien het ontbossingsverbod niet geldt, kan een ontbossing pas worden uitgevoerd na het verkrijgen van een omgevingsvergunning.
Er zijn twee uitzonderingen op het verplicht aanvragen van de omgevingsvergunning tot ontbossing. Er dient geen omgevingsvergunning tot ontbossing aangevraagd te worden voor private bossen gelegen in het agrarisch gebied die binnen de 22 jaar na de aanplanting of na het ontstaan gerooid worden en opnieuw in landbouwgebruik komen. Er dient geen omgevingsvergunning tot ontbossing aangevraagd te worden voor een ontbossing in een natuurreservaat met een goedgekeurd beheerplan, als de ontbossing in dit beheerplan is opgenomen.
Voor de ontbossingen waarvoor geen omgevingsvergunningsplicht geldt, is geen compensatie vereist. Voor ontbossingen waarvoor wel een omgevingsvergunningsplicht geldt, gelden ook nog twee andere vrijstellingen van compensatieplicht. Ten eerste is er de vrijstelling van compensatieplicht voor spontane bebossing. Dit geldt niet voor gronden die spontaan zijn bebost na de invoering van het Bosdecreet, als die spontane bebossing jonger is dan 22 jaar. Ten tweede is er de vrijstelling van compensatieplicht om sociale redenen. Die uitzondering geldt voor het ontbossen van de eerste 5 are op een kavel kleiner dan 12 are in zones met als bestemming woongebied in de ruime zin of daarmee gelijk te stellen gebied. De uitzondering kan maar eenmaal worden verkregen. Bovendien moet de aanvrager een natuurlijk persoon zijn, die op datum van de aanvraag nog over de volle eigendom van een woning beschikt.
Uw vraag verwijst dus naar een van de uitzonderingen op het verbod op ontbossing en de verplichting tot compensatie in relatie tot de omgevingsvergunning. Het klopt dat de betrokken partijen die daar vaak gebruik van maken, bereid zijn om een balans op te maken en bij te houden van de ontbossingen en bebossingen die in het kader van een goedgekeurd natuurbeheerplan worden uitgevoerd. Voor de vrijwillige compenserende bebossingen doen de actoren vooral een beroep op spontane, natuurlijke verbossingen.
Een decretaal initiatief, ik heb dat al eens gezegd, lijkt me niet aan de orde, mede gelet op het feit dat men initiatieven wil nemen om die bosbalans beter bij te houden.
Ik heb het ANB de opdracht gegeven om met de terreinbeherende verenigingen te overleggen over de wijze van bijhouden en rapporteren van een bosbalans. Dit overleg vindt binnenkort plaats. Ik vind het belangrijk dat de cijfers goed in beeld gebracht worden. Zo kunnen we de vinger aan de pols houden en kan – zonder de realisaties in het kader van de instandhoudingsdoelstellingen te hypothekeren – voorkomen worden dat het natuurbeleid in Vlaanderen leidt tot een negatieve bosbalans.
Naar aanleiding van het debat stelt Natuurpunt dat ze zelf initiatief nemen om meer duidelijkheid te brengen. Natuurpunt bericht: “Van de 22.000 hectare natuurgebied die Natuurpunt beheert, is ruim een derde bos. Dat maakt van Natuurpunt de grootste bosbeheerder van Vlaanderen. Sinds 2005 heeft Natuurpunt 1,9 procent van het bosgebied dat het beheert gekapt.”
Volledigheidshalve geef ik mee dat de totale bosbalans in uitvoering van de Europese instandhoudingsdoelstellingen positief is. De eindbalans wordt echter pas in 2050 opgemaakt, dit is de timing voor realisatie van de IHD, wat maakt dat het nuttig is om ook in tussentijd te monitoren hoe de evolutie verloopt.
Het bijhouden en bekendmaken van een bosbalans vormt een sterke stimulans. Het overleg waarvan eerder sprake is erop gericht om afspraken te maken over de praktische uitwerking van zo’n bosbalans.
Minister, dank u voor het overzicht.
In mijn gemeente heeft Natuurpunt op een bepaald moment een bos gekapt. De buurtbewoners hebben daar ontzettend veel amok over gemaakt doordat de communicatie niet transparant was inzake compensaties en dergelijke. Ondertussen heb ik uiteraard zelf contact opgenomen met Natuurpunt. Ik vind het een goede zaak dat zij zelf compenseren. Ze hebben ook aangegeven dat ze dat toekomstgericht willen intensiveren.
U hebt de opdracht gegeven aan het ANB voor een overleg, dat zou binnenkort plaatsvinden, over de bosbalans. Daar kijk ik zeker naar uit. Het is belangrijk dat niet alleen Natuurpunt maar alle terreinbeherende verenigingen dit op een vrijwillige basis en toekomstgericht gaan doen.
Minister, ik wil ook komen tot een punt dat ik al meermaals in de plenaire vergadering en hier in de commissie heb aangehaald. Er is 12.500 hectare bosgebied ingekleurd op het gewestplan dat in de realiteit niet de functie van bos heeft. Minister, ik zou graag willen weten welke maatregelen u effectief gaat nemen om werk te maken van het bebossen van dat gebied. We moeten op dat vlak echt stappen vooruit zetten. Er is gezegd in de plenaire vergadering dat dat zou gebeuren, ik zou graag uw concrete maatregelen horen om dit in de praktijk om te zetten.
De heer Sanctorum heeft het woord.
Minister, wat is intussen de balans tussen ontbossing en compensatie? U hebt er net naar verwezen in uw antwoord betreffende de klimaatvraag. Ik heb begrepen dat er een lichtjes negatieve balans is. Wat is de laatste stand van zaken? We hebben de audit van het Rekenhof gehad, er zijn nadien budgetten …
Mijnheer Sanctorum, er wordt straks een vraag om uitleg gesteld over de Boswijzer en dus over die balans. Ik zou u willen vragen om de eer aan de vraagsteller te laten. (Opmerkingen van Hermes Sanctorum-Vandevoorde)
Mevrouw Meuleman heeft het woord.
Minister, het is een beetje jammer, telkens weer, dat die perceptie wordt gecreëerd. Het is voor veel mensen moeilijk te vatten als ze zien dat een bos gekapt wordt. Het is wel heel iets anders als een bos gekapt wordt in het kader van natuurdoelstellingen en binnen beheerplannen die zijn opgemaakt. Dat is de uitvoering van de wet, van een beleid dat u hebt goedgekeurd en voorgesteld.
De perceptie is gecreëerd, of toch sterk bevestigd, in het interview in Knack dat u een tijdje geleden hebt gegeven. U zei daar dat Natuurpunt de grootste ontbosser is. Dat wordt telkens weer bevestigd.
Ik denk dat het moeilijk is voor Natuurpunt om zich te verdedigen bij de publieke opinie, terwijl ze uitvoeren wat de overheid vraagt, namelijk natuurdoelstellingen halen. In het kader van natuurbehoud moeten zij op sommige plekken aan ontbossing doen, omdat dat noodzakelijk is. Ze beseffen wel dat dat moeilijk ligt bij de publieke opinie. Ook zij zijn bijzonder bekommerd om de bossen, meer bossen, meer bomen in Vlaanderen om nog andere redenen zoals milieu en schone lucht.
Ze zijn ook wel bereid, maar dan vrijwillig natuurlijk, om nog meer te gaan compenseren. Alleen is dat niet zo een gemakkelijk verhaal. Zelfs als je meer wilt compenseren dan je wettelijk moet doen en als je bos wilt aanplanten, wat ze echt willen want ze zijn niet voor niets een natuurvereniging, moet dat mogelijk zijn.
Dan zitten we nog steeds met de conclusies van het rapport van het Rekenhof over compensatie en de knelpunten daar. In antwoord daarop hebt u het bedrag voor compensatie wel opgekrikt. Dat was een stap in de goede richting, maar daarnaast waren er nog wel een reeks andere knelpunten in het rapport van het Rekenhof die compensatie bemoeilijken, of die nu vrijwillig of verplicht is. Mijn vraag is of u nog verder voor oplossingen zult zorgen om die compensatie te vergemakkelijken, antwoordend op de knelpunten die daar opgesomd worden. Ik neem aan dat Natuurpunt dan zeker bereid zal zijn om dat ook te realiseren.
Mag ik er even op wijzen dat de vraag van mevrouw De Vroe over iets anders gaat. Ik heb ze nog eens gelezen. Mijn vraag is echt onafhankelijk van de stand van zaken van de Boswijzer en de methodiek en dergelijke meer. Voor de goede orde wil ik hier even op wijzen, anders zou ik me aansluiten bij die vraag.
Collega Sanctorum, ik wil daar later nog wel eens over spreken.
Minister Schauvliege heeft het woord.
Collega De Vroe, wat betreft die 12.500 hectare, is het zo dat wij een ontwerp van decreet klaar hebben om de subsidie die u krijgt om daar te bebossen, op te trekken om tegemoet te komen aan uw vraag. Ik denk dat dat de beste manier is om te stimuleren en niet af te straffen. Dat ligt op de tafel. Die opdracht is gegeven.
Collega Meuleman, we gaan in de beleidsbrief heel uitvoerig in op alle aanbevelingen van het Rekenhof en hoe wij daaraan zijn tegemoetgekomen. Ik wil u dat bezorgen, maar ik heb het nu niet bij mij. Ik heb die aanbevelingen trouwens al uitvoerig in het parlement toegelicht. Er zal een overzicht in zitten. Ik wil u dat gerust nog wel extra bezorgen, buiten de beleidsbrief. Wij zijn ingegaan op al die aanbevelingen, bijvoorbeeld het optrekken van het bedrag en dergelijke meer.
Het is fijn dat u erkent dat compenseren niet altijd gemakkelijk is. Het is goed dat u dat bevestigt. Dat komt tegemoet aan wat iedereen ervaart op het terrein. We kunnen in Vlaanderen nu eenmaal geen grond bij maken. Het is dus niet gemakkelijk. Er zijn altijd heel veel claims op dezelfde grond. Dat is een van de grote obstakels die we overal tegenkomen om massaal extra bossen te gaan aanplanten. Ik ben blij dat u in uw gesprek met Natuurpunt nu ook inziet dat het niet zo evident is om dat overal zomaar massaal te gaan doen omdat er inderdaad ook andere claims op die gronden zijn, en dat we moeten zoeken waar we dat optimaal kunnen doen.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Minister, ik ben tevreden dat er een ontwerp van decreet klaar is om voor die 12.500 hectare die in het gewestplan ingekleurd zijn als bosgebied, er werk van te maken om te stimuleren dat men daar effectief gaan bebossen. Dat is een heel goede zaak en een eerste stap in de goede richting. We zullen dat zeker verder opvolgen. Hopelijk wordt er ook een heel goede communicatiestrategie voor opgezet zodat de burgers effectief zullen weten dat er in de toekomst meer zal worden bebost.
De vraag om uitleg is afgehandeld.