Verslag vergadering Commissie voor Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering en Stedenbeleid
Verslag
De heer De Loor heeft het woord.
Minister, een aantal Brusselse gemeenten houden bij de opstelling van hun begroting rekening met het geslacht van de inwoners. Doel is een zo rechtvaardig mogelijke spreiding van het overheidsgeld tussen mannen en vrouwen te verkrijgen. Elsene, Schaarbeek, Etterbeek en de stad Brussel geven het voorbeeld.
De Brusselse gemeenten geraakten overtuigd naar aanleiding van een werkbezoek van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest aan de stad Wenen in 2015. De eerste aanzet werd nochtans al in 2013 gegeven, toen de minister-president van de Commission Communautaire Française (COCOF) een ontwerp van decreet indiende om het geslacht te integreren in alle bevoegdheden, en wel via de begroting. Er werden ook opleidingen georganiseerd voor de ambtenaren om het concept ‘genderbudgeting’ ingang te doen vinden.
Een aantal Brusselse gemeenten trad in haar voetsporen, op hun eigen tempo en met hun eigen methodologie. De gemeenten stellen hun begroting op zoals ze willen. Op dit ogenblik bestaat er op dat gebied geen enkele regel noch wettelijke verplichting. Bedoeling is in te werken op de mentaliteit en na te denken over de manier waarop het geld van de overheid zo rechtvaardig mogelijk toegewezen kan worden aan mannen en vrouwen.
Er kan gekozen worden voor een top-down- of voor een bottom-upaanpak. Twee verschillende benaderingen die wel dezelfde regels gebruiken bij de opstelling van de gemeentebegroting. Dat houdt in dat de begrotingsposten geklasseerd worden volgens drie kredietcategorieën, namelijk neutraal, genderbaar, en gegenderd, en aangevuld met verklarende aantekeningen. Bij de neutrale kredieten dient geen rekening gehouden te worden met de geslachten. De gegenderde kredieten houden rechtstreeks verband met de acties die gericht zijn op kansengelijkheid, zoals de wedden van ambtenaren. De genderbare kredieten houden niet specifiek verband met de gelijkheid tussen mannen en vrouwen, maar hiervoor is nog gelijkschakelingswerk mogelijk.
Het is een werk van lange adem, waarbij elke begrotingspost vanuit geslachtsoogpunt geanalyseerd dient te worden om te komen tot een methodologie waarmee een volledig gegenderde begroting kan worden bekomen. Op basis daarvan zullen een aantal ongelijkheden worden weggewerkt.
Minister, bent u de uitgangspunten van gendervriendelijke begrotingen waardoor meer gelijkheid in het beleid zal ontstaan tussen mannen en vrouwen, genegen? Hebt u zicht op het aantal Vlaamse gemeenten en steden dat dit reeds, al dan niet gedeeltelijk, toepast? Werd reeds onderzoek gedaan naar de impact van deze methode? Bent u bereid om het toepassen van gendervriendelijke begrotingen bij lokale besturen te promoten?
Minister Homans heeft het woord.
Mijnheer De Loor, u verdient toch wel een prijs voor de meest originele vraag om het nieuwe parlementaire jaar mee te beginnen.
U weet dat ik ook bevoegd ben voor Gelijke Kansen. Gendervriendelijk beleid en gendergelijkheid ben ik dan ook zeer genegen. Dat ligt bij mij in een van de bovenste schuiven. Dat komt ook geregeld terug in mijn beleidsnota’s en beleidsbrieven Bestuurszaken en Gelijke Kansen. U vergeet dat we ondertussen al iets verder gevorderd zijn dan enkel m/v, maar dat we ondertussen ook al spreken over x. Dat maakt het misschien nog net iets complexer.
Het laten opmaken, al dan niet verplicht, van gendervriendelijke begrotingen behoort op dit moment niet tot een van de instrumenten die ik wil inzetten. Ik denk dat het ook moeilijk is voor lokale besturen om dit toe te passen omdat het voor meer administratieve last en extra planlast zal zorgen.
Ik weet wel dat er enkele vingeroefeningen inzake gendervriendelijk begrotingsbeleid zijn gebeurd. U verwijst naar enkele relatief recente initiatieven in bepaalde Brusselse gemeenten en naar de stad Wenen. Reeds eerder, in 2009, publiceerde de Raad van Europa een handboek over dit onderwerp. In 2003 is in de Senaat een wetsvoorstel ingediend door mevrouw de Bethune om een gendertoets wettelijk verplicht te maken op de federale begroting, maar dat is nooit wet geworden. Ze zagen er wel de voordelen van in, maar het zou veel meer nadelen hebben, vooral in de werklast, dan voordelen.
Gendervriendelijke begrotingen is dus een concept dat op dit moment nog onvoldoende matuur is om als beleidsinstrument in te zetten. Ik ben ook niet op de hoogte of bepaalde gemeenten en OCMW’s dit momenteel gebruiken. Ik denk dan ook niet dat het nuttig is om dit toch wel vage instrument te promoten bij de lokale besturen, maar ik zal u een voorstel doen. U draagt een bepaalde bestuursverantwoordelijkheid in de gemeente Zottegem. De huidige regelgeving – ik ben ook niet van plan om die aan te passen om dat mogelijk te maken – verhindert u niet om in Zottegem een proefproject op te starten. Als u daar een gendervriendelijke OCMW-begroting of een gemeentebegroting wilt opmaken en als dit goed slaagt, dan kunnen we in deze commissie een zeer boeiend debat houden. U hebt dan het pilootproject uitgevoerd en kunt als voorbeeld dienen voor heel Vlaanderen. Ik meen dat serieus, mijnheer De Loor.
Vooralsnog ben ik geen voorstander. Ik ben wel voorstander van gendergelijkheid en genderneutraal beleid, maar ik ben geen voorstander om dit op te leggen aan de lokale besturen. Ik sta wel open voor goede praktijkvoorbeelden, zoals steeds.
De heer De Loor heeft het woord.
Minister, ik vroeg ook niet om het op te leggen aan de lokale besturen, absoluut niet. Ik heb deze zomer heel veel nagedacht. Vandaar dat ik tot een aantal creatieve vragen ben gekomen. Ik heb ze opgesplitst en zal per commissievergadering één creatieve vraag stellen. (Gelach)
Minister, ik vind het jammer. Het is een gemiste kans. Ik voel een beetje een gebrek aan geloof in gendervriendelijke begrotingen. Van u, minister van Gelijke Kansen, had ik meer verwacht, zeker om dit te promoten naar de lokale besturen en OCMW’s, met het oog op een zo rechtvaardig mogelijke spreiding van het overheidsgeld tussen mannen en vrouwen. Ik had er dan ook een beetje op gerekend dat u mee een kapstok zou helpen aanreiken aan de lokale besturen om daar werk van te maken.
Ik neem uw voorstel om dat in Zottegem te doen zeker mee naar het college van burgemeester en schepenen of naar het OCMW. Misschien weet u het niet, minister, maar we waren in Zottegem zowel met de stad als het OCMW als het autonoom gemeentebedrijf (AGB) een van de pilootbesturen wat betreft het implementeren van de beleids- en beheerscyclus (BBC). We waren een van de pilootprojecten. Ik zal het voorstel zeker meenemen, maar willen we dan wel hard rekenen op de steun of ondersteuning van het Agentschap Binnenlands Bestuur om ons daarbij te helpen. Ik vind het een heel tof voorstel, dat ik absoluut genegen ben.
Minister Homans heeft het woord.
Ik ben blij dat de heer De Loor ingaat op mijn suggestie. Als u de kapstok vanuit Zottegem wilt aanreiken, dan kunnen we daarover hier een debat voeren. Wat mijn administratie betreft: ik zie de waarnemend verantwoordelijke zitten en hij glundert. Ik denk dat ze zeker bereid zijn om u met raad en daad bij te staan.
De vraag om uitleg is afgehandeld.